Акимбаев Куттыбек Алтынбекович,

«№57 «Сарыарқа» жалпы білім беретін мектеп» КММ

Математика пән мұғалімі,

директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары,

Жетісай ауданы, Түркістан облысы.

ПЕДАГОГТЕРДІҢ КӘСІБИ ҚҰЗЫРЛЫЛЫҒЫН ДАМЫТУДАҒЫ ӘДІСТЕМЕЛІК ҚЫЗМЕТТІҢ РОЛІ

В данной статье рассматривается роль учителя в воспитании подрастающего поколения, изучение психологии в поведении учащихся в учебном процессе. Педагогам предлагается виды работ для достижения высокого уровня знаний у учащихся.

In this article is considered the role of teacher in the upbringing of the younger generation study of psychology of students in educational process.Teachers are offered types of work to achieve a high level of knowledge of students.

Жаңа қоғам мұғалімін «рухани адамгершілігі жоғары, азаматтық жауапкершілігі мол, белсенді, жасампаз, рефлексияға қабілеті басым, экологиялық білімді, шығармашыл тұлға, өзін- өзі дамытуға жəне өзін-өзі көрсетуге ұмтылысы, əдіснамалық қалыптасуының жоғары деңгейін сипаттайтын əлеуметтік, тұлғалық, коммуникативтік, ақпараттық жəне біліктіліктің басқа түрлерін меңгерген құзырлығы жоғары маман» деп сипаттауға болады.

Сондықтан маманның кəсіби құзырлығының əлеуметтік жəне тұлғалық түрлеріне ерекше мəн беріледі. Бұл үшін, алдымен, ақпараттық қоғамда кез келген маманның іс-əректі күшейтіледі, одан кейін, білім парадигмасының өзгеруі кəсіби білім, біліктілік пен дағдыға маманның дайындығын қалыптастырудың, ойлаудың əдіснамасын дамытудың қажеттілігін көрсетеді, соңында, ізгілікті жəне əлемдік интегративті үрдістер тенденциясы алдымен көпмəдениетті тұлғаны қалыптастырудың қажеттілігін айқындайды.

Болашақ мамандардың кəсіби құзырлылығын қалыптастыру мəселесінің теориялық негізін айқындау «компетенция», «білімділік компетенциялар», «компетенттілік», «түйінді компетенция», «базалық компетенция» ұғымдарының бірлігі мен ерекшеліктерін қарастырумен тығыз байланысты.

Сонымен, «Компетенция» латын сөзінен аударғанда адамның жақсы хабардар мəселелер шеңбері жəне танымдық пен тəжірибеге ие болуы деген мағынаны білдіреді. Белгілі бір саладан компетентті болу осы салаға негіздемелік талдау жасау жəне ондағы тиімді əрекет етуге мүмкіндік беретін лайықты білім мен қабілетке ие болу дегенді көрсетеді.

Əлемдік білім беру тəжірибесі компетенцияның төмендегідей салаларын айқындап берді:

интеллектуалды және іс-әректтерден тұратын білімді біріктіру:

нақтыланған білім беру мақсаты ретінде көріну:

бір-біріне жақын мәдениет пен әрекеттердің біліктіліктері мен білімдерінің интегративті табиғатын сипаттау.

М.Чошанов кəсіби құзырлықты «кəсіби шеберлік деңгейі жүйесінде орындаушылық пен жетілдірушілік арасында аралық мəнге ие болуы» деп түсіндіреді. Мəселені түсіндіруде келесі қағидаларға тоқталуға болады.

Ұстаз тұлғасының моделіне жататындар:

Кəсіби шеберлік

Жаңашыл түрлендірулер мен шығармашылық қызметке дайындығы.

Оқу-тəрбие үрдістеріне, балаларға жаңаша қарауды меңгерту.

Танымдық іс-əрекеттің мəдениеті.

Педагогикалық үрдіс пен ой еңбегінің нəтижесіне обьективті талдау жасау.

Болжауға, жоспарлауға, диагностикалауға, мониторингілеуге қабілеттілік.

Зерттеушілік дағдыларының дамуы.

Тұлғалық қасиеттер.

Жоғары азаматтық, белсенділік пен əлеуметтік жауапкершілігі.

Ізгілікке бағытталғандық, рухани қажеттіліктер.

