Батыс Қазақстан инновациялық-технологиялық университеті

«Дене мәдениеті және информатика» кафедрасы

Тақырыбы: Қол күреснің дене бұлшық етіне әсері.

Орындаған: «Дене шынықтыру және спорт»

білім беру бағдарламасының

3 курс студенті

Дүйсен Нұрдәулет Ғалымбайұлы

Тексерген: PhD, қауымдастырылған профессоры Мендигалиева А.С

Орал-2024 жыл

ЖОСПАР

I. Кіріспе.....................................................................................................................3

II.Негізгі бөлім

1. Қол күрестің тарихы.............................................................................4

2. Қол күрес әдістер,түрлері........................................................5

3. Қол күрестің адам ағзасына әсері................................................6

4. Әлемді бағындырған жерлесіміз..............................7

5. Қол күрес спортынан өзімнің жетістігім………………………9

III.Қорытынды ..........................................................................................11

Қолданған әдебиеттері……………………………………………………..12

КІРІСПЕ

Қол күрес — екі адамның қолын күш сынасу арқылы жеңімпазды анықтайтын спорт түрі. Қол күрес — бұл күштің ғана емес, сондай-ақ стратегия мен тактиканың, техникалық дағдылардың маңызды екендігін дәлелдейтін спорт түрі. Бұл спортпен айналысу адамның денсаулығын нығайтуға, шыдамдылық пен өзін-өзі бақылауды дамытуға көмектеседі. Қол күрес заманауи армрестлинг түрінде кеңінен тараған, ол халықаралық деңгейде түрлі чемпионаттар мен турнирлерде өткізіледі.

Қол күрестің әлемдік деңгейдегі танымалдығының артуы, оның физикалық және психологиялық дамуға қосар үлесі, оны тек спорт емес, сонымен қатар өзін-өзі жетілдірудің құралы ретінде қарастыруға мүмкіндік береді.Қол күрес әлемнің көптеген елдерінде таралған, бірақ оның тарихы мен дамуы әртүрлі мәдениеттерде әрқалай болған[1]

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1.Қол күрестің тарих

Қол күрес ең көне спорт түрлерінің бірі болып табылады. Оның тамыры ежелгі Египет пен Месопотамияға дейін жетеді, онда адамзат бұл күресті күш пен еркектік қуатты анықтау үшін қолданған. Қол күрестің алғашқы іздері түрлі петроглифтер мен қабырғалардағы суреттерде көрініс табады. Бірақ қазіргі заманғы қол күрес спорт түрі 20 ғасырда қалыптасып, дами бастады.

Қол күрестің ережелері

Қол күрестің негізгі мақсаты — қарсыластың қолын немесе білегін үстелге тигізу. Қарсылас бір-бірінің қолдарын қолғапсыз немесе арнайы қолғаппен ұстайды. Қол күрес ережелері елден елге түрлі болуы мүмкін, бірақ негізгі ережелер төмендегідей: Қолды дұрыс ұстау: Қол күрес алдында екі қарсылас қолдарын үстелдің ортасына қойып, жамбас пен қол арасындағы бұлшық еттерді теңестіруі тиіс.

Старт: Жекпе-жек арнайы команданы тыңдай отырып басталады. Бұл команданың аты көбіне "дайын" немесе "күрес" болады.

Қарсыластың жеңілуі: Жеңімпазды анықтау үшін қарсылас қолының білегін үстелдің үстіне немесе арнайы белгіленген сызыққа жеткізу қажет. Егер қарсылас бұл сәтте өз қолын босатып алса, жеңіске жеткен қарсылас болып саналады.

Қорғау және әдіс: Қарсылас өз қолын қорғау үшін әр түрлі әдістер қолдана алады, бірақ қол күресте аяқтарды қолдануға болмайды.

Қол күрес техникасы мен стратегиясы[2]

2. Қол күрес әдістері

Қол күрестің өзіне тән бірнеше техникасы бар, олардың әрқайсысы қарсыласқа қарсы тиімді болады. Мысалы:

Силовой әдіс: Бұл әдісте күшті қол мен бі блекті пайдалану арқылы қарсыласқа басымдық жасауға тырысады.

Техника мен жылдамдық: Кейбір спортшылар өздерінің жылдамдығын пайдалана отырып, қарсыластың күшін әлсірету үшін арнайы техникалық әдістер қолданады.

Күреске психологиялық дайындық: Қол күрес тек физикалық күшпен ғана емес, сондай-ақ психологиялық дайындықты қажет ететін спорт түрі. Қарсыласқа қарсы стратегияны алдын ала жоспарлау және оны іске асыру үшін психологиялық тұрақтылық қажет.

Қол күрес әлемінд

Қазіргі кезде қол күрес халықаралық деңгейде өткізіліп тұратын спорт түрі. Әлем чемпионаттары, Азия чемпионаттары және басқа да ірі жарыстар әлемнің көптеген елдерінде ұйымдастырылады. Қол күрес Қазақстанда да өте танымал болып, түрлі жарыстар мен чемпионаттар өткізіліп келеді.[3]

Қол күрес түрлері

Қол күрес бірнеше түрге бөлінеді.Классикалық қол күрес — екі адамныңбелгілі бір ережелермен қолдарымен күресуі. Әр қарсылас өз қолымен қарсыласын жерге түсіруге тырысады.

