Қорытынды аттестациялау 9- сынып

Критериалды бағалау бойынша нормативтік құжаттардағы
өзгерістер мен толықтырулар
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым
министрлігінің 2008 жылғы 18 наурыздағы
«Білім алушылардың үлгеріміне ағымдық
бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау
өткізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы» N
125 Бұйрығы (2019 жылдың 26 қарашасындағы
№509 өзгерістермен)

№125 бұйрық өзгерістермен (№509 26.11.2019 ж.)
Ана тілі бойынша жазбаша емтихан (оқыту тілі бойынша) – жазбаша жұмыс
(эссе), гуманитарлық цикл пәндерін тереңдетіп оқытатын мектеп оқушылары
үшін жазбаша жұмыс (мақала, әңгіме, эссе).
Математикадан (алгебрадан) жазбаша емтихан.
Орыс, өзбек, ұйғыр және тәжік тілдерінде оқытатын сыныптардағы қазақ тілі
мен әдебиеті бойынша жазбаша емтихан және қазақ тілінде оқытатын
сыныптардағы орыс тілі мен әдебиеті бойынша жазбаша емтихан.
Таңдау пәні (физика, химия, биология, география, геометрия, Қазақстан тарихы,
дүниежүзі тарихы, әдебиет (оқыту тілі бойынша), шет тілі (ағылшын, француз,
неміс), информатика) бойынша жазбаша емтихан.
9 (10) – сынып білім алушыларын қорытынды
аттестаттау

№125 бұйрық өзгерістермен (№509 26.11.2019 ж.)
9 (10) сынып білім алушылары үшін емтихан жұмыстарының материалдарын (тапсырмалар
мен балдарды қою схемасы) облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының
білім басқармалары (бұдан әрі – білім басқармалары), республикалық мектептердің 9 (10)
сынып білім алушылары үшін емтихан жұмыстарының материалдарын Қазақстан
Республикасы Білім және ғылым министрлігі (бұдан әрі – Министрлік) дайындайды.
Қорытынды аттестаттаудың мазмұнын анықтайтын талаптар және күтілетін нәтижелер әр
пән мен оқыту тілі бөлінісінде ерекшелікпен регламенттеледі.

Бір және екі пәннен жылдық қанағаттанарлықсыз баға алған 9 (10) сыныптардың білім
алушыларына қорытынды аттестаттау өткенге дейін сол пәндерден оқу жылы бойынша
қосымша жиынтық бағалау жүргізіледі.
9 (10) сыныпта жазбаша жұмыстарды орындауға – 2 астрономиялық сағат, математикаға
(алгебраға) (жазбаша) – 3 астрономиялық сағат (физика-математикалық бағыттағы
мамандандырылған мектептерде – 4 сағат) бөлінеді.
9 (10) – сынып білім алушыларын қорытынды аттестаттау

№125 бұйрық өзгерістермен (№509 26.11.2019 ж.)
Жазбаша емтихан және тестілеу аяқталғаннан кейін Комиссия мүшелері мектеп ғимаратында жалпы орта
білім туралы «Алтын белгі» аттестаттарын алуға үміткерлердің жұмыстарынан басқа білім алушылардың
жұмыстарын тексереді.

Тексерілмеген жұмыстар мектеп басшысына сақтау үшін тапсырылады. Тексеру кезінде қателердің асты
сызылады. Жалпы орта білім курсы бойынша эсседе қателердің саны жеке көрсетіледі.

Математика (алгебра) пәні бойынша «2» және «5» деген бағалар қойылған жазбаша жұмыстарға мектеп
Комиссиясы пікір жазады. 9 (10) сыныпта жұмыстар балл қою кестесіне сәйкес тексеріледі.

