Қазақтың ұлттық ойындары авторлық бағдарлама

Қазақтың ұлттық ойындары

АВТОРЛЫҚ БАҒДАРЛАМА

Түсінік хат

«Қазақтың ұлттық ойындары» атты авторлық бағдарлама оқу жоспарының вариативті бөлігінің оқу бағдарламалары және элективті курстарды әзірлеу және әдістемелік қамтамасыз ет барысында барлық деңгейдегі мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарды басшылыққа ала отырып, «Оқу жоспарының вариативті бөлігінің оқу бағдарламалары мен элективті курстарды сараптамадан өткізу және оларды жаңартылған білім беру мазмұны аясындаәдістемелік қамтамасыз ету» туралы ереже ҚР-ң 2007 жылғы 27 шілдедегі №319-III «Білім туралы» Заңына (06.05.2020 жылы енгізілген толықтырулар мен өзгертулер негізінде ) сәйкес әзірленді. Бағдарлама мазмұнын аптасына 1 сағат, жылына 34 сағат жүктеме берілген.

Қазіргі таңда дәстүріміздің құндылықтарын бағалау мақсатында дене тәрбиесі пәндерінде түрлі қазақтың салт дәстүр ойындарын кіріктіріп өту қарастырылуда. Әрине бұл, оқушылардың ұлттық құндылықтарымызды сыйлауға,құрметтеуге ықпал етеді.

Қазақтың ұлттық ойындарының тәрбиелік мүмкіндіктері зор, өйткені онда халқымыздың бірнеше мыңдаған жылдардағы жинақталған тәлімі жатыр. Халықтың тәрбиелік тәжірибесіндегі әрбір жеке тұлғаларды қалыптастыру процесін зерттеп, құнды жақтарын мектептерде оқу-тәрбие процесінде қолдану қажет.Ұлттық ойындар білім беру құралдарының бірі ретінде жас ұрпақты жан-жақты еңбек іс-әрекеттеріне тартып тәрбиелеуде, педагогика ғылымының қалыптасуына өзіндік үлес қосқандығын білеміз. Себебі,балаларды тәрбиелеу жүйесінде қазақ халқы өзінің тарихи даму барысында балалар ойындарына мағыналық мән берген.

Сонымен, мектептерде жүргізілетін оқу-тәрбие жұмыстарына ұлттық ойындарды шығармашылықпен енгізу, балалардың дене шынықтыру мен спорт сабақтары мен сабақтан тыс жұмыстарына жүйелі қатысуларына

бір-бірімен байланысса, оған қоса дене тәрбиесі мен адамгершілік тәрбиесі де бір-бірімен ұштасып қосарланып жатады. Былайша айтқанда,балалар дене тәрбиесі негізінде дене күші мығым, адамгершілік қасиеті, еңбектену әдет-дағдылары дамыған тұлға болып тәрбиеленеді.

Авторлық бағдарламаның өзектілігі: жас өспірімдердің қалыптасып өсіп-өнуіне әсер ететін факторлардың бірі, дәстүрлі  мәдениетіміздің бір бағыты қазақтың ұлттық ойындары болып табылады. Халықтың тарихи айнасының жалғасы ұрпақтан-ұрпаққа мұрагерлік мирас жолымен жететін мәдениеті, оның ішінде біз қарастырып отырған қазақтың ұлттық ойындарын қазіргі жас ұрпақ өміріне енгізу, сонымен қатар бұл мәселені бүгінгі күн талабына сәйкес педагогикалық талаптар аясында баланың денсаулығына пайдалы жақтарын көрсете отырып іске асыруды орындау қазіргі дербес қазақ ғылымының зерделеуді қажет ететін өзекті тақырыптардың бірі болып саналады. Қазақстан бұрынғы Кеңестік республикалар арасында алғашқылардың бірі болып «Дене шынықтыру және спорт Заңын» 1999 жылы қабылдады. Егемен Қазақстан жағдайында халқымызды дене тәрбиесі оның ішінде ұлттық ойындар арқылы салауаттық өмірге баулу, денсаулығын жақсарту, бұқаралық спортты дамыту, салт-дәстүрді сақтау, елін-жерін сүюге тәрбиелеу жолдарын ғылыми негіздеу осы жұмыстың өзекті бағыты болып табылады. Бұл жұмыстарды іске асыру Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 30 қаңтар 2010 жылғы «Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына Жолдауында көрсетілген «Қазақстанда бұқаралық спортты дамытуды 2020 жылға дейін 30 пайызға көтеру қажет» деген тапсырмасын орындауға бағытталып отыр

