Бөлім:

8.2А Заттардың тасымалдануы

Педагогтің аты-жөні:

Күн:

Сыныбы : 8

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Тақырыбы:

Қан топтары. Қан құю. Резус-фактор. Агглютинация. Резус-конфликт

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

8.1.3.7 агглютинация және резус-конфликт механизмдерін түсіндіру

Сабақтың мақсаты:

Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтарын түсіндіруРезус фактор мен қан топтарының ерекшеліктерін ажырату

Адамның қан тобының және қан топтарын анықтау механизмін сипаттау

Құндылықтар

• Озық ойлы ұлт:еңбекқорлық және кәсіби біліктілік

• Адал азамат: Әділдік және жауапкершілік

Сабақ барысы

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

3 мин

І. Ұйымдастыру кезеңі:

а) «Көңілді күй» әдісі бойынша жағымды психологиялық ахуал орнатады

в) «Кazmath» платформада оқушылар топтарға бірігеді.

Оқушылар шеңберге тұрып «Көңілді күй» тәсілі арқылы сыныпта жағымды ахуал орнатады .

«Кazmath» платформада оқушылар топтарға бірігеді

https://qazmath.net/quraldar/topka-bolu/

Кері байланыс:

Мадақтау арқылы бағаланады.

Түрлі түсті стикерлер

4мин

ІІ Үй тапсырмасы

«Зерттеуші» платформасы арқылы сұрақ қояды, өткен тақырыптар бойынша білімдерін еске түсіреді.

«Кинометафора» әдісі арқылы төңірегінде ой қозғайды, сабақтың тақырыбын, мақсатын анықтайды.

Оқушылар «Зерттеуші» платформасы арқылы өткен білімді еске түсіреді.

«Кинометафора» әдісі арқылы

сұрақтарға жауап бере отырып, жауаптарын жаңа тақырыппен байланыстарады, сабақтың тақырыбын , мақсатын анықтайды

https://youtu.be/gOmoX6-ploM?si=T4UHeyuwhTdKsMdU

Кері байланыс:

Мадақтау арқылы бағаланады.

«Жарайсың!»

«Тамаша жауап»т .б

Экран

Сабақтың ортасы

2 мин

ІІІ Оқулықпен жұмыс

Білімді толықтыру үшін оқулықтағы мәтінді оқуға тапсырма береді.

Оқушылар оқулықтан мәтінді оқып танысады, тірек сөздерді дәптерге жазып алады.

Кері байланыс:

Мадақтау арқылы бағаланады.

Окулык

Биология

9-сынып

10 мин

ІV Жаңа сабақ

Мұғалім оқушыларға оқулықтан тапсырма береді.

І-топ: Кодоминирлеуді сипаттау

ІІ-топ: Қан тобындағы аглютинация процесін түсіндіру

ІІІ-топ: Қан топтар жүйесін анықтау, резус-факторды сипаттау

туралы ақпаратпен танысуды, топта талдап, түсіндіруді ұсынады.

Оқушылар мұғалімнің түсіндіруін тыңдап , берілген нұсқау бойынша топта жұмыс жасайды.

І-топ: Кодоминирлеуді сипаттау

ІІ-топ: Қан тобындағы аглютинация процесін түсіндіру

ІІІ-топ: Қан топтар жүйесін анықтау, резус-факторды сипаттау туралы ақпаратпен танысуды, топта талдап, түсіндіруді ұсынады.

Жасалған жұмыстары бойынша әр топ плакат дайындайды. . Әр топ тақтаға шығып өз плакаттарын қорғайды.

Дескриптор:

Кодоминирлеуді сипаттайды

Қан тобындағы аглютинация процесін түсіндіреді

Қан топтар жүйесін анықтайды

Резус-факторды сипаттайды

А4 парағы

Маркер

Биология

9-сынып

оқулығы

15

Сабақты бекіту тапсырмалары.

Оқулықта берілген тапсырманы орындатады, бақылайды, мысал, үлгі көрсетеді.

Мұғалім жаңа тақырып бойынша білімдерін тиянақтау үшін жеке, жұптық жұмыстар ұйымдастырады

Жұмыстың орындалуына бақылау жасайды,

ЕБҚ оқушыға қолдау көрсетеді.

