Материалдар / ОҚУШЫЛАРДЫҢ МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН БАҒАЛАУ

ОҚУШЫЛАРДЫҢ МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН БАҒАЛАУ

Материал туралы қысқаша түсінік

Журынова Фарида Темирхановна

03 Наурыз 2025

1 рет жүктелген

Математика Баяндамалар, реферат Басқа

Материал тегін

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

ОҚУШЫЛАРДЫҢ МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН БАҒАЛАУ

Журынова Фарида Темирхановна

математика пәні мұғалімі

№ жалпы білім беретін мектеп, Алматы қаласы

farida_temir_khan@mail.ru

Кіріспе

Бiлiм беру жүйесiнің алдында тұрған басты міндет – білім сапасын арттырып, білім алушының кез келген салада бәсекеге қабілетті болуын қамтамасыз ету.

Олай болса, еліміз сенім артып отырған, тәуелсіздігіміздің тірегі, егемендігіміздің еңсесі болатын - бүгінгі оқушы, ертеңгі еліміздің тұтқасын ұстар азамат, яғни мамандар заман талабына сай, терең білімді, құзыреттілігі жоғары тұлға ретінде қалыптасқан, өрелі жастар болуы керек.

Математиканы оқу барысында оқушылар көптеген математикалық ұғымдарды, олардың қасиеттерін, қатынастарын игеруі керек, сонымен қатар осы қасиеттерді анықтап, негіздей білуі керек, оларды практикалық есептерді шешуде қолдана білуі керек. Оқушылардың осы мақсаттарға қол жеткізуі мұғалімнің жүйелі тексеруіне және өзін-өзі бақылауына жатады.

Оқушылардың білімін бақылау оқу процесінің құрамдас бөлігі болып табылады. Анықтама бойынша бақылау дегеніміз-оқу іс-әрекетінің нәтижесін (оқытудың белгілі бір кезеңінде) бағдарламамен осы нәтижеге қойылатын талаптармен анықтау және салыстыру.

Жақсы орнатылған бақылау мұғалімге оқушылардың оқылған материалды игеру деңгейін дұрыс бағалап қана қоймай, сонымен қатар өздерінің сәттіліктері мен қателіктерін көруге және уақытында қажетті көмек көрсетуге және мақсаттарына қол жеткізуге [1] мүмкіндік береді.

Тақырыпты таңдаудың өзектілігі оқушылардың қол жеткізген нәтижелерін бағдарламаларда қарастырылған білімді тексерудің жоспарланған деңгейімен байланыстырудың объективті жолын және мұғалім мен оқушылардың бірлескен оқу жұмысының нәтижелеріне бағдарлануын көру болып табылады [2].

Математикалық сауаттылық – оқушының математиканы әртүрлі контексте тұжырымдау, қолдану және түсіндіру қабілеті. Ол математикалық ойлауды және құбылыстарды сипаттайтын, түсіндіретін және болжайтын математикалық ұғымдарды, процедураларды, білім мен құралдарды қолдануды қамтиды. Демек, оқушының математиканың әлемдегі рөлін тануға, саналы көзқарастарды қалыптастыруға және сындарлы, мүдделі және ойлы азаматтар үшін қажет жақсы ойластырылған шешімдер қабылдауға көмектеседі [3].

Математикалық сауаттылық математикалық есептерді өзекті талдау, пайымдау және шешуді қажет ететін бірқатар критерий негізінде бағаланады. Оқушылар сандық және геометриялық есептерді шешіп, жағдайларды математикалық стратегиялар мен түсіндірулер арқылы талдауы керек.

Негізгі бөлім

Математикалық сауаттылықтың қабылданған анықтамасы зерттеудің арнайы құралдарын жасауға әкелді: оқушыларге дәстүрлі оқыту жүйелеріне және математикалық дайындықты мониторингтік зерттеулерге тән типтік оқу міндеттері ұсынылмайды, бірақ нақты проблемалық жағдайларға жақын, белгілі бір [4] контексте ұсынылған және оқушыға қол жетімді математика құралдарымен шешіледі.

