Шалкиіз жырау

Сабақ

Мектеп:

Уақыты:

Мұғалімнің аты-жөні: Нуржанова Жанар Аллажаровна

Сыныбы: 8

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Шалкиіз жырау

Сабақтың мақсаты

8.2.2.6 – көшпелілердің әлемдік өркениетке қосқан үлесін түсіну

Шалкиіз Тіленшіұлы өмірінен, оның толғаулары кейінгі ұрпаққа жеткен мұралары туралы мағлұмат беру

шығарманың композициялық құрылымын анықтай алады

шығарма сюжетіне талдау жүргізеді, өзіндік көзқарас танытады.

Бағалау критерийлері

Шығарма мазмұнын біледі

Композициялық құрылымын анықтайды

Шығарманың құрамдас бөлшектеріне өзіндік көзқарас білдіреді

Пәнаралық байланыс

География, қазақ әдебиеті, дүние жүзі тарихы.

Құндылықтарды дарытуы

шаңырақтың мәні мен мағынасын зерттеп және қазіргі күнмен байланысын зерттейді

Құндылықтар:

- патриотизм

- отансүйгіштік

- өз халқы үшін мақтаныш

- ұлттық сана – сезім

АКТ дағдылары

Интернет арқылы бейне баян, презентация, бейне таспаны тыңдау.

Тілдік мақсаттар

Пән лексикасы және терминология: Күлтегін, Білге қаған, Йолығ тегін, Табғаштықтар, ел, тәуелсіз, күрес т.с.с

Мәтін талдау барысында қолданылатын тіркестер: Менің ойымша...;Салыстыра қарғанда...; Өмірмен байланыстыратын болсам...; Бұл оймен келісемін/ келіспеймін, себебі...

Алдыңғы білім

Көшпелілік өмірдің қалыптасуын біледі.

Жоспар

Уақытты жоспарлау

Жоспар бойынша орындалуы тиіс тапсырмалар

Дерек көздері

Басы

10 мин

10 мин

Б Амандасу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

«Сағат тілі» әдісі арқылы оқушылардың өткен тақырыпта меңгерген білімдерін тексеру. Оқушылар шеңберге тұрып төменде берілген сөздер мен атауларға анықтама беріп, сағат тілі бойынша жалғастырып кету керек.

.М Оқушыларды сабақтың тақырыбымен, оқу мақсаттарымен және бағалау критерийлерімен таныстыру.

М Оқушылар көшпелілердің баспанасы туралы ИНСЕРТ стратегиясын толтырады.

Өрмекшінің өрмегі» әдісі арқылы үй жұмысы сұралады.

Жыраулар поэзиясы, Қорқыттың жырауы

Екі топ бір- бірімен сұрақ- жауап алу арқылы өрмекші торын тоқиды.

Қазақстан тарихы 5 сынып

Жалпы білім беретін мектептің 5 сыныбына арналған оқулық

Жалпы білім беретін мектептің 6-сыныбына арналған оқулық

Т

Ортасы

10 мин

15 мин

5 мин

10 мин

5 мин

15 мин

10 мин

М Бүгінгі сабағымыздың зерттеу сұрағы: Көшпелілер баспанасының ерекшелігі неде?

Одан кейінгі кезекте оқушыларға дәптерлеріне баспаналарға қатысты түсініктерін екі топқа топтастыру ұсынылады. Оқушылар баспаналарды екі топқа: кешегі және бүгінгі деп бөліп, алдымен жеке, кейін жұпта талқылайды. Осыдан кейін оқушыларға баспанаға байланысты мәтін беріледі. Оқушылар мәтінді оқып болғаннан соң, ИНСЕРТ кестесін толықтырады.

Тапсырма

Ж/Т Зерттеу мен талдау

Жыраулар поэзиясы- ғасырлар қойнауынан көктей өтіп, әр буын ұрпағының азығына айналған, өршіл рухты, дария даналықты, жауһар жырлар. Жыраулар поэзиясы- өз тұсындағыларға да, келешек ұрпаққа да ғибрат, өнеге аларлық тағлымы зор мұра, асыл көмбе екен.

Ендеше , балалар, «Селдей екпінді, таңдай сұлу» жырларымен хан мен халқын ұйытқан Шалкиіз жырау туралы білетінімізді толықтырып, ғибратнамалық сөздерін жанымызға сақтай білейік.

(Оза оқыту әдісі бойынша Шалкиіз жырау туралы оқып келуге берілген.)

Постер әдісі бойынша 2 топ оқығандарын постерге түсіріп, сол бойынша түсіндіреді

Шалкиіз жырау

Шын есімі- Телағыс

Жігіттік шағы нағашысы Мұса бидің маңайында өтеді.

