Өз құқығыңды білесің бе?

«БЕКІТЕМІН»

«Каспий» жоғары педагогика

және салалық технологиялар

колледжі директорының тәрбие

ісі жөніндегі орынбасары

__________Әмірбекова Г.С

«____»____________ 2025 ж.

ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ ОЙЫН

Тақырыбы: «Өз құқығыңды білесің бе?»

Өткізген: Амантұрлы Ж.О.

2ИББ-23 б/б тобы

2024-2025 оқу жылдары

Тақырыбы: «Өз құқығыңды білесің бе?»

Интеллектуалдық ойынның мақсаты:

• Студенттердің құқықтық сауаттылығын арттыру.

• ҚР Конституциясы, Бала құқықтары туралы Конвенция және басқа заңнамалар туралы білімдерін кеңейту.

• Логикалық ойлау қабілеттерін дамыту, өз құқықтарын қорғауға үйрету.

Құрметті студенттер!
Бүгінгі интеллектуалдық ойынымыз «Өз құқығыңды білесің бе?» тақырыбына арналады. Әрбір азамат өз құқығын білсе, әділдікке қол жеткізіп, заңсыздықтардан қорғана алады. Біздің өмірімізді реттейтін негізгі құқықтық құжаттар қандай? Қандай құқықтарымыз бар? Осы сұрақтарға бірге жауап іздейміз.

1. Құқық дегеніміз не?

Құқық – бұл мемлекет тарапынан бекітілген, азаматтардың өмірін реттейтін ережелер жиынтығы. Құқықтық нормалар бізге не істеуге болады, неге тыйым салынғанын және қандай міндеттеріміз бар екенін көрсетеді.

Құқықтың негізгі көздері:

• Қазақстан Республикасының Конституциясы – еліміздің басты заңы.

• Қылмыстық кодекс, Әкімшілік кодекс, Еңбек кодексі, Бала құқықтары туралы Конвенция сияқты заңдар.

2. Адам құқықтары мен бостандықтары

Адам құқықтары – барлық адамдарға тән, табиғи құқықтар. Олар ешкімнің рұқсатынсыз беріледі және әрбір адам оларды пайдалана алады.

? Адам құқықтарының негізгі түрлері:

1. Жеке құқықтар: өмір сүру, жеке басының еркіндігі, адамның қадір-қасиетін сақтау.

2. Саяси құқықтар: сөз бостандығы, сайлау және сайлану құқығы.

3. Әлеуметтік-экономикалық құқықтар: еңбек ету, білім алу, денсаулық сақтау.

4. Мәдени құқықтар: ана тілінде сөйлеу, мәдени мұраны пайдалану.

? Есіңізде болсын!
Адам құқықтары ешкімнің қол сұғуына жол берілмейтін қасиетті құндылықтар.

3. Азаматтың міндеттері мен жауапкершілігі

Әрбір құқық белгілі бір міндеттермен қатар жүреді.

? Негізгі міндеттер:

• Заңдарды сақтау

• Басқа адамдардың құқықтарын құрметтеу

• Табиғатты қорғау

• Білім алу (Қазақстанда 11 жылдық білім міндетті)

• Салық төлеу

⚖ Жауапкершілік:
Құқық бұзған адам заң алдында жауап береді.

• 16 жастан бастап – қылмыстық жауапкершілік

• 14 жастан бастап – кейбір ауыр қылмыстар үшін жаза қарастырылады

• 18 жасқа дейін – ата-аналар баланың әрекеттеріне жауап береді

Ойын барысы:

1-кезең: «Таныстыру» (әр топ өз атын, ұранын таныстырады, 2-3 мин.)
Мысалы:

• Топ атауы: «Әділет»

• Ұран: «Құқықты білсең – еркін өмір сүресің!»

2-кезең: «Сұрақ-жауап» (әр топ кезекпен құқықтық сұрақтарға жауап береді)

Сұрақтар:

1. Қазақстан Республикасының негізгі заңы қалай аталады? (Конституция)

2. Бала құқықтары туралы Конвенция қашан қабылданды? (1989 жылы 20 қараша)

3. ҚР Конституциясына сәйкес Қазақстан қандай мемлекет? (Демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет)

4. Қандай жастан бастап азамат жеке куәлік алады? (16 жас)

5. Балалардың ең басты құқығы қандай? (Өмір сүру құқығы)

Әр дұрыс жауапқа – 10 ұпай.