Математикалық сауаттылықты зерттеуді ұйымдастырудың негізі үш құрылымдық компоненттен тұрады:

- мәселе ұсынылған контекст;

- тапсырмаларда қолданылатын математикалық білім мазмұны;

- мәселе ұсынылған контекстті математикалық мазмұнмен байланыстыру үшін қажет ақыл-ой белсенділігі.

Математикалық сауаттылық-адамның өзі өмір сүретін әлемдегі математиканың рөлін анықтау және түсіну, жақсы негізделген математикалық пайымдаулар айту және математиканы қазіргі және болашақтағы шығармашылық, қызығушылық пен ойлауға тән қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін пайдалану қабілеті.

Педагогикалық эксперимент зерттеудің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес 2019-2021 жылдары жүргізілді. Сонымен бірге келесі кезеңдер бойынша ұйымдастырылды:

- айқындаушы эксперимент (2019 ж.ж.);

- қалыптастырушы эксперимент (2019-2020 ж.ж.);

- бақылаушы эксперимент (2020-2021 ж.ж.).

Зерттеу жұмысы тұжырымдаған болжамды тексеру үшін нәтижелері статистикалық өңделген педагогикалық эксперимент ұйымдастырылды. Эксперимент барысында зерттеу жұмысының болжамы тексерілді.

Зерттеудің базасы: жаңартылған білім беру мазмұны бойынша оқу үдерісін жүзеге асырып жатқан №2жалпы білім беретін мектеп. № 2 жалпы білім беретін мектебінде (қоғамдық-гуманитарлық оқыту бағыты-бақылаушы топ ретінде), (жаратылыстану бағытындағы оқыту-эксперимент тобы ретінде) бақылау экспериментінен өтті.

Айқындаушы эксперименттің негізгі мақсаты: мәтінді есептерді, стандартты емес(логикалық ой-есептері) есептерді шығару арқылы білім сапасын арттырудың тетіктерін анықтау, оқушылардың есептерді шығару тәсілдерін меңгеру деңгейін тексеру, заманауи әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, математикалық сауаттылық пәні бойынша функционалды сауаттылықты қалыптастыру үшін, бағалаудың тиімді жолдарын көрсету.

Бұл кезеңдегі зерттеудің негізгі әдістері: 10-11 сыныптардағы математика сабақтарын бақылау, мұғалімдер мен оқушылардан оқу іс-әрекетін қалыптастыру бойынша сұхбат алу, оқушылардың өзіндік жұмыстарының берілуі, оқушылардың жұмыс және бақылау дәптерлеріне талдау жасау, оқушылар мен мұғалімдерден бастапқы және соңғы кезең бойынша сауалнама алу. Осы жұмыс барысында зерттеу сипаттамасы төмендегідей көрсетілді:

1-сурет. Зерттеу жұмысының сипаттамасы

Сауалнама нәтижелері математикалық сауаттылық пәні бойынша функционалдық сауаттылығын бағалау критерийлеріне сәйкес, 10-11 сынып оқушыларының 75%-ы есептер екі бөліктен тұратынын: шарты мен сұрағы болатынын білетінін көрсетті. Оқушылардың 87%-ыесеп шартын түсіну тәсілдеріне есеп шартын қысқаша етіп жазып алу: үлгі, сызба, ауызша және кесте түрінде көмектесетінін көрсетеді. Оқушылардың көпшілігі есеп шешімін рәсімдеудің ауызша, іс-әрекет бойынша және теңдеуді құру тәсілдерін біледі.

1-кесте. Бақылау және эксперименттің нәтижесі

Эксперимент кезеңдері

топ

Бастапқы кезең

Соңғы кезең

Айырмашылық коэффициенті

Бақылау

эксперимент

Бақылау

эксперимент

Бақылау

эксперимент

Сауалнама

-Оқушылар

-Пән мұғалімдері

57,9

62,8

64,3

72,9

79,8

80,2

69,7

73,5

+21,9

+17,4

+5,4

+0,6

Интервью

-Оқушылар

-Пән мұғалімдері

78,5

82,6

89,4

94,1

87,4

87,8

86,5

91,3

+5,2

-2,9

-2,8

Тест тапсырмалары

-А деңгейі

-В деңгейі

-С деңгейі

84,3

86,7

65,4

87,4

84,6

69,5

89,3

85,3

64,3

94,2

88,1

72,3

-1,4

-1,1

+6,8

-3,5

+2,8

2-сурет. Зерттеу әдістері

2-кесте. Математикалық сауаттылығын бағалаудың кезеңдері

Есептің негізгі бөліктері	Есепті шығару кезеңдері	Есептің шартын қысқаша жазу	Есеп шешімін іздеу әдістері	Есептің шешімін жазу түрлері
7с 8с 9с	7с 8с 9с	7с 8с 9с	7с 8с 9с	7с 8с 9с
70 72 75	17 20 21	85 84 90	8 14 16	85 88 92

