Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

География

Бөлім:

3.3. Гидросфера

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты

Күні:

Сынып: 7

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Гидросфера және оның құрамдас бөлігі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

7. 3. 3. 1 гидросфера және оның құрамдас бөліктерін сипаттайды

Сабақтың мақсаты

Гидросфераның анықтамасын түсіндіреді, оның негізгі құрамдас бөліктерін (мұхиттар, теңіздер, өзендер, көлдер, мұздықтар, жерасты сулары, атмосфералық ылғал) сипаттайды және олардың Жердегі маңызын түсіндіреді.

ЕББҚ: Гидросфера туралы қарапайым түсінік қалыптастырады және оның кемінде 3 құрамдас бөлігін (мысалы: мұхит, өзен, көл) сурет немесе символ арқылы танып, атайды.

Құндылық

Әділдік және жауапкершілік

Дәйексөз

«Жауапкершілік – табыстың кілті»

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/

уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

2 мин

3 мин

3 мин

(Ұ) Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасып, оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сыныпты түгелдеу, сыныптағы оқушылардың зейінін сабаққа аудару

Тренинг

«Өзенбе, көлме, теңізбе» тренингі

Өткізу барысы

Өткенге шолу

Үй тапсырмасы

«Рандом» әдісі

Оқушылар «Рандом» әдісін wordwall бағдарламасы арқылы сұрақтарға жауап береді

1. Атмосфераның негізгі құрамдас бөліктеріне қандай газдар жатады және олардың үлесі қандай?

2. Атмосфераның қай қабатында бұлттар мен жауын-шашын түзіледі? Оның басты ерекшелігі қандай?

3. «Ауа райы» ұғымын қалай түсіндіресің? Оны климаттан қалай ажыратуға болады?

4. Температура, жел, жауын-шашын сияқты метеорологиялық элементтер неге маңызды? Олар адамның өміріне қалай әсер етеді?

5. Ауа температурасын қандай құралмен өлшейді? Жел жылдамдығын қалай өлшейді?

6. Метеорологиялық бақылау жүргізу кезінде қандай көрсеткіштер тіркеледі? Кем дегенде үшеуін ата.)

7. Синоптикалық карта деген не? Ол қандай ақпарат береді?

8. Жергілікті жердегі қолайсыз атмосфералық құбылыстарға мысал келтіріп, адамдар үшін қандай қауіп төндіретінін түсіндір.

9. Қолайсыз атмосфералық құбылыстардың алдын алу үшін қандай сақтану шараларын ұсынар едің?

10. Карта-схема жасағанда қандай элементтер міндетті түрде көрсетіледі? (атауы, шартты белгілер, масштаб, бағыт).

Мұғаліммен амандасып, кезекші оқушы сыныптағы оқушылардың санын баяндайды

Оқушылар «Өзенбе, көлме, теңізбе» ойыны арқылы сабақтың басында қолайлы атмосфералық ахуал орнатады

Өткенге шолу кезеңі бойынша атмосфера бөлімі бойынша сұрақтарға жауап береді

(ҚБ) мұғалім

1-10 балл аралығында бағалайды

Мұғалімге арналған шешім кестесі

Дескриптор: Жалпы 2 балл

1. Атмосфера тарауы бойынша сұрақтарға жауап береді; 2 балл

https://wordwall.net/resource/102272711

Сабақтың ортасы

2 мин

3 мин

3 мин

8 мин

2 мин

6 мин

8 мин

«Адал азамат»

бағдарламасы аясында жас ұрпақтың бойында ұлттық құндылықтарды қалыптастыруға бағытталған нақты мысал келтіріледі.

«Жауапкершілік – табыстың кілті»

Дәйексөзіне мысалдар келтіреледі

«Сөздер сыры» әдісі

Жаңа сабақ бойынша мұғалім оқушыларға тақырыптағы кілттік сөздер береді

ӨЗЕН, КӨЛ, ТЕҢІЗ, МҰХИТ

Бүгін сабағымыздың тақырыбы қандай болмақ?

Мағынаны тану

«3,2,1» әдісі

Көрген бейнеролик бойынша ой қорыту және негізгі ақпаратты жүйелеу.

Бейне көрсетілгеннен кейін оқушылар:
3 нәрсе – бейнероликтен білгені,

2 нәрсе – өзіне қызықты болғаны,

1 сұрақ – әлі де білгісі келетінін жазады.