9 (10) сынып білім алушыларының пәндер бойынша қорытынды аттестаттау нәтижелері балл түрінде
журналға (қағаз/электрондық) қойылады және осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес емтихан балдарын
емтихан бағасына ауыстыру шәкілі бойынша ауыстырылады.
9 (10) сыныпта пән бойынша қорытынды бағаларды шығару кезінде қорытынды баға емтихан нәтижелері
(бес балдық шәкіл бойынша) және оқу жылындағы тоқсандық бағалар (бес балдық шәкіл бойынша)
30%-70% пайыздық арақатынаста қойылады. Қорытынды бағаны дөңгелектеу ең жақын бүтіндікке қарай
жүргізіледі.
9 (10) – сынып білім алушыларын қорытынды аттестаттау

Білім алушыларды қорытынды
аттестаттау



 мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру
стандартында қарастырылған білім деңгейіне
сәйкес білім алушылардың оқу пәндерінің
көлемін меңгеру деңгейін анықтау үшін
өткізілетін шара.

пән бойынша оқу бағдарламасының
мазмұнын қамтиды және оқушылардың
білімдері мемлекеттік жалпыға міндетті білім
беру стандартындағы күтілетін нәтижелермен
анықталады.

қорытынды аттестация тапсырмалары пән
бойынша тест спецификациясына сүйеніп
жасалады.

Емтихан материалдарын құрастыру мен сараптамадан
өткізу кезеңдері

Емтихан
жұмыстарын
бағалау балдық
жүйе бойынша
жүзеге асырылады
және балға
пайыздық
қатынасты анықтау
арқылы тиісті баға
қойылады
Емтихан
жұмыстарының
мазмұны пән
бойынша оқу
бағдарламасының
күтілетін
нәтижелеріне қол
жеткізуге
бағытталған және
білім алушы
меңгеруі тиіс
дағдыларды
қамтиды.
Тест спецификациясы қорытынды аттестацияның мазмұнына,
құрылымына және өткізілуіне қойылатын талаптарды қамтиды.
9-сыныпқа арналған қорытынды аттестаттау
спецификациясы


Қорытынды
аттестация
спецификациясы
жаңартылған білім
мазмұнының оқу
бағдарламалары
мен критериалды
бағалау жүйесінің
арасындағы тығыз
байланысқа
негізделіп
құрастырылған.

8
Емтихан пәндер Бағыты Формат
МЖМББС сәйкес ұсынылады

Қазақ тілі (міндетті)(гуманитарлы
қ циклдегі
пәндерді
тереңдетіп
оқытатындар
үшін
Мақала,
әңгіме, эссе
Жазбаша емтихан (оқылым және жазылым дағдыларын тексеру). Емтихан
жұмысының құрылымы екі мәтінмен жұмыс жасауды қарастырады (мәтіннің жалпы
көлемі– 450-500 сөз):
Мәтін негізінде жазбаша жұмыс орындалады (мақала, әңгіме, эссе ), онда дәлелдер,
дәйектер және сәйкес лексика қолданылады(200-250 сөз).
Максималды балл: 20.
Уақыт ≈ 2 сағат
•
Қалғандары
үшін
эссе Жазбаша емтихан. (оқылым және жазылым дағдыларын тексереді). Емтихан
жұмысының құрылымы екі мәтінмен жұмыс жасауды қарастырады. (мәтіннің жалпы
көлемі– 400-450 сөз):
Мәтін негізінде жазбаша жұмыс орындалады (эссе) онда дәлелдер, дәйектер және
сәйкес лексика қолданылады (170-200 сөз).
Максималды балл: 20.
Уақыт ≈ 2 сағат.
•
Қазақ әдебиеті
 
 - Жазбаша
емтихан
Жазбаша емтихан. Емтихан жұмысының құрылымы:
көп таңдауы бар 4 тапсырма;
Қысқа және толық жауапты қажет ететін 4 тапсырма
Максималды балл: 30 (30% – түсіну және жауап беруге, 40% – анализ және
интерпретация, 30% – бағалау және салыстыру).
Уақыт ≈ 2 сағат.
•
•
Қазақ тілі мен әдебиеті
(оқыту орыс, өзбек,
ұйғыр тілдерінде
жүргізілетін сыныптар
үшін)
(міндетті)
 - Жазбаша
емтихан
Жазбаша емтихан (оқылым дағдысын тексеру). Емтихан жұмысының құрылымы
мәтінмен жұмыс жасауды қарастырады (300-350 сөз):
Лексикалық талдауға 5 тапсырма (Мәтінде кездесетін 5 сөздің лексикалық
мағынасына балама сөздер ұсынылады. Білім алушы ұсынылған сөздерге мағыналас
сөздерді мәтіннен тауып жазуы қажет)
Перифразға 10 тапсырма (перифраз тәсілі арқылы өзгертіп, қайта жазу жұмысы
ұсынылады);
Қысқа және толық жауапты қажет ететін 3 тапсырма
Максималды балл: 20.
Уақыт ≈ 1 сағат 20 минут.
•
•
•