Кестеден көрініп тұрғандай, есептің шешімін іздеу тәсілдерін оқушылардың шамалы бөлігі ғана көрсеткен, сондықтан есептің шешімін іздеу тәсілдерінің оқушылардың жекелеген іс-әрекеттері арқылы анықталатыны: есептегі негізгі қатынасты бөліп алу білігі, негізігі қатынасты моделдеу, есеп шешімін іздеуді іске асыру белгілі болды. Негізгі қатыныстар туралы түсінікті анықтау үшін оқушыларға келесі есептердегі ортақ және айырмашылығын анықта деген тапсырмалар ұсынылған:

3-сурет. Математикалық сауаттылық бойынша функционалдық сауаттылығын бағалау критерийлері

3-кесте. №1 бақылау жұмысы бойынша 9,10,11-сыныптардың қорытындылары

Жалпы қорытындылар	Есеп шешімін іздеу үдерісі	Тексеру
1 2 3	4 5 6 7	8 9
9-сынып
60% 2% 38%	29% 32% 24% 5%	27% 6%
10-сынып
65% 1% 34%	27% 34% 26% 3%	29% 8%
11-сынып
68% 2% 30%	31% 29% 27% 4%	27% 5%

Математикалық сауаттылық пәні бойынша функционалдық сауаттылығын бағалау критерийлеріне сәйкес алынған [5] тапсырма төмендегідей дискрепторға негізделген:

1. Есептің арифметикалық амалдар алгоритміне сәйкес, дұрыс шығарылғандығына;

2. Теңдеудің есеп шарты бойынша дұрыс құрылып, түбірлерінің дұрыс табылуына;

3. Теңдеу дұрыс құрастырылмаған немесе мүлдем құрастырылмағандығына;

4. Теңдеу есепті қысқаша жазу арқылы құрылғандығына;

5.Теңдеу есептің шешімін іздеу моделін қолданбай-ақ дұрыс құрастырылғандығына;

6. Есептің шешімін іздеуді моделін пайдалана отырып, есептің шешімін іздеу бойынша білімі мен білігін көрсетілгендігі;

8. Оқушы өзін-өзі бағалау парағы бойынша, есепті тексеру дұрыс орындап, өзіндік бағалауының қалыптасқандығы.

Кестеден оқушылардың тек үштен бір ғана бөлігі есептің шешімін іздеу моделін қолданғанын көреміз. Оқушылардың жұмыстарын зерттеу есепті қысқаша жазуды оның шешімін іздеу моделі ретінде қарастырмай, оқушылар есеп шартында бағыт көрсетуші ретінде ғана қолданғанын байқауға болады [6]. Сабақтар оқушыларға қиындық тудыратыны есептің мәтінін математикалық моделге аудару екенін көрсетті. Осы қиындықтың негізгі себептері:

а) есеп шартында бейнеленген жағдай мен оның математикалық моделі арасындағы үлкен айырмашылықтың болуы;

ә) оқушының математикалық сауаттылық пәні бойынша функционалдық сауаттылығын бағалаудың қалыптаспауы.

Алдын ала тексеру кезінде көп жағдайда оқушылар белгілі бір материалды есте сақтауы керек болғандықтан, тапсырмалар мен сұрақтарды мұғалім, ең алдымен, білімді көбейту немесе оларды таныс жағдайда қолдану туралы тұжырымдайды. Егер алдын ала тексеруді мұғалім жаңа материалды түсіндіргеннен кейін жүргізсе, онда мыналарды талап ететін тапсырмалар пайдаланылады: сабақ материалын жаңғырту; заңдардың, теориялық ережелердің, ұғымдардың анықтамаларының тұжырымдалуын қайталау; пайымдау логикасын тиісті мысалдармен қайталау; зерделенген фактілерді, ұғымдарды салыстыру; сабақта зерттелген материал бойынша қорытынды жасалады [7].