Бейнеролик тақырыбы: Гидросфера және оның құрамдас бөліктері

№1.Тапсырма

«Мәтінмен жұмыс» әдісі

(ТЖ) Топтық жұмыс

(ФС тапсырмасы)

Оқушылар «Мәтінмен жұмыс» әдісі арқылы гидросфераның құрамдас бөліктерін сипаттайды

1.Топ Өзендер мен көлдер

• Өзендер мен көлдердің табиғаттағы рөлі қандай?

• Берілген мәтінге сүйеніп, әлемдегі 3 ірі өзен мен 3 ірі көлді атаңдар.

• Өзендер мен көлдер гидросфера құрамында неге аз үлес алады, бірақ неге маңызы зор?

• Қазақстанның қандай өзендері мен көлдері әлемдік маңызға ие деп ойлайсыңдар?

2.Топ Жерасты сулары

• Мұздықтар Жердің климатына қандай әсер етеді?

• Неге мұздықтар гидросферадағы су қорының ең үлкен бөлігін құрайды?

• Мұздықтардың еруі қандай экологиялық мәселелер туғызуы мүмкін?

• Қазақстандағы мұздықтар туралы қандай мысалдар келтіре аласыңдар?

3.Топ Мұздықтар

• Жерасты сулары адам өмірінде қандай рөл атқарады?

• Неге жерасты суының жалпы қоры мол, бірақ қолжетімділігі қиын?

• Мәтінге сүйеніп, жерасты суларының гидросферадағы қызметтерін атаңдар.

• Қазақстандағы қандай аймақтарда жерасты сулары көп таралған?

ҚЫЗЫҚ ЕКЕН

Гидросфера тарауы бойынша ең ең қызықты ақпараттар таныстырылады

№2. Тапсырма

Wordwall платформасы

(ЖТ) Жеке тапсырма

«Сәйкестендіру» әдісі

бағдарламасы арқылы

Мұхиттар,

Құрлық сулары

№3. Тапсырма

(ЖТ)Жеке тапсырма

«Картамен жұмыс» әдісі

Оқушылар wordwall бағдарламасын пайдаланып «Картамен жұмыс» әдісі арқылы гидросфералық нысандарды картадан белгілейді

Апта дәйексөзі және құндылыққа байланысты нақты мысалдар келтіреді

Оқушыларға «анықтама» әдісі арқылы сұрақтар қою арқылы сабақтың тақырыбы анықталады

«3,2,1» әдісі арқылы бейнероликті талдайды

ЖИ мүмкіншілігі арқылы жасалған бейнеролик

Оқушылар мәтінмен жұмыс әдісі арқылы топтық тапсырманы орындайды.

Тақырып бойынша информация беріледі

Оқушылар

1.Мұхит сулары мен құрлық суларын ажыратады

Оқушылар «сәйкестендіру» әдісі арқылы гидросфералық нысандарды картадан белгілейді

«Жарайсың» деген мадақтау сөзімен ынталандыру.

Дескриптор.

Жалпы 2 балл

1. Мәтінді мұқият оқып, өз тобына берілген гидросфера бөлігі туралы негізгі ақпаратты анықтайды. 1 балл

2. Топтық талқылауда берілген 4 сұрақтың әрқайсысына мәтін негізінде дәлелді жауап құрастырады. 1 балл

3. Өз тобының жұмысы бойынша қорытынды шығарып, ұсынылған мәліметті сыныпқа анық, нақты, ғылыми терминдерді қолданып түсіндіреді. 1 балл

Дескриптор.

Жалпы 2 балл

1.Мұхит сулары мен құрлық суларын ажыратады

Дескриптор

Жалпы 2 балл

1.Гидросфералық нысандарды картадан анықтап сәйкестендіреді

https://youtu.be/s72JnMy1-Lk

https://wordwall.net/ru/resource/82588350

https://wordwall.net/resource/102279094

Сабақтың соңы

5 мин

Кері байланыс

«3 тамшы су» әдісі

? 1-тамшы: Бүгін не үйрендім?

? 2-тамшы: Маған ең қызықты болғаны…

? 3-тамшы: Әлі де түсінгім келетіні…

Үйге тапсырма

Тақырыпты оқу

Оқушы жаңа тақырыпты қорытындылап бүгінгі сабаққа кері байланыс орнатады

Мұғалім оқушылардың тапсырмаларды орындауына байланысты

1 – 10 балл аралығында бағалайды

1.Топ

Өзендер – жер бетіндегі табиғи ағынды су арналары. Олар жаңбыр, қар суы, мұздықтардың еруі және жер асты суларының есебінен толығады. Өзендер өз бастауынан ағып, теңіздерге, көлдерге немесе басқа өзендерге құяды. Әлемдегі ең ұзын өзен – Ніл (6671 км), ал суы мол өзен – Амазонка.

