Сынып 8 А.

Күні:

Тақырыбы: Қазақстан мұздықтары көп жылдық тоң.

Сабақтың түрі: Биоақпараттану және синенергетика.Ауызша сабақ 1.

Сабақтың білімділік мақсаты:

Қазақстанның мұздықтары,олардың жіктелуі,зерттелуі,ірі мұздықтардың көлемі мен биіктігі жөнінде мағлұмат беру ,мұздықтың табиғаттағы орнын анықтау.Картада мұздықтардың орналасқан орнын меңгерту.

Сабақтың дамытушылық мақсаты: Биоақпараттану және синенергетика сабақ жүргізу нормативтерін ұстана отырып оқушылардың есте сақтау қабілеттерімен жүйелі,нақты жауап беру қасиеттерін дамыту.

Тәрбиелік мақсаты:Отанға ,туған жерге деген сүйіспеншілігімен жанашырлығын дамыту.

1

Ұйымдастыру

Кезеңі

Мотивация

Оқушылардың мотивациясы сынып бір топ ретінде болады және мектептен кейін өмірде де табысты болуы. Картамен жұмыс тәртібі түсіндіріледі.Сыныпты белсендендіру үшін сөз көшбасшыға беріледі.

Көшбасшы сөзі:Қайырлы күн қонақтар,сыныптастарым!Тәуелсіз Қазақстанның білімді ұрпағы кім?-Біз(сынып хормен)Бүгінгі сабақта мақсатқа жетемізбе?

-Иә(сынып хормен)Сыныбыма сәттілік тілеймін!

Тақтаның оң жағына

63 %нормасының 15 саны қойылады, яғни 4-5-ті 15 оқушы алу керек.

№1 кесте

2

1 – Кезең. Субьектілік тәжірибесін өзектендіру. Үй тапсырмасы. Миға шабуыл.

10 мин беріледі.

Интерактивтік тақтамен жұмыс.

1-Кезең.Субьектілік тәжірибесін өзектендіру. Үй тапсырмасы. Миға шабуыл.

1. Қазақстанның қанша пайызын көлемі шағын көлдер алып жатыр?

А. 85%. Б. 92% В. 87% Д. 94%

2.Каспийдің қанша пайызы Қазақстанға кіреді?

А. (25% - 2000км) В. (29% - 2340км)

Б. (28% - 2040км) Д. (28% - 2440км)

3.Каспийге қанша өзен құяды?

А. 120 ға жуық В. 135 ға жуық

Б. 130 ға жуық Д. 125 ға жуық

4.Көлдер қазаншұңқырларының пайда болуына қарай қандай типтерге бөлінеді?

А.Тектоникалық, реликті,мұздық, кар көлдері,Суффозиялық немесе борпылдақ жыныстардың шөгуінен, ескі арна көлдері

Б.Тектоникалық, Суффозиялық немесе борпылдақ жыныстардың шөгуінен, ескі арна көлдері

В. Суффозиялық немесе тектоникалық, ескі арна көлдері.

Д. Суффозиялық немесе борпылдақ жыныстардың шөгуінен, ескі арна көлдері.

5.Реликті көлдер дегеніміз не?

А.Кейіннен пайда болған жазықтар ойысындағы көлдер жатады.

Б.Мұздықтардан пайда болған жазықтардағы көлдер жатады.

В.Қар суынан пайда болған ойыстағы көлдер жатады.

Д.Ертеде пайда болған жазықтар ойысындағы көлдер жатады.

6.Шөл зонасында қанша көл бар?

А.19мыңға жуық В.20мыңға жуық

Б.25мыңға жуық Д.15мыңға жуық

7.Қазақстанда қай жылдары 70 % құрғап қалды? ( 1936-1940)

А. 1930-1940 жыл В. 1932-1942 жыл

Б. 1936-1940 жыл Д. 1936-1944 жыл

8. Ескі арна көлдері дегеніміз не?

А.Қалдық көлдерден бөлініп қалған көлдер.

Б.Ирелеңдеп аққан өзендердің негізгі арнадан бөлініп қалған көлдер.

В. Арнадағы көлдер.

Д. Негізгі арнадан бөлініп қалған көлдер.

Кескін картамен жұмыс

1. Қазақстан аумағындағы ірі көлдерін картадан белгіле.

2. Қазақстанның ірі бөгендерін орналасқан жерін көрсет.