ҚАЗАҚ ТІЛІ. Жалпы білім беретен мектептердің білім алушылары үшін:
Тапсырма. Екі мәтіндегі ақпарат пен өз пікірлеріңізді пайдаланып, «Мамандықты дұрыс таңдаудың маңызы қандай?» деген тақырыпта
эссе жазыңыз. Эсседегі сөз көлемі 170-200 сөз болуы қажет.
Гуманитарлық циклдағы пәндерді тереңдете оқытатын білім алушылар үшін:
Төменде берілген екі мәтінді оқып, тапсырманы орындаңыз.
 Эссе үшін тапсырма үлгісі . Екі мәтіндегі ақпарат пен өз пікіріңізді пайдаланып «Қазіргі қазақ театрлары көрермендердің сұранысына
сай ма?» деген тақырыпта эссе жазыңыз. Эсседегі сөз көлемі 200-250 сөз болуы қажет. [20]
  Мақала үшін тапсырма үлгісі. 27 наурыз – бүкіләлемдік театр күні. Сізге сол айтулы күнге орай мектепішілік газетке «Қазіргі қазақ
театры: бүгіні және болашағы» деген тақырыпта мақала жазу тапсырылды. Екі мәтіндегі ақпарат пен өз пікіріңізді пайдаланып мақала
мәтінін жазыңыз. Сөз көлемі 200-250 сөз болуы қажет. [20]
 Әңгіме үшін тапсырма үлгісі. Театрда көреремендердің кешігіп келуі, киім кию мәдениеті, ұялы телефонмен сөйлесу және сол сияқты
қарапайым мәдениет нормаларын сақтамау жиі кездесіп тұрады. Аталған мәселені негізге алып, театрда болған оқиға туралы әңгіме
жазыңыз. Сөз көлемі 200-250 сөз болуы қажет. [20] 
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған
«Қазақ тілі» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
16. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген. 3) Жазылым
 

4.
Эссе жазу
5. 3.4.1
эссенің кіріспе, негізгі,
қорытынды бөлімдерін
сақтай отырып, өзіне таныс
адамды, белгілі бір мекен
мен оқиғаны сипаттап не
суреттеп жазу
6.3.4.1
эссе тақырыбынан
ауытқымай, абзац
түрлерін жүйелі
құрастырып, көтерілген
мәселе бойынша келісу-
келіспеу
себептерін айқын көрсетіп
жазу
(«келісу, келіспеу» эссесі)
7.3.4.1
эссе құрылымы мен даму
желісін сақтап, тақырыпқа
байланысты берілген
мәселенің оңтайлы шешілу
жолдары немесе себептеріне
өз көзқарасын жазу
(дискуссивті эссе)
8.3.4.1
эссе құрылымы мен даму
желісін сақтап, мәселе
бойынша ұсынылған
шешімнің артықшылығы
мен кемшілік тұстарын
салыстыру, өз ойын
дәлелдеп жазу(аргументативті эссе)
9.3.4.1
эссе құрылымы мен
даму желісін сақтап,
көтерілген мәселе
бойынша екіжақты
пікірді немесе
жағдаятты талқылау,
біреуіне таңдау жасап,
өз ойын дәлелдеп жазу(аргумента тивті эссе)
2. Әртүр
лі жанрда
мәтін дер
құрас тыру
5.3.2.1
жанрлық ерекшеліктері не сай
ресімделуі мен құрылымын
сақтап, хат, жарнама,
хабарландыру құрастырып
жазу
 
