Ұлттық тәрбие мен мектепке дейінгі білім

Кіріспе

Ұрпақ тәрбиесі – халықтың болашағын айқындайтын негізгі шарт. Қазақ халқы «Баланы – жастан» деп бекер айтпаған. Өйткені бала тәрбиесінің іргетасы мектепке дейінгі кезеңде қаланады. Осы кезеңде берілетін тәлім-тәрбие оның болашақтағы тұлғалық қасиеттеріне, мінез-құлқына, рухани дүниесіне тікелей әсер етеді. Сондықтан мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының басты міндеттерінің бірі – ұлттық тәрбиені бала бойына сіңіру.

Қазіргі таңда жаһандану үдерісі күшейіп, мәдениеттердің тоғысуы артып келе жатқан заманда ұлттық болмыс пен ұлттық құндылықтарды сақтау ерекше маңызды. Мектепке дейінгі ұйымдарда ұлттық тәрбиеге басымдық беру – жас ұрпақтың ұлттық сана-сезімін қалыптастырудың, Отанын сүюге тәрбиелеудің тиімді жолы.

Ұлттық тәрбиенің мәні мен ерекшелігі

Ұлттық тәрбие – бұл халықтың ғасырлар бойы жинақтаған тәлім-тәрбие тәжірибесі. Оның негізгі өзегі:

Ана тіліне құрмет. Ана тілін ерте жастан меңгерту – ұлттық тәрбиенің басты шарты.

Салт-дәстүр мен әдет-ғұрып. Халықтың тұрмыс-тіршілігіне сай қалыптасқан дәстүрлер балаға рухани азық береді.

Халық ауыз әдебиеті. Ертегі, жыр, мақал-мәтел, жұмбақ, жаңылтпаштар – баланың тілін дамытып қана қоймайды, ой-өрісін де кеңейтеді.

Ұлттық ойындар. Қазақтың «Асық», «Бестемше», «Тоғызқұмалақ», «Сақина салу» сияқты ойындары баланың денесін шынықтырып, зеректігін арттырады.

Еңбек тәрбиесі. Балаға жасына сай шағын тапсырмалар беру – еңбекқорлық пен жауапкершілікке баулиды.

Мектепке дейінгі білім беруде ұлттық тәрбиені жүзеге асыру жолдары

1. Оқу-тәрбие процесінде

Сабақтарда. Тіл дамытуда – мақал-мәтел, жаңылтпаштар; математикада – ұлттық санау жүйесі мен халықтық өлшемдер; сурет салуда – ою-өрнек элементтері.

Дене шынықтыруда. Қазақтың қимылды ойындары арқылы балаларды шапшаңдыққа, ептілікке үйрету.

Музыкада. Халық әндерін, күйлерін тыңдату, ұлттық билерді үйрету.

2. Тәрбиеші жұмысы

Тәрбиеші – ұлттық тәрбиенің негізгі таратушысы. Оның міндеті

Балаларға дәстүрлерді жас ерекшелігіне сай түсіндіру.

Ұлттық ойындарды жиі ұйымдастыру.

Балалардың тілдік қорын халық ауыз әдебиеті үлгілерімен байыту.

3. Ата-анамен байланыс

Ұлттық тәрбиені бала бойына сіңіруде отбасының рөлі ерекше. Балабақша ата-анамен тығыз қарым-қатынаста болуы тиіс:

«Ұлттық дәстүр апталығы» сияқты іс-шаралар өткізу.

Ата-аналарды мерекелік кештерге, ұлттық ойындарға тарту.

Отбасында қазақтың әдет-ғұрпын сақтау туралы кеңестер беру

Ұлттық ойындардың тәрбиелік мәні

Қазақ халқының ұлттық ойындары – тәрбие құралының ең пәрмендісі. Олар баланың жан-жақты дамуына ықпал етеді:

Дене шынықтырады. «Ақ серек – көк серек», «Қарагие» ойындары ептілікке, батылдыққа үйретеді.

Зеректікті дамытады. «Бестемше», «Тоғызқұмалақ» – ойлау қабілетін арттырады.

Ұжымдық сезімді қалыптастырады. Балалар бірлесе әрекет етуді үйренеді.

Ұлттық болмысты сақтайды. Асық ойнаған бала халықтық мәдениетпен етене танысады.

Ұлттық тәрбиенің қазіргі қоғамдағы маңызы

Бүгінгі таңда ұлттық құндылықтарды сақтау – ұлттық қауіпсіздіктің де бір бөлігі. Өйткені ұлттық тәрбие алған бала:

Өз халқын, тілін, мәдениетін құрметтейді.

Басқа халықтардың мәдениетіне сыйластықпен қарайды.

Еліне адал, отансүйгіш азамат болып өседі.

Ұлттық тәрбие – тек өткеннің мұрасы емес, болашақтың да кепілі.

Ұсыныстар

1. Балабақша бағдарламасына ұлттық ойындар мен халық ауыз әдебиеті үлгілерін көбірек енгізу.

2. Тәрбиешілерге ұлттық тәрбиені насихаттауға арналған семинарлар ұйымдастыру.

3. Ата-аналармен бірлесе отырып, ұлттық дәстүрді ұлықтайтын мерекелер өткізу.

4. Заманауи технологияларды ұлттық мазмұнмен ұштастыру (анимация, мультфильмдер).

Қорытынды

Ұлттық тәрбие – халықтың рухани тірегі. Оны мектепке дейінгі білім беруде тиімді қолдану – жас ұрпақтың болашағына салынған алтын көпір. Балабақшадағы әрбір сабақ, әрбір ойын, әрбір іс-шара ұлттық мазмұнға толы болса, ол бала жүрегіне мейірім, санасына рух, өміріне бағыт береді.