Жауап:1-д;2-в;3-б;4-а;5-а;6-в;7-б;8-б;

Бірінші баға қойылады.- немесе +

Картаның жұмыс тәртібі түсіндіріледі.

Тақтада 8сұрақ тест беріледі,2 сұрақ ,картамен жұмыс.8 жауап дұрыс болса ,үй тапсырмасы бойынша 1-ші «+» белгісін алады.Оқушылар тақтада шыққан дұрыс жауаптан бірін-бірі тексереді. нәтижені бағалаймыз жазамыз.

3

2 – Кезең. Қабылдауды ұйымдастыру.

Жаңа тақырып: Мұздықтар көп жылдық тоң.

Жаңа тақырыпқа 3мин видео материал.

Тірек сөздер:

Мұздықтар, Корнежевский, Тегістелген, Аңғарлық, Көпжылдық , Мәрмәр, Жаңғырық.

2-ші белгі. Есте сақтауға берілген уақыт нормативі.

7-сөз. 30 сек

нәтижені жазамыз.

4

3 – Кезең. Ұғынуды ұйымдастыру. Мәтін мазмұны:

3-кезең

Түсінудің бірінші тексерілуі.

Мәтін мазмұны:

Қазақстан Мұздықтары көп жылдық тоң.Балалар оқиды.

Тура сұрақтар:

1. Мұздықтар қандай судың қоймасы? (Тұщы)

2. Мұздықтар каталогын кімдер құрастырды?( Қазақстан Ұлттық академиясы география институты ғалымдары)

3. Мұздықтар қай аудандарда таралған ? (Шығыс және Оңтүстік –Шығыс)

4. Республикамызда қанша мұздық кездеседі? (2724)

5. Ең ірі мұздықтар қанша? (267)

6. Мұздықтардың қазіргі көлемі қанша? (1400км² )

7. Мұздықтар қандай ерекше белдемде орналасады? (Хионосфера)

8. Тянь –Шань тауларында қар сызығының орташа биіктігі қанша? (3800м)

9. Алтай тауларында қанша? (2600м)

10. Мұздықтар ең көп шоғырланған тау ?(Жетісу Алатауы 1369 мұздық ауданы 1000 км²)

11. Тянь – Шань тауында қанша мұздық, қанша көлем? (1009 мұздық 857 км²

12. Қазақстан жерінде Алтайда қанша мұздық? (328 мұздық 89,6км²)

13. 18 мұздық орналасқан қай тау? (Сауыр жотасы)

14. Мұздықтардың типтерін ата ? (Тегістелген төбе мұздықтары, тау беткейлерінің мұздықтары, аңғарлық мұздықтар.)

15. Тегістелген төбе мұздығы қай тауда кездеседі? (Жетісу Алатауында, бүкіл мұздықтардың 1% )

16. Барлық мұздықтардың 33% құрайтын қандай тип? (Тау беткейлерінің мұздықтары)

17. Аңғарлық мұздықтар бүкіл мұздардың қаншасын құрайды? (66% қамтиды.)

18. Қазақстан мұздықтары қандай болып келеді? ( Шағын,1-2 км-ден.3-4км-ге дейін)

19. Мұздықтар кімдердің атымен аталады?

20. Ең үлкен мұздық ауданы қанша, қалыңдығы қанша ? (Корнежевский 1,5 км ауданы 36,8 км ² қалыңдығы 300 м)

21. Тау өзендерінің қоректену көзі не? (Мұздық)

22. Биік тауларда қыста мұз бетінің температурасы қанша? (-10с⁰ төмендейді)

23. Мұздықтар жылына қанша метрге кемиді? (12-20 метр кемиді)

24. Жетіс Алатауында мұздық қанша метр кемуде ? (30-40м)

25. Іле Алатауында мұздық қанша метр кемуде? (30м)

Оқулықта 3 бет текст 12 мин беріледі.

Түсінудің бірінші тексерілуі. нәтижені жазамыз.

5

4-Кезең. Түсінудің екінші тексерілуі.

Сыни сұрақ

12 тура,

13 сыни сұрақ.

