Сабақтың ортасы

Жаңа тақырып: Жылу мөлшері. Заттың меншікті жылу сыйымдылығы.

Мақсаты: Жылу алмасу процесі кезінде алған немесе берілген жылу мөлшерін сипаттау.

Заттың меншікті жылу сыйымдылығының физикалық мағынасын түсіну, формуласын пайдаланып есептер шығару.

Тапрсырма-1. «Миға шабуыл» әдісі арқылы оқушыларды сұрақтар қою арқылы жаңа тақырыпты пысықтаймын.

1.Жылу мөлшері дегеніміз не?

2.Оның өлшем бірлігі қандай?

3.Жылу алмасу кезіндегі жылу мөлшері мен ішкі энергияның өзгерісі бір-бірімен қалай байланысқан?

4.Заттың меншікті жылусыйымдылығы дегеніміз не?

5.Оның өлшем бірлігі қандай?

6.Температураның өзгерісін қандай әріппен жазамыз?

Жылу мөлшері – дененің жылу алмасу кезінде алған немесе жоғалтқан энергиясы.

Жылу мөлшері Q әрпімен белгіленеді. ХБЖ-да жылу мөлшерінің негізгі өлшем бірлігі – джоуль:

[Q] = Дж

Ішкі энергияның өзгерісі ∆U деп белгілейік, сонда :

∆U = U₂ – U₁ мұндағы U₁ – жылу алмасуға дейінгі ішкі энергия, U₂ - жылу алмасудан кейінгі ішкі энергиясы.

Жылу алмасу кезіндегі жылу мөлшері мен ішкі энергиясы тең: ∆U = Q

Массасы тұрақты дененің температурасы өзгерген сайын, дененің алған немесе берген жылу мөлшері де өзгереді. Температураның өзгерісі деп белгілейік сонда:

∆t = t₂ – t₁

Мұндағы t₁ – жылу алмасуға дейінгі температурасы, t₂ - жылу алмасудан кейінгі температурасы.

Дененің массасы көбейген сайын, оған жұмсалатын жылу мөлшері де көбейеді. Жылу мөлшері мен массаның арасында тура пропорционал тәуелділік бар:

Q _͠ m

Заттың меншікті жылусыйымдылығы – массасы 1 кг заттың температурасын 1⁰С –ке өзгерту үшін қанша жылу мөлшері керек екенін көрсететін физикалық шама.

Заттың меншікті жылусыйымдылығы c әрпімен белгіленеді. Оның өлшем бірлігі:

[ c] =

1кДж = 1000 Дж

1 МДж = 1000000 Дж

1мДж = 0,001 Дж

«INSERT» әдісі арқылы жаңа тақырыппен таныса отырып, түртіп алу жүйесімен мәлімет жинайды, саралайды, топтар бір-бірін «Бас бармақ» әдісі арқылы бағалайды.

Тапсырма-1. «Кім жылдам» әдісі арқылы еесептер беремін. (топтық жұмыс)

1 -топ:

Бер: Q=cm(t₂-t₁)

С_су=4200 Дж/кг*⁰С Q=4200 Дж/кг·⁰С·250 кг ·5 ⁰С =

m=250 =5250 Дж

t₁=5 ⁰C

т /к Q-? Дж

Массасы 50 г, температурасы 25⁰С алюминий қасықты температурасы 75⁰С ыстық суға салса, қасық қанша жылу мөлшерін алады?

2-топ:

Б ер:

c_мыс=400Дж/кг·⁰С Q=cm(t₂-t₁)

m=0,2 кг Q=400 Дж/кг·⁰С·0,2кг (365⁰С-

t₂=365⁰С 15⁰С)=28000 Дж

t ₁=15⁰С

т/к Q -? Дж

Массасы 200 г затты 12⁰С –тан 16⁰С-ке қыздыру үшін 304 Дж жылу мөлшері кетті. Заттың меншікті жылусыйымдылығын анықтаңдар.

3-топ:

Бер:

Q =84 kДж =84000 Дж Q=cm(t₂-t₁)

c_су=4200 Дж/кг·⁰С m=Q/ct

t ₁=10⁰С m= 8400Дж/4200Дж/кг·⁰С·10⁰С=

т/к m-? кг =2 кг

Әр топтар бір-біріне кезектесіп сұрақтар қойып, критерийге сүйеніп бас бармақ әдіс арқылы бағалайды.

Тапсырма-3.

«Қара жәшік» әдісі арқылы оқушылар қораптағы сұрақтарға жауап беру арқылы қорытындылаймын.

1. Ішкі энергияны қандай әріппен белгілейміз?

2. ХБЖ-да жылу мөлшерінің өлшем бірлігі ?

3. Меншікті жылу сыйымдылығы ең жоғары зат не?

4. Жылыту жүйесінде нені кеңінен қолданылады?

Сабақтың соңы

К ері байланыс: Поезд тәсілімен стикер жабыстыру арқылы кері байланыс береді.

1-вагонға;  Бүгін не үйрендің?

2-вагонға;  Бүгінгі сабақта не ұнадыма?

3- вагонға; Бүгінгі көңіл-күйің қандай болды?

4-вагонға;  Басқаларға көмегің тиді ма?

Мен оқушыларды смайликтер арқылы бағалаймын.

Үйге тапсырма. Жылу мөлшері. Заттың меншікті жылу сыйымдылығын оқып келу.

Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Саралау тапсырмаларды іріктеуді, белгілі бір оқушыдан күтілетін нәтижені, оқушыға жеке қолдау көрсетуде, оқу материалы мен ресурстарды оқушылардың жеке қабілеттерін ескере отырып әзірлеуді қамтуы мүмкін (Гарднер бойынша көптік зият теориясы).

Уақытты тиімді пайдалана отырып, саралауды сабақтың кез келген кезеңінде қолдануға болады.

Бұл бөлімде оқушылардың сабақ кезінде нені үйренгендерін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдерді жазыңыз.

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сабақта сергіту жаттығулары мен белсенді жұмыс түрлерін қолдану.

Осы сабақта қолданылатын

Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма?

Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма және неліктен?

Бұл тарауды сабақ туралы рефлексия жасау үшін пайдаланыңыз. Сол бағандағы өзіңіз маңызды деп санайтын сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет?