Р\с

Бөлім

Бөлімше

Тақырып

Оқу мақсаты

Сағат саны

Білім өнімі

Барлығы

Теория

Практика

1-БӨЛІМ: Қалдықтар және олардың қазіргі әлемдегі маңызы

1.1

Қалдықтар дегеніміз не? Олардың табиғат пен адам өміріне әсері.

Қалдықтардың анықтамасын түсіну, олардың түрлерін және қоршаған ортаға әсерін анықтау.

1

1

Оқушылар қалдықтардың әртүрлі түрлерін ажыратады және олардың қоршаған ортаға тигізетін әсері туралы постер жасайды.

1.2

Қалдықтардың түрлері және олардың ерекшеліктері.

Қалдықтарды тұрмыстық, өнеркәсіптік, қауіпті және электрондық түрлерге жіктеу.

1

1

Оқушылар қалдықтардың түрлері туралы диаграмма жасап, олардың сипаттамасын жазады.

1.3

Қалдықтардың табиғаттағы айналымы және экологиялық теңгерім.

Қалдықтардың табиғи ыдырау процестерін және экожүйедегі орнықтылықты түсіну.

1

1

Табиғи қалдықтардың айналымы туралы схема әзірлейді.

1.4

Қалдықтарды басқару жүйесінің негізгі кезеңдері.

Қалдықтарды жинау, сұрыптау, қайта өңдеу және кәдеге жарату процесін зерттеу.

1

1

Қалдықтарды басқарудың негізгі кезеңдерін көрсететін инфографика жасайды.

1.5

Қазақстандағы қалдықтар мәселесі: қазіргі жағдай.

Қазақстандағы қалдықтарды басқару жүйесін және оның негізгі проблемаларын талдау.

1

1

Қазақстандағы қалдықтарды басқару туралы эссе жазады.

2-БӨЛІМ: Қалдықтарды қайта өңдеу негіздері

2.1

Қалдықтарды сұрыптау: маңыздылығы мен тәсілдері.

Қалдықтарды дұрыс сұрыптаудың маңыздылығын түсіну және әдістерін үйрену.

1

1

Сұрыптау әдістерін қолдана отырып, мысалдарды практикалық түрде көрсетеді.

2.2

Пластик қалдықтары: оларды қайта өңдеу жолдары.

Пластик қалдықтарын қайта өңдеудің әдістерін зерттеу және оның экологиялық маңыздылығын түсіну.

1

1

Пластик қалдықтарын қайта өңдеу туралы кесте құрады.

2.3

Қағаз және картон қалдықтарын өңдеу.

Қағаз қалдықтарын қайта өңдеудің процесін түсіну және оның экологиялық артықшылықтарын анықтау.

1

1

Қағаз қалдықтарын қайта өңдеудің схемасын құрастырады.

2.4.

Метал қалдықтарын қайта өңдеу: экономикалық тиімділік.

Метал қалдықтарын сұрыптау және оларды қайта өңдеудің экономикалық және экологиялық тиімділігін зерттеу.

1

1

Металдарды қайта өңдеу туралы шағын баяндама дайындайды.

2.5

Органикалық қалдықтарды қайта өңдеу және компост жасау.

Органикалық қалдықтарды қайта өңдеу әдістерін және компост жасауды үйрену.

1

1

Компост жасаудың негізгі қадамдарын түсіндіретін бейнематериал жасайды.

2.6

Электрондық қалдықтар: оларды қауіпсіз қайта өңдеу.

Электрондық қалдықтарды қайта өңдеудің маңыздылығын және қауіпсіз әдістерін зерттеу.

1

1

Электрондық қалдықтарды қайта өңдеу әдістерін сипаттайтын ақпараттық парақша әзірлейді.

3-БӨЛІМ: Дамыған елдердің қалдықтарды қайта өңдеу тәжірибесі

3.1

Еуропадағы қалдықтарды басқару жүйесі.

Еуропадағы қалдықтарды басқару жүйесін және олардың табысты тәжірибелерін түсіну.

