Құпияға толы Қараман ата қорымы

Қазіргі таңда Маңғыстау – ежелгі өркениетиеттің мәдени ошағы екенідігін білгенімізбен олардың тарихи деректерімен таныс емеспіз. Зерттеу жұмыстарының нәтижесінде он бір мың тарихи ескерткіш анықталған. Маңғыстау ашық аспан астындағы мұражай, ерекше діни ғимараттар мен мешіттер өлкесі. Сондай киелі орындардың бірі- талайларды таңғалдырып келе жатқан Қараман ата жерасты мешітінің тарихына тереңірек тоқталсақ.

Қараман ата кесенесі Шетпеден отыз бес км жерде, Бекі елді мекенінің батыс жағындағы Қандыбас қырқасына таяу жерде, Қандыбас қыстағының батысында бес км жерде орналасқан. Қараман Ата жерасты мешіті үш бөлмеден тұрады. Кіре беріс бөлме, оған жалғас намаз оқитын зал және Қараман ата жерленген дөңгелек бөлме. Онда төбені тіреп тұратын ұстындар бар. Екі бөлменің төбесінен жарық түсетін дөңгелек терезелер ойылған. Төбе сол жердің бетін алып жатқан ұлутастан тұрады. Қараман ата мешіті жазық тегіс даладағы жер астындағы қалың бор қабатын ойып салған. Қараман ата жер асты мешіті — бағзы заманнан бері ант берісіп, ақ-қараны айыратын бірден-бір қасиетті де киелі орын. Маңғыстау адайларының тағдыры шешілген тарихи жер. Сондықтан да бұл орын тарихта әділдіктің орны ретінде белгілі. Ғалымдарымыз Қараман Ата мешітінің салыну кезеңін ХІІІ ғасырға жатқызады. Қорымды әскери қорғаныс мақсатында да пайдалануға болған деседі. Қараман ата мен Шопан ата жерасты жол каналы оған дәлел бола алады. Шақпақ ата мешіті де бірнеше шақырым жерасты жолымен осы аталмыш әулиелер мекенімен байланысқан. Қараман ата кесенесінен Есен ата кесенесі 28 км жерде орналасқан, аңыз бойынша, бұл екі нысанның арасын жалғастырған жерасты жолы бар. Қараман ата осы жерасты жолымен келіп, мешіттен 6-7 шақырым жердегі Ақсай тұйығынан су алып тұрғандығы жайында айтылады. Қараман ата туралы түрлі аңыз-әңгімелер бар.