Күтілетін оқу нәтижелері :

1.Мектептегі оқушылардың дене шынықтыру сабағында ұлттық ойындарды үздіксіз пайдалану арқылы бала денесі жан-жақты шынығады

2.Дене шынықтыру сабағындағы: жүгіру, секіру, лақтыру, еңбектеу, өрмелеу, тепе-теңдікті сақтау, қимыл-қозғалыс жаттығуларын ұлттық ойындар негізінде жас ұрпақ өміріне енгізу арқылы ұлттық құндылықтарды бағалайды 

3.Жас ұрпаққа ұлттық ойындарын үйрету арқылы дене жаттығуларын қызыға жасайды

4.Ұлттық ойындарды ғылыми-педагогикалық негізімен ұштастырады

5.Жас ұрпақ ұлттық дәстүрді біледі, табиғатты тануды үйренеді.

Бағдарламаның мақсаты: Жас ұрпақты ұлттық ойындарды үйрету арқылы тәрбиелеу және денесін шынықтыру, дәстүрлі ұлттық ойындардағы қимыл-қозғалыс әрекеттерінің бала өсуіндегі біртұтас сабақтастық жолын теориялық-әдістемелік тұрғысынан зерттеу болып табылады.

Міндеттері:

1.Ұлттық ойындар арқылы оқушыларды тәрбиелеудің ғылыми-педагогикалық негізін анықтау.

2.Сабақ мақсатына байланысты ұлттық ойындарды таңдап алу, үйрету жолдарын көрсету.

3.Мектептегі дене шынықтыру сабағында ұлттық ойын түрлерін қолданудың педагогикалық және әдістемелік жолдарын анықтау.

4.Ұлттық ойын түрлерін басқа дене шынықтыру жаттығуларымен ұштастыра  қолдану жолдарын көрсету.

5.Ұлттық ойындар арқылы балаларға қоршаған ортаны тану, ұлттық салт-дәстүрлерді білуді іске асыруға болатындығын анықтау.

Жұмыстың ғылыми-әдістемелік деңгейі: мектептегі оқушыларға ұлттық ойындарды ойнату арқылы олардың қимыл-қозғалыс қабілеттерінің дұрыс және жақсы қалыптасуын жетілдіруге баланың ұлттық дәстүрді бағалап өсуіне, табиғи ортаны, жан-жануарларды тануына көмектеседі.

Бағыттылығы:

Оқу жаттығу топтарымен оқу-дайындық жұмысының ерекшеліктері арқылы әдіс-тәсілдерін, дене дайындығы қабілеттерін жетілдірудің оқу-жаттығу жұмыстарын жүргізу,жолдарын меңгеруге, игеруге машықтану

Қазіргі дамыған қоғам деңгейінде еліміздің ертеңі үшін мектеп қабырғасынан шығармашылық қабілеті дамыған, әлеуметтік белсенділігі жоғары тұлғаларды тәрбиелеп шығару. Жалпы білім беретін мектептер мен спорттық үйірмелерде оқушылдардың жас ерекшеліктеріне сай қимыл-қозғалыс қабілеттерін жетілдіріп, денсаулықтарын жақсарту мақсатында дене тәрбиесі сабағының құрал-жабдықтары мен әдістерінің жаңа, тиімді жолдарын тауып, концептуалды үлгісін жасап, тәжірибеге енгізу.

Тұрақтылау (мазмұндық) бөлімі

Авторлық бағдарлама төрт негізгі бөлімнен, кіріспеден, және қорытынды сабақтан тұратын 34 тақырыпқа арналып құралған.

Бірінші «Оқушыларды тәрбиелеудегі қазақ ұлттық ойындарының ғылыми педагогикалық негіздері» атты бөлімде оқушыларды тәрбиелеудегі қазақ ұлттық ойындарының оқыту-тәрбиелеу маңыздылығы, оқушыларды тәрбиелеудегі қазақ ұлттық ойындарының оқыту-тәрбиелеу жұмыстары, оқушыларды тәрбиелеудегі ұлттық ойындардың ерекшеліктері мен оқушыларды тәрбиелеудегі ұлттық ойындардың тәрбиелік мәні қарастырылған.

