Музыкада ұлттық дәстүр элементтерін қолдану

Мектепке дейінгі ұйымда музыка іс-әрекетінде ұлттық дәстүр элементтерін қолдану – балалардың ұлттық мәдениетке деген қызығушылығын арттырумен қатар, оларды эстетикалық, патриоттық және рухани-адамгершілік тұрғыда тәрбиелеудің тиімді жолы. Бұл бағытты қолданудағы мақсат балаларды қазақ халқының ұлттық музыка өнерімен таныстыру, балалардың бойына ұлттық құндылықтарды сіңіру, музыкалық қабілеттерін дамытып, шығармашылық белсенділігін арттыру болып табылады.

Музыка іс-әрекетінде ұлттық дәстүр элементтерін қолдану – мектепке дейінгі балалардың музыкалық қабілеттерін дамытады, ұлттық сана-сезімін, шығармашылық ойлауын, мәдениетке деген құрметін арттырады.

Музыка іс-әрекетінде қолданылатын ұлттық дәстүр элементтері:

Ұлттық дәстүр элементтерін қолдану түрлері:

1. Музыкалық тыңдау: балаларға ұлттық аспаптарда орындалған күйлер мен әндерді тыңдату;

Музыка арқылы көңіл-күйін ажырату.

2. Ән айту: халық әндері мен композиторлар әндерін үйрету;

Ән айту кезінде дұрыс дауыс қою, ырғақ сезімін дамыту.

3. Музыкалық-ырғақты қимылдар:бидің қарапайым қимылдарын үйрету;

Би арқылы әуенге сай қозғалысты меңгеру.

4. Музыкалық ойындар мен драмалау: музыкалық сахналау (ертегілерді ұлттық музыкалық аспаптармен сүйемелдеу); ұлттық ойындарды музыкамен бірге қолдану.

Осы ретте музыка жетекшілерінің негізгі рөлі: баланың жас ерекшелігіне сай музыкалық материалды дұрыс таңдау, музыка сабақтарында ұлттық нақыштағы орта қалыптастыру, балалардың шығармашылық белсенділігін дамыту мен қолдау, ата-аналармен тығыз қарым-қатынас орнатып, отбасында ұлттық музыканы насихаттауға ықпал ету.

Музыка іс-әрекетінде ұлттық дәстүрді қолданудың маңызы:

Ұлттық сана-сезімді қалыптастырады. Қазақ халқының ән-күй өнері арқылы балалар өз халқының тарихы мен мәдениетін тани бастайды.

Эстетикалық және рухани тәрбие береді. Халық әндері, күйлер, би элементтері арқылы баланың ішкі дүниесі байиды.

Тіл байлығын арттырады. Халық әндері мен тақпақтар арқылы сөздік қорын кеңейтеді.

Музыкалық қабілетін дамытады. Ұлттық аспаптармен танысып, ырғақ, әуен, тембр, интонация ұғымдарын меңгереді.

Іс-әрекет үлгісі:

Тақырыбы: «Қазақтың ұлттық аспаптары»

Мақсаты:

Балаларды қазақтың ұлттық аспаптарымен таныстыру;

Музыкалық есту қабілетін дамыту;

Ұлт мәдениетіне қызығушылығын арттыру.

Құралдар:

Домбыра, қобыз, сазсырнай (нақты немесе бейнематериал)

Дыбыстық жазбалар

Ән мәтіндері, суреттер

Барысы:

Амандасу, көңіл-күй орнату (әнмен).

Ұлттық аспаптармен таныстыру – олардың шығу тарихы, дыбысы.

Ән үйрену – «Домбыра» немесе «Әгигай».

Ойын – «Аспапты тап» (дыбысы арқылы табу).

Қимыл-қозғалыс – би элементтерімен сергіту сәті.

Қорытынды – «Не ұнады?», «Нені үйрендің?».

Нәтижесі:

Балалар ұлттық музыка түрлерімен танысады;

Домбыра, қобыз сияқты аспаптардың атауын, дыбысын біледі;

Қазақ музыкасына деген құрметі артады.

№81 «Әсемгүл» балабақшасының музыка жетекшісі

Сайлаубай Ардақ Ақтайқызы

Педагог-модератор