Орхон-Енисей ескерткіштері. «Күлтегін» 5-сынып

Сабақ жоспары
Сабақ: 2
Мектеп

Мұғалімнің аты-жөні: Кабдуали Шарипа
«Ақтоғай ауданының жалпы білім беретін Шолақсор орта
мектебі» КММ

Күні
Сынып: 5
Бөлім тақырыбы
Бөлімше тақырыбы
Ойлау
дағдыларының
деңгейі
Осы сабақ арқылы
жүзеге асатын оқу
мақсаттары
Тілдік мақсаттар

Қатысқандар:
2-бөлім.
жыры
4- бөлімше.

Қатыспағандар:
Орхон-Енисей ескерткіштері. «Күлтегін»
Ғажайып туынды – «Күлтегін»
Жоғары деңгей дағдылары

А/И 7.7.3.3 Көркем шығарма тілін әдеби теориялық тұрғыдан
талдау
Б/С 7.7.1.1 Кейіпкердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік
мінездемені салыстыра отырып, тарихи және көркемдік
құндылығына баға беру.
Тақырыпқа қатысты терминдер: Түрік, қаған, шад, бектер,
Шаңтүң, табғаштар, ру, халық, қоныстану, Өтүкен, Інжу, темір
қақпа, тәңірі, босқын т.б

Бағалау критерийлері Көркем шығарма тілін әдеби-теориялық тұрғыдан талдайды.

Кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені
салыстырады.
Шығарманың тарихи және көркемдік құндылығына баға береді

Құндылықтар
Пәнаралық байланыс
Осыған дейін
меңгерілген білім

«Уықтай боп қалансақ, керегеміз кең, босағамыз берік,
шаңырағымыз биік Мәңгілік ел боламыз!»
Тарих, қазақ тілі
Тасқа қашап жазылған ескерткіштер туралы, олардың зерттелуі,
ғалымдар еңбектері.

Кезеңдер
Жоспарланған жаттығулар
Сабақтың Сәлемдесу.
басы
Қызығушылықтарын ояту
5 минут
Болмасын деп байлығы басқаға азық,

Кеткен бабам тарихын тасқа жазып.
(Б.Бәйітұлы)
Шаттық шеңбері
Топқа бөлу
Тыңдалым алдындағы тапсырма
Оқушылар «Ескерткіш» және «Таңба» болып екі топқа
бөлінеді.
(Ескерткіш және таңба туралы ойларын айтқызу) Аудио
жазба тыңдату:
Қажеттілікті қажет ететін оқушыларға беріледі.
Графикалық органайзер беру
Қайда табылды?
Не суреттеледі?

Идеясы, дәріптелуі

Кейіпкерлер

Ресурстар

Сабақтың Тапсырма
ортасы
Мәтіннен үзінді беріледі
10 мин
Шығарма тілін әдеби-теориялық тұрғыдан талда
«Күлтегін» жыры
Тәңірідей, тәңіріден жаралған
Түрік, білге қаған
Бұл шақта отырдым. (теңеу, аллитерация)
...Түстікте – Тоғыз Ерсенге дейін жауладым,
Тибетке сәл жетпедім, Батыста – Інжу өзенін кеше
Темір қақпаға дейін жауладым.
Терістікте – Байырқы жеріне дейін жауладым.
(аллитерация, әсірелеу).
...Тәтті сөз, асыл дүниесіне көп алданып
Түркі халқы қырылдың,
Түркі халқы жойылдың,
Түстікте Шұғай қойнауы түгіл,
Түн жазығына қоныстансақ деуші ең.
Түркі халқы жойылдың.
(эпитет,
аллитерация).