1

1

Еуропалық қалдықтарды басқару жүйесінің артықшылықтарын талдайтын презентация жасайды.

3.2

Германиядағы қалдықтарды қайта өңдеу үлгісі.

Германиядағы қалдықтарды басқарудағы инновациялық әдістерді зерттеу.

1

1

Германияның қалдықтарды басқару үлгісі бойынша баяндама дайындайды.

3.3

Жапониядағы экологиялық технологиялар.

Жапонияның қалдықтарды азайту және қайта өңдеу технологияларын үйрену.

1

1

Жапонияның тәжірибесі бойынша постер әзірлейді.

3.4

Скандинавия елдеріндегі "қалдықтарды энергияға айналдыру" тәжірибесі.

Қалдықтарды энергия көзі ретінде пайдалану әдістерін зерттеу.

1

1

Скандинавия елдеріндегі "Waste-to-Energy" тәжірибесі туралы эссе жазады.

3.5

АҚШ-тағы қалдықтарды басқару жүйесі: артықшылықтары мен кемшіліктері.

АҚШ-тағы қалдықтарды басқару жүйесінің ерекшеліктерін талдау.

1

1

АҚШ тәжірибесінің артықшылықтары мен кемшіліктері туралы пікірталас өткізеді.

3.6

Оңтүстік Корея мен Қытайдың қалдықтарды басқару тәжірибесі.

Азия елдерінің қалдықтарды басқарудағы тәжірибелерін зерттеу.

1

1

Оңтүстік Корея мен Қытайдың тәжірибесін салыстыратын кесте әзірлейді.

3.7

Қазақстанның қалдықтарды қайта өңдеу әлеуеті.

Қазақстандағы қалдықтарды қайта өңдеудің мүмкіндіктерін және болашағын талдау.

Қазақстанның қалдықтарды басқару стратегиясы туралы жоба жасайды.

4-БӨЛІМ: Қалдықтарды қайта өңдеу технологиялары

4.1

Заманауи технологиялар: робототехника мен жасанды интеллекттің рөлі.

Қалдықтарды қайта өңдеудегі заманауи технологиялардың қолданылуын зерттеу.

1

1

Робототехника және AI-дың қалдықтарды басқарудағы рөлі туралы баяндама.

4.2

Қалдықтарды қайта өңдеу зауыттары: қалай жұмыс істейді?

Қалдықтарды қайта өңдеу зауыттарының жұмысын және құрылымын түсіну.

1

1

Қайта өңдеу зауыттарының жұмыс схемасын әзірлейді.

4.3

Энергия өндіруге арналған қалдықтарды өңдеу технологиялары.

Қалдықтарды энергия көзіне айналдырудың тиімді жолдарын түсіну.

1

1

Энергия өндіру технологиялары туралы кесте құрады.

4.4

Органикалық қалдықтарды қайта өңдеудегі заманауи тәсілдер.

Органикалық қалдықтарды қайта өңдеудің жаңа әдістерін зерттеу.

1

1

Органикалық қалдықтарды қайта өңдеудің артықшылықтарын сипаттайтын диаграмма.

4.5

Қалдықтарды қайта пайдалану: креативті шешімдер.

Қайта пайдаланудың шығармашылық жолдарын зерттеу.

1

1

Қалдықтарды қайта пайдаланудың идеяларын ұсынатын плакат жасайды.

4.6

Қалдықтарды қайта өңдеу саласындағы жаңа трендтер мен инновациялар.

Қалдықтарды басқарудағы соңғы инновациялар мен трендтерді талдау.

1

1

Заманауи инновацияларды сипаттайтын шағын бейнежоба дайындайды.

5-БӨЛІМ: Экология және тұрақты өмір салты

5.1

Тұрақты өмір салты: экологиялық принциптер.

Экологиялық жауапты өмір салтының негізгі принциптерін түсіну.

1

1

Экологиялық жауапты өмір салтының жоспар-картасын жасайды.

5.2

Экологиялық мәдениет және күнделікті әдеттер.

Экологиялық мәдениетті қалыптастырудың жолдарын үйрену.