 
6.3.2.1
жанрлық және стильдік
ерекшеліктеріне сай
құрылымын сақтай
отырып, мінездеме,
құттықтау, өмірбаян
құрастырып жазу
7.3.2.1
жанрлық және стильдік
ерекшеліктеріне сай
көркемдегіш құралдарды
орынды қолдана отырып,
шағын мақала, нұсқаулық,
әңгіме құрастырып жазу
8.3.2.1
жанрлық және стильдік
ерекшеліктеріне сай тілдік
құралдарды орынды
қолданып, мақала,
аннотация, тезис
құрастырып жазу
9.3.2.1
мақсатты аудитория
ның қызығушылығын
ынталандыру үшін
әртүрлі жанрда
мәтіндер құрастыру

Қазақ тілі пәні бойынша бағалау міндеттері (БМ)

Қазақ тілі пәнінен бағалау міндеттері бойынша
балдарды бөлу
Емтихан жұмысы үшін балдар мен бағаларды қою үдерісі

12
Емтихан пәндер Бағыты Формат
МЖМББС сәйкес ұсынылады

Орыс тілі (ана тілі)
( міндетті)
(гуманитарлық
циклдегі
пәндерді
тереңдетіп
оқытатындар
үшін
Мақала,
әңгіме,
эссе
Жазбаша емтихан (оқылым және жазылым дағдыларын тексеру). Емтихан жұмысының
құрылымы екі мәтінмен жұмыс жасауды қарастырады (мәтіннің жалпы көлемі– 450-500
сөз):
Мәтін негізінде жазбаша жұмыс орындалады (мақала, әңгіме, эссе ), онда дәлелдер,
дәйектер және сәйкес лексика қолданылады(200-250 сөз).
Максималды балл: 20.
Уақыт ≈ 2 сағат
•
Қалғандары үшінэссе Жазбаша емтихан. (оқылым және жазылым дағдыларын тексереді). Емтихан жұмысының
құрылымы екі мәтінмен жұмыс жасауды қарастырады. (мәтіннің жалпы көлемі– 400-450
сөз):
Мәтін негізінде жазбаша жұмыс орындалады (эссе) онда дәлелдер, дәйектер және сәйкес
лексика қолданылады (170-200 сөз).
Максималды балл: 20.
Уақыт ≈ 2 сағат.
•
Орыс әдебиеті
 
 - Жазбаша
емтихан
Жазбаша емтихан. Емтихан жұмысының құрылымы:
көп таңдауы бар 4 тапсырма;
Қысқа және толық жауапты қажет ететін 4 тапсырма
Максималды балл: 30 (30% – түсіну және жауап беруге, 40% – анализ және интерпретация,
30% – бағалау және салыстыру).
Уақыт ≈ 2 сағат.
•
•
Орыс тілі мен
әдебиеті
(оқыту қазақ,
өзбек, ұйғыр
тілдерінде
жүргізілетін
сыныптар үшін)
(міндетті)
 - Жазбаша
емтихан
Жазбаша емтихан (оқылым дағдысын тексеру). Емтихан жұмысының құрылымы мәтінмен
жұмыс жасауды қарастырады (300-350 сөз):
Лексикалық талдауға 5 тапсырма (Мәтінде кездесетін 5 сөздің лексикалық мағынасына
балама сөздер ұсынылады. Білім алушы ұсынылған сөздерге мағыналас сөздерді
мәтіннен тауып жазуы қажет)
Перифразға 10 тапсырма (перифраз тәсілі арқылы өзгертіп, қайта жазу жұмысы
ұсынылады);
Қысқа және толық жауапты қажет ететін 3 тапсырма
Максималды балл: 20.
Уақыт≈1сағат20минут
•
•
•

13
Емтихан пәндер Формат
МЖМББС сәйкес ұсынылады

Математика
(алгебра)

(міндетті )
Жазбаша
емтихан

Емтихан жұмысы екі бөлімнен тұрады.
А бөлімі бес ұсынылған жауаптың ішінен бір дұрыс жауапты таңдауға берілген 10 тапсырмадан тұрады. Әр
тапсырма 1 балмен бағаланады.
B бөлімі 8-10 қысқа немесе толық жауапты қажет ететін сұрақтардан тұрады. Тапсырмалар 2-8 балл
аралығында бағаланады.
Оқушылар математикалық құралдарды қолдана алады: сызғыш және циркуль.
Калькуляторды пайдалануға рұқсат етілмейді.
Максималды балл: 50.
Уақыт ≈ 2 сағат
Геометрия Жазбаша
емтихан

