Бөлім

Гидросфера

Педагогтің тегі, аты,әкесінің аты

Оразалинова А.К

Күні:

22.12.23

Сынып:9 б

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қазақстанның ішкі суларының геосаяси проблемалары

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

9.3.3.5 Қазақстандағы су ресурстарының геосаяси проблемаларын жіктеп шешу жолдарын ұсынады: трансшекаралық өзендер, Каспий теңізінің мәртебесі

Сабақтың мақсаты:

Трансшекаралық өзендердің суын қолдану кезінде туындайтын геосаяси проблемаларды анықтайды және шешу жолдарын ұсынады. Каспий теңізінің мәртебесін анықтап, бағалайды

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақ басы

(Ұ) «Миға шабуыл» әдісі арқылы өткен тақырыппен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында ой қозғау сұрақтарын ұжымдық талқылау. Оқушыларға жалпылама төмендегі сұрақтар және жаттығу түрлері беріледі. Әр оқушы өз оймен бөліседі.

Өзгенің пікірін толықтырады.

Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, өзара ұжымдық талқылау жасағаннан кейін мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырады «Серпілген сауал» әдісі

https://www.youtube.com/watch?v=gwXUFLRNBHU

Сабақ тақырыбы мен мақсатын анықтау

Мақсаты: Жылдам әрі функционалды түрде сыни ойлануды дамыту.

Тиімділігі: оқушының танымдық дағдысы артады. Сонымен қатар оқушыға сабақтың өмірмен байланысын көрсетеді және сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтауға мүмкіндік береді.

Саралау: Бұл жерде саралаудың «Диалог және қолдау көрсету» тәсілі көрінеді. Дұрыс мағынада жауап беруге бағыттау мақсатында кейбір оқушыларға ашық сұрақтар, ал кейбір көмек қажет ететін

1.Қазақстанның аумағында өзен жүйесі қалай орналасқан? 2. Оның себебін қалай түсідіруге болады?

Картада берілген өзендердің көпшілігі бастауларын қайдан алып жатыр?

- Екі ел аумағынан ағып жатқан су көздерін қалай атаймыз?

- Осыған байланысты ішкі су мәселесі туындауы мүмкін бе?

https://youtu.be/ylwNUUt8loI

Мұғалім түсіндірмесі

Трансшегаралық өзендердің су сапсына талдау жүргізу

http://ecodata.kz:3838/app_dem_water_visual_kz/

Картаны пайдаланып , мұғаліммен бірге талдау жүргізедіұ

Талдау

http://ecodata.kz:3838/app_dem_water_visual_kz/

Сабақ ортасы

Мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы,мақсатымен таныстырады.

1-тапсырма

Географиялық диктант

1. Бұл өзен тау мұздықтарынан басталып, солтүстік – шығысқа қарай ағып, үлкен көлге келіп құяды. Су шығынының жаз бен көктем мезгіліндегі үлесі 47% . Еліміздегі ең лайлы өзен. Лайлығы - 1200г/м³. Қазақстан аумағында бір ғана саласы бар. Жағалауында халық тығыз қоныстанған және суармалы егіншілік жақсы дамыған. Бұл Сырдария өзені Арал теңізі алабына жатады.

2. Жыл бойы суы мол болады. Өзеннің орта ағысы Қазақстан жерімен өтеді. Өзен бойында ірі бөгендер мен су электр станциялары көп салынған. Бұл өзен халық шаруашылығы үшін өте маңызды рол атқарады. Өзеннің барлық бөлігінде кеме жүзуге қолайлы. Өзен суы Орталық Қазақстанның және Шығыс Қазақстанның өндіріс орындарын сумен қамтамасыз етеді.

Солтүстік мұзды мұхит алабына жататын Ертіс өзені Қазақстанның ірі өзені болып саналады.

3. Суының молдығы жөнінен елімізде үшінші орын алады. Негізінен қар және мұз суымен қоректенеді. Өзен алабындағы тау өзендерінде тасқын жиі болып тұрады. Басында тау өзені болғанымен орта және төменгі ағысында жазық өзенге айналады. Өзеннің Қазақстан жеріндегі ұзындығы 815 км. Өзен алқабында еліміздегі ең ірі қала орналасқан.