Көлдер – суға толы табиғи ойыстар. Олар тереңдігі, ауданы және биіктігіне қарай әртүрлі болады. Әлемдегі ең терең көл – Байкал (1620 м), ал ең үлкен көл – Каспий теңізі–көлі (376 000 км²). Титикака көлі теңіз деңгейінен 3812 м биіктікте орналасқан.

Өзендер мен көлдер табиғаттағы су айналымының маңызды бөлігі. Олар су тасымалдайды, климатты жұмсартады, тіршілікке қолайлы ортаны қалыптастырады.

2.Топ

Мұздықтар – қалың мұз массаларынан тұратын табиғи түзілістер. Олар мыңдаған жылдар бойы жиналып, баяу жылжиды. Жер шарындағы мұздықтар гидросфера суының шамамен 70%-ын құрайды. Мұздықтардың жалпы ауданы 16 млн км²–ден асады, ал көлемі 30 млн км³-ге жуық.

Арктика мұздықтары мен Антарктида мұзжамылғылары – Жердегі ең ірі мұздықтар. Антарктида мұздығы теңіз деңгейінен 4500 м биіктікке дейін көтеріледі. Мұздықтар климатты реттейді, ғаламдық температураны теңестіреді, өзендердің бастауын құрайды.

Мұздықтар еріген кезде өзендерді сумен толықтырады, ал суық аймақтарда климаттың қалыптасуына тікелей әсер етеді.

3.Топ

Жерасты сулары – Жердің бетінің астында тау жыныстарының арасында газ, сұйық немесе қатты күйде орналасқан сулар. Тереңдігі кей жағдайда 16 шақырымға дейін жетеді. Жерасты суларының жалпы қоры 400 млн км³ шамасында деп есептеледі.

Африка мен Азияда жерасты суының қоры ерекше мол. Жерасты сулары тіршілік үшін маңызды: олар ауыл шаруашылығында, тұрмыста, өнеркәсіпте пайдаланылады.

Жерасты сулары жер бетіндегі температураны, климатты реттеуге қатысады. Олар өзендердің бастауын құрап, немесе жер асты ағымдары арқылы мұхитқа қосылып отырады.

№

Сұрақ

A

B

C

D

Дұрыс жауап

1

Гидросфера дегеніміз не?

Ауа қабаты

Су қабаты

Топырақ қабаты

Өсімдік қабаты

B

2

Жердегі судың ең көп бөлігі қайда?

Өзендер

Көлдер

Мұхиттарда

Жерасты суларында

C

3

Ең ұзын өзен

Амазонка

Ніл

Янцзы

Енисей

B

4

Ең терең көл

Балқаш

Арал

Байкал

Титикака

C

5

Су айналымы неден басталады?

Қату

Булану

Еру

Толқын

B

6

Мұздықтардың пайда болу себебі

Жауын-шашын

Жылыну

Суық климат

Жел

C

7

Жерасты сулары дегеніміз

Су буы

Жер астындағы су

Көл суы

Мұздық суы

B

8

Өзеннің бастау көзі

Жел

Мұздық және жауын

Теңіз

Қысым

B

9

Су айналымына кірмейді

Булану

Конденсация

Магманың суынуы

Жауын-шашын

C

10

Каспий теңізі – қандай нысан?

Өзен

Тұзды көл

Мұздық

Арал

B

№

Термин

Әріп

Анықтама

1

Мұхит

G – Булану–бұлт–жауын–ағын процесі

2

Тұщы судың негізгі көзі

B – Табиғи ағынды су арнасы

3

Ең терең көл

H – Жаңбыр мен қар суы жиналатын табиғи ойыс

4

Су айналымы

I – Дүниежүзілік ең үлкен тұзды су алабы

5

Жерасты сулары

D – Байкал көлі

6

Мұздық

F – Тау жыныстарының арасындағы су

7

Өзен

A – Жиналған, баяу жылжитын мұз массасы

8

Теңіз

C – Жердің су қабаты

9

Көл

J – Мұздықтар мен жерасты сулары

10

Гидросфера

E – Мұхиттан кіші, құрлықпен жартылай қоршалған су алабы