Сауда және қоғамдық тамақтандыру ұйымдарды базаларда, қоймаларда өрт қауіпсіздік шараларын ұйымдастыру

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Шаруашылық объектісіндегі өрт қауіпсіздігі

(пән атауы)

«Сауда және қоғамдық тамақтандыру ұйымдарды базаларда, қоймаларда өрт қауіпсіздік шараларын ұйымдастыру»

(жұмыстың тақырыбы)

Студент: 402

(тобы) (күні,қолы) (аты – жөні, тегі)

Жетекшісі:

(күні,қолы) (аты – жөні, тегі)

Комиссия мүшелері:

(күні,қолы) (аты – жөні, тегі)

(күні,қолы) (аты – жөні, тегі)

(бағасы) (күні)

Семей

Мазмұны:

Кіріспе……………………………………………………………………..3-4

1. Сауда орталықтарының өрт қауіпсіздігі. ……………………………

1.1 Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етудің негізгі тәсілі…………………5-11

2.1 Демалыс базасындағы өрт қауіпсіздігі ережелері…………………11-12

2.2 Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорнындағы өрт қауіпсіздігі - негізгі ережелер. ……………………………………………………….……… 12-15

3.1 Өртті жою құралдары…………………………………………… 15-20

3.2 Эвакуациялық жолдар…………………………………………… 20-24

Қорытынды ……………………………………………………….………25-26

Пайдаланылған әдебиеттер …………………………………………… 27

Кіріспе

Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарының ғимараттары мен аумағында өртке қарсы профилактика

Өрттер орасан зор материалдық зиян келтіреді, жарақат пен адам өліміне әкеледі, өйткені олар ашық от, жоғары температура, улы заттар, түтін, оттегінің жетіспеушілігі, ғимараттардың, құрылыстардың зақымдануы мен бұзылуы, техникалық жабдықтардың жарылуы және т. б. сияқты қауіпті факторлардың пайда болуымен бірге жүреді.

Кәсіпорындарда өрт қауіпсіздігі ережелерін орындау барлық лауазымды тұлғалар мен азаматтар үшін міндетті болып табылады.

Өртке қарсы профилактика-өрттің алдын алу, оқшаулау және жою, сондай-ақ өрт болған жағдайда адамдар мен материалдық құндылықтарды қауіпсіз эвакуациялауды қамтамасыз ету жөніндегі ұйымдастыру және техникалық іс-шаралар кешені.

Өртке қарсы профилактика қамтамасыз етіледі:

* нысанның отқа төзімділік дәрежесін және әрлеу элементтері мен құрылымдарының отқа төзімділік шектерін дұрыс таңдау;

* өрт ошағы пайда болған жағдайда өрттің таралуын шектеу;

* түтіннен қорғау жүйелерін қолдану;

* адамдарды қауіпсіз эвакуациялау;

* өрт дабылы, хабарлама және өрт сөндіру құралдарын қолдану;

* өрт күзеті ұйымы.

Өрт қауіпсіздігі-бұл өрттің пайда болу мүмкіндігі алынып тасталатын, ал ол туындаған жағдайда адамдарға қауіпті факторлардың әсері ескертілетін және материалдық құндылықтардың қорғалуы қамтамасыз етілетін өнеркәсіптік объектінің жағдайы.

Өрт қауіпсіздігінің негіздері кәсіпорынды, ғимаратты, құрылысты жобалау, технологиялық процесті жоспарлау, жабдықты орнату сатысында қаланады, яғни құрылысқа арналған жобалық құжаттаманы әзірлеу кезінде

3

жобаларда ұсынылған инженерлік-технологиялық іс-шаралар ескеріледі және пайдалану процесінде өртке қарсы ережелерді қатаң орындауды талап етеді.

Өнеркәсіптік кәсіпорындардың өрт қауіпсіздігі өрттің алдын алу жүйесінен, өрттен қорғау жүйесінен және ұйымдастырушылық-техникалық шаралардан тұрады.

Өрттің алдын алу жүйесі-бұл өрттің пайда болу мүмкіндігін болдырмауға, жанғыш газдардың, булардың және ауадағы шаңның құрамын реттеу арқылы жанғыш және жарылыс қаупі бар ортаның пайда болуын болдырмауға, сондай-ақ жану немесе жарылыс көздерінің пайда болу мүмкіндігін болдырмауға бағытталған ұйымдастырушылық және техникалық құралдар кешені; технологиялық процестердің, жабдықтардың, электр жабдықтарының, желдету жүйелерінің өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету, шикізатты және басқа материалдарды сақтау.

Өртті болдырмауға және алдын алуға жәрдемдеседі:

* Өндірістік жабдықты тығыздау;

* технологиялық процестерде қолданылатын жанғыш заттарды жанбайтын заттармен ауыстыру;

* кәсіпорында қолданылатын және сақталатын заттардың көлемін шектеу;

* үй-жайлардағы және технологиялық жабдықтардағы ауадағы заттардың шоғырлануын бақылау;

* жұмыс және апаттық желдетуді қолдану;

* жанғыш ортаны арнайы құрылғыларға және қауіпсіз орындарға бөлу;

* қоршаған ортаның қауіпсіз жылдамдық режимдерін таңдау және т. б.

Өрттен қорғау жүйесі архитектуралық-жобалық шешімдерді, өрттің таралу жолындағы кедергілерді, технологиялық коммуникацияларда, желдету, ауаны жылыту және ауаны баптау жүйелерінде өрт сөндіру құрылғыларын қолданумен қамтамасыз етіледі.

4

Сауда және қоғамдық тамақтандыру ұйымдарды базаларда, қоймаларда өрт қауіпсіздік шараларын ұйымдастыру

1.1 Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етудің негізгі тәсілі

Қазіргі өмірді әдеттегі сауда объектілерінсіз елестету қиын-дүкендер, сауда орталықтары, сауда орталықтары. Жаппай бару объектілері бола отырып, олар сауда орындарына қойылатын барлық өрт қауіпсіздігі талаптарына қатаң сәйкес келуі керек.

Нормалар мен ережелерді сәл бұзу үлкен материалдық шығындарға және үлкен адам шығынына әкелуі мүмкін.