5 мин

«Жедел жәрдем»
әдісі
(оқушыларға бірбіріне көмектесу,
қолдау көрсету
мақсатында
сабақтың барлық
кезеңінде
қолданылып
отырады)

«Жылдам талдау»
әдісі
анафора,

Бұрын бұл аялдама болса,
Қазір де аялдама жер болса
Сол аялдама жерге
Мәңгі тас қалаттым, жаздырдым. (эпифора, эпитет)
Қажеттілікті қажет ететін балалар «Жедел
жәрдемнің» көмегіне жүгінеді. Ол үшін қолындағы +
белгішені көтереді.
«Жұқа- қалың»
Қалыптастырушы бағалау
бағалау
«Жұқа-қалың» әдісімен бағалау
(«жұқа» - қарапайым қысқа талдаулар, «қалың» –
дәлелдеме, өзіндік ой пікірлер, мысал, түсініктеме)
Жұқа
Қалың

6 мин

Тапсырма 2
Кейіпкердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік
мінездемені салыстыра отырып, тарихи және көркемдік
құндылығына баға беріңдер.

аудиожазба тыңдау

1-тапсырма
Берілген кейіпкердің іс-әрекеті арқылы портреттік
мінездеме жазып, салыстырыңыз
Кейіпкердің іс-әрекеті
Күлтегін оттай лаулады,
Елдің дауын даулады.
Бозын мініп Күлтегін,
Алдаспанын сілтеді.
Тоғыз жауын түйреді,
Біразы оның күйреді.

Портреттік мінездеме

«Көршіңмен
сырлас» әдісі

...Отызға ол толған-ды.
Салмағы да сан батпан,
Бір кезде ол қонды атқа.
Баяғыдай қайратты,
Қос батырды жайратты.

4 мин
Шығарманың тарихи және көркемдік құндылығы неде?
Ойыңызды дәлелдермен көрсетіңіз.
А) Шығарманың тарихи құндылығын
Дәлелдер
бағалауда берілген тірек сөздерді
қолданыңыз.
Шынайы суреттелген, аса құнды, жырдастан, көне түркі, тасқа қашалған,
тарихи шығарма, батырдың ерлігі,
құлпытастағы
жазулар.
Ә) Шығарманың көркемдік
құндылығын бағалаңыз.
(ерекше сөз оралымдары, халық, ел
атаулары, көне жер атаулары, көнерген
сөздер, т.б.)

Жұптық жұмыс
Жұбымен пікірлесе отырып, аудио мәтінінде
кейіпкердің іс-әрекеті мен портреттік мінездемені
салыстыра отырып, тарихи және көркемдік
құндылығына баға береді.
Қалыптастырушы бағалау
- Мен өз ойыммен портреттік мінездемені
салыстырып, көркемдік құндылығына баға
бердім, дәлел келтірдім
- Мен портреттік мінездеме салыстырдым, бірақ
жүйесіз сөйлемдер көп болды, дәлел аз болды..
- Мен портреттік мінездеме жасай алмадым
Сабақтың Тапсырма
соңы
«Күлтегін» – мәңгілік рухани қазына»
тақырыбында порталға қысқа хабарлама жіберу. Ол
7 мин
өлең, хат, ойтолғау, эссе түрінде болады.
Оқушылардың алдына хабарлама жіберуге телефонның
суреті бар қағаз беріледі. Олар өздерінің «Электронды
парақшаға» жазғандарын келесі оқушының поштасына
жібереді.
Хат жазудың үлгісі:
- Өз ойын анық, түсінікті етіп жазу
- Сөйлемді дұрыс құру
- Мәтін саны 5-7 сөйлем.
Қажеттілікті қажет ететін оқушыларға тірек сөздер:
Мұра, асыл қазына, құндылық, жәдігер, құлпытас,
құпия, ескерткіш, мақтаныш, дастан, жыр т.б
Жіберген хабарламаны екінші оқушы алып оқиды.
Пікірін білдіреді, іс-әрекеттерін бағалайды.
Қалыптастырушы бағалау
Жарайсың!
Сенен мықты жазушы, (ақын, суретші, әзілқой т.б)
шығады....
Сен мына жерде мынаған ерекше тоқталыпсың....

«Сәттілік
баспалдағы»

«Электронды
парақша» әдісі

Ынталандыру
арқылы бағалау

3 мин