Функционалды сауаттылық тапсырмаларын орындау

WORTWALL платформасында тапсырма орындауға нұсқау береді.

PISA тапсырмасын орындауға нұсқау береді

Жеке тапсырма «Сәйкестендіру» әдісі

1-тапсырма

«Жұбыңды тап» әдісі жұппен жұмыс.

Оқу мақсатына қол жеткізетін тапсырмалар

І-жұп: Қаны ІІ топты ер адам қаны ІІІ топты әйелмен отбасын құрды. Егер ер адам да, әйел де гетерозиготалы болған жағдайда, олардың балаларының генотиптері қандай болады?

ІІ-жұп: Қаны ІІ топты ер адам қаны ІҮ топты әйелмен отбасын құрды. Егер ер адам да, гомозиготалы болған жағдайда, олардың балаларының генотиптері қандай болады?

ІІІ-жұп: Әке-шешесінің қан топтары ІҮ топ болса,балалардың қан топтары қандай болуы мүмкін?

ІҮ-жұп: Шешесінің қаны І топ, әкесінің қаны ІҮ топ болса, балаларында ата-анасының қан топтары тұқым қуалауы мүмкін бе?

2-тапсырма

Жеке тапсырма

Функционалды сауаттылық

«Мәтін»

Бразилия мен Боливияда қызықты байырғы халық тұрады, олардың аты бороро. Бүгінгі күнге дейін бұл тайпаның өкілдері ата-бабаларының дәстүрлі өмір салтын және көптеген әдет-ғұрыптарын сақтап келді. Бороро Бразилияның байырғы тұрғындарына жатады. Олардың ата-бабалары әр түрлі жергілікті тайпалар болса керек, олар араласып, жаңа этнос құра алды. Оңтүстік Американың жағалауында алғашқы еуропалықтар пайда болған кезде, бороро өз мәдениетіне ие болды,көрші ұлттар арасында ерекшеленді және ерекше ерекшеліктерге ие болды. Халықтың атауы да ерекше. Олар "бороро" анықтамасын өздеріне қатысты сирек қолданады. Өзін-өзі атау-"раarimugudoge "деген қызықты сөз. Жергілікті үстеуден сөзбе-сөз аударғанда бұл "орари балықтарының адамдары"дегенді білдіреді. Бұл шынымен де солай. Қазіргі боророның ата-бабалары қоныстанған өзендерде бұл сорттың көптеген балықтары болды.Бір қызығы, осы ел орналасуында елді мекен екі бөлікке бөлінеді: Солтүстік және Оңтүстік. Бұл өте маңызды. Бөліктердің әрқайсысы аналық жолмен есептелетін өзінің жалпы тобына жатады. Сіз тек қарама-қарсы тараптың өкілімен некеге тұра аласыз.

Тайпаның барлық мүшелерінде бірінші қан тобы бар.Бұл дегеніміз, егер тайпаның біреуіне қан құю қажет болса, онда осы тайпаның 1600 адамының кез-келгені донор бола алады. Сонымен қатар,ғылыми зерттеулер Христофор Колумб Американы ашқан кезде үндістерде бір ғана қан тобы болғанын растайды - біріншісі.

1.Сұрақ:Қандай тайпа туралы айтылған?

____________________________________________________________

2.Сұрақ: Халықтың екі бөлікке бөлінді,бұл қандай өзгеріс әкелуі мүмкін сияқты?

______________________________________________________

3.Сұрақ:Бұл тайпаның тек бірінші қан тобының болуы қандай факторларға тәуелді?

3 тапсырма

WORTWALL платформасында тапсырмаларын орындау

1.https://wordwall.net/ru/resource/52950059

2.https://wordwall.net/ru/resource/38706510

4 тапсырма

PISA тапсырмасы

Заттар тасымалы

Қан топтары және қан құю. Резус-фактор

Адамда 4 қан тобы бар. Олар эритроциттер бетіндегі арнайы нәруыздар арқылы анықталады.Эритроциттердегі нәруыздар-агглютиногендер, ал плазма нәруыздары- агглютининдер. Қан топтарын рим цифрларымен немесе эритроциттер бетіндегі нәруыздар синтезіне жауапты ген таңбаларымен белгілеу қабылданған.Бірінші қан тобын І немесе 00 деп белгілейді. Оны кез келген топқа құюға болады.Сондықтан қаны бірінші топқа жататын адамды әмбебап донор деп атайды.Төртінші қан тобын ІV немесе АВ деп белгілейді.Төртінші топқа жататын адамды әмбебап рецепиент деп атайды.

