Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің Мәдениеттану мамандығы 1 курс студенті: Бауыржан Арайлым

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің оқытушысы: Аликбаева Маржан Башановна

Падуя университеті: Еркін ойдың бастауы

1222 жылы негізі қаланған Падуя университеті – ортағасырлық Еуропаның білім мен ғылымдағы ең ірі жетістіктерінің бірі. Ол Италиядағы Болонья университетінің студенттері мен оқытушылары академиялық еркіндік іздеп, Падуя қаласына қоныс аударғаннан кейін құрылды. Ғасырлар бойы бұл университет жаңа идеялардың, ғылыми жаңалықтардың және еркін ойдың ошағына айналды. Падуя университеті білім беру мен зерттеудің ерекше моделін ұсына отырып, Еуропаның ең беделді жоғары оқу орындарының біріне айналды.

Падуя университеті орта ғасырларда құқық, медицина және философия салаларында ерекше жетістіктерге жетті. Оның медицина факультеті Еуропадағы ең беделділердің бірі болды. Андреас Везалий мұнда адам анатомиясын зерттеп, өз заманының революциялық еңбегі — «De humani corporis fabrica» кітабын жазды. Бұл еңбек медицинаның дамуына серпіліс берді. Астрономия саласында Николай Коперниктің жұмыстары Падуяда бастау алып, кейіннен оның Күн жүйесінің гелиоцентрлік теориясын қалыптастыруына ықпал етті.

Ерекшелігімен танылған бұл университет білім алушыларға шіркеу догмаларынан тыс, ғылыми зерттеулер жүргізуге еркіндік берді. Мұнда Галилео Галилей 1592 жылдан 1610 жылға дейін математика кафедрасында сабақ берді. Ол телескоп арқылы аспан денелерін зерттеп, ғалам туралы көзқарастарды өзгертті. Оның жұмыстары Еуропадағы ғылыми революцияның басталуына негіз болды.

Падуя университетінің басты ерекшелігі – академиялық еркіндік. Оның ұраны "Universa Universis Patavina Libertas" («Падуя еркіндігі баршаға ортақ») студенттер мен оқытушылардың еркін білім алу және зерттеу жүргізу құқығын қорғады. Мұндай ашықтық университетті Еуропаның әр түкпірінен келген ойшылдардың мекеніне айналдырды. Сол кезде шіркеу мен догматикалық шектеулер үстемдік құрған заманда, бұл еркіндік ғылымның алға жылжуына ықпал етті.

Қортындылай келе Падуя университеті – ортағасырлық білім беру жүйесіндегі нағыз жаңашыл мекеме. Оның қабырғаларында жасалған ғылыми жаңалықтар мен ой еркіндігі Еуропадағы білім жүйесінің бет-бейнесін өзгертті. Бүгінде Падуя университеті өзінің бай тарихи мұрасын сақтай отырып, заманауи ғылым мен инновацияның жетекшісі болып қала береді. Орта ғасырлардан бүгінге дейін ол еркін ой мен прогрестің символы ретінде ғылым әлемінде ерекше орынға ие.