1

1

Өз күнделікті әдеттерін бағалап, экологиялық жақсарту жоспарын әзірлейді.

5.3

Эко-қозғалыстар және олардың жаһандық әсері.

Әлемдегі эко-қозғалыстардың рөлін және олардың жетістіктерін зерттеу.

1

1

Жаһандық эко-қозғалыстар туралы топтық презентация дайындайды.

5.4

Экологиялық туризм: табиғатқа зиянсыз демалыс.

Экологиялық туризмнің принциптері мен артықшылықтарын түсіну.

1

1

Экотуризм маршрутын құрастырады.

5.5

Мектептегі экологиялық іс-шаралар: ұйымдастыру және өткізу.

Экологиялық іс-шараларды жоспарлау және ұйымдастыру дағдыларын меңгеру.

1

1

Экологиялық акция жоспарын құрып, оны сыныпта ұсынады.

5.6

Қалдықтарды басқарудың қоғамға экономикалық пайдасы.

Қалдықтарды басқарудың экономикалық және экологиялық тиімділігін түсіну.

1

1

Қалдықтарды басқарудың экономикалық үлгісін көрсететін есеп әзірлейді.

5.7

Жасыл энергия және қалдықтарды азайту тәсілдері.

Жаңартылатын энергия көздері мен олардың қалдықтарды азайтудағы рөлін зерттеу.

1

1

Жаңартылатын энергия көздері мен олардың қалдықтарды азайтудағы рөлін зерттеу.

5.8

Экологиядағы инновациялар және технологиялық прогресс.

Экологиялық инновациялардың қазіргі және болашақтағы рөлін түсіну.

1

1

Заманауи экотехнологиялардың артықшылықтарын

5.9

Жеке экологиялық кодекс құру.

Әр оқушы өз экологиялық қағидаларын жасап, қоршаған ортаға ықпалын арттыруды үйренеді.

1

1

Әр оқушы жеке экологиялық кодексін құрып, оны топта таныстырады.

6.0

Қорытынды сабақ: экология және тұрақты даму бағыттары.

Жыл бойы алынған білімді бекіту және оқушылардың жобаларын бағалау.

1

1

Барлық тақырыптарды талқылап, жобаларды қорғау арқылы қорытынды жасау.

Барлығы

Бөлім

Қалдықтар және олардың қазіргі әлемдегі маңызы

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қалдықтар дегеніміз не? Олардың табиғат пен адам өміріне әсері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

Қалдықтардың түрлерін ажырату және олардың қоршаған орта мен адам денсаулығына әсерін сипаттау.

Сабақтың мақсаты:

Оқушылар қалдықтардың анықтамасын, түрлерін және олардың табиғат пен адам өміріне тигізетін әсерін түсінеді.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі:

«Қалдықтар дегенде не елестейді? Олар қандай түрлерге бөлінеді?» деген сұрақ қойып, оқушылардың бастапқы білімдерін анықтайды.

Қалдықтар түрлерін көрсететін қысқаша бейнематериал көрсетеді.

Педагогтің сұрақтарына жауап беріп, өз ойларын айтады. Бейнематериалды көріп, негізгі мазмұнын талдайды.

Белсенді жауаптар үшін ауызша мақтау беріледі.

Презентация, қалдық түрлерін көрсететін бейнематериал.

Сабақтың ортасы

35 минут

1-тапсырма: Қалдықтардың анықтамасы мен түрлерін зерттеу

Методология: Зерттеу арқылы оқыту (Inquiry-Based Learning).

Тапсырма:

1. Оқушыларды шағын топтарға бөліп, әр топқа бір қалдық түрі беріледі:

   • Тұрмыстық қалдықтар (пластик, қағаз, әйнек);

   • Өнеркәсіптік қалдықтар (металл сынықтары, химиялық заттар);

   • Биологиялық қалдықтар (тамақ қалдықтары);

   • Қауіпті қалдықтар (батареялар, электрондық құрылғылар).

2. Әр топ өз қалдық түрінің сипаттамасын зерттейді және оның табиғатқа тигізетін әсерін анықтайды.

