Ш.Уәлиханов өмірбаяны бойынша тест сұрақтары

1-4 сынып оқушыларына арналған Шоқан Уәлиханов туралы жеңіл әрі түсінікті сұрақ-жауаптар:

Сұрақтар:

1. Шоқан Уәлиханов кім болған?

Жауап: Ол ғалым, саяхатшы және зерттеуші болған.

2. Шоқан қай жерде туған?

Жауап: Шоқан Қостанай облысында туған.

3. Ол қандай жерлерді зерттеген?

Жауап: Шоқан Орта Азияны, Қытайды және Қазақстанның көптеген жерлерін зерттеген.

4. Шоқан не үшін танымал?

Жауап: Ол қазақ халқының тарихын, мәдениетін зерттеп, оларды жазып қалдырған.

5. Шоқан қай тілдерді білген?

Жауап: Ол қазақ, орыс және басқа да бірнеше тілді білген.

6. Шоқанның достары кімдер болған?

Жауап: Оның достарының бірі – ұлы жазушы Федор Достоевский.

7. Шоқанның еңбектерін қай жерде сақтайды?

Жауап: Оның еңбектері кітапханалар мен мұражайларда сақталады.

8. Шоқан неше жыл өмір сүрді?

Жауап: Шоқан небары 30 жыл өмір сүрген.

Бұл сұрақ-жауаптар балаларға Шоқан Уәлихановтың өмірі мен еңбегін түсінуге жеңіл әрі қызықты тәсілмен көмектеседі.

5-11 сынып оқушыларына арналған Шоқан Уәлиханов туралы күрделілеу әрі мазмұндырақ сұрақ-жауаптар:

Тарихи және өмірбаяндық сұрақтар:

1. Шоқан Уәлиханов қай жылы және қай жерде дүниеге келді?

Жауап: Шоқан Уәлиханов 1835 жылы Қостанай облысы, Сарыкөл ауданында дүниеге келген.

2. Шоқанның әкесі кім болған?

Жауап: Оның әкесі – Шыңғыс Уәлиханов, Абылай ханның ұрпағы, әскери шенеунік болған.

3. Шоқан Уәлиханов қай оқу орнын бітірген?

Жауап: Ол Омбы кадет корпусын бітірген.

4. Неліктен Шоқанды "қазақтың тұңғыш ғалымы" деп атайды?

Жауап: Себебі ол қазақ халқының тарихын, мәдениетін, этнографиясын алғаш рет ғылыми тұрғыдан зерттеген.

5. Шоқанның өмір сүрген кезеңінде қандай саяси оқиғалар болған?

Жауап: Оның өмір сүрген кезеңі – Ресей империясының Орта Азияны жаулап алу кезеңі.

Ғылыми еңбектері мен жетістіктері:

6. Шоқан Уәлихановтың Қашғария сапарының маңызы неде?

Жауап: Бұл сапар барысында ол Қашғарияның географиясын, тарихын, этнографиясын зерттеп, Ресей мен Еуропаға сол аймақ туралы маңызды ақпарат жеткізді.

7. Шоқан қандай ғылыми қоғамдарға мүше болды?

Жауап: Ол Орыс географиялық қоғамының толық мүшесі болған.

8. Шоқан Уәлихановтың қандай еңбектері бар?

Жауап: Оның еңбектерінің бірі – "Ыстықкөл сапарының күнделігі", "Қашғария туралы жазбалар", "Қырғыздар туралы жазбалар".

9. Шоқан қандай салаларда зерттеу жүргізген?

Жауап: Ол география, этнография, тарих, әдебиет салаларында зерттеулер жүргізген.

10. Шоқанның әдебиетке қосқан үлесі қандай?

Жауап: Ол қазақ және қырғыз халықтарының эпостарын зерттеп, Еуропаға танытқан. Мысалы, "Манас" жырын жазып алған.

Шоқанның жеке қасиеттері мен мұрасы:

11. Шоқанның бойында қандай қасиеттер болған?

Жауап: Ол өте білімді, ізденімпаз, әділетті, өнерпаз және жаңашыл адам болған.

12. Шоқан Уәлихановтың досы кім болған?

Жауап: Оның жақын достарының бірі – орыс жазушысы Федор Достоевский.

13. Шоқанның суретшілік қабілеті туралы не білесің?

Жауап: Ол саяхаттары кезінде көрген жерлердің суреттерін салып, табиғатты бейнелеген.

14. Шоқанның еңбектері Қазақстанның дамуына қалай әсер етті?

Жауап: Ол қазақ халқының мәдениетін, тарихын және дәстүрін зерттеп, оларды жазып қалдырған. Бұл оның елінің ғылымына қосқан үлкен үлесі.

15. Шоқан неше жыл өмір сүрді, және ол қай жерде қайтыс болды?

Жауап: Шоқан 30 жыл өмір сүрді. Ол 1865 жылы Жетісу өңіріндегі Көшентоған деген жерде қайтыс болды.

Оқушыларға ой салатын сұрақтар:

16. Егер Шоқан Уәлиханов қазір өмір сүрсе, қандай салаларды зерттеген болар еді?

17. Шоқанның еңбектері бүгінгі таңда Қазақстан үшін неге маңызды?

18. Саяхатшы ғалым болу үшін қандай қасиеттер қажет деп ойлайсың?

Ұсыныс:

Шоқанның карталары мен суреттерін көрсету.

Оның өміріне қатысты деректі фильм көру немесе талқылау.

"Шоқан Уәлихановтың өмірі – жастарға үлгі" тақырыбында эссе жазуды ұсыну.

Бұл сұрақ-жауаптар оқушылардың жас ерекшелігіне сай Шоқан Уәлихановтың өмірі мен еңбектерін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.