Оқушының математикалық сауаттылық пәні бойынша функционалдық сауаттылығын бағалау үшін, математикалық сауаттылық бойынша бағалаудың формасын жоғарыдағы зерттеулерге сүйене отырып, қысқаша анықтама түрінде 1-кестеде сипаттама берілді.

4-кесте. Математикалық сауаттылық бойынша бағалаудың формасы

Математикалық сауаттылық бойынша бағалаудың формасы

Математикалық сауаттылық бойынша бағалау критерийі

Бағалау дискрепторы

Оқушының математикалық сауаттылық пәні бойынша функционалдық сауаттылығын бағалау үшін-

БӨМ (бақылау-өлшеу материалдары) паспорты

қорытындыны жобалайтын нормативті құжат ретінде;
ақпараттар негізінде тест бағдарламаларының сапалық көрсеткіштері;
сандық және сапалық көрсеткіштердің бірлігі;
диагностика нәтижелері бойынша дайындау сапасы

мониторинглеу, бақылау, бағалаушылық

Диагностикалық картаның бөлімдері

құзыреттіліктер тізімі, тест түрлері мен мәні;
өлшеудің бақылау нүктелерінің (бақылау тесттері, қиылыстар) саны, шығармашылық қабілеттерінің даму деңгейлері;

диагностикалық оқыту

Математикалық сауаттылық бойынша бағалаудың тест формасы

оқушының өмірдегі қолданыста өзін-өзі тануға ұмтылуы, ізденуі;
шығармашылық қабілеттерінің даму деңгейлері;
сандық және сапалық көрсеткіштердің бірлігі

мониторинглеу, бақылау, бағалаушылық

Математикалық сауаттылық тапсырмаларын құрастыру мақсаты

объективті тексеру және білімді бағалау үшін;
оқушының шығармашылық қабілеттерінің даму деңгейлерін анықтау;
сандық және сапалық көрсеткіштер арқылы білімді бағалау;
оқу жетістіктерін саралау, сараптау және талдау;

тұлғалық, шығармашылық, дамытушылық

Бағалау критерийіне сәйкес, тест әдісін жүргізу баспалдақтары:

дайындық кезеңі, тест өткізу кезеңі, тест тапсырмаларын қорытындылау, бағалау;
сандық және сапалық көрсеткіштердің бірлігін сипаттау кезеңі, сараптау ;
салыстыру кезеңі, кері байланыс жасау кезеңі

өлшеу, сараптау, сапалық

Дискрептор бойынша, тест мазмұнын іріктеу критерийлері:

тест мазмұнының тестілеу мақсатына сәйкестілігі, мазмұн мен формалардың өзара байланысы;
мазмұнның жүйелігі, шығармашылық қабілеттерінің даму деңгейлері;
тест мазмұнын ғылымның бүгінгі күнгі деңгейіне сәйкестілігі, сапалық көрсеткіштері

тұлғалық, шығармашылық, дамытушылық

Оқушының математикалық сауаттылық пәні бойынша функционалдық сауаттылығын бағалау үшін-

тестілеудің артықшылықтары

объективтілігі, әділдік, барынша әмбебап, бір мезгілде тексеру мүмкіндігі;
тұлғалық, шығармашылық, дамытушылық, бірізділктің сақталуы;
мониторинглеу, бақылау, бағалаушылық, зерттеушілік

мониторинглеу, бақылау, бағалаушылық

Оқушының математикалық сауаттылық пәні бойынша функционалдық сауаттылығын бағалау үшін-

тестілеудің кемшіліктері:

шығармашылық қабілеттерді өлшемейді, даму деңгейлер ескерілмейді;
тұлғаның сандық және сапалық көрсеткіштерінің бірлігінің жоқтығы;
ерекше қасиеттері мен дарындылықты бейнелеу сатысы ескерілмейді

мониторинглеу, бақылау, бағалаушылық

Бұл өңделген мәліметтерден жаңартылған білім мазмұны бойынша орта мектепте математика сабағында оқушылардың есептерді шығару іс-әрекеттерін ұйымдастыру тәсілдері мен оларды оқыту әдістемесінің тиімділігі, қолданылған әдістемелік нұсқаулары мен деңгейлік есептер жүйесінің дұрыстығы нақтыланды.

