Бөлім:

2-бөлім: Көркем әдебиет және эпикалық сарын

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Мұрат Мөңкеұлы өмірі мен шығармашылығы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

8.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді өз көзқарасын дәлелдеу үшін орынды қолдану

Сабақтың мақсаты

Көркем шығармалардан алынған үзінділерді қолдана отырып, өз көзқарасын дәлелдей алады.

Құндылықтарға баулу

• Тәуелсіздік және Отаншылдық

Халықтың өткеніне, бүгініне және болашағына қатыстылығын түсіну

• Бірлік және Ынтымақ

Бірлескен іс-әрекет пен өзара іс-әрекет кезінде басқалардың пікірлері мен сезімдерін құрметтей білу

• Әділдік және Жауапкершілік

Оқу тапсырмасын орындауда табандылық, еңбекқорлықтың болуы

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

Ұйымдас

тыру

5 минут

Сабақтың ортасы

35 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Оқушылармен амандасу.

Психологиялық ахуал

«Жунглидағы жаңбыр»

Ойтүрткі

Біздің бүгін бастағалы отырған бөліміміз «Көркем әдебиет және эпикалық сарын» деп аталады.

1.Жалпы көркем әдебиет дегенді қалай түсінеміз?

2. Эпикалық сарын деген не?

Көркем әдебиет– сөздің асылы. Өнердің ең қадірлісі. Әдебиеттің көркемдік мәні – сөз өнерінің бейнелілік, суреттілік қасиетінен туындайтын, адамның эстетикалық ой-сезімін қалыптастыруға үлкен әсер ететін ең басты сипатының бірі.

Сабақ тақырыбы мен мақсаты, бағалау критерийі таныстырылады.

Танымдық ақпарат

Мұрат Мөңкеұлы – ақын, жырау. Қазіргі Атырау облысы Қызылқоға ауданы Қарабау ауылында дүниеге келген. Жасынан жетім қалып, ағасы Матайдың қолында тәрбиеленген. Ауыл молдасынан білім алған. Есет би мен Абыл ақыннан өнеге алып, өзі Мұрын жырау Сеңгірбайұлына ұстаздық еткен. Мұрат Мөңкеұлы 17 жасында Жылқышы, 20 жасында бала Ораз, 25-інде Жаскелең, Жантолы, Шолпан, Тыныштық сынды ақындар мен айтысып, жеңіп шыққан. Ол өзінің өжет мінезі, қағытпаға жүйріктігі, тапқырлығымен әрдайым жеңіске жеткен.

Мұрат Мөңкеұлы елінің тәуелсіздігін аңсап,

бодандыққа қарсы жыр толғады. Ресей отарлаушыларына қарсы жыр толғаған қазақ ақындарының «Зар заман» деп аталатын әдебиеттегі тарихи кезең өкілі.

«Үш қиян» өлеңін аудинұсқасын https://youtu.be/SvbUvkqv4Qw?si=q-k5Gyu-eE_27s8B үзінді тыңдап шығыңдар.

Сөз сандық

Қиян – 1) жер, аймақ; 2) алыс, шалғай жер жердің түбі.

Ауылнай – ең төменгі әкімшілік лауазым, ауыл старшыны

Бәйіт – бір мақаммен , сарынмен айтылатын қос тармақты, егіз ұйқасқа құрылған өлең шумағы. Бұл жерде: өлең-жыр

Қоспақ – бура (екі өркешті түйе тұқымының аталығы) мен нармаяны (бір өркешті түйе тұқымының аналығы) будандастыру арқылы түйе тұқымы.

Асылзада – 1) көне сөз: ерте кездегі ақсұйек тұқымына жататын адам; 2) ардақты, қадірлі, аяулы, зиялы деген. Бұл жерде: жақсының баласы деген сөз.

Қоңсы – көрші, ауылдас, бір-бірімен іргелес, қатар отырған. Бұл жерде: күнкөрісі төмен, әл-ауқаты аз адамдар деген мағынада.

1-тапсырма

«Үш қиян» толғауынан берілген үзінділер арқылы ақынның айтар ойын үш сөйлем арқылы тұжырымдаңдар.

Кестені толтырыңдар.

ЕБҚ оқушыға тапсырма

4-тапсырма. (Оқулықтан 53-бет)

Берілген үзіндіні пайдалана отырып, аталған жер –су атауларын картадан көрсетіп беріңдер.

Ақтөбе менен Қорғанша –

Асанқайғы бабаның

Қызыл тастан үй салдырып,

жыл тұтас отырып,

Әңгіме құрып кеткен жер!

2-тапсырма

«Құнарлы қоныстарды тартып алған отарлау нәтижесінде тұрмысы нашарлап , тығырыққа тірелген ел тағдырын Мұрат Мөңкеұлы тебірене жырлайды» деген ойды өрбітіп жазыңыз. Өз көзқарасыңызды дәлелдеуде берілген үзінділерді қажетінше қолданыңыз

1.Мал менен басты есептеп,

Баланың санын алғаны —

Аңғарсаңыз, жігіттер,

Замананы тағы да

Еділді тартып алғаны —

2.Етекке қолды салғаны.

Жайықты тартып алғаны –

Жағаға қолды салғаны.