3. Зерттеу нәтижелерін постерге түсіріп, сыныпқа таныстырады.

Қосымша тапсырма:

• Әр топ өз зерттеген қалдықтың адам денсаулығына тигізетін әсерін сипаттасын.

Топтарға бағыт береді, зерттеуге қажетті ресурстарды таратады. Тапсырманың орындалуын қадағалап, көмек көрсетеді.

2-тапсырма: Қалдықтардың қоршаған ортаға әсерін талдау

Методология: Геймификация (Gamification).

Тапсырма:

1. Оқушылар «Wordwall.net» платформасында қалдықтардың табиғатқа әсері туралы интерактивті викторина шешеді.

2. Әр дұрыс жауап үшін ұпай жинап, өз нәтижелерін сыныппен бөліседі.

3. Қорытындысы бойынша топтар арасында шағын пікірталас ұйымдастырылады.

3-тапсырма: Қалдықтардың себеп-салдар байланысын анықтау

Методология: Визуализация арқылы оқыту (Visual Learning).

Тапсырма:темір, қағаз,апельсин қабығы,банан қабығы)

1. Оқушыларға қалдықтардың табиғатта ыдырау уақытын көрсететін диаграмма беріледі.

2. Диаграмманы талдап, қалдықтардың табиғатқа зияны туралы өз ойларын жазады.

3. Ең көп зиян тигізетін қалдықтар үшін қайта өңдеу жолдарын ұсынады.

Қосымша тапсырма: Оқушылар ең ұзақ ыдырайтын қалдықтардың бірін таңдап, оны қайта өңдеудің нақты жолдарын көрсететін схема әзірлейді.

Берілген ақпаратты зерттеп, топ ішінде талқылайды.

Постер әзірлеп, өз идеяларын сыныпқа таныстырады.

Викторина сұрақтарына жауап береді.

Жауаптарын сыныппен бөліседі және талқылауға қатысады.

Диаграммадағы мәліметтерді талдайды және ой қорытады.

Қалдықтардың зиянды әсерін азайтуға арналған ұсыныстар дайындайды.

Дескриптор: Постердің мазмұны мен топтың қорғау сапасы бойынша бағаланады.

«Медаль және ұсыныс» әдісі арқылы кері байланыс беріледі.

Дескриптор:

Викторина нәтижелері бойынша оқушыларға ұпай беріледі. Ең жоғары ұпай жинаған оқушылар мақтау қағазымен марапатталады.

Дескриптор:

Жеке ұсыныстардың сапасы мен логикасына байланысты бағалау жүргізіледі.

Әр оқушыға «Бағалау шкаласы» әдісі арқылы кері байланыс беріледі.

Қалдық түрлеріне арналған ақпараттық мәтіндер, диаграммалар, флипчарт, маркерлер.

«Wordwall.net» платформасы, компьютер немесе смартфон.

Қалдықтардың ыдырау уақытын көрсететін диаграмма, дәптер, маркер.

Сабақтың соңы

5 минут

Кері байланыс:

«Білім почтасы» әдісі

Оқушылар «Білім почтасы» әдісі арқылы бүгінгі сабаққа кері байланыс парақшасын толтырады.

Ресурстар: кері байланыс парақтары

Бөлім

Қалдықтар және олардың қазіргі әлемдегі маңызы

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қалдықтардың түрлері және олардың ерекшеліктері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

Қалдықтарды түрлеріне қарай жіктеу және олардың сипаттамаларын анықтау.

Сабақтың мақсаты:

Оқушылар қалдықтардың негізгі түрлерін (тұрмыстық, өнеркәсіптік, биологиялық, қауіпті) анықтап, олардың ерекшеліктерін және қоршаған ортаға тигізетін әсерін талдайды.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстырады.

«Біз күнделікті өмірде қандай қалдықтарды кездестіреміз?» деген сұрақ қойып, оқушылардың ойын сұрайды.

Қалдықтардың түрлерін көрсететін қысқаша презентация арқылы сабаққа кіріспе жасайды.

