Қызыл кітап

5-бөлім: Биоалуантүрлілік. Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер

МЕКТЕП:

КҮНІ:

Мұғалім:

СЫНЫП:

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

Қызыл кітап

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

8.1.6.1 - коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу.

8.4.4.2 - тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану.

Сабақ мақсаты

Коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу, тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану.

Жоспар:

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

10 минут

Ұйымдастыру кезеңі, сынып даярлығы тексеріледі. Сабақ мақсаты анықталады.

Жағымды психологиялық ахуал.

«Белсенді тәсіл» әдісі. Оқушылар берілген тірек сөздерге байланысты белсенділік танытып, өтіп жатқан бөлім тақырыбымен байланыстырады.

«Биоалуантүрлілік», «қорғау», «табиғат».

ТЫҢДАЛЫМ АЛДЫ. Өлең мазмұнымен танысып, сұрақтарға жауап береді.

Қызыл кітап

Мылтық көрсем төрлерден іліп қойған,
Менің мазам кетеді күдікті ойдан.
Жұртпен бірге мәз болып,
Ду - ду етіп
Қайта алмаймын одан соң күліп тойдан.
Аяймын мен анасыз,
Атасызды.
Аяймын мен құлынсыз,
Ботасызды.
Хайуанатқа жасаған қиянатың –
Бауырыңа жасаған опасыздық!
...Жарқырап - ақ тұрғанда көктем нұры,
Қасірет пен қайғының жеткен бірі.
Хайуанаттар ғана ма зәбір көрген,
Хайуанаттар ғана ма кеткен құрып?!
Одан көріп,
Ақыры бұдан көріп,
Таласқаннан не таппақ құлан, керік?!
Жоғалтқанды жоқтаған жөн болғанмен,
Жоғалтпаған жақсырақ одан гөрі.

Қадыр Мырза Әлі

• "Қызыл кітап" туралы не білесің? Неліктен олай аталған?

• «Хайуанатқа жасаған қиянатың – бауырыңа жасаған опасыздық!» деген жолдарды қалай түсінесіңдер?

• «Хайуанаттар ғана ма кеткен құрып?!» деген сауал арқылы ақын нені аңғартқысы келді деп ойлайсыңдар?

Сабақтың тақырыбы мен мақсаты анықталады.

ТЫҢДАЛЫМ ТАПСЫРМАСЫ

Бейнематериалды көріп, талдау жүргізеді.

Мәтінді мұқият тыңдаңыз.

1. Мәтіндегі терминдерді, маңызды деректерді кестеге түртіп отырыңыз.

Терминдер	Маңызды деректер

2. Жоғарыдағы терминдер мен деректерді қолданып, досыңызбен диалог құрыңыз.

Қосымша мәлімет

Қызыл кітап туралы мәліметтер:

Табиғат өзіне қауіп төнгенін қалай айта алады? Табиғаттың тілі бар ма? Әрине, жоқ! Бірақ адамзат оны қолдан жасады. Ол - Қызыл кітап...

Бізге Қызыл кітаптың неге дәл солай аталғаны қызық болып тұр. Неге дәл қызыл түс?

Халықаралық Табиғатты Қорғау Одағы 1948 жылы кеудесінде жаны бар тіршілікті қорғауды қолға алды. Бір жылдан соң, сирек кездесетін түрлерді қорғайтын комиссия құрылды. Комиссияның қызметі жойылып кетудің аз-ақ алдында тұрған өсімдіктер мен жануарларды зерттеп, зерделеп, қорғауға алу еді. Оларды бір кітапқа топтастыру болатын. Комиссия төрағасы Питер Скотт адамдардың қып-қызыл түске назар салып, сәл де болса ойлануы үшін тізімді "Қызыл кітап" деп атауды ұсынды. Ең алғашқы Қызыл кітап 1963 жылы жарық көрді. Бұл адамзаттың табиғатты қорғау үшін жасаған алғашқы қадамдарының бірі болатын. 

Қызыл түс - қауіптің белгісі. Қызыл кітап жойылып бара жатқан өсімдіктер мен жануарлардың –төлқұжаты.

Қызыл кітапқа енген тіршілік түрлері былайша жіктеледі:

1.Жойылып кету қаупі төнген түрлер. Мұндай түрлерді сақтап қалу үшін міндетті түрде арнайы шаралар (табиғи қорықтар, ұлттық табиғи саябақтар, табиғи резерваттар және т.б.) ұйымдастыру қажет.

2.Саны күртазайып бара жатқантүрлер. Ондайтүрлердің саны әзірше мол, бірақ қарқынды түрде азаюына жол берілмеуі қажет.

3.Сирек кездесетін түрлер. Ондай түрлердің санының азаюын қадағалап отыру қажет.

4.Толық зерттелмеген түрлер, Ондай түрлер туралы ғылыми-зерттеу жұмыстары мұқият түрде жүргізілуі қажет

5.Қалпына келтірілген түрлер.

Қызыл кітаптың ішінде Қара кітап бар. Немесе қара тізім. Жер бетінен мүлде құрып, жойылып кеткен тіршілік иелері осы кітапта хатталып қалған. 

Дескриптор:

• Тыңдалым мәтінінен терминдерді анықтайды;

• Мәтіннен маңызды деректерді анықтайды;

• Диалог құрады.;

• Берілген тірек сөздерді дұрыс қолданады.

ҚБ

ӘТН

ТЫҢДАЛЫМНАН КЕЙІН

2-тапсырма

Суреттерді қатыстырып, «Қызыл кітапқа енген аң-құстар» тақырыбында диалог жазыңдар.

3-тапсырма. Тақырыпты негізге алып, толықтауыш болатын әр сөз табына 2 мысал келтіріңдер.

Дескриптор:

• Суреттермен байланыстырып, диалог құрастырады;

• Толықтауыш болатын әр сөз табына мысал келтіреді.

ҚБ

Сынып оқушылары түгенделеді. Сабақ мақсаты хабарланады.

Оқушылар өлең мазмұнымен танысып, сұрақтарға жауап береді.

Оқушылар тыңдалым мәтінін қолданады және қосымша мәліметпен танысып, қолданады.

Оқушылар тақырыпқа байланысты сұрақтар қояды, диалогқа түседі.

Грамматикалық тақырыппен танысады.

Оқушылар суреттерді қатыстырып, «Қызыл кітапқа енген аң-құстар» тақырыбында диалог жазады, тақырыпты негізге алып, толықтауыш болатын әр сөз табына 2 мысал келтіреді.

ҚБ «Жүрек»

ҚБ «Жүрек»

ҚБ «Жүрек»

ҚБ «Жүрек»

8-сынып «Қазақ тілі» оқулығы

Қадыр Мырза Әлі

https://www.youtube.com/watch?v=V8qSxEA3E5Y

kitaphana.kz

Рефлексия

Үй тапсырмасы:

Оқушылар смайликтерді көрсету арқылы рефлексия береді.

6 -6-тапсырма