Білімді қорытынды (қорытынды) тексеру емтиханда 11-сыныпта жүзеге асырылады. Оның мақсаты-пәнді оқу жылдарында қалыптасқан оқушының жалпы білім жүйесін анықтау.

Оқу жылының соңындағы сәуір айында, математикалық сауаттылық пәні бойынша функционалдық сауаттылығын бағалаудың қорытындысын нақтылау үшін, эксперименттік оқытудың нәтижесін бақылау жұмысын алумен жүргізіледі.

5-кесте. 11-сынып эксперименттік және бақылау топтарының №1 бақылау жұмысының (қосымша Ә) нәтижелері

Іс-әрекет	№2 б/ж нәтижелері %
Іс-әрекет	бақылау сыныбы	экспер. сыныбы
Іздеу тәсілдері орындалды	59	78
Теңдеу дұрыс құрастырылды	71	81
Есеп дұрыс шығарылды	68	79
Математикалық сауаттылығы бағалау саусауаттылығы	65	81

Бақылау жұмыстарының нәтижесі экспериментік топ оқушыларының көрсеткіштері бақылау тобы оқушыларының көрсеткішінен айтарлықтай жоғары екенін көрсетеді.

6-кесте. 10-сынып эксперименттік және бақылау топтарының № 2 бақылау жұмысының (қосымша Ә) нәтижелері

Іс-әрекет	№2 б/ж нәтижелері %
Іс-әрекет	бақылау сыныбы	экспер. сыныбы
Іздеу тәсілдері орындалды	60	82
Теңдеу дұрыс құрастырылды	75	83
Есеп дұрыс шығарылды	70	80
Математикалық сауаттылығы бағалау саусауаттылығы	65	81

Бақылау жұмыстарының нәтижесі эксперименттік топ оқушыларының көрсеткіштері бақылау тобы оқушыларының көрсеткіштерінен айтарлықтай жоғары екенін көрсетеді.

7-кесте.11-сынып эксперименттік және бақылау топтарының № 2 бақылау жұмысының (қосымша Ә) нәтижелері

Іс-әрекет	№2 б/ж нәтижелері %
Іс-әрекет	бақылау сыныбы	экспер. сыныбы
Іздеу тәсілдері орындалды	65	88
Теңдеу дұрыс құрастырылды	76	87
Есеп дұрыс шығарылды	75	83
Математикалық сауаттылығы бағалау саусауаттылығы	65	81

Бақылау жұмыстарының нәтижесі эксперименттік топ оқушыларының көрсеткіштері бақылау тобы оқушыларының көрсеткішінен айтарлықтай жоғары екенін көрсетеді.

Бақылау жұмысының нәтижелері бірнеше көрсеткіштері бойынша анықталды. Әрбір анықталатын көрсеткіштің сандық мәні келесі формуламен есептелді: К_д= (n₀+ n₁): N < 1. [8]

К_д - қалыптасқан білім деңгейінің коэффициенті; N– сыныптағы оқушылардың саны;

n₀ – барлық сұрақтарға дұрыс және толық жауап бергендер саны;

n₁ - барлық сұрақтарға дұрыс жауап бергендер және толық емес n 0,8 , мұндағы 0,8 дұрыс жауаптар құндылығының шартты коэффициенті.

Зерттеу нәтижесінде алынған барлық таңдама бойынша математикалық сауаттылық пәнінің бағалау көрсеткішінің орташа мәні 12-кестеде көрсетілген.