Өз ойларын айтып, қалдықтар туралы болжамдарын бөліседі. Презентацияны көріп, жаңа мәліметтер алады.

Белсенді жауап берген оқушыларға ауызша мақтау айтылады.

Қалдықтардың түрлері туралы иллюстрациялар немесе слайд-презентация.

Сабақтың ортасы

35 минут

1-тапсырма: Қалдықтарды пирамидаға орналастыру

Методология: Визуализация арқылы оқыту (Visual Learning).

Тапсырма:

1. Әр топқа қалдықтардың тізімі беріледі (мысалы, пластик бөтелке, тамақ қалдықтары, металл сынықтары, әйнек, батареялар).

2. Әр топ қалдықтарды зияндылық деңгейіне қарай пирамидаға орналастырады:

   • Ең зиянды қалдықтар жоғарыда;

   • Аз зиянды қалдықтар төменде орналасады.

3. Пирамиданы сызба түрінде флипчартқа түсіріп, сынып алдында қорғайды.

Қосымша тапсырма:

Пирамидадағы ең зиянды қалдықтардың қоршаған ортаға әсерін азайту жолдарын ұсыну.

Педагогтің әрекеті:

Әр топқа тапсырманы түсіндіреді және олардың жұмысын бақылап, қажетті жерлерде бағыт береді.

Оқушылардың ұсыныстарын тыңдап, қосымша сұрақтар қояды.

2-тапсырма: Қалдықтардың ерекшелігін табу

Методология: Жасап үйрену (Learning by Making).

Тапсырма:

1. Әр топқа жеке қалдық түріне арналған карточкалар беріледі:

   • Тұрмыстық қалдықтар;

   • Өнеркәсіптік қалдықтар;

   • Биологиялық қалдықтар;

   • Қауіпті қалдықтар.

2. Әр топ карточкада көрсетілген сипаттама бойынша қалдық түрінің ерекшеліктерін анықтайды.

3. Тапсырманы орындау барысында әр топ өз қалдығы туралы шағын макет немесе визуалды материал дайындайды (мысалы, қайта өңдеу процесінің сызбасы немесе қалдық түрін сипаттайтын сурет).

Қосымша тапсырма:

Әр топ өз қалдығына қатысты Қазақстандағы нақты мысалдарды келтірсін.

Педагогтің әрекеті:

Тапсырманы түсіндіреді және қажетті құралдарды таратады.

Топтардың жұмыс процесін бақылап, оларға бағыт береді.

3-тапсырма: Қалдықтармен байланысты жағдайды талдау

Методология: Кейс әдісі (Case Study).

Тапсырма:

1. Әр топқа нақты бір жағдай ұсынылады:

   • 1-топ: Қаланың пластик қалдықтарымен ластануы.

   • 2-топ: Өнеркәсіп қалдықтарының өзенге төгілуі.

   • 3-топ: Биологиялық қалдықтардың дұрыс басқарылмауы.

   • 4-топ: Батарея қалдықтарының топыраққа әсері.

2. Әр топ берілген жағдайды талқылап, оның салдарын анықтайды.

3. Әр топ жағдайды шешу үшін өз ұсыныстарын дайындайды және постер түрінде сынып алдында қорғайды.

Қосымша тапсырма:

Әр топ ұсыныстарының экономикалық тиімділігін және экологиялық әсерін бағаласын.

Педагогтің әрекеті:

Жағдайлар туралы ақпаратты таратады және оны талқылауға бағыт береді.

Топтардың ұсыныстарын тыңдап, сұрақтар қояды.

Қалдықтарды пирамидаға орналастырып, өз шешімдерін негіздейді.

Қосымша тапсырманы талқылап, өз ұсыныстарын ұсынады.

Қалдық түрінің ерекшеліктерін анықтап, визуалды материал дайындайды.

Шағын макет арқылы өз қалдығын сыныпқа таныстырады.

Онлайн тестті орындап, әр сұраққа дұрыс жауап беру.

Тесттің нәтижесін бағалап, өз білімін тексеру.