Ең алдымен, ірі сауда орталықтарында, сауда орталықтарында ең үлкен өрт қаупі олардың үлкен аумағынан, әртүрлі функционалды мақсаттары бар көптеген бөлмелерден, екіұшты (және кейде ерекше) орналасуынан және бір уақытта көптеген адамдардан туындайды. Сауда нысандарына арналған өрт қауіпсіздігі талаптары федералды заң деңгейінде әзірленген және адамдар үшін қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған. Орындалуы міндетті болып табылатын өртке қарсы қауіпсіздік шараларының ішінде мынадай негізгі іс-шараларды бөліп көрсету қажет:

• Құрылыс және әрлеу жұмыстарында тек отқа төзімді (жанбайтын) материалдарды пайдалану;

• автоматты өрт сөндіру жүйесін орнату;

• автоматты өрт дабылын орнату;

• ғимараттың қабаты мен сипаттамаларына байланысты шығулар мен эвакуация жолдарының қажетті санының болуы;

• көшіру жолдарының нормативтік құжаттарға сәйкестігі;

• эвакуация жаттығуларын үнемі өткізу;

• өрт техникасының кедергісіз өтуін қамтамасыз ету.

• өрт қаупі бар қабырғалар мен төбелерді безендіруге арналған материалды қолдану.

• өрт қауіпсіздігі туралы декларация

5

Сауда үй-жайының иесі өртке қарсы қауіпсіздік мәселелерін шешу бірінші кезектегі міндет болып табылатынын, ал қабылданып жатқан барлық шаралар, соның ішінде қауіпсіздік жүйелерін орнату өрт қауіпсіздігі жөніндегі нормативтік құжаттарға сәйкес келуге тиіс екенін есте ұстауы тиіс.

Персоналды даярлау

Сауда объектісінің ауданына қарамастан, оның жұмыс істеуі заңда көзделген жұмыс құжаттамасымен бірге жүруі керек. Үкімет 2012 жылғы 25 сәуірдегі N 390 "өртке қарсы режим туралы" Қаулысына сәйкес, басшы өртке қарсы ережелердің сақталуын бақылау жүктелген жауапты адамдарды тағайындау туралы бұйрық, сондай-ақ белгілі бір бөлмеге қатысты өрт қауіпсіздігі шараларын түсіндіру бойынша нұсқаулық шығаруға міндетті.

Өрт қауіпсіздігіне жауапты ұйымдардың басшылары, мамандары мен қызметкерлері өрт қауіпсіздігін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілердің талаптарын, өртке қарсы режим, ұйымның технологиялық процесі мен өндірісінің өрт қауіптілігі бөлігінде, сондай-ақ ұйымда өрт туындаған кезде өрттің алдын алу бойынша практикалық дағдыларды қалыптастыруға мүмкіндік беретін тәсілдер мен іс-қимылдар туралы білім көлемінде өрт-техникалық минимумға оқытылады, өрт кезінде адамдардың өмірін, денсаулығын және мүлкін сақтау.

Жарылыс-өрт қауіпті өндіріспен байланысты емес ұйымдардың басшыларын, мамандарын және қызметкерлерін өрт-техникалық минимумға оқыту жұмысқа қабылданғаннан кейін бір ай ішінде және кейіннен соңғы оқудан кейін кемінде үш жылда бір рет кезеңділікпен жүргізіледі. Өрт-техникалық минимумға оқыту білім беру мекемелерінде жүргізіледі.

Өрт қауіпсіздігі шаралары туралы Нұсқаулықта мынадай мәселелерді көрсету қажет:

а) аумақты, ғимараттарды, құрылыстар мен үй-жайларды, оның ішінде эвакуациялық жолдарды күтіп-ұстау тәртібі;

6

б) жабдықты пайдалану және өрт қауіпті жұмыстарды жүргізу кезінде технологиялық процестердің өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар;

в) өрт жарылыс қауіпті заттар мен өрт қауіпті заттар мен материалдарды сақтау және тасымалдау тәртібі мен нормалары;

г) жұмыс аяқталғаннан кейін үй-жайларды қарау және жабу тәртібі;

д) темекі шегуге, ашық отты қолдануға, көліктің өтуіне және от немесе өзге де өрт қауіпті жұмыстарды жүргізуге арналған орындардың орналасуы;

е) жанғыш заттар мен материалдарды жинау, сақтау және жою, арнайы киімді ұстау және сақтау тәртібі;

ж) үй-жайлардағы біржолғы шикізаттың, жартылай фабрикаттар мен дайын өнімнің рұқсат етілген саны;

з) жанғыш қалдықтар мен шаңды жинаудың, майланған арнайы киімді сақтаудың тәртібі мен кезеңділігі;

и) ауытқулары өрт немесе жарылыс тудыруы мүмкін Бақылау-өлшеу аспаптарының (манометрлер, термометрлер және т. б.) шекті көрсеткіштері;

к) өрт кезінде, оның ішінде өрт күзетін шақыру, технологиялық жабдықты авариялық тоқтату, желдеткіш пен электр жабдығын ажырату (оның ішінде өрт болған жағдайда және жұмыс күні аяқталғаннан кейін), өрт сөндіру және өрт автоматикасы құралдарын пайдалану, жанғыш заттар мен материалдық құндылықтарды эвакуациялау, тексеру және өрт-жарылыс қауіпсіз Жай-күйге келтіру кезіндегі қызметкерлердің міндеттері мен іс-әрекеттері кәсіпорынның (бөлімшенің) барлық үй-жайлары;

л) бір уақытта объектіде бола алатын адамдардың рұқсат етілген (шекті) саны.

Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етудің негізгі тәсілі

Өрт қауіпсіздігі декларациясы-өрт тәуекелінің нормативтік мәнін қорғау объектісінде қамтамасыз етуге бағытталған өрт қауіпсіздігі шаралары туралы ақпаратты қамтитын сәйкестікті бағалау нысаны. Басқаша айтқанда,

7

бұл белгілі бір нысандағы құжат, онда өрт қауіпсіздігінің қандай талаптары қорғаныс объектісінде жүзеге асырылуы керек екендігі туралы ақпарат бар. Өрт дабылы жүйесі қажет пе? Ені мен саны бойынша эвакуациялық шығуларға қандай талаптар қойылады? Және т. б. Бұл жалпыға қол жетімді талаптар және оларға өрт қауіпсіздігіне жауапты кез келген адам, немесе ол болмаған жағдайда, меншік иесі, қажетті нормативтік құжаттарды алдын ала зерделегеннен кейін жауап бере алады. Өрт қауіпсіздігі декларациясын жасау және тапсыру үшін лицензия немесе аккредиттеу талап етілмейді!

Өрт қауіпсіздігі декларациясы үш бөлім бойынша қорғау объектісі туралы ақпаратты қамтиды:

• Өрт қаупін бағалау

• Өрттен үшінші тұлғалардың мүлкіне ықтимал залалды бағалау.

• Техникалық регламенттер мен өрт қауіпсіздігі жөніндегі нормативтік құжаттар туралы федералдық заңдардың тізімі, олардың орындалуы қорғаныс объектісінде қамтамасыз етіледі.

Сауда орталығының иесі өрт қауіпсіздігі декларациясын әзірлеп, өз объектісі үшін өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етуге міндетті. Декларация мемлекеттік өрт қадағалау органдарында міндетті тіркеуге жатады.

Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етудің баламалы тәсілдері

1. Өрт аудитін жүргізу. Өрт аудиті-бұл өрт тәуекелін тәуелсіз бағалау қорғау объектісінің меншік иесі немесе өзге де заңды иесі мен өрт тәуекелін бағалау саласындағы қызметті жүзеге асыратын сараптама ұйымы арасында жасалатын шарт негізінде жүргізіледі. Сараптама ұйымының ерікті аккредиттеуді алу тәртібін ТЖМ белгілейді. ТЖМ (өрт қауіпсіздігі аудитін) ТЖМ жанында аккредиттелген сараптама ұйымдары ғана жүзеге асыра алады. Қорғаныс объектісі өрт қаупін тәуелсіз бағалау арқылы техникалық регламенттер туралы федералдық заңдарда және өрт қауіпсіздігі жөніндегі нормативтік құжаттарда белгіленген өрт қауіпсіздігі талаптарына сәйкес келген жағдайда, меншік иесі 3 жылдан аспайтын мерзімге өрт қаупін

8

тәуелсіз бағалау туралы қорытынды алады. Сондай-ақ, егер объектіде өрт қаупін тәуелсіз бағалау жүргізілсе, онда органдары 3 жыл бойы тексерулер жүргізбейді.

2. Арнайы техникалық шарттарды әзірлеу. Күрделі құрылыстың нақты объектісіне қатысты) қауіпсіздік саласындағы белгіленген немесе жоқ қосымша техникалық талаптарды қамтитын және объектіні инженерлік іздестірудің, жобалаудың, салудың, пайдаланудың, сондай-ақ бөлшектеудің (бұзудың) ерекшеліктерін көрсететін техникалық нормалар болып табылады. Егер өрт қауіпсіздігі талаптары болмаған жағдайда, жобаны әзірлеу және ғимараттың немесе құрылыстың құрылысы жобалау жұмыстарының алдында әзірленетін арнайы техникалық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

3. Өрт қаупін есептеу. Өрт тәуекелі-қорғау объектісінің өрт қауіптілігін және оның адамдар мен материалдық құндылықтар үшін салдарын іске асыру мүмкіндігінің өлшемі. Өрт тәуекелдерін есептеу нормативтік құжаттамада жазылған өрт тәуекелінің шамасын эксперименттік есептеулер нәтижесінде алынған деректермен салыстыру принципіне негізделген. Көбінесе өрт қаупін есептеу әр түрлі әдістерге сәйкес жүзеге асырылады, олар ең алдымен құрылымдардың түріне және олардың ерекшеліктеріне байланысты. Әкімшілік, тұрғын үй және сауда орындары, сондай-ақ өндірістік нысандар үшін жеке ережелер бар. Әрбір өрт қаупі үшін есептеу әдістемесі белгілі бір деректерді пайдалануды қамтиды: ғимараттардың өрт қауіптілігін талдау; өрт қауіптілігі жағдайларының пайда болу жиілігін анықтау; әртүрлі сценарийлер үшін өрт туындаған жағдайда қауіпті факторлар өрістерін құру; өрт қауіпсіздігі жүйелерінің болуы және түрлері; адамдар, мүлік және құрылымның өзі үшін өрт қауіпті жағдайдың туындау салдарын бағалау.

Ең алдымен, осы әдістердің барлығы сауда орталығындағы адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуі және өрт қауіпсіздігі талаптарын толық көлемде орындауы тиіс. Сондай ақ сауда орталығының өртке қарсы режимін қамтамасыз ету.

9

Мысал ретінде біздің қалада болған келесі өрттерге назар аударғым келеді: 2014 жылғы 16 желтоқсанда 21 сағат 44 минутта самус к., пекарский к-сі, 1 мекенжайындағы сауда орталығында өрт туралы хабарлама келіп түсті.

2. 2015 жылғы 21 шілдеде сағат 17: 19-да Жеңіс көшесі, 27/1 мекенжайында орналасқан "Грани" сауда орталығында өрт туралы хабарлама келіп түсті.

Жауапкершілік

Қолданыстағы заңнамаға сәйкес өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзғаны үшін жауаптылықта болады:

- мүлік иелері;

- мүлікке иелік етуге, пайдалануға немесе билік етуге уәкілетті адамдар, оның ішінде ұйымдардың басшылары;

- белгіленген тәртіппен өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жауапты болып тағайындалған адамдар;

- лауазымды тұлғалар өз құзыреті шегінде.

Жоғарыда аталған адамдар, азаматтар өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзғаны үшін, сондай-ақ өрт қауіпсіздігі саласындағы өзге де құқық бұзушылықтар үшін қолданыстағы заңнамаға сәйкес тәртіптік, әкімшілік немесе қылмыстық жауаптылыққа тартылуы мүмкін.

Негізгі нормативтік-құқықтық актілер

1) Үкіметінің 2012 жылғы 25 сәуірдегі N 390 "өртке қарсы режим туралы"Қаулысы;

2) Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексі 2001.12.30 № 195-ФЗ;

3) ТЖМ 2007 жылғы 12 желтоқсандағы N 645 "ұйымдардың қызметкерлерін өрт қауіпсіздігі шараларына оқыту "өрт қауіпсіздігі нормаларын бекіту туралы"бұйрығы;

4) "өрт қауіпсіздігі туралы"1994 жылғы 21 желтоқсандағы N 69-ФЗ Федералдық заңы;

10

6) "мемлекеттік бақылауды (қадағалауды) және муниципалды бақылауды жүзеге асыру кезінде заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау туралы

2.1Демалыс базасындағы өрт қауіпсіздігі ережелері

Демалыс базасында тұратын және оның аумағында демалатын қонақтар өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтауға міндеттенеді. Демалыс базасына орналасу кезінде осы Ережемен қол қою арқылы танысу қажет. Нөмірлерде және база аумағында орналасқан эвакуациялау жоспарымен, өрт қалқандары мен алғашқы өрт сөндіру құралдарының орналасқан жерімен алдын ала танысу қажет. Тұрғын үйлерде, үй-жайларда және демалыс базасының аумағында темекі шегуге қатаң тыйым салынады! Темекі шегуге тек осы үшін арнайы бөлінген жерде-"темекі шегуге арналған орын"рұқсат етіледі! Демалыс базасының аумағында от жағуға қатаң тыйым салынады! Барбекюді тек осы үшін арнайы бөлінген жерлерде қуыру керек. Барбекюді басқа орындарға ауыстыруға жол берілмейді. Қосылған электр аспаптарын, электр тұрмыстық және газ жабдықтарын қараусыз қалдырмаңыз! Нөмірде әкімшілік ұсынғаннан басқа жеке электр жылыту аспаптарын, үтіктерді және т.б. пайдалануға рұқсат етілмейді. Ақаулы/қолдан жасалған электр аспаптарын пайдалануға, оған арналмаған электр аспаптарында кірді кептіруге, электр қорғанысы ретінде қолдан жасалған және калибрленбеген сақтандырғыштарды (қателерді) қолдануға тыйым салынады. Жарылыс қаупі бар, өрт қаупі бар және тез тұтанатын заттарды өзіңізбен бірге алып жүрмеу ұсынылады. Егер бұл заттар болса, оларды тікелей күн сәулесінде сақтауға тыйым салынады. Сіріңке мен газ баллондарын балалардың қолы жетпейтін жерде сақтаңыз!