Оқушыны тұлға ретінде тануға жəне сендіре білу қабілеттілігі, оның күшіне деген сеніміне жəрдем жасай білу.

Зиялылық.

Қарым-қатынас жасау мəдениеті, сөйлеу мəдениеті.

Жаңашылдық сезімі.

Эмоцианалды байсалдылық.

Жауаптылық, еңбек сүйгіштік.

Құзырлық (біліктілік).

Өзі оқытатын пəн бойынша педагогикалық, психологиялық, теориялық білімінің жоғары деңгейі.

Үздіксіз білім алуға деген қажеттілік.

Технологиялық білім мен білікті, бірлікті игеру.

Педагогкалық міндеттерді тиімді шеше білу.

Шығармашылық, шеберлік.

Мектептегі əдістемелік жұмыстың ең негізгі міндеті - мұғалімнің мамандығын жетілдіру. Əр мұғалімнің кəсіби шеберлігі мен мүмкіндігін айқындау, сабақтарына қатысып, жетістіктері мен кемшіліктерін көрсету, өзара сабақтарына қатысуын ұйымдастыру, сабақ жоспарларын жасауға жəне оны өз бетінше талдауға басшылық ету, жеке əңгімелер өткізу жұмыстарын ұйымдастыруды мұғалімнің іс-тəжірибесін, шеберлігін зертеу қорытындысы бойынша жасалған диагностикалық карта негізінде мұғалімдердің үш тобын анықтадық. Олар:

шығармашылықпен жұмыс жүргізуді қажет ететін және сол деңгейде ізденетін мұғалімдер:

шығармашылықпен ізденуге ынталы мұғалімдер:

тәжірибесі аз-жас мұғалімдер.

Осылайша мұғалімнің даярлық деңгейін анықтау, біріншіден, əдістемелік жұмысты тиімді ұйымдастыруға əсерін тигізсе, екіншіден, берілетін тапсырма əр мұғалімнің шеберлігіне, ізденісіне қарай бөлінеді. Мамандықты жетілдіру үш бағытта жүргізіледі:

тәжірибесі аз мұғалімдер - жас мұғалімдерге жекелей, топтық көмек көрсету және әдістемелік жеке тапсырмаларды орындауға тарту жұмыстарын жүргізетін «Жас мұғалімдер мектебі» жұмысын ұйымдастыру:

педагогикалық шеберлік мәселелерін жетілдіруге баулу жұмыстарын жүргізу, ол үшін пән әдістемелік бірлестіктерінің жұмыстарын күшейту:

Қазіргі таңда біздің мектептің əдістемелік жұмыстың мақсаты- «жаңа инновациялық технологияларды іс-тəжірибеде тиімді қолдана алатын мұғалім дайындау» тақырыбына негізделген. Мектептің əдістемелік құрамына пəн бірлестігі мен класс жетекшілері кіреді. Барлық əдістемелік жұмыстарды мектептің əдістемелік кеңесі басқарады.Ұйымдастырылған əдістемелік жұмыстар мұғалімдердің білімін, кəсіптік деңгейін, шеберлігін жетілдіру жолдарын жүзеге асырады.

Сөзімізді қорытындылай келе білімді ұрпақ - білімді ұстаздан, білікті маманнан. Мектептегі қызмет атқарып жүрген мұғалімдердің кəсіби деңгейінің көтерілуіне, оның жаңа ұстанымға сай болуына, шығармашылықпен жұмыс істеуіне бүгінгі білім беру ісіндегі инновациялық процеске тікелей араласуына,бағдарлы білім беруде нəтижеге жетулеріне жағдай жасау – басқарушылық міндет.

Мектеп директоры əр мұғалімнің жаңа ізденістерін көріп, жетістіктерін бағалап, жеке тұлғаны қалыптастырудағы əр сəтті қадамын қолдау арқылы мұғалімнің жігеріне жігер қосуда.

Əрбір мұғалімнің кəсіби білімі мен біліктілігі үнемі жетілдіріп отыруын қадағалау- оқыту үрдісінің сапасын арттыруға, əсіресе, ұстаз беделінің жоғарылауына тікелей əсер етеді.

Пайдаланылған әдебиеттер:

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы. Алматы, 2012,8-бап.

А.Маратов «Бабалар тəрбиесіндегі əдістер», Оқулық, Алматы. 2013ж.

Қазақстан педагогикасы .7-том.Алматы, 2003.