Қазақ жастарының тілдік құзыретін қалыптастыруда әлеуметтік желінің рөлі

Қазіргі таңда қоғамның барлық саласына цифрландыру жүйесі еніп, жаңа ақпараттық кеңістік қалыптасты. Бұл үрдіс, ең алдымен, жас ұрпақтың тілдік құзыретін дамытуға да ықпалын тигізуде. Әсіресе, әлеуметтік желілер жастардың күнделікті қарым-қатынас мәдениетінің, сөздік қорын толықтыруының, ой өрісін кеңейтуінің маңызды алаңына айналды.

Әлеуметтік желілердің басты ерекшелігі – жастарға кез келген ақпаратты тез арада қабылдауға, өз ой-пікірін еркін білдіруге мүмкіндік береді. Жаңа Қазақстан жағдайында біз білім беру саласын жаңаша құруды көздесек, осы әлеуметтік желілердің мүмкіндіктерін дұрыс пайдалануымыз қажет. Себебі жастардың көбі бос уақытын интернетте өткізеді, олардың тілдік мәдениеті, сөйлеу дағдысы, сөз қолдану ерекшеліктері дәл осы ортада қалыптасып келеді.

Бүгінгі күннің басты мәселесі – қазақ жастарының әлеуметтік желідегі тілдік құзыреті әркелкі болып отырғандығында. Бірі қазақ тілін еркін қолданып, ұлттық құндылықтарды насихаттап жүрсе, енді бірі шетелдік терминдер мен орысша-қазақша араласқан «аралас тілді» жиі қолданады. Бұл құбылысты тек кері әсер деп бағаламай, оны дамытуға да мүмкіндік ретінде қарастыруымыз керек. Мұғалімдер мен тіл жанашырлары әлеуметтік желілер арқылы жастарды таза қазақ тілінде сөйлеуге, жазуға баулып, олардың сауаттылығын арттыруға күш салуы қажет.

Әлеуметтік желілердің оң ықпалы көп:

Жастардың жазбаша және ауызша тілін дамытуға жағдай жасайды;

Қазақ тіліндегі жаңа контентті (мақала, бейнеролик, подкаст, әдеби шығарма) кеңінен таратуға мүмкіндік береді;

Пікірталас мәдениетін қалыптастырады, ойды жүйелі жеткізуге дағдыландырады;

Қазақ әдебиеті мен мәдениетін насихаттауға жол ашады.

Сонымен қатар, әлеуметтік желіде қалыптасқан кейбір теріс тенденциялар да бар: қысқа хабарламаларда сөздерді қысқартып жазу, шет тілінен енген сөздерді орынсыз қолдану, орфографиялық және пунктуациялық нормаларды сақтамау. Мұндай құбылыстар қазақ тілінің дамуына, жастардың сауатты жазуына кері әсерін тигізуі мүмкін. Осы орайда, мұғалімдер мен ата-аналардың басты міндеті – әлеуметтік желілерді тәрбие мен білім берудің қосымша құралы ретінде тиімді пайдалану.

Қазақ тілін жастарға үйретудің ең тиімді жолдарының бірі – олардың қызығушылығы мен талғамына сай келетін контент ұсыну. Мәселен, танымдық видеосабақтар, әдеби шығармаларды талдауға арналған бейнежазбалар, тіл байлығын арттыратын челлендждер ұйымдастыру – оқушыларды қызықтырады әрі үйренуге ынталандырады.

Қорытындылай келе, Жаңа Қазақстанның жастары әлеуметтік желілерде өз ана тілін еркін әрі сауатты қолдана білуі тиіс. Бұл – әрбір ұстаздың, ата-ананың және қоғамның ортақ міндеті. Әлеуметтік желіні жастардың тілдік құзыретін қалыптастырудың тиімді алаңы ретінде пайдалана алсақ, қазақ тілінің болашағы жарқын болары сөзсіз.

Пошанова Айжан Шарибаевна