Үй-жайды түтіндеген немесе өрт шыққан кезде, қажет:

01 телефоны бойынша қоңырау шалып, өрттің нақты мекен-жайы мен шыққан жерін көрсету; әкімшіге(0-09)немесе өрт қауіпсіздігіне жауапты адамға(6-98) хабарлау; егер өрт шамалы болса, алғашқы өрт сөндіру

11

құралдарының (өрт сөндіргіш, су, құм,тығыз материалдан жасалған орамалар және т. б.) көмегімен өртті сөндіруге кірісу; адамдарды эвакуациялауды, ең алдымен балалар мен қарттар; егер сіздің өміріңізге қауіп төнсе, қауіпті аймақтан шұғыл түрде кету керек; өрттен жел соғатын жаққа кету керек; келген өрт сөндірушілермен кездесіп, өрттің орнын көрсету керек.

(Үй - жайда: түтін болған кезде тыныс алу мүшелерін дымқыл шүберекпен жауып, бүгіліп немесе жорғалап шығу керек. Егер адамда киім өртеніп кетсе, оны өртке қарсы матамен немесе табиғи гобелен жамылғысымен жабу керек. Жанып жатқан бөлменің терезелері мен есіктерін мықтап жауып, одан шығыңыз! Егер эвакуация жолдары кесілсе, онда баруға болмайды!

Өртті жою құралдары қоғамдық тамақтандыру өрті көптеген факторларға байланысты болуы мүмкін.

2.2 Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорнындағы өрт қауіпсіздігі - негізгі ережелер.

Күнделікті өмірде өрт қауіпсіздігі ережелерін елемеу апатты салдарға әкелуі мүмкін. Бірақ қоғамдық орындарда бұл ережелерді сақтамау кешірілмейді, өйткені өрт сияқты стресстік жағдайда көпшіліктің мінез-құлқын болжау өте қиын. Сондықтан мүлікті қорғауға және адамдардың өмірін сақтауға көмектесетін нормаларды сақтау қажет.

Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорнындағы өрт қауіпсіздігі нені қамтиды кез келген деңгейдегі тамақтану қауіпсіздігі жүйесі мыналардан тұрады:

• Алғашқы көріністерінде өрт туралы ескертуге тиіс дабыл.

• Мамандар келгенге дейін өрттің кез келген түрін жоюға қажетті барлық құралдар.

• Нақты құрылымдалған және түсінікті эвакуациялық схема.

• Қатты түтін жағдайында да көрінетін жарықтандырылған көрсеткіштердің болғаны жөн.

• Дауыс зорайтқыштың көмегімен зардап шеккен аймақтағы барлық

12

қатысушыларға оқиға туралы хабарлау қажет.

• Өрт кезінде келушілер мен ұжымды бағдарлай алатын қызметкерлерге нұсқау беру.

• Сонымен қатар, нұсқаулық мұндай оқиғалардың алдын-алу үшін жақсы қызмет етеді, өйткені қызметкерлерге өрттің барлық жолдары, соның ішінде ас үй жабдықтарын дұрыс пайдаланбау туралы айтылады.

Қоғамдық тамақтандыруды ұйымдастыруға арналған үй-жайлардың өздері қатаң сақталуы керек бірқатар стандарттарға ие:

• үй-жай бастапқыда заманауи дабылмен, соның ішінде түтін датчиктерімен жабдықталуы керек.

• Ас үйдің жұмыс беттерін орнатуға рұқсат етілмейді, олар қызған кезде тез тұтанады немесе ериді.

• Мұндай үнемдеу көп ұзамай үлкен зиян келтіреді.

• Эвакуациялық жүйелер стандарттарға сәйкес қатаң түрде жасалуы керек, ал барлық қосалқы және қосымша үй-жайларды ескеру қажет.

• Келушілер мен қызметкерлер бөлмеден шыға алатын тақтайшаларды қабырға декорымен жұмыс аяқталғаннан кейін бірден орнатқан дұрыс.

Олар айқын және түсінікті болуы керек.

• Ескерту жүйесі мекеме ашылғанға дейін орнатылады.

• Желдету жүйелері жұмыс істеуі керек, қызметкерлерге желдету беттерін таза ұстау туралы нұсқаулар берілуі керек.

• Кафе немесе мейрамхана ашылған алғашқы күннен бастап сіз арнайы журналды жүргізуді әдетке айналдыруыңыз керек, онда барлық өрт сөндіру құралдарының ағымдағы жағдайы жазылады және оларды тез арада жою үшін бұзушылықтар жазылады.

Дабыл

Дабыл адамдардың жиналуын болжайтын мекемелердегі дабыл және бір үй-жайда өрт қауіпті жабдықтың болуы тек кәсіби үлгіде болуы тиіс. Кішкене

13

тұтану кезінде жедел әрекет ету-мұндай құрылғының басты ерекшелігі. Бұдан басқа, жүйе шұғыл әрекет ету үшін міндетті түрде жақын жердегі өрт станциясының пунктіне бекітіледі. Объектіден сигнал алғаннан кейін құтқару қызметі дереу оқиға орнына шығады, бұл ретте әкімшімен немесе өрт қауіпсіздігіне жауапты адамның міндетін атқаратын адаммен байланысады. Бұл қоңыраудың шынайылығына көз жеткізу үшін жасалады, өйткені кейде дабыл жалған болып шығады, ал дабыл ашық оттың қандай да бір түрін ұсынатын тағамды дайындау процесіне жауап береді.

Оңтайлы дабылды келесі әрекеттерді автоматты түрде орындайтын дабыл деп санауға болады:

• Желдетуді өшіреді (өрттің тез таралуына жол бермеу үшін).

• Өрт сөндіру станциясына сигнал беретін дауыс зорайтқыштар мен жүйені іске қосады.

• Түтінді жою және өртті сөндіру процесі басталады.

