Құрақ көрпе – қазақ қолөнерінің айнасы

Дайындаған: 10 Амангелді атындағы жалпы орта білім беретін мектептің көркем еңбек пәні мұғалімі - Сафиева Жанар

Құрақ көрпе – қазақ қолөнерінің айнасы

Құрақ көрпе – қазақ халқының ғасырлар бойы дамып, қалыптасқан ұлттық қолөнерінің ерекше бір түрі. Бұл өнер тек тұрмыстық қажеттілікті ғана өтеп қоймай, халқымыздың эстетикалық талғамын, дүниетанымын, символикасын көрсететін мәдени мұра болып саналады.

Құрақ көрпенің тарихы мен маңызыҚұрақ құрау дәстүрі қазақ қоғамында ежелден бар. Негізінен, құрақ көрпе жасау – ысырапқа жол бермеудің, үнемділіктің белгісі. Қазақ халқы әрбір мата қиындысын қадірлеп, оларды үйлестіре отырып, әдемі ою-өрнектермен сәндеп, жаңа бұйым жасаған. Бұл өнер тек әйел адамдардың ғана емес, жалпы қазақ қолөнерінің ұрпақтан-ұрпаққа жалғасқан бір тармағы.Құрақ көрпе жасау кезінде әртүрлі түстер мен пішіндер үйлесімділікпен таңдалады. Оның әрбір элементі өзіндік мағынаға ие. Мысалы:

Шаршы (төртбұрыш) – жер мен тұрақтылықты білдіреді.

Үшбұрыш – тепе-теңдік пен үйлесімділік белгісі.

Дөңгелек (шеңбер) – мәңгілік өмірдің символы.

Қошқар мүйіз – молшылық пен берекенің нышаны.

Құрақ көрпенің түсі де үлкен маңызға ие. Мысалы, қызыл түс – қуаныш пен жылулықты, көк түс – аспан мен тазалықты, сары түс – молшылықты, жасыл түс – жастық пен көктемді білдіреді.Құрақ көрпенің түрлеріҚұрақ көрпелерді жасау техникасына, қолданылатын пішіндер мен өрнектерге қарай бірнеше түрге бөлуге болады:1. Дәстүрлі құрақ көрпе – қазақы ою-өрнектермен безендірілген ұлттық стильдегі көрпелер.

2. Геометриялық құрақ – шаршы, үшбұрыш, ромб тәрізді пішіндерден тұратын заманауи үлгілер.

3. Көркем құрақ – әртүрлі түстер мен элементтерді үйлестіру арқылы ерекше дизайнмен тігілген көрпелер.

4. Балаларға арналған құрақ көрпе – ашық түстермен, ертегі кейіпкерлері немесе табиғат көріністерімен безендірілген көрпелер.

Құрақ көрпе жасаудың технологиясы

Құрақ көрпе жасау бірнеше кезеңнен тұрады:

1. Материал таңдау – сапалы, табиғи маталар пайдаланылады (мақта, жібек, жүн).

2. Құрақтарды пішу – белгілі бір пішіндер бойынша мата қиындыларын кесу.

3. Композиция құру – түстер мен өрнектерді үйлестіріп орналастыру.

4. Тігу процесі – бөлшектерді біріктіріп, көрпенің негізін қалыптастыру.

5. Сыртын әрлеу – көрпенің шеттерін жиектеу, ою-өрнек немесе басқа әшекей элементтер қосу.

Құрақ көрпе – қазіргі заманғы сән

Бүгінде құрақ көрпе тек тұрмыстық бұйым ғана емес, сән мен интерьердің маңызды элементіне айналып келеді. Қолөнер шеберлері ұлттық нақыштағы көрпелерді үй декоры, той-томалаққа сыйлық, тіпті заманауи киім үлгілеріне де енгізуде. Құрақ өнерін меңгеру арқылы көп адам өз бизнесін дамытып, ұлттық мәдениетті жаңғыртып келеді.Құрақ көрпе – әр қазақтың шаңырағында болуы тиіс киелі бұйымдардың бірі. Ол отбасының жылылығын сақтайды, ұлттық мәдениеттің құндылығын көрсетеді және ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып қалатын асыл мұра.