3-кезең: «Құқықтық жағдайлар» (жағдаяттарды талдау)
Әр топқа өмірлік жағдайлар беріледі, олар заңға сүйене отырып шешімін табуы керек.

Жағдаят түрлері:

1. Досың мектепте буллингке ұшырады. Сен не істейсің?

2. Жасөспірім 18 жасқа толмай жұмыс істей ала ма? Қандай шектеулер бар?

3. Біреу сенің әлеуметтік желідегі жеке деректеріңді рұқсатсыз пайдалануда. Қандай шара қолдануға болады?

Дұрыс әрі толық жауап – 20 ұпай.

4-кезең: «Мен – заңгер» (мақал-мәтелдер мен заң арасындағы байланыс)
Әр топ берілген мақал-мәтелге құқықтық тұрғыдан түсінік береді.

Мысал:

• «Тура биде туған жоқ, туғанды биде иман жоқ.» → Бұл әділ сот төрелігі қағидаттарына сәйкес келеді.

• «Заң – құрық, құрық болмаса, тұрық жоқ.» → Заңның маңыздылығы туралы.

• «Ұрлық түбі – қорлық.»

• «Өш алған оңбайды, кешірген оңады.»

• «Әділдік – ардың ісі.»

• «Билік айтқан – бітіреді, бұйрық айтқан – жүреді.»

Әсерлі түсіндіру – 10 ұпай.

5-кезең: «Кім жылдам?» (терминдерді табу)
Әр топқа заңға байланысты сөздердің анықтамасы беріледі, олар терминді дұрыс табуы керек.

Мысалдар:

1. «Мемлекеттің негізгі заңы» – (Конституция)

2. «Адамның құқықтары мен бостандықтарын қорғайтын тұлға» – (Адвокат)

3. «Жасөспірімдердің еңбегін қорғайтын құжат» – (Еңбек кодексі)

Дұрыс жауап – 10 ұпай.

Қорытынды сөз:
«Құқықтық сауаттылық – өз болашағыңды қорғаудың алғашқы қадамы. Әркім өз құқығын білуі және оны қорғауы керек!»

Хаттама_____

Орны: «Каспий» жоғары педагогика және салалық технологиялар колледжі

Уақыты: 14.01.2025.

Отырыс: 402 каб.

Тобы: 2ИББ-23 б/б

Барлығы: 25 студент

Қатысқандар: 24 студент

Күн тәртібінде:

1. «Өз құқығыңды білесің бе?»

2. Әртүрлі мәселелер

Тыңдалды:

Күн тәртібіндегі бірінші мәселе бойынша топ кураторы сөз алып, «Өз құқығыңды білесің бе?» тақырыбында интеллектуалдық ойын жақсы деңгейде өтті. Студенттер топқа бөлініп, өз атауын, ұранын таныстырды. Әр топқа құқықтық сұрақтар берілді, берілген сұрақтарға жауап беріп, пікірлерін ортаға салды. Студенттер берілген жағдаяттарға құқықтық тұрғыдан талдау жасады. Барлық қатысушылар белсенділік танытып, өз құқық-тары туралы ақпарат алды. Ойын қызықты әрі танымды өтті.

Шешім:

1. «Өз құқығыңды білесің бе?» тақырыбында өткен интеллектуалдық ойын «жақсы» деп бағалансын.

2. 2-мәселе бойынша студенттерді іс – шараларға қатыстыра отырып, олардың шығармашылықтарын шыңдау,топтағы студенттердің сабаққа қатысын және форма сақтау керектігі айтылды.

3. Осы айтылған мәселелер орындалысы Ж.Амантұрлыға міндеттелсін, студенттердің сабаққа қатысы, кешікпеуі, колледждің формасы сақталуы топ старостасына жүктелсін.

Жиналыс төрайымы: Ж.Амантұрлы

Жиналыс хатшысы: М.Козденова