8-кесте. Математикалық сауаттылық пәнінің бағалау көрсеткіші

№	Анықталатын көрсеткіштер	бақылау тобы	экс. тобы
1	Есеп шартын және талабын түсіну	0,7	0,82
2	Есеп шешімін іздеуді тиімді іске асыру білігі	0,67	0,68
3	Есеп шешімін іздеуді тиімсіз іске асыру білігі	0,30	0,65
4	Есеп шешімін іздеу моделін теңдеу немесе теңсіздік ретінде алу	0,5	0,61
5	Алынған теңдеуді шешу білігі және есеп шарты мен талабын қанағаттандыратын түбірлерді таңдап алу	0,45	0,58
6	Дұрыс жауап алу	0,4	0,57
7	Білімнің қалыптасу деңгейінің және іс-әрекет тәсілдерінің орташа мәні	0,42	0,65

Бақылау тобындағы білімнің қалыптасу деңгейі көрсеткіштерінің орташа мәні 0,42, ал эксперименттік топ үшін – 0,65 болды. Алынған нәтижелер эксперименттік топтың (деңгейлік есептер жүйесімен)мәтінді және стандартты емес есептерді шығаруды оқыту деңгейі бақылау тобынан жоғары екенін көрсетеді. Осы орайда, орындалған жұмыстардың барлығы оқушылардың математикалық сауаттылық пәні бойынша функционалдық сауаттылығын қалыптастырып қана қоймай, бағалаудың заманауи әдіс-тәсілдерін қолдану аясына мол мүмкіндік береді.

Сабақтың әр бөліктеріндегі әр оқушының дайындық деңгейін анықтауға;
Бағдарламаға сәйкес оқу мақсаттарын орындау қабілеті;
Жеке оқушының даму жетістігін бақылауға;
Оқушының білім алу барысындағы қателіктері мен олқылықтарын айқындауға,кемшін тұстармен жұмыс істеуге (работа над пробелами);
Әртүрлі жұмыс барысындағы алған өз бағасының әділдігіне көзін жеткізуге, яғни өзін-өзі бағалай алуға;
Оқу бағдарламасының тиімділігін саралауға, оқушының нәтижеге жету үшін рефлексия жасай алуына;
Сабақ үдерісі мен білімнің меңгерілуі туралы оқушы мен мұғалім және ата-ана арасындағы кері байланысты қамтамасыз етуге [9] бағытталған.

Білімді бағалау формалары:

1. Жеке бағалау;

2. Топтық бағалау;

3. Фронтальды бағалау;

4. Өзара бағалау;

5. Өзін-өзі бақылау.

Математикалық есептерді шығару оқушылардың танымдық және логикалық ойлау деңгейін дамытумен қатар, сапалы білім беру негізінде функционалдық сауаттылық бойынша, математикалық сауаттылығын бағалауды қамтамасыз етеді. Жалпы білім беретін мектептерде жоғары сынып оқушыларының математикалық сауаттылығын бағалау әдістемесін жетілдіру мәселесі бойынша ғылыми, әдістемелік жұмыстар мен әдебиеттерді зерделей отырып, осы үдерісі іске асырудың мүмкін жолдары талданды.

Қорытынды

Математика әлемдік ғылыми-техникалық прогрестің маңызды құрамдас бөлігі бола отырып, ғылымда, мәдениетте және қоғамдық өмірде ерекше орын алады. Математиканы зерттеу адамның танымдық қабілеттерін, оның ішінде логикалық ойлауды, басқа пәндерді оқытуға әсер ететін білім беруде жүйелік рөл атқарады. Жоғары сапалы математикалық білім барлығына қазіргі қоғамдағы сәтті өмірі үшін қажет. Біздің еліміздің XXI ғасырдағы табысы, табиғи ресурстарды пайдаланудың тиімділігі, экономиканың дамуы, қорғаныс қабілеттілігі, қазіргі заманғы технологиялардың құрылуы математика ғылымының, математикалық білімнің және бүкіл халықтың математикалық сауаттылығының деңгейіне, қазіргі заманғы математикалық әдістерді тиімді пайдалануға байланысты. Математикалық білімнің жоғары деңгейінсіз инновациялық экономиканы құру бойынша қойылған міндетті орындау, Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының ұзақ мерзімді мақсаттары мен міндеттерін іске асыру мүмкін емес.

Математикалық білім деңгейін арттыру қазіргі қоғамдағы өмірді анағұрлым толыққанды етеді, ғылымды қажетсінетін және жоғары технологиялық өндіріс үшін білікті мамандарға қажеттілікті қамтамасыз етеді [10].

Математикалық сауаттылық дегеніміз-негізделген математикалық пайымдауларды айту және практикалық, зерттеу және танымдық мәселелерді шешу үшін математикалық құралдарды қолдану мүмкіндігі.

