Сыныптан тыс шара. "Алаштың бес арысы"

Алаштың бес арысы

Мақсаты: Оқушыларға алаштың бес арысын таныстыра отырып, адамгершілік, рухани тәрбиеге тәрбиелеу. Қазақ автономиясының құрылуын насихаттау. Тәуелсіздігімізді айқындау.
Түрі: ауызша журнал, сайыс
Көрнекілігі, керекті құралдары: Фото суреттер, монтаждық фильмдер, мультимедиалық проектор, кітап көрмесі.
Қайырлы күн құрметті ұстаздар, оқушылар бүгінгі 9-сыныптар арлығында Алаш қозғалысына 100 жыл толуына орай ұйымдастырылып отырған «Алаштың бес арысы» атты тәрбиелік шарамызға қош келдіңіздер!

Кешіміз екі бөлімнен тұрады:

І. Бөлім 1. “Азаттыққа ұмтылу” бейнефильмді тамашалау.

2. «Ауызша журнал» айдары бойынша кітапхана меңгерушісі Шолпан Каденқызының шағын баяндамасы.

ІІ. Бөлім Кешіміздің 2-кезеңі интеллектуалды сайыс түрінде өтеді, ол үшін ортаға қатысушыларды шақырайық. Екі топқа бөліп, әділқазылар алқасымен таныстырамыз.

1.

2.

3.

Сайысымызды бастаймыз. Экранда тапсырмалар жасырынған ұяшықтар берілген, таңдау бойынша екі топ кезектесіп жауап береді.

1-сұрақ. Алашорда үкіметінің өмірге келуіне тікелей себепші болған жағдай ,оның алғашқы төрағасы кім? Ол туралы не білесіздер?

2-сұрақ. Ұлттық мәдениет пен әдебиеттің, білім мен ғылымның туын көтерген, жұртшылықтың санасына демократиялық ойлар сіңіріп, алға жетелеуге ұмтылған зиялы топ қалыптасты. Сол топ өкілдері кімдер және оларды кімдер деп топтастырды? (Бес арыс)

3-сұрақ. Қазақтың бес арысы бейнеленген. Олардың қай өңірде дүниеге келгенін және қандай еңбектерін білесіздер, соны атап берсеңіздер?

4-сұрақ. -Бұл кім, осы бейне материал бойынша не айтар едіңіздер? Оның қандай шығармаларын білесіздер? Нақты бір шығармасына тоқталыңыздар. (Мағжан Жұмабаев "Батыр Баян", "Жүсіп хан", "Түркістан" т.б.)

5-сұрақ. «Алаш», Алашордашылар»  сөзіне түсінік беріңіз.  («Алаш» — қазақ халқының балама атауы, қазақ сөзінің орнына қолданылатын көне ұғым. «Алашордашылар» осы партияға кірген қоғам қайраткерлері, ұлтын, елін сүйген зиялы азаматтар.)

6-сұрақ. Сәйкестендіріңіз 1-С, 2-Е, 3-А, 4-Б,5-Д

7-сұрақ. Бейне-материалдар қай фильмнен алынған, ол кімнің қай шығармасының желісімен түсірілген? Суреттегі негізгі кейіпкерлерді атай аласыздар ма?(«Батыр Баян» фильмі М.Жұмабаев. Баян, Абылай хан, қалмақ қызы)

8-сұрақ. Ж.Аймауытовтың ескерткіші туралы не айтасыз? (орналасқан жері, неше жылдығына орай, мүсіннің авторы, биіктігі және қай жылы ашылды?) Павлодар қаласында қазақтың көрнекті жазушысы, драматург, публицист, Абайдан кейінгі қазақ әдебиетінің негізін қалаушылардың бірі, педагог-ғалым Жүсіпбек Аймауытовтың туғанына 125 жыл толу айтулы датаға орай ескерткіш ашылды.   Алаш зиялысының құрметіне арналған ескерткіш Жүсіпбек Аймауытов атындағы қазақ музыкалы драма театрының алдында орнатылды.  - Мүсіннің биіктігі 3,6 метрді құрайды. Ал тұғырымен бірге биіктігі - 7,6 метр. Ескерткіштің авторы - астаналық мүсінші Ермек Тоқтаров.

9-сұрақ. Сөзжұмбақты шешу.

1. Алаш зиялылары ғылыми мақалаларын қай газет беттерінде жариялады? (қазақ)

2. Алаш партиясын ұйымдастырушылардың бірі. Ә.Бөкейханов болды.

3. «Тіл құрал» еңбегінің авторы кім? (Ахмет)

4. Қазақ зиялылары қандай жаламен ұсталып, қамалып, ату жазасына кесілді?(ұлтшыл)

10-сұрақ. Үзінді кімнің қай өлеңінен алынған? Өлеңнің идеясы қандай? (М.Дулатов «Оян, қазақ»)

Екі топтың бүгінгі интеллектуалдық, зияткерлік деңгейін бағалау үшін сөз қазылар алқасына беріледі.

Марапаттау.

Қорытынды:

Міне , ұлттық рухты өз тағдырынан жоғары қоя білген , кеңестік тарихта «ұлтшыл-ауытқушы» тұрғысынан қаралып келсе , бүгінгі тәуелсіз еліміздің тарихында алаш қайраткерлерінің қоғамдағы атқарған қызметі ұлттық сананы жаңғыртудағы ерлік істерімен құнды болмақ. Үш ғасырға жуық Алаштың арманы болып келген тәуелсіздіктің мұраты ұлттық рухты бодандықтан бостандыққа шығару екендігімен санассақ бүгінгі тарихи білім берудің басты бағыты өткенімізді әділ таразылап , құндылықтарымызды аршып, кейінгі ұрпаққа мұра ету-бүгінгі білім берудегі өткір мәселелердің бірі.

«Каzakh» бейнефильмді көре отырып, Алаш зиялыларын еске алу.

Бүгінгі кешімізге қатысып, келгендеріңізге мың алғыс. Әр кез бізге бейбіт күн сыйлаған бабларымызды естен шығармай, еңбектерін бағалай білейік.

Ұйымдастырғандар: Ибраева Ш.К.

Оразбаева Б.Қ.

Бағалау парағы

Әділқазының аты –жөні ____________________________________________

№19 ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУ МЕКТЕБІ

«Алаштың бес арысы»

(интеллектуалды сайыс)

Ұйымдастырғандар: Ибраева Ш.К.

Оразбаева Б.Қ.

ПАВЛОДАР

Алаш қозғалысына 100 жыл толуына орай

ұйымдастырылған «Алаштың бес арысы» атты

мектепішілік интеллектуалды сайысына белсене

қатысқаны үшін _________________топ

марапатталады

Мектеп директоры: Бекбаева А.Т.

Алаш қозғалысына 100 жыл толуына орай

ұйымдастырылған «Алаштың бес арысы» атты

мектепішілік интеллектуалды сайысында білімімен

ерекше көзге түскен _________________________

марапатталады

Мектеп директоры: Бекбаева А.Т.