Мұғалімнің аты-жөні:

Онгарбаева К.Т

Пән/Сынып:

Биология, 8 сынып

Қай аптаның нешінші сабағы

5- сабақ

Тарау немесе бөлім атауы:

VІII тарау.Қозғалыс.Биофизика

Сабақтың тақырыбы:

Адам қаңқасының құрылысы.Тірек-қимыл жүйесінің рөлі мен қызметі.

Оқу мақсаты:

8.1.6.1 тірек – қимыл жүйесінің қызметтерінсипаттау

Бағалау критериі:

• Тірек – қимыл жүйесінің қызметтерін сипаттай алады.

Саралап оқыту тапсырмалары

Ұжымдық жұмыс

Жаңа тақырыпты түсіндіру. Бүгінгі жұмыс мақсатымен таныстыру. Бейнематериалды көре отырып, сабақты түсіндіру. Бекіту тапсырмалары және оқу тапсырмалары беріледі. Сабақты қорытындылау.

Бірлескен жұмыс (1,2 тапсырма)

Бекіту тапсырмасын бере отырып, дұрыс жауапты ұсыну арқылы үйрету.

Жеке жұмыс

Оқу тапсырманы ұсына отырып, оқушылар өз бетімен орындайды.

Уақыты

Кезеңдері

Тапсырма

Тапсырманың мақсаты

Мұғалімнің бақылауы мен зерттеуі не?

Бағалау

Ресурс

тар

3 минут

00:00 – 03:00

Ұйымдастыру

Сәлеметсіздер ме? Біз сіздермен қашықтықтан оқытуды ары қарай жалғастырамыз.

Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы:

Адам қаңқасының құрылысы.Тірек-қимыл жүйесінің рөлі мен қызметі

Бүгінгі сабақта:Адам қаңқасының сүйектерінің түрлерін ажыратуды

Бүгінгі сабақтың тірек сөздері: Жалпақ сүйек,кемікті зат,сүйек ұлпасысүйектің қызыл кемігі,жілік майы.

Сенің білетінің:

• Тірек-қимыл жүйесіне қаңқа мен бұлшықеттер жатады.

• Дәнекер ұлпалар (шеміршек пен сүйек) арқылы байланысқан сүйектер қаңқа түзеді.

• Қаңқа ағзаның тірегі,ал оның бұлшықеттері қимыл –қозғалысты қамтамасыз етеді

Сенің меңгеретінің: Тірек-қимыл жүйесінің рөлі мен қызметін сипаттауды

Жаңа сабақтың мақсатымен таныстыру

Презентация

Слайд №1

16 минут

03:00 – 19:00

Жаңа сабақ

Тірек-қимыл жүйесі.

Қаңқа сүйектері Қаңқа бұлшықеттері.

Атқаратын қызметтері:

1. Қан түзеді 1.Қимыл-қозғалысты қамтамасыз етеді

2. Тірек

3.Қорғаныш 2.Ішкі мүшелерді қорғайды

Адам қаңқаАдам қаңқасы.

Адам қаңқасының бөлімдері

Б ас сүйек Тұлға Қол-аяқ

Бет бөлігіМи сауыты бөлігіОмыртқа жотасы Кеуде қуыс

Қ олаяқ

Иық белдеуіҚолдың еркін қозғалатын бөлігі

Жамбас Аяқтың еркін қозғалатын бөлімі

Сүйектің түрлері.

Пішіні бойынша

Ұзын сүйек Қысқа сүйек

Құрылысы бойынша:

Жалпақ Түтікті

Дискриптор:

Жалпақ сүйек пен түтікті сүйектің белгілерін айқындайды.

Қаңқа бөлімдері.

СТ ЬИЛОПМИ

Сің түрлері

Жаңа тақырыпты меңгеру

Слайд №2

Тірек-қимыл жүйесі

Слайд №3

Слайд №4

Слайд №5

Слайд №6

4 мин

19:00-23:00

Тапсырма

Бекіту

1-тапсырма :Қаңқа бөлімдерін атаңыз

Дұрыс жауабы:

Бас,кеуде,омыртқа жотасы,аяқ-қол сүйектері.

та2-тапсырма: Сандар сөйлейді

Сандардыомыртқа жотасы бөліктерімен сәйкестендіріңдер

.

Дұрыс жауабы:

3-тапсырма.Кестені толтыр.