Сонымен қатар, математикалық сауаттылықты қалыптастырудың тиісті дағдылар қажеттілігі аясында, мен өз сабағымда үнемі «математикалық эстафета» ұйымдастырамын. Бұл дегеніңіз оқушының пәнге деген қызығушылығын арттырумен қатар, физиологиялық қажеттілігін қанағаттандыру болып табылады, ойын ойната отырып, оқушының логикалық ойлауын, сыни тұрғыдан ойлауын дамыта отырып, төмендегі дағдылар қалыптасып, алған білімдерін өмірде қолдана алу қажеттілігін қанағаттандырады:

негізгі алгоритмдерді білу;
мазмұнның негізгі элементтерін білу және түсіну (математикалық ұғымдар, олардың қасиеттері, есептерді шешу тәсілдері және т. б.);
математикалық жазбаларды қолдана білу, алгоритмді тікелей қолданумен шектелмейтін математикалық есептерді шешуде білімді қолдана білу, сонымен қатар қарапайым практикалық жағдайларда математикалық білімді қолдана білу.

Шынында да, математиканы оқыту барысында оқушылар көптеген математикалық ұғымдарды, олардың қасиеттерін, қатынастарын игереді және әртүрлі тексерулер нәтижесінде материалды жақсы игеріп қана қоймай, сонымен қатар олардың жеке қабілеттерін ашылады. Оқушылардың оқуға деген қызығушылығы мен сабаққа дайындық деңгейі артады, бұл оқушылардың біліміндегі кемшіліктер мен олқылықтарды (работа над пробелами) уақтылы жоюға мүмкіндік береді.Білімді бағалаудың мәні алынған нәтижелердің жоспарланған игеру деңгейіне сәйкес келуі болып табылады.

Жұмыс барысында математика сабақтарында оқушылардың білімі мен дағдыларын тексерудің әртүрлі формаларын қолдану мен оқушылардың пән саласын зерттеуге деген қызығушылығы, демек, оқу сапасын жақсарту арасындағы байланыс қарастырылды.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты Қазақстан Республикасы. Жоғары білім. Бакалавриат. Негізгі ережелер. ҚР МЖМБС 5.04.019 -2011. Астана, 2011.

2. PISA-2003 оқушылардың білім жетістіктерін халықаралық зерттеудің негізгі нәтижелері [Мәтін]. – М, 2004.

3. Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012 –2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспары / Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 25 маусымдағы № 832 Қаулысы.

4. Оқушылардың математикалық сауаттылығы. Оқу құралы. Педагогикалық өлшеулер орталығы. ДББҰ «Назарбаев Зияткерлік мектептері». Астана, 2014. – 50б.

5. Әбілқасымова А.Е. Математиканы оқытудың теориясы мен әдістемесі: дидактикалық-әдістемелік негіздері. – Алматы, 2014. – 224 б.

6. Абылкасымова А.Е., Искакова Л.Т. Задачи как средство контроля и оценки знаний учащихся. – Алматы, 2005. – 98б.

7. Абылкасымова А.Е., Папышев А.А. Методические основы обучения решению математических задач в средней школе. – Алматы: Комплекс, 2004. – 134б.

8. Әбілқасымова А.Е. және т.б. Орта мектепте математика есептерін шығаруға үйретудің әдістемелік негіздері. – Алматы, 2004. – 125б.

9. Баймуханов Б.Б. Математика есептерін шығаруға үйрету. – Алматы: Мектеп, 1983.– 145б.

10. Гурова Л.Л. Исследование мышления как решения задач. - Москва., 1975. – 413б.

Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!

Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.

Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы

Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!

Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!

Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!

Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

ОҚУШЫЛАРДЫҢ МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН БАҒАЛАУ

ОҚУШЫЛАРДЫҢ МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН БАҒАЛАУ

Химия пәні

Тарих пәні

Биология пәні

Ағылшын тілі пәні

География пәні

Информатика пәні

Мектепке дейінгі білім беру

«Қазақ тілі» жəне «Қазақ əдебиеті»

Дене шынықтыру

Білім алушылардың білім сапасын арттыру

Инклюзивті білім беру