1. Мұздықтар ең көп шоғырланған ауданды картадан көрсет .(Жетісу Алатауы )(карта)

2. Ең үлкен Корнежевский мұздығы қай тауда орналасқан? (Іле Алатауында) (карта)

3. Республиканың барлық тауларында қанша мұздық бар? ( 2724)

4. Ең ірі мұздықтар қанша? (267ге жуық)

5. Оқулықта мұздықтардың ауданы 1950 жылы 3000км² ге делінген(1900)

6. Ал қазір оқулықта мұздықтардың көлемі қазір 1000 км ² ге жеткен делінген . ( 1400км²)

7. Алтай тауларында қар сызығының орташа биіктігі солтүстік беткейде қанша? (2300 – 2800)

8. Алтай тауларында қар сызығының орташа биіктігі оңтүстік беткейде 500 – 600 м ( 2500 – 3000)

9. Қар сызығының солтүстікке барған сайын төмен орналасуының себебі?

10. Мұздықтар тауларда біркелкі орналасады. (Әркелкі)

11. Сауыр жотасында 78 мұздық орналасқан (18)

12. Аңғарлық мұздықтар бүкіл мұздықтар ауданының % қамтиды ?(66%)

13. Оқулықта мұздықтарының ұзындығы 10 км келеді делінген (1-2, 3-4)

14. Орташа есеппен Алтайдың мұздықтарының көлемі 32 метр (15-20)

15. Қатты мұздықтардың әсеріннен болатын апат жер сілкіну (сел )

16. Қыста мұздың бетінің температурасы - 25 С (-10С)

17. Тау беткейлерінің мұздықтарының қалыңдығы 40-50 ( 10-30м)

18. Тегістелген төбе мұздығы ойыс жерлерде болады(биік тауларда)

19. Биік таулардың басында аңғарлық мұздықтар болады(Тегістелген төбе мұздықтары )

20. Мұздықтар мезосферада орналасқан(Хионносфера)

21. 18 мұздық орналасқан тауды картадан көрсет(Сауыр)(карта)

22. Барлық мұздықтардың 33% құрайтын аңғарлық мұздық(Тау беткейлерінің мұздықтары)

23. Ең үлкен мұздық Берг мұздығы(Корнежевскии)

24. Қазақстанның қай бөлігін мұздықтар қамтыған?(Оңтүстік,оңтүстік Шығыс)

25. Мұздықтар таулар атауымен аталады(Зерттеушілер есімімен)

Түсінудің екінші тексерілуі.

4-ші белгі қойылат.

Кестеге нәтижені жазамыз.

«Құтқару шеңбері »тасталады.Кестеде 1+белгісі жоқ оқушыға.

Проблемалық аймақ анықталат.Қайта түсіндіріледі

6

5 кезең

Талдау

кезеңі.

5 мин.30 сек Беріледі.

4-ші сыни нүкте.Тақырыптық сөздік қор.

«Қазақстанның мұздықтары» Эссе жазу.Жалғаулықтар сөзге жатпайды.

5-ші белгі қойылады.

Кестеге нәтижені жазамыз.63 сөзден асқан бір оқушының эссесі,қорытынды ретінде дауысталып оқылады.

7

Рефлексия.

Сабаққа талдау жасалады. Рефлекссия ретінде мұз басқан тау суретінің ең басына « Сабақты өте жақсы түсіндім».Орта беліне «Жартылай түсіндім».Етегіне «Нашар түсіндім»белгілері қойылады.Белгі «Адам бейнесі»

Балалар нормаға сай 4-5 алған,төмен балдар саналады.

Ойлау есте сақтау қабілеттерінің ,жаттығу үстінде жетілетіні түсіндіріледі.

Ойлау есте сақтау қабілеттерінің ,жаттығу үстінде жетілетіні түсіндіріледі

8

Бағалар

Баға қою нормативі:

4,5 + баға 5.

3,+ баға 4

2,+3 баға

1,+2 баға

14 оқушы-4 пен 5 алса сабақ 63% мақсатына жетеді.

4 бағадан кем алған оқушыларға үй тапсырмасы беріледі.

Сапа нормативі

14 оқушы-4 пен 5 алса сабақ 63% мақсатына жетеді.

9

Үй тапсырмасы.

Үй тапсырмасы. Қазақстан мұздықтар көпжылдық тоң.

Оқу. Мазмұндау.

Кескін картада мұздықтарды белгілеу.

Ірі мұздықтарды сипаттап жазу.

4 бағадан кем алған оқушыларға үй тапсырмасы беріледі.

ООМ оқушы өз бағасын көре алады.