Тәрбие сағаты

Мұқағали Мақатаев – Ұлы ақын, жүрек үні

Күні

Сынып жетекші:

Сынып

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға Мұқағали Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы білім беру.

Ақынның шығармашылығы арқылы патриоттық, адамгершілік және ұлттық құндылықтарды насихаттау.

Ақынның поэзиясына деген қызығушылықты арттыру.

Құндылықтарды дарыту

Ақынның өлеңдерінде рухани тазалық пен моральдық күшті сақтау қажеттілігі айқын көрінеді. Мұқағали өзінің шығармашылығында адамның ішкі дүниесін, ар-ұжданы мен таза ниетін жоғары бағалайды. Бұл құндылық оқушыларға ар-ожданды сақтауды, адамгершілікті жоғары қоюды үйретеді.

Апта дәйексөзі

Ақпан – жасампаздық және жаңашылдық

Жасампаздық – бәрімізге өнеге

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Мұғалім әрекеті

Оқушы әрекеті

Ресурстар

Ұйымдастыру кезеңі (17 мин)

Оқушыларды қарсы алу, назар аудару.

Сағаттың тақырыбын түсіндіру: Мұқағали Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығы.

Топқа бөліну (постерлер, шығармашылық тапсырмаларды орындау үшін).

Ақынның өмір жолы мен шығармашылық ғұмыры.

Ақынның өлеңдері мен қазақ әдебиетіндегі орны.

Туған жеріне, халқына деген сүйіспеншілігі.

Мұғалім:

Бүгінгі тәрбие сағатымыздың тақырыбы – "Мұқағали Мақатаев – Ұлы ақын, жүрек үні".Мұқағали Мақатаев – қазақ әдебиетінің жарық жұлдызы, ұлы ақын, сазды сөздің шебері. Оның шығармашылығы қазақ халқының өміріне, табиғатына, туған жеріне деген махаббатын, ұлттық болмысын айқын көрсетеді. Ақынның өлеңдері тек әдебиетіміздің ғана емес, қазақтың рухани әлемінің айнасы болып табылады. Оның шығармаларында терең философиялық ойлар, нәзік сезімдер мен адамгершілік құндылықтары терең де айқын көрініс табады.Мұқағали ақынның өлеңдері – халықтың жүрегінен шыққан, әрі халықтың жүрегіне жеткен сөздер. Ол өмірді, табиғатты, махаббатты және адамгершілікті өлеңдерінде аса шеберлікпен бейнелеген. Осы өлеңдер арқылы ол өз ұрпағына үлкен үлгі қалдырды.

Әр топқа Мұқағали Мақатаевтың өлеңдерінен үзінді беріліп, оларды талқылау және шығармашылық жұмыстар жасау.

Мысалы, топтар ақынның өлеңінен тақырып шығарып, өз ойларын айтып, топтық жұмыстарын қорғайды.

Ақынның өлеңін жаттау, оның мән-мағынасына терең үңілу.

Оқушылар мұғаліммен сәлемдесіп, бір-біріне жақсы тілектер айтады.

Оқушылар тақырыпқа қатысты өз ойларын айта бастайды: «Мұқағали Мақатаев кім?» деп сұрау арқылы тақырыпқа қызығушылықтарын арттырады.

Оқушылар мұғалімнен сұрақтар қойып, өз ойларымен бөліседі.

Оқушылар мұғалімнің сөзін тыңдап, тәрбие сағатына қатысты қызығушылықтарын білдіреді.

Оқушылар топтарға бөлініп, бірге жұмыс жасауға дайындалады.

Оқушылар мұғалімнің Мұқағали Мақатаев туралы айтқан сөздерін тыңдайды.

Ақынның өмірі мен шығармашылығы туралы өз білетіндерін ортаға салады.

Оқушылар ақын туралы сұрақтар қойып, мұғаліммен пікір алмасады.

Оқушылар топқа бөлініп, әр топқа Мұқағали Мақатаевтың өлеңдерінен үзінділер беріледі.

Топтар өлеңді талқылап, оны түсініп, тақырыбы мен идеясын анықтап, өз пікірлерін ортаға салады.

Топтар ақынның шығармашылығын зерттеп, шығармашылық тапсырмалар орындайды: өздерінің ойларын жазу, сурет салу немесе постер жасау.