Емтихан жұмысы 8-10 қысқа немесе толық жауапты қажет ететін сұрақтардан тұрады. Тапсырмалар 2-8 балл
аралығында бағаланады.
Оқушылар математикалық құралдарды қолдана алады: сызғыш және циркуль.
Калькуляторды пайдалануға рұқсат етілмейді.
Максималды балл: 30.
Уақыт ≈ 1 сағат 20 минут
Физика Жазбаша
емтихан
А бөлімі 15 бір дұрыс жауабы бар көп таңдауды қажет ететін сұрақтардан тұрады. Әр тапсырма 1 балмен
бағаланады.
В бөлімі 4-5 қысқа және толық жауапты қажет ететін сұрақтардан тұрады. Тапсырмалар 7-12 балл
аралығында бағаланады.
Барлық сұрақтар орындауға міндетті болып табылады.
Калькуляторды қолдануға рұқсат етіледі.
Максималды балл: 50.
Уақыт ≈ 2 сағат
ИнформатикаЖазбаша
емтихан

Емтихан жұмысы 2 бөлімнен тұрады.
А бөлімі қысқа және толық жауаптарды талап ететін білу мен түсінуге арналған 4 тапсырмадан тұрады.
Тапсырмалар 1-ден 3 балға дейін бағаланады.
В бөлімі қысқа және толық жауаптарды талап ететін қолдану және жоғары деңгей дағдыларына арналған 5
тапсырмадан тұрады. Тапсырмалар 1-ден 4 балға дейін бағаланады.
Барлық сұрақтар орындау үшін міндетті болып табылады.
Максималды балл: 30.
Уақыт ≈ 1 сағат 20 минут

14
Емтихан пәндерФормат
МЖМББС сәйкес ұсынылады

Ағылшын тілі Жазбаша
емтихан

Жазбаша емтихан (оқылым дағдысын тексеру). Емтихан жұмысының құрылымы мәтінмен жұмыс жасауды
қарастырады (270-320 сөз):
Лексикалық талдауға 5 тапсырма (Мәтінде кездесетін 5 сөздің лексикалық мағынасына балама сөздер
ұсынылады. Білім алушы ұсынылған сөздерге мағыналас сөздерді мәтіннен тауып жазуы қажет)
Перифразға 10 тапсырма (перифраз тәсілі арқылы өзгертіп, қайта жазу жұмысы ұсынылады);
Қысқа және толық жауапты қажет ететін 3 тапсырма
Максималды балл: 20.
Уақыт ≈ 1 сағат 20 минут
•
•
•
Қазақстан тарихы
 
Жазбаша
емтихан

Емтихан жұмысы 2 бөлімнен тұрады.
А бөлімі бір таңдауы бар 15 тапсырмадан тұрады. Онда берілген 4 жауаптың ішінен 1 жауапты таңдауы керек.
Тапсырма 1 балмен бағаланады.
В бөлімі қысқа және толық жауапты қажет ететін 5 тапсырмалардан тұрады. Тапсырмалар 1-6 балмен
бағаланады.
Тарихи картаны (атлас) қолдануға рұқсат берілмейді.
Максималды балл: 30.
Уақыт ≈ 1 сағат 30 минут
Дүниежүзі тарихыЖазбаша
емтихан
Емтихан жұмысы 2 бөлімнен тұрады.
А бөлімі бір таңдауы бар 15 тапсырмадан тұрады. Онда берілген 4 жауаптың ішінен 1 жауапты таңдауы керек.
Тапсырма 1 балмен бағаланады.
В бөлімі қысқа және толық жауапты қажет ететін 5 тапсырмалардан тұрады. Тапсырмалар 1-6 балмен
бағаланады.
Тарихи картаны (атлас) қолдануға рұқсат берілмейді.
Максималды балл: 30.
Уақыт ≈ 1 сағат 30 минут
География Жазбаша
емтихан

А бөлімі . 15 бір дұрыс жауабы бар көп таңдауды қажет ететін сұрақтардан тұрады. Әр тапсырма 1 балмен
бағаланады.
B бөлімі . 4 қысқа және 2 толық жауапты қажет ететін сұрақтардан тұрады. Тапсырмалар 1-3 балл аралығында
бағаланады.
Максималды балл: 30.
Уақыт ≈ 1 сағат 20 минут.