Дұрыс жауабы:

Жаңа сабақты тапсырмалар арқылы меңгеру

Тақырыпты меңгергенін анықтау

Дискриптор:Адам қаңқа бөлімдерін атай алады.

Дискриптор:Қаңқа бөлімдерін санын анықтайды,бөлімдерін сәйкестендіреді

Слайд №7

Слайд №8

Слайд №9

Слайд №10

Слайд №11

Сабағымызды қорытындылайық.

Бүгінгі сабақта

• Тірек-қимыл жүйесіне қаңқа мен бұлшықеттер жатады.

• Дәнекер ұлпалар (шеміршек пен сүйек) арқылы байланысқан сүйектер қаңқа түзеді

• .Қаңқа ағзаның тірегі,ал оның бұлшықеттері қимыл –қозғалысты қамтамасыз етеді.

Мұғалімнің аты-жөні:

Онгарбаева К.Т

Пән/Сынып:

Биология, 8 сынып

Қай аптаның нешінші сабағы

6- сабақ

Тарау немесе бөлім атауы:

VІII тарау.Қозғалыс.Биофизика

Сабақтың тақырыбы:

Сүйектің макро және микроскопиялық құрылысы. Сүйектің химиялық құрамы. Зертханалық жұмыс: «Сүйектің химиялық құрамын»көрнекі көрсетілетін тәжірибе

Оқу мақсаты:

8.1.6.2 сүйектің химиялық құрамын, макро және микроскопиялық құрылысын зерттеу

Бағалау критериі:

Сүйектің микроқұрылымдарының қызметтерін түсіндіреді.

Сүйектің микроскопиялық құрылысын сипаттайды.

Сүйектің химиялық құрамын түсіндіреді.

Саралап оқыту тапсырмалары

Ұжымдық жұмыс

Жаңа тақырыпты түсіндіру. Бүгінгі жұмыс мақсатымен таныстыру. Бейнематериалды көре отырып, сабақты түсіндіру. Бекіту тапсырмалары және оқу тапсырмалары беріледі. Сабақты қорытындылау.

Бірлескен жұмыс (1,2 тапсырма)

Бекіту тапсырмасын бере отырып, дұрыс жауапты ұсыну арқылы үйрету.

Жеке жұмыс

Оқу тапсырманы ұсына отырып, оқушылар өз бетімен орындайды.

Уақыты

Кезеңдері

Тапсырма

Тапсырманың мақсаты

Мұғалімнің бақылауы мен зерттеуі не?

Бағалау

Ресурс

тар

3 минут

00:00 – 03:00

Ұйымдастыру

Сәлеметсіздер ме? Біз сіздермен қашықтықтан оқытуды ары қарай жалғастырамыз.

Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Сүйектің макро және микроскопиялық құрылысы. Сүйектің химиялық құрамы. Зертханалық жұмыс: «Сүйектің химиялық құрамы».

Бүгінгі сабақтасүйектің макро және микроскопиялық құрылысын ажыратады

Бүгінгі сабақтың тірек сөздері: сүйекқап,остеоцит,остеобласт,остеокласт,остеон,оссейн нәруызы,сүйек ұлпасы,кемікті зат,шеміршек ұлпасы,коллаген

Сенің білетінің:

• Сүйектің макроскопиялық құрылысын біледі.

• Сүйектің микроскопиялық құрылысын біледі.

• Сүйектің химиялық құрамын ажырата алады.

Сенің меңгеретінің: сүйектің макро және микроскопиялық құрылысын сипаттауды

Жаңа сабақтың мақсатымен таныстыру

Презентация

Слайд №1

16 минут

03:00 – 19:00

Жаңа сабақ

Сүйектің макроскопиялық құрылысыСүйектің сырты жұқа, жылтыр сүйекқабымен қапталған . Сүйектің сыртқы қабаты 2 қабаттан: сыртқы- талшықты және ішкі - жұқа, нәзік болып келеді. Сыртқы қабаты сүйектің сіңірмен, буынмен, бұлшықетпен, ал ішкісі – нағыз сүйекті құрайды. Осы қабат сүйек сынғанда қалпына келтіреді және ол сүйектің қоректенуі мен өсуіне қатысады.Сүйек қабығы мен сүйекте қан тамырлар болады. Олар сүйекті оттегімен, қоректік заттармен қамтамасыз етеді. Сүйек қабығында көптеген жүйке ұштары болады. сондықтан ол зақымданса қатты ауырады.

