«Мектепке дейінгі мекемеде жасанды интеллектіні қолдану жолдары».

Қазіргі заманда білім беру жүйесі қоғамның цифрлық даму қарқынымен тығыз байланысты. Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайында жасанды интеллект (ЖИ) технологияларын күнделікті өмірде қолдану қажеттілігі артып отыр. Бұл үрдіс мектепке дейінгі білім беру саласын да айналып өтпеді. Балабақшадағы педагогикалық үдерісті жетілдіру, балалардың танымдық белсенділігін арттыру, жеке қабілеттерін дамытуда ЖИ құралдарының орны ерекше. Әсіресе заманауи балалардың цифрлық ортаға бейімділігін ескерсек, жасанды интеллектіні тиімді пайдалану олардың ой-өрісін кеңейтіп, шығармашылық әлеуетін дамытуға ықпал етеді.

Жасанды интеллект – адамның ойлау, үйрену, талдау және шешім қабылдау қабілетін еліктейтін компьютерлік жүйелердің жиынтығы. Білім беру саласында ЖИ құралдары баланың дамуын бақылау, деректерді талдау, жеке оқу траекториясын құру және педагогтарға көмек көрсету үшін қолданылады.

Балабақшада жасанды интеллектіні қолдану бағыттары:

1. Оқыту және дамытушы ойындар

ЖИ негізіндегі интерактивті қосымшалар арқылы балалар әріптерді, сандарды, түстерді, пішіндерді қызықты ойындар арқылы үйрене алады. Мұндай бағдарламалар баланың жас ерекшелігіне қарай мазмұнды бейімдеп береді.

2. Сөйлеу дағдыларын дамыту

Дауысты тану және сөйлеуді жетілдіруге арналған ЖИ жүйелері арқылы балалардың сөздік қоры молайып, дұрыс дыбыстауға үйренеді. Мысалы, арнайы чат-роботтар немесе аудиоқосымшалар арқылы баланың сөйлеу қабілеті түзетіледі.

3. Жеке траектория құру

ЖИ әрбір баланың оқу деңгейін талдап, жеке тапсырмалар ұсынады. Бұл тәсіл баланың қабілетіне қарай оқытуға мүмкіндік береді.

4. Педагогтарға көмекші құрал

Жасанды интеллект балалардың сабаққа қатысуын, жетістіктерін автоматты түрде тіркеп, талдау жасап береді. Бұл педагогтың уақытын үнемдеп, оқу процесін тиімді ұйымдастыруға жағдай жасайды.

5. Ата-анамен байланыс

Арнайы қосымшалар арқылы ата-аналар баласының дамуын қадағалап, педагогтан жедел кері байланыс ала алады. ЖИ-дің көмегімен баланың күнделікті белсенділігі туралы есеп автоматты түрде құрылады.

3.Жасанды интеллектіні қолданудың артықшылықтары

Балалардың танымдық белсенділігін арттырады;

Жеке дара ерекшеліктерін ескере отырып, дамытуға ықпал етеді;

Уақытты тиімді пайдалануға мүмкіндік береді;

Ойын арқылы оқыту әдістерін түрлендіреді;

Педагогтың шығармашылық қызметіне қолдау көрсетеді.

4. Қиындықтары мен шектеулері

ЖИ технологияларын балабақшада енгізуде бірқатар мәселелер туындайды:

Техникалық жабдықтардың жеткіліксіздігі;

Педагогтардың жаңа технологияларды қолдану дағдыларының төмендігі;

Интернетке тәуелділік;

Баланың экран алдында артық уақыт өткізу қаупі.

Бұл мәселелерді шешу үшін педагогтарға арнап арнайы курстар ұйымдастыру, балабақшаларды цифрлық құралдармен қамтамасыз ету және ЖИ қолдануда санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау қажет.

Жасанды интеллектіні балабақшада қолдану – заманауи білім беруді жаңғыртудың маңызды қадамы. Ол балалардың жас ерекшелігіне сай білім алуына, ойлау қабілетін дамытуға, педагогтың жұмысын жеңілдетуге және ата-анамен өзара байланысты нығайтуға мүмкіндік береді. Дегенмен, ЖИ қолданудағы қауіптерді ескеріп, оны педагогикалық процесте баланың денсаулығы мен психологиялық жағдайына зиян келтірмейтіндей деңгейде пайдалану қажет.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңыж

2. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан-2050» стратегиясы.

3. Жұмабекова Ф.Ж. Мектепке дейінгі білім беруде инновациялық технологияларды қолдану. – Алматы, 2021ж

4. Artificial Intelligence in Education: Promises and Implications. – OECD, 2020ж