Армрестлинг (Armwrestling) — бұл әлемдегі ең танымал қол күресі түрі. Армрестлингте екі адам бір-бірінің қолын үстелдің үстінде тіреп, қарсыласын жеңуге тырысады.

Партер күресі — қарсыластың қолын немесе денесін ұстап, оған төзімділік пен күш қолдану.

3.Қол күрестің адам ағзасына әсері.

Арқа бұлшықеттері көп: олардың басты бөлігін тұлға миотомдарының дорсалды бөлімдерінен пайда кұрайды, оған бастан

және қолдан арқаға ауысқан бүлшықеттер қабаттасады, сонын себебінен олар екі беткей және терен-кабат болып орналасады. Беткей бұлшыкеттер

Иық белдеуі мен тоқпан жілікке бекитін бұлшықеттер

Қабырғаларға бекитін бұлшықетте бұлардың скеуі тұлғаның кейін қарай ығысқан вентралды бұлшықеттерінің туындылары. Олар бас сүйек перитерінің аддынғы тармақтарынан неритендіріледі.

Терең бұлшныкеттер

Трапеция тәрізді бұлшықст- Жогаргы бөлігі жауырынды ортадагысыжауырынды омыртқа жотасына жақындатып, ал астыңғысытөмен тартады. Арқаның аса жалпақ бұлшнықеті-нықты, қолды артқа тартып, колды ішке бүтеді Арқаның беткей бұлшықеттері; Иық белдеуі мен тоқпан жілікке бекитін бұлшыкеттер екі қабат болып орналасады, олардың ең беткісі екі жалиақ бұлш укеттен тұрады: котереді.

Ромбтарізді бұлшықет

Жауырынды котеретін бұлшыкет

Артқы жоғары тісті бұлшыкет

Арткы төменті тісті бұлшықет.[3]

4.ӘЛЕМДІ БАҒЫНДЫРҒАН ЖЕРЛЕСІМІЗ

Тәрбие орталығының жұмыс жоспарына сай, "Өнегелі бір сағат" жобасы аясында "Әлемді бағындырған жерлесіміз!" атты тағылымды іс-шара оздырылды. Шараға ауданымыздың мақтаныштары, спортты жанына серік еткен спорт жанашырлары , мектебіміздің шәкірттері Бауыржан, Мағжан Шүрменовтер, әлемнің бес дүркін чемпионы, Қаратөбе ауданының құрметті азаматы Ержан Ерболатұлы және Ержанның жеке бапкері аудандық балалар және спорт мектебінің қол күресі үйірмесінің жоғары санатты жаттықтырушысы, ұлттық спорт төрешісі Нысанов Нұрхат Есенжанұлы шақырылды.

Ерболат Ержан Ерболатұлы, 2002 жылы 28 тамызында Батыс Қазақстан облысы, Қаратөбе ауданы, Қаратөбе ауылында дүниеге келген. Әкесі Бердіғалиев Ерболат Хамидоллаұлы Қаратөбе ауылдық округі әкімі аппаратының бас маманы. Анасы Ерғалиева Жаңылдық Қаратөбе аудандық орталық кітапханасының бөлім меңгерушісі. Жанұяда 3 ағайынды 1 қарындасы, 1 інісі.

2008-2019 оқу жылдары 11 жылдық білімді Қаратөбе ауданы Мұхит атындағы жалпы орта білім беретін мектебінен тәлім алып бітірді. Мектепте білім ала жүріп 2016 жылдан бастап қол күресі (армрестлинг) спорт түріне бет бұрып жаттықтырушысы Нысанов Нұрқат Есенжанұлынан тәлім тәрбие ала бастады, алғашында аудандық жарыстардан орын алып жүріп, спортқа деген яғни қол күресіне деген қызығушылығы одан әрі арта түсіп, бүгінгі күнге дейн бірнеше дүркін облыс жеңімпазы атанып, Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне үміткер атағына ие болды. Қол күресіндегі жетістіктері

2017 жылдың 27-31 тамыз күндері аралығында Маңғыстау облысы Қарақия ауданында өткен Батыс аймақаралық жарысында І-орын,

2018 жылдың 2-3 мамыр күндері аралығында Қызылорда қаласында Қазақстан Республикасының спартакиадасында жүлделі ІІІ-орын,

2019 жылдың 25-28 наурыз күндері аралығында Алматы облысы Талдықорған қаласында өткен Қазақстан Республикасының чемпионатында І-орын,

2019 жылдың 6-12 маусым күндері аралығында Қырғызстан Республикасы Шолпан-ата қаласында өткен Азия чемпионатында І-орынды жеңіп алып Азия чемпионы атанды.

2019 жылдың 26-30 қазан күндері аралығында Румыния елінің Константа қаласында өтіп жатқан Әлем чемпионатында І-орынды жеңіп алып Әлем чемпионы атанды.