Өрт қауіпсіздік шараларын ұйымдастыру

• Мейрамхананы эвакуациялау жоспары. Кафені немесе мейрамхананы эвакуациялау жоспарын құру кафені эвакуациялау жоспары:

• Кафелер, мейрамханалар, барлар мен клубтар көптеген келушілерді қабылдауға және оларға қызмет көрсетуге арналған. Мұнда адамдар демалуға, тамақтануға, салтанатты шараны атап өтуге, іскерлік немесе достық кездесу өткізуге келеді. Көптеген жағымды сәттер дәл осы жерлерде кездеседі және өрт қауіпсіздігі шаралары мен ережелерін қарапайым сақтамау салдарынан олар бұлыңғыр болған кезде өте өкінішті.

• Тамақтандыру кәсіпорнының әрбір иесі келушілер мен қызметкерлердің денсаулығы мен өміріне жауапты. Өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтамау түзетілмейтін және қайғылы салдарға әкелуі мүмкін.

14

3.1 Өртті жою құралдары

Өртті жою құралдары қоғамдық тамақтандыру өрті көптеген факторларға байланысты болуы мүмкін, олардың арасында: жабдықты абайсызда пайдалану, қысқа тұйықталу, жабдықты өшіру, және қасақана өртеу. Осы жеке жағдайлардың әрқайсысы әртүрлі бақылау әдістерін қамтиды. Мысалы, электр қуатымен байланысты проблемалар туындаған өртті ешқандай жағдайда су басуға болмайды, әйтпесе оның салдары бастапқы оқиғадан да қорқынышты болуы мүмкін.

Мысалы, электр қуатымен байланысты проблемалар туындаған өртті ешқандай жағдайда су басуға болмайды, әйтпесе оның салдары бастапқы оқиғадан да қорқынышты болуы мүмкін.

Өрт сөндіргіш (көбік, ұнтақ – 2 дана). Құм және күрек. Ішкі өрт краны.

Эвакуация схемасы

Эвакуация схемалары өрт қауіпсіздігі ережелері (01-03) эвакуация схемаларын жасау кезінде ескеру қажет сәттерді реттейді:

• 10 адамнан бір мезгілде болу көзделген үй-жайларда схемалар мен нұсқаулықтарды көрнекті орындарға іліп қою керек (3-тен 5 данаға дейін).

• Схеманы құрастыру кезінде сіз барлық қосымша бөлмелерді, тіпті Тоңазытқыш бөлмелерді де ескеруіңіз керек.

• Егер тамақтану алаңы 15-тен астам адамды қабылдауға арналған болса, схемалары бар тақтайшалар люминесцентті болуы керек.

Дауыс зорайтқыш

Дауыс зорайтқыш-бұл өрт туралы хабарлаудың қажетті құралы, өйткені барлық келушілер бөлменің бір бөлігінде емес, біреу темекі шегу залына немесе дәретханаға кіре алады. Бір уақытта 50-ге дейін қонақты қабылдай алатын мекемелерде бір ескерту сиренасы жеткілікті болады. Егер бұл көрсеткіш 50 адамнан асса, иесі сирена мен жарықтандыруды орнатуға міндетті. Сыйымдылығы 200 адамнан асатын болса, жоғарыда аталған тізімге

15

дауыс зорайтқыш қосылады.

Персоналды оқыту

персоналды оқыту-өрттің алдын алудың және өртке қарсы қауіпсіздік жүйесін ұйымдастырудың маңызды бөліктерінің бірі. Ұжымда үй-жайды дайындауға, ұжыммен жұмыс жүргізуге және техника мен желдетудің жарамдылығын бақылауға жауапты адам болуы керек. Қызметкерлер, ең алдымен, дүрбелеңмен күресуге, өздерін және келушілерді ұйымдастыруға және оларды қауіпті аймақтан өркениетті түрде шығаруға қабілетті болуы керек. Дабылдардың, сорғыштардың және өрт сөндіру құралдарының орналасуы мен жұмыс істеуіне байланысты кез келген өзгерістер бүкіл ұжымға жеткізілуі тиіс.

Негізгі талаптар

Жалы ережелері мен негізгі талаптары және оған ұқсас құжаттар әртүрлі мекемелердің иелеріне өртке қарсы жабдықпен бөлмені безендіруді жеңілдету үшін жасалған.

• Егер отқа төзімділіктің бірінші немесе екінші деңгейінде біліктілікке ие болған бөлмелерде фойе болмаса, қосалқы қақпадағы баспалдақ ашық болуы мүмкін.

• Баспалдақтың ұзындығы әлеуетті келушінің немесе ұжым мүшесінің жер бетінің ең алыс нүктесінен қаншалықты алыс екеніне байланысты.

• Адамдарды эвакуациялау кезінде бір адамға кемінде 0.2 ш. м. түсуі тиіс.

• Қызметтік өткелдер немесе үй-жайлар эвакуациялау жоспарында көрсетілуі тиіс.

• Егер екі өткелді бір өткелге біріктіру қажет болса, онда олардың жалпы ауданы әр өткелдің бастапқы аудандарының сомасынан кем болмауы керек.

• Азық-түлікті түсіруге арналған үй-жайларды эвакуациялау жолдары деп санауға болмайды.

16

Өндірістік және қонақ үй-жайлар бір-бірінен бөлінетін есіктердің отқа төзімділігі 0,6 сағаттан төмен болмауы тиіс.:

• Дәретхана, душ, жуу цехы.

• Желдету камералары, сорғы бөлмелері және инженерлік техниканы сақтауға арналған бөлмелер.

• Автоматты өртті жою бағдарламасы бар түтін датчигі бар үй-жайлар.

Инженерлік қамтамасыз ету

Инженерлік қамтамасыз етуге қойылатын талаптар қоғамдық тамақтану үшін міндетті болып табылады:

• жұмыс істейтін сумен жабдықтау жүйесі.

• Желдету

• Жылыту.

• Электр жарығы.

• Телефон байланысы.

Өрт қауіпсіздігі талаптары тұрғын үй-жайлардағы қоғамдық тамақтану орындарын кеңейту тұрғындарға кедергі келтірмеу үшін орналастырылған бөлек желдету жүйесімен жабдықталуы өте маңызды.

Желдету бөлек әзірленеді:

• жалпы зал, дәретханалар және жуу бөлмелері.

• Жууға және тамақ дайындауға арналған цехтар.

• Өндірістік үй-жайлар.

• Қоймалар.

• Әкімшілікке арналған үй-жайлар.

• Қызметкерлерге арналған душ.

• Өнімдерді салқындатуға арналған камералар.