Сүйектің микроскопиялық құрылысы

Сүйек жасушасы типтері:

Остеоциттер-өсіндісі бар домалақ немесе сопақша жасушалар.

Остеобластар-сүйектің өсуіне және зақымданған соң қалпына келтіретін жасушалар.

Остеокластар-сүйектің өсуіне зиян келтіретін заттарды ерітеді,көп ядролы түзіліс.

Сүйектің химиялық құрамы

Бейорганикалық Органикалық заттар

заттар 60% Са,Mg,P 30% нәруыз,майлар,

м инералды тұздар Су 10% көмірсулар

Қаттылық Серпімділік пен иілгіштік

Қасиеттер

Беріктілікің

түрлері

Жаңа тақырыпты меңгеру

Слайд №2

Тірек-қимыл жүйесі

Слайд №3

Слайд №4

Слайд №5

Слайд №6

4 мин

19:00-23:00

Тапсырма

Бекіту

1 -тапсырма.Суретте бейнеленген құрылымды атаңыз, құрылысын жазыңыз

1...............................................

2...............................................

3...............................................

4...............................................

Дискриптор:Сүйек құрылысын ажырата алады

Дұрыс жауабы:

1. О стеон

2. Орталық өзек

3. Остеоцит

4. Сүйекті өзекшелер

2-тапсырма:

Сүйек қабы қайда орналасқан. Оның құрылыс ерекшелігі қандай?

Дұрыс жауабы:

Сүйек қабы сүйектің сыртын қаптайтын созылғыш ұлпадан тұрады, ол остеондардан құралады.

3-тапсырма. Сүйекқапта қан тамырлары мен жүйке ұштары рецепторлары орналасқан,олар не үшін қажет?

Д ұрыс жауабы:

1.Сүйектің тірі жасушаларын қоректендіру

2.Оттек жеткізу

3.Зиянды заттарды шығарад

Зертханалық жұмыс “Сүйектің химиялық құрамын”көрсететін көрнекі тәжірибе

Жұмыс мақсаты:табиғи және өзгертілген микроскопиялық және макроскопиялық құрылысын зерттеу негізінде сүйектің химиялық құрамы мен құрылымдарының әртүрлі құрамбөліктерінің рөлдерін анықтау.

Құрал жабдықтар:Тауықтың жілігі.сіріңке,суық су,тұз қышқылы,жайпақ табақша,іскек,спирт шам

Жұмыс барысы: сүйектің үш:күйдірілген,кальцийсіздендірілген және өзгертілмеген (табиғи) типтерінің қасиеттерін зерделеп кестені толтырып қорытындылаңыздар.

Жұмыстың реті:жілікті 10 %тұз қышқылының ертіндісіне 2-3 күн бұрын салу; кепкен сүйекті жағып көрсету;тұз қышқылына салынған сүйекті суық сумен жуып,иіп көрсету.

Дискриптор:химиялық құрамбөліктері мен қасиеттерінің өзгерісін анықтайды

Жауабы.

Тапсырма Сүйектің құрамын сипаттаңыз

Дискриптор:Сүйек қасиеттерін анықтай алады

Қорытынды.

Сүйектің химиялық құрамы адам жасына әсер етеді.Сүйектер органикалық және бейорганикалық заттардан тұрады.Бейорганикалық заттар сүйекке беріктік қаттылық қасиет береді.Органикалық заттар сүйектің серпімділік,эластикалық және иілгіштік қасиетін арттырады.Адам жасы ұлғайған сайын органикалық заттар азаяды, сондықтан морт сынғыш келеді.Сондықтан иілгіштік қасиетін жояды.Балалар сүйегінде органикалық зат көп болғандықтан серпінді,иілгіш болады.

Жаңа сабақты тапсырмалар арқылы меңгеру

Тақырыпты меңгергенін анықтау

Дискриптор:Сүйек құрылысын ажырата алады.

Слайд №7

Слайд №8

Слайд №9

Слайд №10

Слайд №11

Слайд №12

Слайд №13

Слайд №15

Слайд 16

Сабағымызды қорытындылайық.

• Сүйектің химиялық құрамы адам жасына әсер етеді.Сүйектер органикалық және бейорганикалық заттардан тұрады.

• Бейорганикалық заттар сүйекке беріктік қаттылық қасиет береді.

• Органикалық заттар сүйектің серпімділік,эластикалық және иілгіштік қасиетін арттырады.