Ғылыми мақала

Тақырыбы:"Қытай тілі — XXI ғасырдың жаһандық тілі ретінде"

Автор: Набилова Гүлжайна

Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды зерттеу университетінің

Шетел тілі факультетінің 3 курс студенті.

Қазіргі уақытта әлемдегі ең танымал байланыс құралы-сөзсіз ағылшын тілі. Газеттер, журналдар, кітаптар, радио, теледидар, кино, Интернет және басқа арналар арқылы өтетін ағылшын тіліне қатысты өзекті ақпарат ағыны көлемі мен мазмұны бойынша бұрын-соңды болмаған. Ағылшын тілінде көптеген көркем, қаржылық-экономикалық, ғылыми-техникалық және басқа әдебиеттер бар. Ол жердің әр түкпірінде жақсы түсініледі. Дегенмен қазіргі таңда ағылшын тілінің қолданылуымен қатар дамып келе жатқан тағы бір тіл бар. Ол – қытай тілі. Танымалдылығына байланысты бұл планетадағы ең көп зерттелген шет тілі.

Қытай тілі Қытай Халық Республикасының ресми тілі ретінде белгілі. Біріккен Ұлттар Ұйымының алты ресми тілі және саны бойынша планетада бірінші, ең көп таралған тіл ретінде алғашқы орында. Бүгінде Қытайдың халықаралық саладағы өсуі және әлем алдындағы орны оқушылар мен студенттердің қытай тілін үйренуге ынталарын, сонымен қатар лингвистердің тілді зерттеуге назарын аударып жүр. Үнемі өсіп келе жатқан, күннен күнге даму үстіндегі Қытай мемлекетінің индустриясын ескерсек, Қытаймен сауда серіктесі болған әр мемлекет пен, саяси одақтас елдердің де қазіргі таңда тіл үйренуге де құлшынысы мен қызышулығын жоққа шығара алмаймыз. Бүгінгі жаһандану дәуірінде осылайша қытай тілі шетелдіктердің қызышуғылығын жаулаған бірден-бір тіл.

Бүгінде күннен күнге әлемдік БАҚ-та және жалпы әлемде қытай тілі алғашқы орындарға ілігуде. ХХ ғасырдың басында Қытай әлемдегі ең қуатты және тез дамып келе жатқан мемлекеттердің біріне айналды деген болжам бар. Бүгінде бұл планетаның экономикалық, саяси және әскери жағдайына айтарлықтай әсер етіп отырған супер держава. ҚХР бақылауымен Гонконг, Сингапур және Тайвань сияқты елдерді қамтитын Азия-Тынық мұхиты аймағында қуатты экономикалық орталық дамып келеді. Соңғы онжылдықтағы ауыр әлемдік дағдарысқа қарамастан, Аспан асты елінің экономикалық қуатының бұрын-соңды болмаған нығаюы жалғасып келеді. Қытай экономикасының да әлемге әсері белгілі. Мұның бәрі ҚХР-ны "әлемдік экономиканың қозғалтқышы"деп атауға мүмкіндік береді.

Қытай тілін үйренетін әртүрлі елдердегі адамдар саны жыл сайын артып келеді. Әр түрлі елдерден жүздеген мың студенттер орта патшалыққа жоғары білім алуға келеді. Соңғы жылдары ҚХР Үкіметі шетелде қытай тілі мен мәдениетін белсенді түрде насихаттауда. Көптеген елдерде, соның ішінде Ресейде де "Конфуций институттары" жұмыс істейді. Бұлардың барлығы – шетелдіктерге қытай тілін үйренуге арналған білім беру мекемелері мен мәдени орталықтар.

Бүгінгі зерттеулерге сүйенсек, жаһандық өмір сүрудің өзекті түрі ретінде әрекет ету үшін ағылшын тілі жеткіліксіз, Қытай тілінің де дәл ағылшын тілі секілді маңызы жоғары. Болашақта ағылшын тілінің орнына жалпы әлем бойынша Қытай тілі қажет болады деген болжамдар да жоқ емес.