Сабақтың
ортасы
7 минут
15 минут
5
минут
10 минут
|
1-тапсырма. Тыңдалым. Мәтінді
мұқият тыңда.
Дескриптор: 1
балл
Білім
алушы:
2-тапсырма. «Еркін микрофон»
әдісі. Сұрақтарға жауап бер.
•Автордың спортқа қатысты
ойларымен келісесің бе? Неліктен? Өз пікіріңді
дәлелде.
•Спортпен шұғылданатын
адамдарда қандай қасиеттер болады? Спорттың денсаулыққа зиян
келтіретін тұстары бар ма?
Дескриптор: 1
балл
Білім
алушы:
3-тапсырма. Суреттегі
оқиғаларды өзара байланыстырып сөйлем құрап, ауызша жауап беріп
көр. «Не істеді?», «Қайтті?» деген сұрақтарға жауап ізде,
іс-қимылды, әрекетті сипатта. 128 бет.
Дескриптор: 1
балл
Білім
алушы:
ТІЛДІК
БАҒДАР
Етістік – заттың қимылын,
іс-әрекетін білдіретін сөз табы. Етістік не істеді? не істеп? не
қылды? қайтті? қайтіп? деген сұрақтарға жауап береді.
Мысалы: Бала ойнады (не істеді?). Жастар форумы сағат екіде
басталады (не істейді?). Олар ертең Есік көліне жорыққа аттанбақ
(не қылмақ?).
Етістіктің жасалу жолына қарай
түрлері
|
Негізгі етістік – етістік
сөздің негізгі түбірі. Мысалы, бер,
ал, жаз, оқы, секір, жина т.б.
|
Туынды
түбір етістік басқа сөз таптарынан
сөз тудырушы жұрнақ арқылы жасалады. Мысалы, бас-та, ойн-а, көб-ей, ағ-ар, бас-қар,
кеш-ік,
жарқ-ыра т.б.
|
Етістіктердің құрамына қарай
бөлінуі
|
Дара
етістік – бір ғана сөзден тұратын
етістік. Мысалы, бар, қара, кел, айт, сал, жүгір, көр
т.б.
|
Күрделі етістік екі не
одан да көп сөзден құралып, бір мағынаны білдіреді. Бір сұраққа
жауап береді, сөйлемнің бір ғана мүшесі қызметін атқарады. Мысалы:
Сурет салып отыр екен (не істеп отыр екен?). Әлгі қыз кемсеңдеп
жылай бастады (не істеді?)
|
Күрделі
етістіктің құрамындағы бірінші етістік негізгі етістік болады,
негізгі мағынаны білдіреді, кейінгісі оған көмекші етістік болады.
Кейде көмекші етістік біреу емес, бірнешеу болуы мүмкін. Мысалы,
Сәтбай үйден асығысүсігіс шығып жатыр екен. Осы сөйлемде шығып сөзі
негізгі етістік болса, ал жатыр екен екі сөзден тұратын көмекші
етістік. Негізгі етістік көбінесе көсемше, есімше тұлғасында (қарап
тұрды, кетер емес) келсе, көмекші етістік етістіктің барлық
түрлерімен тұлғаланып қолданыла береді.
|
4-тапсырма. Берілген сөздердің қайсысы негізгі етістік,
қайсысы туынды етістік екендігін анықта.
Үйрен,
отыр, төсе, қоюланып, ағарды, жеткіз, аула, қара, жүгір, баратын,
кел, ал, көмектес, таран, жаз.
Дескриптор: 1 балл
Білім алушы:
Жауабы:
Негізгі
етістіктер:
Үйрен,
отыр, тесе, жеткіз, қара, жүгір, баратын, кел, ал, таран,
жаз.
Туынды
етістіктер: Қоюланып, ағарды, аула, көмектес.
Қоюланып түбірі «қою» сын
есім, -лан сын есімнен етістік тудырушы жұрнақ, -ып көсемшенің
жұрнағы.
Ағарды түбірі «ақ», сын
есім, -ар сын есімнен етістік тудырушы жұрнақ, -ды жедел өткен
шақтың жұрнағы.
Аула – түбірі, «ау» зат
есім, -ла зат есімнен етістік тудырушы жұрнақ.
Көмектес - түбірі «көмек»
зат есім, -тес зат есімнен етістік тудырушы
жұрнақ.
5-тапсырма. Оқылым. «Оймоншақ» әдісі. Мәтінді оқы.