15
Емтихан пәндер Формат
МЖМББС сәйкес ұсынылады

Химия Жазбаша
емтихан

Жұмыс екі бөлімнен тұрады: А және В.
А бөлімі 15 бір дұрыс жауабы бар көп таңдауды қажет ететін сұрақтардан тұрады. Әр
тапсырма 1 балмен бағаланады.
B бөлімінде бірнеше сұрақтардан тұратын 4-5 құрылымдық тапсырма бар. Тапсырмалар 2-10
балл аралығында бағаланады.
Оқушылар сызғыш, қарындаш, өшірткішті пайдалана алады.
Барлық сұрақтарды орындауға міндетті.
Калькуляторды пайдалануға болады.
Максималды балл: 50.
Уақыт ≈ 2 сағат
Биология Жазбаша
емтихан

Жұмыс екі бөлімнен тұрады.
А бөлімі 15 бір дұрыс жауабы бар көп таңдауды қажет ететін сұрақтардан тұрады. Әр
тапсырма 1 балмен бағаланады.
B бөлімі 4-5 қысқа және толық жауапты қажет ететін сұрақтардан тұрады. Тапсырмалар 2-10
балл аралығында бағаланады.
Максималды балл: 50.
Уақыт ≈ 2 сағат

№ Аты-жөні Жұмыс орны, қызметі Пәні Байланыс телефоны
 
Жұмыс тобының мүшелері
1 Досаева Эльвира ТурсынбековнаАлматы облыстық білім беруді дамыту оқу-
әдістемелік орталығы директорының
орынбасары
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің
мұғалімі
87012523142
87717466340
2 Оралбаева Сымбат АскарбековнаТалдықорған қаласы
№28 ІТ лицей
география 87714522597
3 Досыкенова Алма
Рахымберлиновна
Талдықорған қаласы,
№1 ОМГ
орыс сыныптарындағы қазақ тілі
мен әдебиет пәнінің мұғалімі
87772925906
87006540361
4 Естибаева Эльмира ДаулетовнаАқсу ауданы, Жансугіров ОМ ағылшын тілі пәні мұғалімі87714143873
87759922281
5 Тоғанбай Арман Сержанұлы Балқаш ауданы, Б.Бейсекбаев атындағы
мектеп гимназия
математика пәнінің мұғалімі87071227887
6 Солтыбаева Шакен МаратовнаЕңбекшіқазақ ауданы, Қ.Сатпаев атындағы ОМфизика пәні мұғалімі 87752764211
7 Джомартова Сауле АбдразаковнаЖамбыл ауданы,
Қарғалы №3 ОМ
химия-биология пәнінің мұғалімі87772059669
8 Солтанханова Бибинур
Нурихановна
Талдықорған қаласы, №9 ОМ тарих пәнінің мұғалімі
87012521743
9 Тохтиева Гульмира ЯкубовнаЕңбекшіқазақ ауданы,
Бертаев атындағы ОМ
ұйғыр тілі мен әдебиеті пәнінің
мұғалімі
87478119642
87057060311
10Максименко Наталья СергеевнаСарқан ауданы
Абай атындағы ОМГ
қазақ сыныптарындағы орыс тілі
мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
87775010925
11Смагулова Альфия БолатовнаЖамбыл ауданы, Н.Құтпанбетұлы ОМ информатика 87751344294
12Дегтярева Наталья ЮрьевнаТекелі қаласы
№6ОММДШО
Орыс тілі мен әдебиет пәні
мұғалімі
87057006770
Алматы облысы бойынша 2019-2020 оқу жылында 9-сыныптардың қорытынды аттестаттау тапсырмаларын
әзірлеу үшін құрылған жұмыс тобы