1.Тобы сәйкес келмейтін қан құйған кезде эритроциттердің бір-біріне жабысуы

А) донор

В) рецепиент

С) агглютинация

D) агглютиноген

Е) резус-конфликт

2.Егер анасының резус-факторы жоқ болса,ал бала қанында резус – факторы болса ...

А) резус-сәйкессіздік

В) рецепиент

С) агглютинация

D) агглютиноген

Е) резус-конфликт

3.Әмбебап рецепиент болатын қан тобы

А) І топ

В) ІІІ топ

С) ІV

D) ІІ

Е) барлық жауап дұрыс

4.Әмбебап донор болатын қан тобы

А) І топ

В) ІІІ топ

С) ІV

D) ІІ

Е) барлық жауап дұрыс

5-тапсырма

Жеке тапсырма «Сәйкестендіру» әдісі

«Сәйкестендіру» әдісі арқылы кесте беріледі. Тапсырманы өзі жеке орындайды. Адам қан топтарының жүйесі сәйкестендіріңіз

1...............................................

2................................................

3................................................

4................................................

Дескриптор

І жұп :ер адам ІІ топ әйел ІІІ гетерозиготалы болған жағдайда, олардың балаларының генотиптерін анықтайды .

-ІІ жұп: ер адам ІІ гомозиготалы, әйел ІҮ топ болған отбасындағы балаларының генотиптерін анықтайды.

-ІІІ жұп: әке-шешесінің қан топтары ІҮ топ, балаларының қан топтарын анықтайды.

-ІҮ жұп: шешесінің қаны І топ, әкесінің қаны ІҮтоп, балаларында ата-анасының қан топтары тұқым қуалауын анықтайды.

Жалпы балл

-2

Дескриптор:

Тайпаны анықтайды.

Халықтың екі бөлікке бөлінгенде қандай өзгеріс болатынын сипаттайды.

Тек бірінші қан тобының факторын анықтайды

Жалпы балл-2

Дескриптор :

WORTWALL платформасында тапсырмаларын орындайды және сұрақтарға жауап береді

Жалпы балл-2

Дескриптор :

мәтінді оқып, ақпаратты дұрыс табады, сұраққа жауап береді;

Жалпы балл-2

Дескриптор :

- І қан тобының дұрыс жүйесін сәйкестендіреді

- ІІ қан тобының дұрыс жүйесін сәйкестендіреді

- ІІІ қан тобының дұрыс жүйесін сәйкестендіреді

- ІҮ қан тобының дұрыс жүйесін сәйкестендіреді

Жалпы балл-2

Оқулық

Биология

9-сынып

«Рецепиент» бағалау әдісі арқылы өзара бағалайды

Оқулықпен жұмыс

Таратпа қағаздар

Оқулықпен жұмыс

Таратпа қағаздар

Оқулықпен жұмыс

Таратпа қағаздар

Сабақтың соңы

10 мин

1 мин

Жаңа сабақты бекіту тапсырмасы. «Банкомат» әдісі

Кері байланыс

«Қан тамшылары әдісі»

Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын тыңдайды.

Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.

Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды.

Үй тапсырмасы

Жаңа сабақты «Банкомат әдісі» арқылы бекіту

Кері байланыс

«Қан тамшылары әдісі»

Маған сабақта қиын болды .........................

Маған сабақта жеңіл болды ........................

Маған әлі де көмек керек …........................

Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтары. Резус-фактор

Дескриптор: берілген сұрақтарғаа жауап береді;

Кері байланыс:

«Қан тамшылары әдісі» арқылы оқушылар кері байланыс береді

.

«Рецепиент» бағалау әдісі арқылы өзара бағалайды

Презентация