Видеоматериалдар (Мұқағали Мақатаевтың сұхбаттары мен өлеңдерінің бейнемазмұны).

Музыкалық композициялар, ақынның өлеңдеріне жазылған әндер тыңдату.

Қызықты фактілер мен қысқаша анимациялар көрсету.

Сабақ ортасы (10 мин)

Қауіпсіздік сабағы.

КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАН БАЛА ЗАҢДЫ ЖАУАПКЕРШІЛІККЕ ТАРТЫЛУЫ МҮМКІН БЕ?

Сабақтың мақсаты: кәмелетке толмаған баланың қай жастан бастап заңды жауапкершілікке тартылуы мүмкін екенін және не үшін екенін анықтау.

Негізгі міндеттер:

1. Құқықтық жауапкершіліктің не екенін түсіндіріңіз.

2. Кәмелетке толмағандар үшін құқық бұзушылық түрлері мен жазалартуралы айту.

3. Құқықтық мәселелерден қалай аулақ болу керектігін көрсетіңіз.

Материалдар мен ресурстар:

- Кәмелетке толмағандардың құқықтық жауапкершілігі туралы презентация.

- Заңды сақтау ұсыныстары бар үлестірме материалдар.

Сабақтың барысы

1. Кіріспе (2 минутқа дейін):

-Талқылау: құқықтық жауапкершілік дегеніміз не және ол неге маңызды (кәмелетке толмағандардың азаматтық-құқықтық жауапкершілігі біреуге мүліктік зиян келтіргені немесе денсаулығына, ар-намысы мен қадір-қасиетіне зиян келтіргені үшін туындайды)?

2. Негізгі бөлім (6 минутқа дейін):

Құқық бұзушылықтар үшін заңды жауапкершіліктің 4 түрі бар:

 Қылмыстық жауапкершілік – қылмыстық кодексте көзделген заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік. Қылмыстық заңда көзделген қоғамдық қауіпті, қоғамдық жүйеге, меншікке, жеке тұлғаға, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына, қоғамдық тәртіпке қол сұғатын қылмыс. (кісі өлтіру, тонау, зорлау, қорлау, ұсақ ұрлық, бұзақылық). Қасақана бұзақылық, ұрлық, зорлау үшін қылмыстық жауапкершілік 14 жастан басталады.

 Әкімшілік жауапкершілік әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексте көзделген құқық бұзушылықтар үшін қолданылады. Әкімшілік бұзушылықтарға мыналар жатады: жол ережесін бұзу, өртке қарсы қауіпсіздікті бұзу. Әкімшілік құқық бұзушылықтар үшін 16 жастан бастап жауапқа тартылады. Жаза: айыппұл, ескерту, түзету жұмыстары. ҚР азаматы 16 жасқа толса, Әкімшілік кодекске (ӘҚБтК) сәйкес белгілі бір теріс қылықтары үшін айыппұл салынады. Бірақ Кодекстің 66-бабында жаза сомасы 10 АЕК немесе 34 500 теңгеден аспайтыны көрсетілген. «Құқық бұзушылықтардың алдын алу туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 29 сәуірдегі № 271-IV Заңы, «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы және балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы» Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі N 591 Заңы.

3.Қорытынды (2 минут):

-Сабақты қорытындылау.

-Заңды сақтау ұсыныстары бар жадынамалар тарату.

Пайдалы сілтемелер:

https://youtu.be/UemLbhBjDLg?si=XBSTt5oEB2ZKY9uA https://drive.google.com/file/d/1LfkYbutUBJZz-Z8Pfl0YWH39FaQWGEKI/view https://drive.google.com/file/d/1kCDJjSxctHcbpmyKdpYhADL0AAplMIL4/view

 Тәртіптік жауапкершілік дегеніміз – Еңбек міндеттерін бұзу, яғни Еңбек заңнамасын бұзу, мысалы: жұмысқа кешігіп келу, себепсіз сабаққа келмеу.

 Азаматтық-құқықтық жауапкершілік мүліктік қатынастарды реттейді. Құқық бұзушыға жаза: зиянды өтеу, залалды төлеу.