Топ ішінде жағдайды талқылап, оның салдарын анықтайды.

Өз ұсыныстарын постерге түсіріп, сынып алдында қорғайды.

Дескриптор:Жұмыстың негізділігі және ұсыныстардың сапасы бойынша бағаланады.

«Медаль және ұсыныс» әдісі арқылы кері байланыс беріледі.

Дескриптор: Дайындалған материалдың креативтілігі мен мазмұнына қарай бағаланады.

Әр топқа «Бағалау шкаласы» әдісімен кері байланыс беріледі.

Дескриптор:

Топ жұмысының мазмұны мен шешімдердің негізділігіне қарай бағаланады.

«Смайлик» әдісі арқылы кері байланыс беріледі.

Қалдықтардың тізімі, флипчарт, маркерлер.

Қалдық түрлері туралы карточкалар, сурет салуға арналған материалдар.

Кейс сипаттамалары, флипчарт, маркерлер.

Сабақтың соңы

5 минут

Кері байланыс:

«Қалдықтардың түрлері мен олардың ерекшеліктері туралы не білдіңіздер?» деген сұрақ қойып, сабақты қорытындылайды.

Үй тапсырмасын түсіндіреді.

Үй тапсырмасы:
«Үйіңізде жиі кездесетін қалдықтардың бірін таңдап, оны қайта өңдеу немесе зиянын азайту үшін нақты 2 ұсыныс жазыңыз».

Сабақтан алған білімдерін қорытындылайды және өз идеяларын ортаға салады.

Үй тапсырмасын дәптерге жазып алады.

Ресурстар: Сабақ барысында жасалған постерлер, жұмыс дәптері.

Бөлім

Қалдықтар және олардың қазіргі әлемдегі маңызы

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қалдықтардың табиғаттағы айналымы және экологиялық теңгерім

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

Қалдықтардың табиғаттағы айналымын түсіндіру және олардың экологиялық теңгерімге әсерін анықтау.

Сабақтың мақсаты:

Оқушылар қалдықтардың табиғаттағы ыдырау процестерін зерттеп, олардың экожүйеге әсерін және экологиялық теңгерімді сақтау маңыздылығын түсінеді.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын түсіндіреді.

Қалдықтардың табиғатта ыдырау уақыты туралы интерактивті сұрақтар қояды:
«Қай қалдық тез ыдырайды: қағаз немесе пластик?»
«Батареяның ыдырауы неше жылға созылады?»

Оқушылардың болжамдарын тыңдап, дұрыс жауаптарды интерактивті кесте арқылы көрсетеді.

Сұрақтарға жауап беріп, өз болжамдарын айтады.

Кестені қарап, қалдықтардың ыдырау уақыты туралы алғашқы мәлімет алады.

Белсенді жауап берген оқушыларға ауызша мақтау беріледі.

Интерак-тивті тақта

Қалдықтардың ыдырау уақытын көрсететін интерактивті кесте немесе презентация.

Сабақтың ортасы

35 минут

1-тапсырма: Қалдықтардың ыдырау уақыты кестесін толтыру

Методология: Зерттеу арқылы оқыту (Inquiry-Based Learning).

Тапсырма:

1. Әр оқушыға қалдықтардың ыдырау уақыты көрсетілмеген бос кесте беріледі.

2. Кестеде берілген қалдық түрлері бойынша (пластик, қағаз, әйнек, металл, органикалық қалдықтар) олардың ыдырау уақытын анықтау қажет.

3. Ақпаратты анықтау үшін оқушыларға интернет ресурстары немесе қосымша материалдар беріледі.

4. Кестені толтырғаннан кейін, әр топ өз нәтижелерін сынып алдында қорғайды.

Қосымша тапсырма:

Кестеге сүйене отырып, ең зиянды қалдықтарды анықтап, олардың зиянын азайту жолдарын ұсыныңыз.

Педагогтің әрекеті:

Кестелерді таратады және ақпаратты қалай табуға болатынын түсіндіреді.

Оқушылардың зерттеу процесін қадағалап, қажет болған жағдайда көмек көрсетеді.

