1. Жауаптарды сәйкестендіріңіз. /5
балл/
|
Шығарманың
аты
|
|
Поэма,
баллада
|
|
Шығарманың
авторы
|
Махамбеттің
күрескерлік
айбынын,
ұлттық
болмысын,
ақындық
тереңдігін,
азаматтық
парасатын
таныту
|
|
Шығарманың
тақырыбы
|
Махамбеттің
өлімі
|
|
Идеясы
|
«Нарынқұм зауалы»
|
|
Әдеби жанр
түрі
|
Мұхтар
Шаханов
|
2. Шығарманың композициялық
құрылысын ақпараттармен санын қойып
сәйкестендіріңіз. /6
балл/
|
Шығарманың
басталуы:
|
|
Әкесінің үкімі, баласын жазалауы. Төбедегі соңғы сөз.
|
|
Шығарманың
байланысы:
|
|
Ел дәстүрін,
ер
дәстүрін
қорлаған
сорлы
бала.
|
|
Шығарманың
дамуы:
|
|
Әкесінің баласына
деген
қайтпас
реніші,
өзінің
жасаған
қателіктері.
|
|
Шығарманың
шиеленісі:
|
|
Батырдың басын
алып,
әкесінің
алдына
келген
ұлының
мақтаны
|
|
Шығарманың шарықтау
шегі:
|
|
Батырды қапыда
өлтіріп,
басын
алуы.
|
|
Шығарманың
шешімі:
|
|
Махамбеттің соңғы
монологы.
Махамбеттің сұмдық
түс
көріп,
өзіне
келетінажалды алдын
ала
білуі
|
3. Шығармадағы
кейіпкерлердің кім екенін
анықтап жазыңыз. /5
балл/
|
|
қазақтың әйгілі
ақыны, батыры, отаршылдыққа қарсы Исатай Тайманов бастаған көтерілісті (1836–1837)
ұйымдастырушылардың бірі, осы
көтерілістің жалынды
жыршысы.
|
|
|
жас кезінде
Махамбетті жек көрген, кейін қателігін түсінген, ұлын
өз қолымен
өлтірген
намысты
адам.
|
|
|
шомбал жігіт,
Махамбетті өлтіргені үшін Баймағамбет
сұлтаннан сый
алған
надан,залым.
|
|
|
Махамбетті өлтіруге
бұйрық
берген
сұлтан
|
|
|
Махамбетті өлтірген сатқын
|
4. Берілген сөздер
кейіпкерлердің қайсысына тән, кестеге теріп
жазыңыз: жан ашырың, ақылың ем,
жақының ем, шындық үшін жалғыз түстім егеске, өлімге сан жақын
бардым, ақыл-ойды пір тұтар; шомбал жігіт, маң-маң басып, қапысызда
қармақ салып, қай сөзіңе сенемін, менің бала күнімде; кемшіл шағым
ба еді ол ақылға, қайрағам жоқ қызғаныштың қанжарын, тым кеш ұқтым,
құралайды көзге атқан
5. Ұғымдарды
сәйкестендіріңіз. /4
балл/
|
Ұлттық құндылық
|
|
Бұл шығармада
автор
Махамбеттің монологы
арқылы
барлығын
сөз етіп, оқырманға ерекше ой
тастайды. Ал бала мен әкесі арасындағы
диалог арқылы жақсы мен
жаманды, дала заңы мен ел дәстүрі жайлы сөз
етеді.
|
|
Тәрбиелік
мәні
|
М. Жұмабаев
«Батыр
Баян»
|
|
Менің
пікірім
|
Тарихпен сабақтастығы бар,
Махамбеттей батырларды дәріптеуге шақырады.
|
|
Ұқсас шығарма
|
Ерлер iсiнiң
қиындығы,
болашағы
бұлыңғыр
бола
тұра
қайыспас
жiгер ақынның сенiмiн күшейте
отырып, оқырманға Махамбеттің өр тұлғасын
көрсетеді.
|
3-тапсырма.
|
Қазына –
көркемдегіш құрал
мысалдары
|
Ажарлау
|
Құбылту
|
Айшықтау
|
|
Теңеу
|
Эпитет
|
Ассонанс
|
Аллитерация
|
Метафора
|
Метонимия
|
Синекдоха
|
Кейіптеу
|
Символ
|
Гипербола
|
Анафора
|
Эпифора
|
Риторикалық
сұрақ
|
Шендестіру
|
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
|
Мен түсімде зорлық
көрдім, қорлық көрдім ғаламат,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Зұлымдықтың жасырынып келетіні
жаман-ақ.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Иығымнан ұшқан басым көкірегімнен
домалап,
Бара жатты атамекен Ақжайықты
жағалап,
|
|
|
|
|
|
|
|
13 Мамыр 2024
328