 Презентация: кәмелетке толмағандар үшін құқық бұзушылық пен жаза түрлері (кәмелетке толмағандар құқық бұзушылық жасаған кезде, құқық бұзушылық

субъектілері, ең алдымен, оның ата-анасы. Әкімшілік жауапкершілік 16 жастан бастап, ерекше жағдайларда (ҚР ӘҚБтК-нің 435-бабы бойынша ұсақ бұзақылық жасағаны үшін – 14 жастан басталады. Қылмыстық жауапкершілік 16 жастан, ауыр және аса ауыр түрлерді жасағаны үшін – 14 жастан басталады).

Топтық талқылау: құқықтық мәселелерден қалай аулақ болуға болады (заңдарды білу, ата-аналармен қарым-қатынас жасау, ережелер мен нұсқауларды сақтау, заңсыз әрекеттерден аулақ болу, келісімдер мен рұқсаттар алу, көмек сұрау)?

Слайд

Ортасы (15 мин)

Мұғалім: Мақатаевтың поэзиясы тек қана сөздің көркемдігімен ғана емес, терең мағыналы ойларымен де таң қалдырады. Ақынның шығармашылығы біздің жан дүниемізге әсер етіп, рухани байлығымызды арттырады. Әрбір өлеңінде ақынның ішкі толғаныстары, қоғамға деген көзқарасы, махаббат пен табиғатқа деген адал сезімі көрініс табады.Бүгін біз Мұқағали Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығын талқылай отырып, оның поэзиясынан үлгі алып, ақынның сөздерін түсініп, жүрегімізде сақтап, өмірімізде қолдануға тырысамыз. Оның өлеңдеріндегі терең мағына мен ұлы сөздер біздің бойымызда адамгершілік қасиеттерін тәрбиелеп, өмірімізді мәнді ете алады.

Әрқайсымыз ақынның шығармашылығын өз жүрегімізбен қабылдай отырып, одан рухани азық аламыз деп сенемін. Бүгінгі сабағымыздан алған әсеріміз ұзақ уақыт бойы есімізде сақталып, бізге шабыт берсін!Енді, Мұқағали Мақатаевтың шығармашылығына бір сәт тоқталып, оның өлеңдерімен танысайық.

Практикалық жұмыс:

Оқушыларға "Менің туған өлкем", "Ақын болар едіңіз бе?" тақырыптарында эссе жазу тапсырмасы беріледі.

Әр оқушы өз шығармашылық жұмыстарын бөлісіп, талқылайды.

Әр оқушы Мұқағали Мақатаевтың өлеңдерін жаттап, өз пікірлерін айтуға тырысады.

"Менің туған өлкем", "Ақын болар едіңіз бе?" сияқты тақырыптарда жеке эссе жазып, оны топ алдында оқып береді.

Оқушылар өз шығармашылық жұмыстарын қорғап, бір-бірінің жұмыстарын тыңдайды, пікірлерін білдіреді.

Оқушылар Мұқағали Мақатаевтың шығармашылығынан алған әсерлерін ортаға салады.

Ақынның өлеңдерінің мәні мен мағынасын терең түсініп, оны өз өмірінде қалай қолдануға болатыны жайында ой бөліседі.

Видеоматериалдар (Мұқағали Мақатаевтың сұхбаттары мен өлеңдерінің бейнемазмұны).

Музыкалық композициялар, ақынның өлеңдеріне жазылған әндер тыңдату.

Қызықты фактілер мен қысқаша анимациялар көрсету.

Соңы

3 мин

Үй тапсырмасы:

Мұқағали Мақатаевтың белгілі бір өлеңін жаттап келу.

Ақын туралы қосымша мәліметтер жинап келу.

Қорытынды сөз:

Ақынның ұлттық әдебиетіміздегі маңыздылығын атап өту.

Тәрбиелік мәні бар сөздермен қорытындылау.

Үй тапсырмасы:

Оқушыларға Мұқағали Мақатаевтың белгілі бір өлеңін жаттап келу және ақынның өмірі туралы қосымша мәліметтер жинап келу тапсырмасы беріледі.

Оқушылар үйде тапсырманы орындап, келесі сабақта өз жұмысын таныстырады.

Оқушылар сабақты қорытындылап, мұғалімнің айтқан пікірлеріне назар аударады.

Ақынның шығармашылығынан алған әсерлері мен өздерінің жаңа білімдерін білдіреді.

Слайд