Бөлім:

ІІІ бөлім. Парасат пайымы

Білім беру ұйымы

Ақсеңгір ОМ

Педагогтің аты-жөні

Өркен Серікбай

Күні

29.01.2025

Сыныбы: 10 “А»

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы

«Шашты» әңгімесіндегі кейіпкерлер жүйесі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты:

10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау;

Сабақтың мақсаты:

«Шашты» әңгімесіндегі кейіпкерлер жүйесін жинақтайды, даралау арқылы талдау жасайды.

Сабақ кезеңі / Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

8 минут

І. Ұйымдастыру:

Түгендеу. Сабаққа дайындықтарын тексеру.

Өткен сабақты пысықтау:

1. "Шашты" әңгімесі қандай оқиғадан басталады?

2. Әңгіменің авторы кім?

3. Автор неліктен кейіпкер баланың есімін Кенжебек деп алып, соңынан Шашты деп атайды?

4. Әңгімедегі қарттың есімі

5. Шал кімнің құлы болды?

6. Кенжебектің әкесі кім?

7. Атасы кім?

8. "Шашты" әңгімедегі кейіпкерлерді анықта

Сабақ тақырыбын болжау.

Сабақ мақсатын айқындау:

«Шашты» әңгімесіндегі кейіпкерлер жүйесін жинақтайды, даралау арқылы талдау жасайды.

Мұғаліммен амандасады. Кезекші сыныпты түгендейді.

Қазақ әдебиеті оқулығы,

10-сынып ЖМБ, «Арман ПВ» баспасы, 2019 жыл

Сабақтың ортасы

7 минут

10 минут

15 минут

Топтастыру

Оқыту түрі: Топтық жұмыс

Әдісі: Екі жақты күнделік

1-тапсырма. Кенжебек пен Тасқұлдың бейнесін ашатын сөздер мен сөз тіркестерін жинақтап кестеге толтырыңдар

Кенжебек пен Тасқұл туралы қандай пікір қалыптастырдыңдар

Кездейсоқ рандом арқылы оқушылар үш топқа топтасады.

І топ

ІІ топ

ІІІ топ

Толық нұсқадан кейіпкерлерге қатысты сөздерді, сөз тіркестерін теріп жазады.

Жазған сөздері мен сөз тіркестерін неліктен жазды талдайды

Дескриптор:

Кейіпкерлер бейнесін ашатын сөздер мен сөз тіркестерін жазады;

Неліктен жазды анықтама береді.

https://www.flippity.net/RandomNamePicker.htm

Қазақ әдебиеті оқулығы,

10-сынып ЖМБ, «Арман ПВ» баспасы, 2019 жыл

Оқыту түрі: жұптық жұмыс

Әдіс-тәсілдер: SWOT талдау әдісі.

2-тапсырма: Тасқұл қарттың даралық образына талдау жасаңыздар.

Оқушылар әңгімедегі кейіпкерлерді анықтайды, кесте бойынша талдау жасайды.

Дескриптор:

Күшті жақтарын анықтайды;

Әлсіз жақтарын анықтайды;

Мүмкіндіктерін жақтарын анықтайды;

Қауіп қатерін анықтайды.

Кері байланыс:

«Жарайсың» ,«Дәл таптың», «Ұмтыл»

«Жақсы нәтиже»

Оқыту түрі: Жеке жұмыс

Әдісі: Сәйкестендіру

3-тапсырма: Әңгіме кейіпкерлерін типтік бейнесіне қарай топтастырыңдар. Жинақтау/даралау: 

Жинақтау/даралау арқылы кейіпкерлерді типтік бейнесіне қарай сәйкестендіреді.

Дескериптор:

Әңгіме кейіпкерлерін типтік бейнесіне қарай сәйкестендіреді;

Жинақтау-даралау арқылы сәйкестендіреді;

Әр дұрыс жауапқа 1 балл

Барлығы 12 балл

12-11 -10 балл

10-9- 9 балл

8-7- 8 балл

6-5-7 балл

4-3-6 балл

2-1-5 балл

Қазақ әдебиеті оқулығы,

10-сынып ЖМБ, «Арман ПВ» баспасы, 2019 жыл

Сабақтың соңы

5 минут

Рефлексия

Сабақты бекіту:

«Төрт сөйлем» тәсілі арқылы ой-пікірлеріңмен бөлісіңдер:

Пікір Кейіпкерлер бойынша пікір-

леріңді бір сөйлем мен білдіріңдер.

Дәлел. Пікірлеріңді бір сөйлем мен дәлелдеңдер.

Мысал. Пікірлеріңді өмірмен байланыстырып, мысал

келтіріңдер.

Қорытынды. Тақырып бойынша қорытынды шығарыңдар.

Үйге тапсырма: Кейіпкерлерге мінездеме жау.