Бұл Іле өзені Балқаш-Алакөл алабына жатады.

2-тапсырма.Жеке жұмыс Мәтінмен танысу.

Негізгі ұғымдарды дәптерге жазып алу.

«Постер» әдісі. (Ж) «Түртіп алу» әдісі.Көрсетілген әдістер арқылы оқушының оқылым,жазылым,айтылым дағдылары дамиды.

І-топ."Құрлық суларының экологиялық мәселелерінің жіктелімі"» тақырыбында постер арқылы жаңа тақырыптың маңыздылығын ашу.

ІІ - топ. "Арал теңізі қасіреті"» тақырыбында постер арқылы жаңа тақырыптың маңыздылығын ашу.

ІІІ-топ."Құрлық суларындағы экологиялық мәселелерді шешу жолдары"» тақырыбында постер арқылы жаңа тақырыптың маңыздылығын ашу.

3-тапсырма Мұғалім оқушыларға Қазақстанның жоғарыда берілген су ресурстарының проблемаларын зерттеуді ұсынады.

Мәтінмен танымсып, негізгі ұғымдарды жазып алады

Мұғалім бағалауы

Дескриптор:

Құрлық суларындағы экологиялық мәселелерді жіктей алады.

Құрлық суларындағы экологиялық апаттардың туындау себебін біледі.

Құрлық суларындағы экологиялық мәселелердің шешу жолдарын ұсына алады.

Қ/б: «Екі жұлдыз, бір тілек» арқылы жазбаша бағалау.

• Зерттеу жұмысын «SWOT» талдауда толық көрсетеді;

• Мәселе бойынша 2-3 аргумент мен фактілерді пайдаланады;

• Тақырыптың мазмұны ашылған;

Жұмыстарын таныстырылым кезінде жүйелі сипаттайды;

Оқулық

Топтық жұмыс

Ғаламтор мәліметтері мен Еуразияның физикалық картасын қолдана отырып, Қазақстандағы трансшекаралық өзендерді қолдану кезінде туындайтын проблемаларды анықтаңыз. Шешу жолдарын ұсыныңыз.Постер, интервью, газет түрінде сынып алдында қорғасаңыздар болады. Қорғауға 3 минут

1 топ Жайық

2 топ Іле

3 топ Сырдария

4 топ Ертіс

5 топ Шу

Ғаламтор мәліметтері мен Еуразияның физикалық картасын қолдана отырып, Қазақстандағы трансшекаралық өзендерді қолдану кезінде туындайтын проблемаларды анықтайды

Оқулық, ғаламтор материалдары

Ой қозғау. Каспий теңізі туралы не білесіздер? Оқушылар теңіз туралы не білетіндерін айтады Бейнероликті қарап, теңіз туралы қысқа да болса ақпарат алады https://youtu.be/6c0_GBcKZ_I

Каспий туралы ақпарат алады

Мұғалім бағалауы

https://youtu.be/6c0_GBcKZ_I

Топтық жұмыс.

Ғаламторды пайдаланып, Каспий теңізінің мәртебесін анықтаңыз. Каспий теңізінің сол елдегі негізгі кіріс көзі мен экологиялық жағдайына баға беру.

1. Топ: Қазақстан

2. топ: Әзербайжан

3. топ: Ресей

4. топ: Иран

5 - топ: Түркіменстан

Ғаламторды пайдаланып, Каспий теңізінің мәртебесін анықтайды. Каспий теңізінің сол елдегі негізгі кіріс көзі мен экологиялық жағдайына баға береді

Презентация

Сабақтың соңы

«Білім тамшылары» әдісі. Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушыларға стикер таратады.

Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.

Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды.

Саралау: Бұл кезеңде саралаудың

«Қорытынды» тәсілі көрінеді.

Үй тапсырмасы

Гидросфера тарауын қайталау

Бүгінгі сабақтан алған әсерімен бөліседі. Тамшыларға жазады, өз ойын ауызша айтып кетсе болады

Бүгінгі сабақ туралы ойларын ортаға салады