Қазіргі
заманғы Олимпиада ойындары – 2000 жылдан астам уақыт бұрын Ежелгі
Грекияда өткен дәстүрлі спорт жарыстарының жалғасы. Сондықтан
Ежелгі Грекия Олимпиада ойындарының отаны деп саналады. Олимпиада
ұраны үш латын сөзінен құралып, «тезірек, биігірек, күштірек» деген
мәнде жұмсалады. Олимпиада ойындарының ажырамас символы – олимпиада
оты. Қазірге дейін қасиетті Кронос тауының етегінде, Алфей өзенінен
алыстау жерде Гера шіркеуінің жанында қазіргі олимпиада ойындарының
оты ойын басталғанға дейін бірнеше ай бұрын жағылады. Бұл рәсімді
11 әйел адам жүргізіп, таң ата Олимп отын жағады. Олимпиада оты
эстафета арқылы атлеттен атлетке жетіп, бірнеше айда ойын
басталатын жерге келіп жетеді. Отты өшіру ойынның аяқталғанын
білдіреді. Ежелгі Грекияда от қасиетті деп саналған, Прометейдің
құдайлардан ұрлап алып халыққа сыйға берген оты Грекияның қасиетті
жерлерінде үнемі жанып тұрады. Олимпиада ойындарының ресми
эмблемасы бір-біріне шырмала бекітілген бес сақина – бес құрлықтың
халқы дегенді білдіреді. Сақинаның көк түсі – Еуропаны, қара түс –
Африканы, қызыл түс – Американы, сары түс – Азияны, жасыл түс
Австралияны бейнелейді. Бұл символды қазіргі олимпиада ойындарының
негізін салушы, француз ақсүйегі барон Пьер де Кубертен
енгізді.
(«Әлемдік
және ұлттық спорт түрлері» кітабынан)
Дескриптор:
Білім алушы:
7-тапсырма. Мәтіннің екінші абзацындағы бірінші сөйлемде
қанша етістік бар екендігін және оның құрамын
анықта.
Дескриптор: 1 балл
Білім алушы:
Жауабы:
Өткен құрамына
қарай дара етістік, себебі бір ғана сөзден
тұрады.
Құралып, жұмсалады, жағылады, жүргізіп, жағады жетіп,
өшіру, білдіреді, саналған, берген құрамына қарай дара етістіктер, себебі бір ғана сөзден
тұрады.
Келіп жетеді құрамына карай күрделі етістік, себебі екі сөзден тұрады.
Келіп негізгі етістік, жетеді көмекші етістік.
Ұрлап алып кұрамына
карай күрделі етістік, себебі екі сөзден тұрады. Ұрлап негізгі
етістік, алып көмекші етістік.
Жанып тұрады құрамына қарай күрделі етістік, себебі екі сөзден тұрады.
Жанып негізгі етістік, тұрады көмекші етістік.
8-тапсырма. Мәтін мазмұнына сәйкес жауаптарды белгіле.
Жауабыңды дәлелде.
Мәтіндегі
ақпарат (Дұрыс/Бұрыс)
Ежелгі Африка Олимпиада
ойындарының отаны деп саналады.
Қазіргі
заманғы Олимпиада ойындары 2000 жыл бұрын пайда
болған.
Олимпиада
ойындарының оты ойын басталғанға дейін бірнеше ай бұрын жағылады.
Олимпиада ойындарының ажырамас символы – бес
сақина.
Ежелгі
Грекияда от қасиетті деп саналған.
Дескриптор: 1 балл
Білім алушы:
Жауабы:
Ежелгі Африка Олимпиада
ойындарының отаны деп саналады. -
Қазіргі
заманғы Олимпиада ойындары 2000 жыл бұрын пайда болған.
+
Олимпиада
ойындарының оты ойын басталғанға дейін бірнеше ай бұрын жағылады.+
Олимпиада ойындарының ажырамас символы – бес
сақина.+
Ежелгі
Грекияда от қасиетті деп саналған.+
9-тапсырма. Мәтін мазмұны бойынша сөздерді қандай
ақпарат беретіндігіне сәйкес белгіле.
Негізгі
ақпарат
Қосымша
ақпарат
Детальді
ақпарат
Прометей,
Пьер де Кубертен, көк түс, Австралия, бес сақина
қасиетті
Кронос тауы, 11 әйел адам, «тезірек, биігірек, күштірек», Гера
шіркеуі
олимпиада
ойындары, олимпиада оты, олимпиада ұраны, отты өшіру,
жағу
Дескриптор: 1 балл
Білім алушы:
Жауабы:
Негізгі
ақпарат: олимпиада ойындары, олимпиада
оты, олимпиада ұраны, отты өшіру, жағу
Қосымша
ақпарат: Прометей, Пьер де Кубертен, көк
түс, Австралия, бес сақина қасиетті
Детальді
ақпарат: қасиетті Кронос тауы, 11 әйел адам, «тезірек, биігірек,
күштірек», Гера шіркеуі
Үй
жұмысы: 132 бет 11
тапсырма
|
Оқулықпен
жұмыс
6-сынып
«Қазақ тілі» оқулығы


Жарайсың!
Сенің
пікіріңмен келісемін!
Оқулықпен
жұмыс
6-сынып
«Қазақ тілі» оқулығы
|