Өрт қауіпсіздік шараларын ұйымдастыру

Мейрамхананы эвакуациялау жоспары. Кафені немесе мейрамхананы эвакуациялау жоспарын құру кафені эвакуациялау жоспары:

Кафелер, мейрамханалар, барлар мен клубтар көптеген келушілерді

17

қабылдауға және оларға қызмет көрсетуге арналған. Мұнда адамдар демалуға, тамақтануға, салтанатты шараны атап өтуге, іскерлік немесе достық кездесу өткізуге келеді. Көптеген жағымды сәттер дәл осы жерлерде кездеседі және өрт қауіпсіздігі шаралары мен ережелерін қарапайым сақтамау салдарынан олар бұлыңғыр болған кезде өте өкінішті.

Тамақтандыру кәсіпорнының әрбір иесі келушілер мен қызметкерлердің денсаулығы мен өміріне жауапты. Өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтамау түзетілмейтін және қайғылы салдарға әкелуі мүмкін.

Кафелердегі, барлардағы, мейрамханалардағы және клубтардағы өрт қауіпсіздігі мынадай факторлардан тұрады: өрт дабылы, өртті оқшаулау және өтеу құралдары (өрт сөндіргіштер, отты оқшаулау құралдары), эвакуациялау схемасы және шығуға бағыттаушы көрсеткіштер (Жарық тақтайшалары), дауыстап хабарлау жүйесі, персоналдың өртке қарсы жүйелер мен құралдарды пайдалана білуі.

Барларда, түнгі клубтарда, кафелерде және мейрамханаларда өрттің негізгі себептері: ас үй жабдықтарын пайдалану ережелерін бұзу, отшашулар мен жанғыш материалдардың жанында ұқсас заттарды пайдалану, ақаулы сымдар мен электр жабдықтары, адами фактор (отпен абайсызда жұмыс істеу).

Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарына қойылатын өртке қарсы талаптар:

Егер кафе, бар, мейрамхана немесе түнгі клуб 50-ге дейін келушілерді қабылдаса, онда өрттен қорғау үшін дыбыстық сиренаны қолдану жеткілікті. Кәсіпорынға 50-ден астам адам қызмет көрсеткен кезде, сиренадан басқа, бөлмеден шығу бағытын көрсететін жарық тақтайшалары болуы керек. Келушілер саны 200 адамнан асқан жағдайда, дауыс зорайтқыш ескерту жүйесін орнату міндетті.

10-нан астам келушілерді қабылдайтын әрбір тамақтандыру кәсіпорнында эвакуациялау жоспары әзірленіп, орнатылуы керек.

18

Қойма үй-жайлары болған кезде өрт қауіптілігі санаттарын есептеу, сондай-ақ поэ бойынша аймақтар класын айқындау жүргізілуі тиіс.

Егер бар, кафе, түнгі клуб немесе мейрамхана жертөледе немесе жертөле қабатында орналасса және 50 адамға дейін қызмет көрсетсе, онда сиреналардан басқа "шығу"деген жазуы бар жарық тақтайшалары болуы керек. Егер ұқсас кәсіпорын 50 – ден астам адамға қызмет көрсетсе-жоғарыда айтылғандардың барлығына және дауыстық дауыстық ескерту жүйесінің болуы қажет.

Терезелері жоқ жертөлелер мен жертөлелерде түтінге қарсы желдетудің сапалы жүйесі орнатылуы керек.

Өрт дабылы жүйесі барларда, мейрамханаларда, кафелерде және түнгі клубтарда өрт қауіпсіздігінің негізгі құрамдас бөлігі болып табылады. Мұндай жүйе инфрақызыл сәулелену, түтін, жылу және көрінбейтін жану өнімдерінен пайда болған өртті тез анықтайды.

Өрт дабылының автоматты жүйесі өрт ошағы анықталған кезде іске қосылады. Бұл жағдайда орталық станция ғимараттың автоматика жүйелерін басқаруға қатысты белгіленген әрекеттерді нақты орындауы керек: желдету жүйелері ажыратылады, ескерту, түтін шығару және өрт сөндіру жүйелері қосылады.

Заманауи өрт дабылы жүйелерін орнату жергілікті өрт сөндіру бөліміне және үй-жайдағы адамдарға осы қауіптің пайда болу кезеңінде де өртті жою бойынша шаралар қабылдауға мүмкіндік береді.

Әрбір қоғамдық тамақтандыру кәсіпорнында өрт қауіпсіздігі журналы (өрт сөндіру құралдарының есебін жүргізу және өрт сөндіргіштердің техникалық жай-күйі үшін) және өрт қауіпсіздігі бойынша нұсқаулық журналы болуы керек. Қызметкерлер арасында өрт қауіпсіздігіне жауапты адам болуы керек.

ТЖМ Мемлекеттік қадағалауының негізгі талаптарына сәйкес кафелерде, барларда, мейрамханаларда және түнгі клубтарда келесі

19

параметрлер анықталуы керек:

• Үй-жайлардың жарылыс-өрт қауіптілігі санаты;

• Эвакуация жолдарын есептеу және эвакуация жағдайларында адамдардың (келушілер мен персоналдың) шығуын бағыттау;

• Құрылыстардың отқа төзімділік шектерін және саңылаулардағы материалдардың отқа төзімділігін анықтау;

• Өрт қауіптілігін хабарлау жүйелерінің және өртті автоматты сөндіру жүйелерінің қажеттілігін анықтау.

Өрт қауіпсіздігі нормалары мен талаптарын білмеу және сақтамау осы мекемелердегі өрт себебінен мүлкінің жоғалғаны және адамдардың қаза тапқаны үшін басшылардан жауапкершілікті алып тастамайды. Ең дұрысы, мүлікті, қызметкерлерді және клиенттерді өрт апатынан қорғай отырып, өрт қауіпсіздігінің барлық талаптарын адал орындау.

Мейрамханадан немесе кафеден эвакуациялау жоспары, егер мекеме 50 немесе одан да көп келушілерді орналастыруға арналған болса, жасалуы керек. Сонымен қатар, тіпті өте кішкентай кафелер немесе барлар, егер олар орналасқан болса, тиісті құжаттамамен қамтамасыз етілуі керек немесе қонақ үйлер. Мұндай жоспарларды құруға көптеген келушілер жеткіліксіз жағдайда болуы мүмкін екенін ескере отырып, мұқият қарау керек.

3.2 Эвакуациялық жолдар

Өрт кезінде кафені эвакуациялау жоспарының үлгісі

Қызметкерлердің барлық есептеулері, көрсеткіштері мен әрекеттері оңай жүзеге асырылуы және іс жүзінде тексерілуі керек.

Кафені эвакуациялау жоспары-бұл өз қалауыңыз бойынша толтыруға болатын қағаз парағы ғана емес. Бұл заңға тең келетін бар құжат. Мұндай жоспардың болмауы үшін кафе иесі лицензиясынан айырылып, үлкен айыппұл төлеуі мүмкін. Құжат дұрыс ресімделмеген жағдайда да қиындықтар қамтамасыз етіледі, өйткені ол міндетті түрде өрт күзетімен келісілуі тиіс.

