Митоз 9-сынып ҚМЖ

Бөлім:

9.3 С Жасушалық цикл

Педагогтің аты-жөні:

Метербай Айшуақ Ақажанқызы

Күн: 27.01.2025

Сыныбы : 9Е

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Тақырыбы:

Митоз.Митоз фазалары

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

9.2.2.2 -митоздың кезеңдерін сипаттау

Сабақтың мақсаты:

Митоз фазаларының ерекшеліктерін сипаттайды

Сабақ барысы

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

2 мин

Ұйымдастыру кезеңі:

«Менен бір мотивациялық сөз» әдісі бойынша жағымды психологиялық ахуал орнатады

Оқушылар «Менен бір мотивациялық сөз» тәсілі арқылы көңілді орта қалыптастырамыз.

3 мин

2 мин

3 мин

3 мин

8 мин

5 мин

15 мин

Алдыңғы білімді еске түсіру:

Формасы:ұжымдық

Әдісі:Миға шабуыл

Платформа:Genially

Нұсқау:сұрақтарға жауап беру арқылы алдыңғы білімдерін еске түсіреді.

Форма: ұжымдық

Әдіс: «Ой қозғау»

Нұсқау:Тақтадағы сұраққа назар аударыңыз.Қандай жасушаның бөліну үдерісі жүруі мүмкін?

(жаңа сабақтың тақырыбын шығару, мақсатты оқушыларға болжату)

Сабағымыздың тақырыбы қандай деп ойлайсыздар?

Тақырып: Митоз, митоз фазалары

Сабақ мақсаты: Митоз фазаларының ерекшеліктерін сипаттайды

Бейне көрсетілім:

Нұсқау:бейне көрсетілімді мұқият қараңыз.

Талқылау сұрақтары:

1.Митоз арқылы қандай жасушалар бөлінеді?

2.Митоз нәтежиесінде бір жасушадан қанша жасуша түзіледі?

Жағдаяттық сұрақ:

Партаның үстінен не байқап тұрмыз.Тұқымды және көкөніс жеміс жидек көріп тұрмыз.Осы тұқымдардан жеміс-жидектер қалай өсіп шықты?Қалай ойлайсыңдар?

1-тапсырма

Формасы:Топтық

Әдісі:Құрастыр

Нұсқау: бейнекөрсетілімнен алған ақпаратты және ресрурстағы мәліметтерді пайдалана отырып, митоз фазаларын сипаттаңыз

1 топ:

2 топ:

3 топ:

4 топ:

Талқылау сұрақтары:

1.Митоз фазаларын сипаттай алдық па?

2. Тапсырма қиындық туғызды ма?

Мақсатқа оралу

Оқушыларға жағдаяттық сұрақ:

Партаның үстінен не байқап тұрмыз.Тұқымды және көкөніс жеміс жидек көріп тұрмыз.Осы тұқымдардан жеміс-жидектер қалай өсіп шықты?Қалай ойлайсыңдар?

2- тапсырма

Формасы:Жұптық

Әдісі:«Шындық-Жалған»

Нұсқау:Тұжырымның шындық немесе жалған екенін (+) және (-) таңбаларын қою арқылы ажыратыңыз

Талқылау сұрақтары:

1.Митоз фазаларындағы үдерістерді дұрыс анықтай алдық па?

Мақсатқа оралу

Жағдаяттық сұрақ:

1.Туған уақытта орташа есеппен баланың салмағы 3-3,5 кг, бойы – 50 см, қоңыр аюдың қонжығының салмағы – 500 г, кенгурудың туғандағы салмағы – 1 гр ғана болады. Итшабақ – бақаға, уылдырық – балыққа, өскін – ұзын өсімдіккке айналады. Қандай үдерістерге байланысты осындай өзгерістер болады?

Формасы:жеке

Әдісі:АВС

Нұсқау:Контекстті пайдаланып,берілген тапсырмаларды орындаңыз.

Митоз-бір бастапқы жасушадан 2 жас жасуша түзілетін және олардағы хромосома жиынтығы өзгермейтін жасушалардың бөліну әдісі.Митозды-сомалық (дене) жасушаларының көбею әдісі. Митоздың төрт фазасы бар: профаза, метафаза, анафаза, телофаза. Профаза – ядроның бөлінуге дайындалған бірінші сатысы. Бұл кезде хромосома жіпшелерінің өз осінде шиыршықталып бұратылуының салдарынан хромосомалар қысқарып, жуандайды. Ядро қабықшасы жойылғаннан кейін, хромосомалар цитоплазмада еркін әрі ретсіз орналасады. Метафазада   хромосомалар жасушаның экватор аймағына жиналып шоғырланады, жасуша бөлінуге дайындалады; нағыз метафаза – хромосома жіпшелері центромералармен байланысады, хромосомалар хроматидтерге жіктеледі..Анафаза –екі хромотида-центромера қосылған орынның үзілуінен басталады.Атф энергиясы есебінен бөліну ұршығының жіпшелері қысқарады да центромераны үзеді. Телофаза жас жасушалар денесінің қалыптасу үдерсінен тұрады