1540 жылдары ноғайлы әміршісі Темірбидің төңірегінде болады.

ХҮ ғасырдың 40 жылдарынан ары қарай Қазақ ханы Хақназар маңында

өмірінің соңғы кезін өткізеді

Қазіргі кезде бізге жеткен мұрасы 760 жолдай, 500 жолдайы қазақ

арасынан, 260 жолдайы ноғайлар арасынан жиналған

Шығармалары алғаш қағаз бетіне ХІХ ғ ІІ жартысында түскен

Жұмысты қорғап болған соң, әр топ бір – бірін бағалайды

Тапсырма

«Түртіп алу» әдісі.

Оқушыларға https://www.youtube.com/watch?v=dE46jWbdDZI сілтемесіндегі бейнебаянды көреді. (Мұғалім қажет деген тұстарын көрсетеді). Оқушылар қажетті ақпаратты дәптерлеріне түртіп жазып алады. Жазып алған ақпараттарын сабақ барысында қолданады.

Тапсырма 1

Т

«ДЖИГСО» әдісі.

Оқушылар тапсырманы топта орындайды. Әр топқа шығармадан үзінді беріледі. Оқушылар үзіндіні топта оқып, мазмұнын талқылайды.Топтан бір спикер таңдалады. Спикер өз топтарына берілген үзіндінің мазмұнын басқа топтарға барып түсіндіреді.

Бағалау. «Дауыс беру» әдісі

Оқушылар спикерлерді дауыс беру арқылы бағалайды. Әр оқушы бір спикерге ғана дауыс бере алады. Шығарма мазмұнын жақсы түсіндіре білген әрі әсерлі етіп жеткізген спикерге дауыс береді.

Бағалау. «Шеңбер бойымен бағалау» әдісі. Жұптар кестелерін шеңбер бойымен бір –біріне берді, критерий бойынша бағалайды, комментарий жасайды.

Сонымен, балалар, Шалкиіз жырауды кім деп білеміз.

Ш- Шалкиіз поэзиясының жыраулар поэзиясындағы орны ерекше

А- ақиқатты айта білген

Л- лашын құстай қалықтаған, халқына қамқор болған

К- көп ішінде бір жалғыз

Көп мұғайып жылайды

Күйбеңдеген көп жаман

Сөз тигенге ұқпайды- деп күн алдындағы табиғат суреті мен өзінің көңіл күйін, соққы жейтін жырлайды.

И- игілікті ісімен халықтың қалаулысы бола білген жыраудың толғаулары, нақыл сөздері, бізге үлгі- өнеге

І- ізгіліктілігімен де, жырымен де, халқын адалдыққа, адамгершілікке үгіттеейді.

З- Заманында жырау елі, жері үшін емірене жыр төккен , сол елдің елдігі,

Бүтіндігі жолында қызмет еткен

Ж- жауынгер, батыр, жорықшы жырау болған.

Ы- ынтымақ пен бірлікті, ерлік пенен батырлықты жырына ту еткен

Р- реалистік тұрғыдан алғанда , өміршең толғаулар жырлаған

А- адамгершілік жайында толғаныстары өте көп

У- уәдеге берік, турашылдығынан танбаған жырау

Сұрақтар:

1. Шалкиіздің өмір сүрген жылдары (1465-1560)

2. Жырау шығармашылығында қандай толғаныстар көп? (адамгершілік жайындағы)

3. Шалкиіз жырының басты тақырыптары қандай? (ел бірлігі, ынтымағы)

4. Шалкиіздің «Қоғалы көлдер..» ары қарай? (құм сулар)

"Ғажайып туынды" - Киіз үй

https://www.youtube.com/watch?v=5vTC7isnZCU

Қазақстан тарихы 5 сынып

Жалпы білім беретін мектептің 5 сыныбына арналған оқулық

С.Р.Ахметова, А.М.Ибраева, А.А.Құлымбетова, А.С.Мағзұмова, А.М.Марқабаева – Астана: НЗМ, 2017

Ежелгі Қазақстан тарихы:

Жалпы білім беретін мектептің 6-сыныбына арналған оқулық

Т.С. Садықов, Ә.Т. Төлеубаев, Ғ. Халидуллин, Б. Сәрсекеев. – алматы: Атамұра, 2011. – 176 бет.

https://yandex.kz/images/search?text=темір%20дәуірі%20тайпалары%20карта&img_url

Соңы

5 мин

5 мин

Топ бағалау

Бағалау критерийлері

1. Мазмұнын аша білуі

2. Баяндау шеберлігі

3. Безендірілуі

Кері байланыс

н

https://yandex.kz/images/search?text=темір%20дәуірі%20тайпалары%20карта&img_url