2023 жылдың 29 сәуірі мен 2 мамыр күндері аралығында қол күресінен Біріккен Араб Әмірліктері елінің Дубай қаласында 19 мемлекет қатысқан ХХІ Азия чемпионаты болып өткен болатын.

Дүбірлі додаға Қазақстан Республикасының құрама сапында Ерболатұлы Ержан жастар арасында 55 келі салмақ дәрежесінде қос қолдан (оң-сол) қарсыластарынан оқ бойы оза шығып, өз крьерасында бесінші мәрте Азия чемпионы атанды.

Бес мәрте Азия чемпионы атанған Ержан Ерболатұлына және спортты серік етіп жүрген жерлестерімізге тағлымды әңгімелері мен тәлімді істеріне алғыс білдіреміз !

Жеңісті күндеріңіз көп болсын! Болашақ әлем чемпиондарын дайындауда қанаттарың талмай, тек биікті бағындыра берулеріңізге тілекшіміз.[4]

1-сурет Әлем. Чемпионатында жүлделі 1-орын алған сәті

2-сурет Азия чемпианатының жүлделі 1-орын алған кезі

5.Қол күрес спортынан өзімнің жетістігім

Мен Дүйсен Нұрдәулет Ғалымбайұлы 2022 жылы пара қол күресінен Азия чемпионатынын 2 дүркін қола жүлдегері иелендім.Азия чемпионаты Өзбекстан мемлекетінің Самарканд қаласында өтті.Сол азия чемпионатында мен 2 қолдан қола медальға қол жеткіздім.Азия чемпионатына іріктеу сыны Алматы қаласында өтті.Мен ол жарыста жүлделі 2 орын алып,азия чемпионатына,Қазақстанымыздын атын қорғап бардым.90кг салмақта өнер көрсеттім.Қарсыластарымда өте жақсы дайындықта келген өте мықты болды.Азияға іріктеусыны 2022жылдын аяғында өтті.

2023 жылы Қазақстан чемпионаты болды Алматы қаласында .Мен ол жарыста топ жарып жүлделі 1-нші орынды қоржынға иеледім!

2024 жылы Қазақстан чемпионаты Тараз қаласында өтті.Мен ол жарыста 3 орынға іие еттім.Ол кезде дайындық өте жақсы еді,бағыммен бабым бірге шаппады.Аллаға шүкір!

3-сурет.2022жылы. 4-сурет.2023 жылы

Өзбекстан Мемлекеті. Чемпионат Қазақстан

Азия чемпионаты. Алматы қаласы,Талғар обылысы.

5-сурет. 2024жылы. 6-сурет.2022 жылы.

Чемпионат Қазақстан. Азия чемпионатынан

Тараз қаласы.3-орын. естелік фото

7-сурет

8-сурет

Қорытынды

Қол күрес — бұл тек физикалық күшті ғана емес, сонымен қатар стратегия мен тактиканы талап ететін спорт түрі. Ол адамның төзімділігін, психологиялық тұрақтылығын және күш-қуатын арттыруға көмектеседі. Қол күрес ежелден бері адамдар арасында күш сынасу құралы ретінде қолданылып келеді, және бүгінде әлемнің көптеген елдерінде кеңінен тараған. Бұл спорт түрі өз шеберлігін арттыру, денсаулықты жақсарту және өзін-өзі жетілдіру жолында маңызды рөл атқарады.

Қол күреске қатысу адамның физикалық дамуына, сондай-ақ оның психологиялық және рухани күшін нығайтуға да ықпал етеді. Армрестлинг сияқты заманауи қол күресінің түрлері халықаралық деңгейде жоғары танымалдылыққа ие болып, көптеген жарыстар мен чемпионаттар өткізіліп келеді. Бұл спорттың болашағы зор, өйткені ол адамдарды тек күшпен емес, сонымен қатар зейін мен ынтамен жеңіске жетуге үйретеді.

Қол күрес — бұл ерік-жігер мен сенімділікті дамытуға, сондай-ақ дене бітімін шынықтыруға мүмкіндік беретін керемет спорт түрі.

Әдебиеті:

1.Армрестлинг : программа для специализир. учеб.-спортив. учреждений / М-во спорта и

туризма Респ. Беларусь, Белорус. федерация армрестлинга ; [сост.: В. В. Бабук, К. А.

Гусалов, В. А. Ладес]. – Минск : РУМЦ ФВН, 2009. – 51 с

2.Армрестлинг : пособие для преподавателей-тренеров и студентов, занимающихся в спортивной секции / Белорус. торг.

-эконом. ун-т потребит. кооп. – Гомель, 2005. – 56 с .

3.Армрестлинг : метод. рекомендации / М-во спорта и туризма Респ. Беларусь, Белорус.

федерация армрестлинга. – Минск, 2008. – 34 с.

4.Бабук, В. В. Армрестлинг : метод. рекомендации / В. В. Бабук. – Минск : РУМЦ ФВН,

2003. – 28 с. : ил.