2-тапсырма: Терминдерді жалғастыру тесті

Методология: Геймификация (Gamification).

Тапсырма:

1. Оқушыларға қалдықтардың айналымы мен экологиялық терминдерге арналған бос орындары бар тізім беріледі.

2. Терминдерді жалғастыру қажет:

   • «Қалдықтардың ыдырау уақыты – ...»

   • «Экологиялық теңгерім – ...»

   • «Органикалық қалдықтар – ...»

   • «Пластиктің ыдырау процесі – ...»

3. Әр дұрыс жауап үшін оқушылар ұпай жинайды.

4. Тапсырма соңында дұрыс жауаптар экранға шығарылады, ал жеңімпаз топ анықталады.

Қосымша тапсырма:

• Әр терминге мысал келтіріңіз немесе суретпен түсіндіріңіз.

Педагогтің әрекеті:

• Терминдер жазылған тізімді таратады және тапсырманы түсіндіреді.

• Әр оқушының жұмысын қадағалап, бағыт береді.

3-тапсырма: Қалдықтардың айналымы бойынша мини-тест

Методология: Тест арқылы оқыту.

Тапсырма:
Оқушылар шағын тест орындайды.

Тест сұрақтары:

1. Пластиктің табиғатта толық ыдырауы үшін қанша жыл қажет?
   а) 50 жыл
   б) 100 жыл
   в) 450 жыл
   г) 10 жыл

2. Органикалық қалдықтардың ыдырау процесінде не пайда болады?
   а) Метан газдары
   б) Қатты қалдықтар
   в) Химиялық заттар
   г) Әйнек

3. Әйнек табиғатта қанша уақыт бойы ыдырамайды?
   а) 10 жыл
   б) 1000 жыл
   в) 5000 жыл
   г) 1 жыл

4. Экологиялық теңгерім дегеніміз не?
   а) Табиғатта қалдықтардың көбеюі
   б) Табиғаттағы зат алмасудың тұрақты жағдайы
   в) Табиғаттағы қалдықтардың азаюы
   г) Қалдықтардың қайта өңделуі

5. Қай қалдықтың қайта өңделуі ең қиын?
   а) Қағаз
   б) Әйнек
   в) Пластик
   г) Органикалық қалдықтар

Қосымша тапсырма:

Тест нәтижелерін талқылап, әр сұрақ бойынша жауапты түсіндіріңіз.

Педагогтің әрекеті:

Тест тапсырмасын таратады және оқушыларға орындау уақыты беріледі.

Жауаптарды бірге тексеріп, әр сұрақтың жауабын түсіндіреді.

Ақпаратты зерттеп, кестені толтырады.

Нәтижелерін сынып алдында таныстырады.

Терминдерді жалғастырып, олардың мағынасын түсіндіреді.

Қосымша тапсырманы орындап, сынып алдында бөліседі.

Тест сұрақтарына жауап береді.

Тест нәтижелерін талқылауға қатысады.

Дескриптор: Толтырылған кестенің нақтылығы мен ұсыныстардың сапасына қарай бағаланады.

«Бағдаршам» әдісімен кері байланыс беріледі.

Дескриптор: Дұрыс жауап санына байланысты ұпай беріледі.

Ең белсенді оқушылар арнайы марапат алады.

Дескриптор: Тест нәтижелері бойынша балл беріледі.

Белсенді оқушылар ауызша марапатталады.

Бос кесте парақтары, интернет ресурстары, қосымша әдебиеттер.

Терминдер тізімі, тақта немесе интерактивті экран.

Баспа түріндегі немесе электронды тест парақтары.

Сабақтың соңы

5 минут

Кері байланыс:

«Смайлик» әдісі

«Смайлик» әдісі арқылы бүгінгі сабақтағы көңіл-күйлерін білдіреді

Ресурстар: смайликтер

Бөлім

Қалдықтар және олардың қазіргі әлемдегі маңызы

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қалдықтарды басқару жүйесінің негізгі кезеңдері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

Қалдықтарды басқару жүйесінің негізгі кезеңдерін сипаттау және олардың тиімділігін бағалау.