Екінші «Қазақтың ұлттық ойын түрлері» атты бөлімде затпен ойналатын ұлттық ойындар, зеректілікті, ептілікті және икемділікті қажет ететін ойындар,ат спорт түріндегі ұлттық ойындар, күрес спорт түріндегі ұлттық ойындар, ақыл-ойға байланысты ұлттық ойындарсадақ ату түріндегі ұлттық ойындар, аң,құсқа байланысты, ұлттық ойындар, спорттық ұлттық ойындарды менгеру, ұлттық арқылы дене қасиеттерін қалыптастыру тақырыптары оқытылады.

Үшінші «Оқушыларды тәрбиелеуде ұлттық ойындарды қолдану жолдары» атты бөлімде оқу үрдісінде қазақтың ұлттық ойындарын оқушыларды тәрбиелеу құралы ретінде қолдану жолдары,сабақ барысындағы ұлттық ойындардың білімділік,тәрбиелік рөлі мен маңызы сонымен қатар

оқушыларды тәрбиелеудегі ұлттық ойындар арқылы жүргізілген жұмыстардың нәтижесі оқытылады.

Төртінші «Қазақтың ұлттық ойындарын дене шынықтыру пәнінде қолдану» атты бөлімінде дене шынықтыру жүйесінің мақсаттары мен міндеттері, ұлттық ойындарды оқу және тәрбие үрдісінде пайдаланудың өзектілігі, ұлттық ойындардың балаға әсері үйретіледі.

Нормативті бөлім

Күнтізбелік тақырыптық жоспар.

аптасына 1 сағаттан жылына 34 сағат

№	Тақырыптары	Сағат саны	Жұмыс формасы	Мерзімі
1	Кіріспе. Қазақтың ұлттық ойын түрлері	1	Теория
Оқушыларды тәрбиелеудегі қазақ ұлттық ойындарының ғылыми педагогикалық негіздері (6 сағат)
2-3	Оқушыларды тәрбиелеудегі қазақ ұлттық ойындарының оқыту-тәрбиелеу маңызы	2	Теория-практика
4-5	Оқушыларды тәрбиелеудегі ұлттық ойындардың ерекшеліктері	2	Теория-практика
6-7	Оқушыларды тәрбиелеудегі ұлттық ойындардың тәрбиелік мәні	2	Теория-практика
Қазақтың ұлттық ойын түрлері ((15 сағат)
8	Затпен ойналатын ұлттық ойындар	1	Теория-практика
9	Зеректілікті, ептілікті және икемділікті қажет ететін ойындар	1	Теория-практика
10	Ат спорт түріндегі ұлттық ойындар	1	Теория-практика
11-12	Күрес спорт түріндегі ұлттық ойындар	2	Теория-практика
13-14	Ақыл-ойға байланысты ұлттық ойындар	2	Теория-практика
15-16	Садақ ату түріндегі ұлттық ойындар	2	Теория-практика
17-18	Аң,құсқа байланысты ұлттық ойындар	2	Теория-практика
19-20	Спорттық ұлттық ойындарды менгеру	2	Теория-практика
21-22	Ұлттық арқылы дене қасиеттерін қалыптастыру	2	Теория-практика
Оқушыларды тәрбиелеуде ұлттық ойындрды қолдану жолдары (6 сағат)
23-24	Оқу үрдісінде қазақтың ұлттық ойындарын оқушыларды тәрбиелеу құралы ретінде қолдану	2	Теория-практика
25-26	Сабақ барысындағы ұлттық ойындардың білімділік,тәрбиелік рөлі мен маңызы	2	Теория-практика
27-28	Оқушыларды тәрбиелеудегі ұлттық ойындар арқылы жүргізілген жұмыстардың нәтижесі	2	Теория-практика
Қазақтың ұлттық ойындарын дене шынықтыру пәнінде қолдану (5 сағат)
29-30	Дене шынықтыру жүйесінің мақсаттары мен міндеттері	2	Теория-практика
31-32	Материалды жүктеу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Материал жариялап тегін сертификат алыңыз! Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды Материал жариялау Сертификатты жүктеу Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Бағыт Сынып Іздеу Ұқсас материалдар Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған Сертификатталған тренер жасаған 01.01.2023 17 863 13 694 ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған Барлық пәндер Барлық материалдар Барлық сыныптар Дене шынықтыру пәні бойынша барлық материалдарды көру Іс-шаралар кестесі Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары Сайт Peaksoft веб-студиясында жасалған - Peaksoft.kz