20

Эвакуация жоспары екі бөлімнен тұрады: графикалық (схема түрінде) және мәтіндік (кесте түрінде). Екі бөлікке де объектінің өрт қауіпсіздігіне жауапты адам қол қояды. Өрт күзетімен келісілгеннен кейін жоспарды мекеме директоры бекітеді.

Кафені эвакуациялау жоспарының мәтіндік және графикалық бөліктері Құжаттың екі бөлігін қамтитын жиынтық жоспар кафені күзетуді жүзеге асыратын қызметкерде, соның ішінде түнде де болады. Бұл лауазымды тұлғаның міндеті шақыру бойынша келген өрт сөндіру есебіне жоспарды тапсыру болып табылады. Мамандар үшін бұл отпен күресу және авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу кезінде елеулі көмек болады.

Жиынтық жоспар ай сайын нақтыланады, ал егер ғимараттың орналасуы өзгерсе немесе басқа да маңызды жағдайлар туындаса — дереу.

Мекеме қызметкерлерін жоспардың мазмұнымен және өрт кезіндегі міндеттермен таныстыру сабақ кезінде қол қойғызып жүргізіледі, бұл туралы арнайы журналда белгі қойылады.

Сондай-ақ оқыңыз

Эвакуация жоспарын өзіңіз қалай жасауға болады

Графикалық бөлімді пысықтау тәртібі

Жоспардың графикалық бөлігі негізінен мекемеге келушілерге арналған. ландшафт бағытында 600х400 мм немесе 400х300 мм форматтағы қағаз парағында.

Мейрамхананы эвакуациялау жоспарының графикалық бөлігінің мысалы

Диаграммада келесі ақпарат көрсетілуі керек:

Жалпы схема алдыңғы есіктің жанындағы кафенің ішіне ілінеді. Жергілікті схемалар әр бөлмеде ең жақсы жерде орналастырылады.

Мейрамхананы эвакуациялау жоспары дегеніміз не?

Мейрамхананы эвакуациялау жоспары-бұл төтенше жағдай туындаған кезде адамдардың қауіпсіз жерге көшу схемасы. Эвакуация жоспары-бұл ГОСТ-қа сәйкес жасалған құжат, ал оның болмауы үлкен айыппұлға,

21

әкімшілік жазаға немесе тіпті үй-жайдың жабылуына себеп болуы мүмкін екенін ұмытпаңыз

Өрт болған кезде эвакуациялау жоспары-бұл кез-келген адам сурет сала алатын сурет немесе схема ғана емес, оны жасау үшін. Ең алдымен, бұл кәсіпорында өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ететін құжат.Оның болуы өртке қарсы қауіпсіздіктің міндетті талабы болып табылады, ал болмауы үлкен айыппұлға, әкімшілік жазаға немесе тіпті қолданыстағы өрт нормаларына сәйкес келтірілгенге дейін үй-жайды жабуға себеп болуы мүмкін.

Мейрамхананы эвакуациялау жоспары қайда орналасуы керек?

Өрт кезінде адамдарды эвакуациялау жоспарын Үй-жайлар мен дәліздердің қабырғаларына, бағандарға және т.б. қара нүкте түрінде ғимаратты эвакуациялау жоспарында көрсетілген олардың орналасқан жеріне дәл сәйкес іліп қою керек.

Қолданыстағы өрт қауіпсіздігі ережелерін орындау арнайы мекемелердің тексеруші өкілдерін қуанту мақсатында емес, өрттің ықтимал салдарын болдырмау үшін қажет. Соңғылары арнайы мекемелерге арналған осы типтегі схемаларға ерекше талаптар қояды, олардың қатарына сыра барлары, кафелер, балалар ойын-сауық орындары және т.б. жатады. Барды немесе балалар кафесін эвакуациялау жоспарын сапалы жасау үшін негіз ретінде бөлменің өзі болуы керек. Сонымен қатар, өрт қауіпсіздігі ережелерін зерделеу қажет, оған сәйкес эвакуациялау схемалары ең көрнекті жерлерде орналасуы керек. Кафе немесе кез-келген басқа ұқсас мекеменің қызметкерлері басшылық міндетті түрде және арнайы журналға арнайы жазба жасалатындығына үнемі нұсқау береді. Белгіленген жауапты тұлға өрт қауіпсіздігі ережелерін орындауға жауап береді, сондықтан, ең болмағанда, тәуекелге бармас үшін, эвакуациялық жоспарды сатып алып, оны мамандарға алдын-ала тапсырыс берген жөн.

Аталған ерекшеліктер мүмкіндігінше сауатты орындалуы үшін және дайын эвакуациялық жоспар "жарамсыз" тексеру нәтижесінде пайда болмауы

22

үшін, бастапқыда оны өз бетінше құру идеясын қалдырып, барлық жұмысты "өрт қауіпсіздігі" компаниясының мамандарына тапсырған дұрыс, олар қажет нәрсенің бәрін мүмкіндігінше тез және толық орындайды.қолданыстағы талаптарға сәйкес.

Өрт схемасын жасау үшін сіз белгілі бір іс-қимыл алгоритмін ұстануыңыз керек, оның бірінші кезеңі кафе немесе бар бөлмесінің жоспарын сызу болып табылады, ал маңызды емес элементтерді алып тастауға рұқсат етіледі. Әрі қарай, эвакуация жоспарында шығуларға жылжу жолдары бар, ол үшін қатты жасыл сызық қолданылады, ал егер қосымша нұсқалар болса, оларды көрсету үшін нүктелі сызық қолданылады. Үй-жайда міндетті түрде болуы тиіс телефондар, өрт жүйелері мен өрт сөндіргіштер де эвакуациялау жоспарында белгіленеді.

Мәтіндік бөлімде жану кезінде персонал қабылдауы тиіс әрекеттер тізбесі, сондай-ақ орындаушылардың тізімі қол қойылады. Соңғыларын басшылық әрбір нақты қызметкердің мүмкіндіктерін ескере отырып тағайындайды. Мұнда жауаптылардың тізімі орналастырылған, олар осы ақпаратпен танысқандығын куәландыратын соңғы қолтаңбалармен расталады. Сондай-ақ, бардың эвакуациялық жоспарында оның құрылған күні және басшының мөрі қойылады, бірақ ол схема тексерушінің тексеруінен өткен кезде ғана қойылады. Мұндай нәтижеге қол жеткізу екіталай, сондықтан "өрт қауіпсіздігі" компаниясының мамандарының қызметтерін пайдаланып, оларға сенімді және сапалы жоспарға тапсырыс берген дұрыс.

Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарының ғимараттары мен аумағында өртке қарсы профилактика

Өрттер орасан зор материалдық зиян келтіреді, жарақат пен адам өліміне әкеледі, өйткені олар ашық от, жоғары температура, улы заттар, түтін, оттегінің жетіспеушілігі, ғимараттардың, құрылыстардың зақымдануы мен бұзылуы, техникалық жабдықтардың жарылуы және т. б. сияқты қауіпті

23

факторлардың пайда болуымен бірге жүреді.

Кәсіпорындарда өрт қауіпсіздігі ережелерін орындау барлық лауазымды тұлғалар мен азаматтар үшін міндетті болып табылады.

Өртке қарсы профилактика-өрттің алдын алу, оқшаулау және жою, сондай-ақ өрт болған жағдайда адамдар мен материалдық құндылықтарды қауіпсіз эвакуациялауды қамтамасыз ету жөніндегі ұйымдастыру және техникалық іс-шаралар кешені.

24

Қорытынды:

Әрине, іс жүзінде бәрі теорияға қарағанда басқаша көрінеді. Менің ойымша, адамдар қалай бұқтыруды білмегендіктен немесе қабілетсіздіктен ғана емес, бәрі соншалықты тез дамып, адам жай жоғалып кететіндіктен өледі.

Сондықтан, қорытындылай келе, мен өрт кезінде халықтың ең қарапайым әрекеттерін келтіргім келеді, оларды есте сақтау және төтенше жағдайларда жүзеге асыру оңай.

Сауда және қоғамдық тамақтандыру ұйымдарды базаларда өрттер кезінде алдымен "01" телефонына қоңырау шалып, балалар мен қарттарды дереу үй-жайдан шығарып, содан кейін ғана өртті өз күшімен сөндіру керек. Пайдаланылған судың мөлшері емес, оны дұрыс қолдану маңызды екенін есте ұстаған жөн.

Өрт кезінде, егер өрт сөндіргіш болмаса, импровизацияланған құралдар болуы мүмкін: тығыз мата (жақсырақ дымқыл) және су. Өртенген перделерді жұлып алып, таптауға тырысу керек, су құйыңыз. Сіз терезелерді аша алмайсыз, өйткені оттегінің түсуімен өрт күшейе түседі. Сол себепті өрт басталған бөлмені өте мұқият ашу керек.

Жалынды сөндіру мүмкіндігі болған кезде, оның таралуын шектеуге тырысып, отты шығуға немесе жанғыш материалдар жоқ жерге итеріп, отқа қарсы қозғалғаныңыз жөн. Жалынды ең тиімді сөндіру биіктіктен өрт деңгейінде жүзеге асырылады. Дәліздер бойымен, шатырларда, жертөлелерде және басқа да қауіпті жерлерде жүру керек болған кезде арқанмен сақтандыру керек, өйткені қатты түтіннен кері жол табу қиын.

Киім жанған адамға жүгіруге рұқсат етілмейді. Оны жерге құлатып, төсек жапқышына орап, мол сумен суару керек. Киімді сөндіру кезінде өрт сөндіргіштер қолданылмайды, себебі химиялық күйік пайда болуы мүмкін. Адам өлімінің негізгі себебі болып табылатын түтіннен барлық жолмен қорғану қажет. Түтінді салқындататын және бір уақытта оның бөлшектерін

25

тұндыратын бүріккіш су ағыны түтінді азайтады. Ең алдымен, мұны балалар болуы мүмкін жерде жасау керек. Мүмкін болса, өкпені газ маскасымен немесе респиратормен қорғау керек. Түтінді дәліздер бойымен иілу немесе жорғалау арқылы қозғалуға болады, өйткені төменгі жағында түтін аз. Адамдарды іздеуге барғанда, арқанмен байлау керек: біреу құтқарушыны сақтандыруы керек.

Өрт қауіпсіздігіне жауапты ұйымдардың басшылары, мамандары мен қызметкерлері өрт қауіпсіздігін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілердің талаптарын, өртке қарсы режим, ұйымның технологиялық процесі мен өндірісінің өрт қауіптілігі бөлігінде, сондай-ақ ұйымда өрт туындаған кезде өрттің алдын алу бойынша практикалық дағдыларды қалыптастыруға мүмкіндік беретін тәсілдер мен іс-қимылдар туралы білім көлемінде өрт-техникалық минимумға оқытылады, өрт кезінде адамдардың өмірін, денсаулығын және мүлкін сақтау.

Жарылыс-өрт қауіпті өндіріспен байланысты емес ұйымдардың басшыларын, мамандарын және қызметкерлерін өрт-техникалық минимумға оқыту жұмысқа қабылданғаннан кейін бір ай ішінде және кейіннен соңғы оқудан кейін кемінде үш жылда бір рет кезеңділікпен жүргізіледі. Өрт-техникалық минимумға оқыту білім беру мекемелерінде жүргізіледі.

26

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. 22.07.2008 ж. №123-Ф3 "техникалық өрт қауіпсіздігі талаптары туралы регламент".

2. 2009.12.30 N 384-ФЗ "техникалық ғимараттар мен құрылыстардың қауіпсіздігі туралы ереже".

4. ГОСТ Р 12.2.143-2009. Ресейдің ұлттық стандарты Федерациялар. Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Жүйелер фотолюминесцентті эвакуация. Бақылау талаптары мен әдістері.

5. СП 1.13130.2020 " өрттен қорғау жүйелері. Эвакуациялық жолдар мен шығулар".

6. СП 3.13130.2009 " өрттен қорғау жүйелері. Жүйелер өрт кезінде адамдарды эвакуациялауды ескерту және басқару. Өрт сөндіру талаптары қауіпсіздік"

7. СП 56.13330.2011 "Өндірістік ғимараттар". ҚНжЕ жаңартылған редакциясы

31-03-2001.

8. БК 44.13330.2011 "әкімшілік және тұрмыстық ғимараттар". ҚНжЕ 2.09.04

10. 2009.12.30 N 384-ФЗ "техникалық ғимараттар мен құрылыстардың қауіпсіздігі туралы ереже".

11. ГОСТ Р 12.2.143-2009. Ресейдің ұлттық стандарты Федерациялар. Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Жүйелер фотолюминесцентті эвакуация. Бақылау талаптары мен әдістері.

12 СП 1.13130.2020 " өрттен қорғау жүйелері. Эвакуациялық жолдар мен шығулар".

13. СП 3.13130.2009 " өрттен қорғау жүйелері. Жүйелер өрт кезінде адамдарды эвакуациялауды ескерту және басқару. Өрт сөндіру талаптары қауіпсіздік"

14 СП 56.13330.2011 "Өндірістік ғимараттар". ҚНжЕ жаңартылған

31-03-2001.

15. БК 44.13330.2011 "әкімшілік және тұрмыстық ғимараттар". ҚНжЕ 2.09.04

27