3.Жеті жұрт көшіп кеткен соң,

Атамыз қазақ баласы

Конып, мекен еткен жер.

Мыңнан-мыңнан жылқы айдап,

Жүзден-жүзден нар байлап,

Дәулеті қалың біткен жер.

4.Байдан кетіп сақауат,

Пақырдан кетіп қанағат.

Діні басқа біреулер

Ел биледі аралап...

ЕБҚ оқушыға тапсырма

Берілген үзіндіні өз ойыңмен әрі қарай қара сөзбен жалғастырып жаз.

3-тапсырма

1.Шығармада қай заманның шындығы жырланған?

2.Халық басына түскен ауыртпалықтың себеп-салдарын қалай бейнелеген?

3. Толғауда жеті жұрт сөзі қандай мағынада қолданылған?

4. Ақын: Мал мен басты есептеп,

Баланың санын алғаны –

Аңғарсаңыз, жігіттер,

Замананы тағы да

Бір қырсықтың шалғаны! – деп нені меңзейді?

5. Өлең неліктен «Үш қиян» деп аталған? Ақын қандай үш қиян туралы жыр толғайды?

6. Ақын өлең арқылы халықты неден сақтандырады?

Сабақты бекіту

«ПОПС» формуласымен өз

көзқарасыңды  шығармадан үзінді алып дәлелде. 

- «Үш қиян» өлеңі не себептен құнды деп ойлайсыңдар?

1. Менің ойымша,..

2. Себебі,..

3. Мынадай дәлелім бар,..

4. Қорытындылай келе,..

Үйге тапсырма: 2-тапсырма 52-бет

Рефлексия

Психологиялық ахуал

«Жунглидағы жаңбыр»
Нұсқау; - Бір - біріңіздің соңынан шеңбер жасап тұрыңыздар. Жунглида жүрміз деп елестетіңіздер. Ауа райы өте тамаша, күн жарқырап, ыстық және қапырық болып тұр. Бір уақытта самал жел соқты, (алдыңызда тұрған адамның арқасына жұғысып жеңіл қимылдар жасаңыз).
Жел көтеріліп желкіді ( арқаны қаттырақ басамыз).
Қатты дауыл соқты (қимылдарыңыз күшейіп шеңбер бойында жүргізіледі)
Ұсақ жаңбыр сіркіреді (серіктесіңіздің арқасын саусағыңызбен басасыз)
Кенет нөсер жауын құйды (алақандарыңызбен жоғарыдан төмен қимылдар жасаңыздар).
Бұршақ жауды (арқаны қаттырақ соғамыз).
Тағы да нөсер жауын жауды.
Ұсақ жаңбыр сіркіреді.
Дауыл соқты.
Жел соқты.
Жел басылып келеді.

Сұраққа жауап береді. Ойды өрбітіп жазады, үзінділерді қолданып, өз көзқарасын дәлелдейді.

«Үш қиян» толғауының идеясын үш сөйлем арқылы тұжырым жасайды.

Үлгі:

1. Кез келген адамның, яғни, тегі нашар болса да би болғанын, ақшасына сүйенген ақылсыздардың сөзі жүріп тұрғанын күңірене жырлайды.

Берілген үзіндіні пайдалана отырып, аталған жер атауларын картадан көрсетіп береді.

Берілген ойды әрі қарай өрбітіп жазады. Өз көзқарастарын дәлелдеу үшін үзінділерді қолданады.

Оқушылар қойылған сұрақтарға жауап береді. Өз ойларын жеткізеді. Мұрат Мөңкеұлы жайлы білетін ақпараттарымен бөліседі.

«ПОПС» формуласымен

өз көзқарасыңды 

шығармадан үзінді алып  

дәлелдейді. 

Оқушылар бүгін сабақтан сабақтан пайдалы не алғанын, не қиын болғанын, не үйренгенін айтып, рефлексия жасайды.

Талқылау кезінде оқушылардың айтылған пікірлері мен көзқарастары ауызша

мадақтау арқылы бағаланып, сабақтың келесі кезеңінде белсенді қатысуына ынталандыра

ды

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескриптор

Білім алушы

-үзінді идеясын анықтайды-1;

-үш сөйлеммен түсіндіреді-1.

 -өз көзқарасы

мен жеткізеді-1.

Дескриптор

Білім алушы

-үзіндіні негізге алады-1,

-жер –су атауларын

Картадан көрсетеді.-1

Дескриптор

Білім алушы

- өз көзқарасын білдіреді;-1

-көзқарасын дәлелдеуде үзінділерді орынды қолданады-1

Дескриптор

Білім алушы

-өз көзқарасын білдіреді,себебін түсіндіреді,-1

-дәлел келтіреді,-1

-ойын қорытынды

лайды.-1

Оқулық

8-сынып

«Мектеп» баспасы

2018жыл

ОҚЫТУДА

ҒЫ ЖАҢА ӘДІС-ТӘСІЛДЕР ҚОРЖЫНЫНАН ЕСБОСЫН НАҒИША ҚОЖАҚ

ҚЫЗЫ

https://www.yandex.ru/search/?lr=44&offline_search

Оқулық

8-сынып

«Мектеп» баспасы

2018жыл

https://youtu.be/SvbUvkqv4Qw?si=q-k5Gyu-eE_27s8B