Сабақтың мақсаты:

Оқушылар қалдықтарды басқару жүйесінің негізгі кезеңдерін анықтайды, олардың тиімділігін талдайды және қалдықтарды дұрыс басқару бойынша ұсыныстар жасайды.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын түсіндіреді.

«Қалдықтарды басқару жүйесі дегеніміз не? Қалдықтарды басқару қайдан басталады?» деген сұрақтар қойып, оқушылардың бастапқы білімдерін тексереді.

Қалдықтарды басқару жүйесінің кезеңдерін сипаттайтын қысқаша бейнематериал көрсетеді.

Сұрақтарға жауап беріп, өз ойларын айтады. Бейнематериалды көріп, негізгі мазмұнын түсінеді.

Белсенді жауаптар ауызша мақтау арқылы бағаланады.

Қалдықтарды басқару жүйесін сипаттайтын бейнематериал.

Сабақтың ортасы

35 минут

1-тапсырма: Қалдықтарды басқару кезеңдерін диаграмма түрінде жасау

Методология: Визуализация арқылы оқыту (Visual Learning).

Тапсырма:

1. Әр топқа қалдықтарды басқару жүйесінің кезеңдері беріледі:

   • Жинау

   • Сұрыптау

   • Қайта өңдеу

   • Кәдеге жарату

2. Әр топ өз кезеңдерін зерттейді және олардың маңыздылығын түсіндіреді.

3. Топтар зерттеу нәтижелерін диаграмма немесе схема түрінде көрсетеді және оны қорғап шығады.

Қосымша тапсырма:

• Әр кезеңнің тиімділігін арттыру үшін бір ұсыныс жасаңыз.

Педагогтің әрекеті:

• Зерттеуге қажетті материалдарды таратады және топтардың жұмысын қадағалайды.

• Қорғау кезінде сұрақтар қойып, қосымша мәлімет береді.

2-тапсырма: Қалдықтарды басқарудың тиімділігін салыстыру

Методология: Кейс әдісі (Case Study).

Тапсырма:

1. Әр топқа нақты бір елдің қалдықтарды басқару жүйесі туралы ақпарат беріледі:

   • 1-топ: Германия (қалдықтарды сұрыптау жүйесі).

   • 2-топ: Жапония (технологиялық инновациялар).

   • 3-топ: Оңтүстік Корея (аз қалдық қалдыру саясаты).

   • 4-топ: Қазақстан (қазіргі жағдай және мәселелер).

2. Әр топ өз елінің тәжірибесін талдап, оның тиімді және әлсіз жақтарын сипаттайды.

3. Әр топ өз елінің тәжірибесінен Қазақстан үшін пайдалы ұсыныстар дайындайды.

Қосымша тапсырма:

Әр топ зерттеген ел тәжірибесін график немесе кесте арқылы салыстырып көрсетсін.

Педагогтің әрекеті:

Кейс материалдарын таратады және тапсырманы түсіндіреді.

Топтардың жұмысына бағыт-бағдар береді.

3-тапсырма: Қалдықтарды басқару туралы тест тапсырмасы

Методология: Тест арқылы оқыту.

Тапсырма:
Оқушылар шағын тест орындайды:

Қосымша тапсырма:

Тест нәтижелерін талдап, әр сұрақ бойынша түсініктеме беріңіз.

Педагогтің әрекеті:

Тест сұрақтарын таратып, жауаптарын тексереді.

Әр сұрақ бойынша дұрыс жауаптарды түсіндіреді.

Өз кезеңдерін зерттеп, оның маңыздылығын анықтайды.

Диаграмма жасап, сынып алдында қорғайды.

Берілген елдің тәжірибесін талдап, оның тиімділігін сипаттайды.

Өз қорытындыларын сынып алдында таныстырады.

Тест сұрақтарына жауап береді.

Нәтижелерді талқылауға қатысады.

Дескриптор: Диаграмманың мазмұны мен таныстырылым сапасы бағаланады.