А) 2- суретте бейнеленген фаза

A) анафаза B) метафаза C) телофаза

D) профаза E) интерфаза

2. Адамда митоз соңында пайда болатын жасуша саны

A) екі B) алты C) үш

D) төрт E) бес

3. Ядро мен ядро мембранасы қалыптасқан фаза

A) прометафаза B) профаза

C) интерфаза D) телофаза E) а нафаза

Б)Берілген үдерістердің анықтамаларын анықтап,сандарды кестеге жазыңыз:

1.Центромера қосылған орын үзіледі. 2.жас жасушалар денесінің қалыптасу кезеңі

3.Жасушаның экватор жазықтығына орналасуы

4.Ядрошықтар мен ядро қабықшасының бұзылуы

Үдерістерді митоз фазаларына жіктеңіз:

С) Алдыңғы тапсырмалардағы жауаптарыңа сүйене отырып,жаңа ақпараттарды пайдаланып төмендегі тірек сызбаны толықтырыңыз.

Д)Митоз кезінде тері жасушаларында,жануарлардың жыныс жасушаларында ,ағаштәрізді гүлді өсімдіктердің бүйір бүршігіндегі жасушаларында хромосомалардың дұрыс бөлінбеу салдарын бағалаңыз

________________________________________________________________________________________________________________________

Оқушылар «Genially» платформасы

арқылы алдыңғы білімдерін еске түсіреді.

Оқушылар өз ойын айтады

(Спиральды білім қағаидаты бойынша 8-cынып 45 тақырып.Митоз және мейоз олардың биологиялық маңызы)

Оқушылар сабақ мақсатын шығарады

жаңа тақырыпқа қатысты бейне көрсетілім көреді.

Оқушылар топтасып берілген критерийлер бойынша митоз фазаларын сипаттайды

Тұжырымның шындық немесе жалған екенін (+) және (-) таңбаларын қою арқылы ажыратады.

Сұрақтарға жауап береді.

Контекстті тиімді пайдаланып,тапсырмаларды орындайды.

Берілген үдерістердің анықтамаларын анықтап,сандарды митоз сатыларына жіктеп жазады

Тірек сызбаны толтырады..

Мадақтау арқылы бағаланады.

«Жарайсың!»

«Тамаша жауап»т .б

Топаралық бағалау

ҚБ:like,коментарий

Дескриптор:

1.Анафаза кезеңінде жүретін үдерісті дұрыс тұжырымдайды

2.Профаза мен метафаза арасындағы тұжырмды дұрыс анықтайды

3.Атф энергиясы есебінен бөліну ұршығында болатын үдерісті дұрыс анықтайды

4. Ядрошықтар мен ядро қабықшасының бұзылуынан басталатын кезеңді дұрыс тұжырымдайды

5. Метафаза кезеңіне тән тұжырымды дұрыс анықтайды

ҚБ:жұп аралық

Екі жұлдыз бір тілек

Дескриптор:

1) 2 суретте бейнеленген фазаны дұрыс анықтайды;1б

2.Адамда митоз соңында болатын жасуша санын дұрыс белгілейді;1б

3.Ядро мен ядро мембранасы қалыптасатын фазаны анықтайды;1б

Дескриптор:

1.Профаза кезеңіндегі үдерісті дұрыс жіктейді;1б

2.Анафаза кезеңіндегі үдерісті анықтайды;1б

3.Метефаза кезеңіндегі үдерісті дұрыс анықтайды;1б

4.Телофаза кезеңіндегі үдерісті дұрыс жіктейді;1б

Дескриптор:

1.Профаза кезеңін дұрыс сипаттайды;1б

2.Метафаза кезеңінде болатын үдерісті дұрыс анықтайды;1б

3.Анафаза кезеңінде жүретін үдерісті анықтайды;1б

https://view. genially.com/6795ac2916645fec4913d2de/interactive-content-bowling-quiz

А3 форматтағы плакат, стикерлер, түрлі түсті қағаздар

маркерлер

Сабақтың соңы

3 мин

Кері байланыс

«Активатор» әдісі арқылы кері байланыс жасауды ұсынады

Есімде қалған 3 мәлімет_________

Маңызды болған 2 мәлімет______

Өмірде,тәжірбиеде қолданатын 1 мәлімет___________

Қатысушылар

«Активатор» әдісі

арқылы кері байланыс жасайды

Кері байланыс:

«Активатор» әдісі

арқылы

1 мин

Үй тапсырмасы:

1.Митоз фазаларының макетін жасаңыздар

2.Митоз сатыларындағы оқиғалар реті деген тақырыпта эссе жазыңыздар.

1.Митоз фазаларының макетін жасау

2.Митоз сатыларындағы оқиғалар реті деген тақырыпта эссе жазу