Нәтиже балдарын талдайды

Барлығы 12 балл

12-11 -10 балл

10-9- 9 балл

8-7- 8 балл

6-5-7 балл

4-3-6 балл

2-1-5 балл

Өз ойын дұрыс мағынада білдіріп, талқылауға белсенділікпен қатысқан оқушыға «Жарайсың!» деген мадақтау сөзімен ынталандыру.

Оқушы нәтиже балдарын талдайды

Мұғалімнің қорытынды бағалауы жүзеге асырылады

Кейіпкерлер

Кейіпкерлер бейнесін ашатын сөздер мен сөз тіркестері

Неліктен бұл сөздерді жаздыңдар, қандай ой тудырды?

Кенжебек

Тасқұл

Қиын, әрі қауіпті жағдайға тап болса да, дес бермей ұран сала қорғанды. Өкінішке орай, жау қолына ұсталды. Алайда бұған да мойымай бостандық үшін күресті. Әрине күдік пен қорқыныш сезімі бар, бірақ ол бұны да жеңе білді.

"Шал анадан қайта туғандай күрт өзгеріп, құшырланып сала берді. Тұйық судай тұнжырап тұратын шегір көзіне от толып, жасынша жарқ етті. Бала қарт жылқышының оқыс өзгерген мынау мінезін әсіре атқұмарлығынан деп ұққан.

Жинақтау/даралау

Мінез ерекшелігі: Мұңлы, өз ісіне адал, данагөй, ақылшы, үрейі бар.

Жинақтау/даралау

Мінез ерекшелігі: Ержүрек, өжет, намысшыл, ақылды, алайда күмәндәнуі көп.

Жинақтау/даралау

Тағдырлары ұқсас, екі бөлек заманның адамдары. Бұл жерде дұрыс жол сілтеуші рөлінде шығады. Ол өте байсалды, ақылды кісі. Алайда ол кейіпкерге қарағанда, "темірді қызған кезде соқпады". Сондықтан құл болуға мәжбүр болды.

Бірақ кейіпкерсіз мәңгіге құл болып қалатын еді. Бұл әңгімеде ол "тарих" есебінде, өйткені ата-бабамыздың іс-әрекеті мен қателіктерінен сабақ аламыз. Ал жасырылған кейіпкер ол "болашақ".

Кимешегінің жиегіне зер жүгірткен , тегенеге құйып, қайың ожаумен бал қымызды ағаштан ойылған тостағандарға толтыра құяр мезетін көз алдына елестеткені сол, көзінен бір тамшы жас ыршып түсті. Шіркін, көк бешпентінің өңіріне бетін бір басып, иісін иіскер күн туса!

Атшабар бәйгеде теке Атажан байдың тұлпары астында, азат басына қылшылбыр түскен соңғы жыл он екі ай жігерін құм қылған бір батпандай кесік ойдан айнып сала берді. Желге мінгендей жүрегі атқақтап, жанын желік буып барады. Өмір мен өлім деген не тәйірі! Ат үстінде арқырай өліп кетсе өкінбес! Тұяғы жалпақ түрікпен жылқысы мұның қас-қағым сәтте аруағын асырып жіберді. Ол шауып бара жатқанда ауық-ауық қас тұлпардың үстінде қозғалақтай, қопаңдай, құйрығы көтеріліп қоятынын көргенде Атажан бек масайрай түсті.

«Мені көрдім деп ешкімге айтушы болма. Мен бір желге ұшқан қаңбақ, солған тамырмын. Өлсем обал жоқ, өлсем, Балқан тауда сүйегім қалады», – дегенін еске алып, жүрегі қан жылады.

Он үште отау иесі деген. Ер жетуге аз қалғанда, құдай кешпес бір кепке ұшырап, өлгім келді. Кісіге айтуға арланатын қорқау сөз еді. Құлдық кепиеті ұрмасын деп мына саған айтпасқа еш амал жоқ. Тәңірінің бұйрығы айтқызып тұрғанын қара. Түрікпендер бір күні қатын-қыздарымызға қарап қояды деп мені ата мал сияқты, қошқардайын тарттырып жіберді. Содан бергіде Азбанқұлмын!

Ертесінде қос атқа қоржын артып, өр қазаққа азаттық беруге бұйырды. Ер азаматты шексіз құлданғанына құдайдан сөйтіп рақым сұрағысы келген. Айтулы ердің соңындай, оның бір жат қылығын кешпесе өзін несін мұсылман санайды. Теке руы бір жүйрікті жоғалтса несі бар екен.

Әз Тәуке хан тұсында шоқбелдеу* таққан айтулы азамат болып, аты ел аузына ілікті. Жорықта қол бастады. Баяғы теке түрікпенді шауып, қыруар жылқысын қайтарып алып, түрікпеннің сұлу қызын қоса әкелді. Екі қосағынан төрт ұл көрді.

Күшті жақтары

Әлсіз тұстары

Мүмкіндіктер

Қауіптер