Пәні:

Жаратылыстану

Бөлім:

5.3 А. Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

21.01.2025 ж

Сыныбы:

5 «Ж»

Сабақтың тақырыбы:

Табиғаттағы қауіпті құбылыстар

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

5.4.1.2- өлі табиғаттағы болып жатқан үдерістердің себеп-салдарларын түсіндіру

Сабақтың мақсаты:

Өлі табиғаттағы болып жатқан үдерістердің себеп-салдарларын түсінеді;

Табиғаттың қауіпті құбылыстарына не жататынын біледі;

Өзі тұратын аймақтың табиғат құбылыстарының ерекшеліктерін сипаттап жазады.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/

Уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5минут

Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Психологиялық ахуал қалыптастыру.

Топқа бөлу

I топ II топ III топ

Оқушылар мұғаліммен амандасады.

«Шаңырақ» әдісі арқылы үш топқа бөлінеді.

Мақтап, мадақтап отыру

Жарайсыңдар!

Суреттер

Өткенді пысықтау

5 минут

Өткен тақырыпты «Сиқырлы ұяшық» әдісімен, Wordwall платформасы арқылы пысықтау.

1)Ауа райы дегеніміз не?

2) «Климат»терминін алғаш рет ғылымға енгізген б.з.д. IIғасырда өмір сүрген ежелгі грек ғалымы?

3)Ауа райын зерттейтін ғылым? 4)Алғашқы «метеорологтар» кімдер болды?

5)Суық климаттық жағдайда құстар мен жануарлар қалай қорғанады?

6)Ыстық климатта тіршілік ететін жануарлардың ерекшелігі?

7)Қысқы ұйқыға кететін жануарларды атаңыздар?

8)Құрғақ климатқа тән өсімдіктерді атаңыздар?

9) «Климат» сөзі грек тілінен аударғанда қандай мағынаны білдіреді?

10)Қандай құралдардың көмегімен ауа райына және климатқа бақылау жүргізіледі?

Оқушылар «Сиқырлы ұяшық» әдісі арқылы сұрақтарға жауап береді.

Дескриптор:

-Сұрақтарға жауап береді-1 балл

ҚБ: «Глобус» әдісі

https://wordwall.net/resource/52688949

Оқулық

Суреттер

Сабақтың ортасы

20 минут

Сабақтың соңы

5 мин

Рефлексия

5 мин

Үйге тапсырма

Жаңа тақырып

«Кім тапқыр» ойыны арқылы сұраққа жауап беріп,жаңа тақырыпты ашады.

Мұғалім жаңа тақырыпты тақтаға жазып, презентация арқылы түсіндіреді.

Қауіпті табиғи құбылыстар бұл тұрғындардың қалыпты тіршілігіне, денсаулық және материалдық құндылықтарының қирауына,жойылып кетуіне әсер етеді. Табиғаттағы құбылыстар адамдарға қауіпті қатер төндіруі мүмкін. Мұндай құбылыстар планетамыздың барлық аймағында болып тұрады.

«Жанартау атқылауы» тәжірибесін жасау.

Құрал-жабдықтар:Су,сусабын,марганцовка,ас содасы, лимон қышқылы,сутек тотығы.

Топтық жұмыс

«Ойлан,топтас,бөліс» әдісі.

1 топ: Табиғи өрт.Өрттің пайда болу себептерін атайды.

2 топ: Су тасқыны табиғатқа, адам өміріне қандай зиян келтіреді?

3 топ: Қуаңшылық. Қуаңшылықтың табиғатқа зияны?

Жеке жұмыс

Өзің тұратын аймақтың табиғат құбылыстарының ерекшеліктерін сипаттап жазып,айтыңыздар.

ЕБҚ

Табиғаттың қауіпті құбылыстарына арналған ақпаратты көшіріп жазу.

-Жер сілкіну,жанартау атқылауы,көшкін, боран,құрғақшылық,тасқын,өрт табиғатта жиі қайталанатын «табиғи қауіпті құбылыстар» деп аталады.

-Көптеген қауіпті жағдайлар адамның әрекетіне де байланысты.

Жұптық жұмыс

Функционалдық сауаттылыққа арналған тапсырма.

Мәтін

Жер сілкіну – жер асты дүмпуі күштерінің әсерінен Жердің беткі қыртысының тербелуі. Жер сілкінісін сейсмология ғылымы зерттейді. Оның туындауына және дамуына байланысты құбылыстарды сейсмикалық құбылыстар деп атайды. Пайда болу тегіне қарай жерсілкіну жанартаулық, денудациялық және тектоникалық болып бөлінеді. Жер сілкіну ұзақтығы бірнеше секундтан бірнеше айға (кейде жылға) дейін созылады. Механикалық кернеу күшінің біртіндеп шығуына байланысты, жер асты дүмпулері қайталанып отырады. Барлық сейсмологиялық құбылыстардың 80%-ы Тынық мұхитында орын алады.Мұхит астындағы жердің тербелуі цунамиге әкелуі мүмкін. Ол — көбінесе геологиялық ақаулардың себебінен басталады. Бірақ, ядролық қаруды сынау, жанартау белсенділігі және шахталарды бұрғылау үшін де болуы әбден мүмкін.

І жұп

1. Жер сілкінісін зерттейтін ғылым?

2. Жер сілкінісінің пайда болу себебі?

ІІ жұп

1. Жер сілкіну пайда болу тегіне қарай нешеге бөлінеді?

2.Төтенше жағдай болғанда хабарласатын жедел құтқару қызметінің, өрт сөндіретін және медициналық көмек беретін мекемелердің телефон нөмірін сипаттап жазыңыздар.

«Spinner» әдісі арқылы сабақты қорытындылау.

1.Табиғаттағы қауіпті құбылыстарды ата.

2.Өрт сөндіру қызметінің телефон нөмірін ата.

3.Жер сілкінісі кезінде үйдің қай орындары қауіпсіз?

4. Су тасқынының пайда болу себептері?

Кері байланыс

«Білім шырағы» әдісі

Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын тыңдайды.

§35. Табиғаттағы қауіпті құбылыстар тақырыбын мазмұндау.

Жаңа тақырыпты ашуға септіктерін тигізеді.

Жаңа тақырыпты түсінеді

Тәжірибе жасайды

Оқушылар топпен бірлесе жұмыс жасайды.

Оқушылар жеке жұмыс жасайды.

Ақпаратты дәптеріне жазады.

Оқушылар жұптасып, алдымен, берілген мәтінмен танысып шығады. Сұрақтарға «Google» әдісі арқылы жауап жазады.

Жұптық жұмыс жасайды.

Тапсырманы орындайды.

Сұрақтарға жауап береді.

Оқушылар сабақтан алған әсерімен бөліседі.

Жарайсыңдар!

Жарайсыңдар!

Дескриптор:

-Табиғат құбылыстарының пайда болу себептерін және алдын алу шараларын жіктеп жазады- 3 балл

ҚБ: «Глобус» әдісі

Дескриптор:

-Өзі тұратын аймақтың табиғат құбылыстарының ерекшеліктерін сипаттап жазады,айтады-2балл

ҚБ: «Глобус» әдісі

Дескриптор:

-Жер сілкінісін зерттейтін ғылымды анықтайды.

-Жер сілкінісінің пайда болу себебін түсіндіреді.

-Жер сілкіну пайда болу тегіне қарай нешеге бөлінетінін анықтайды.

-Төтенше жағдай болғанда жедел көмек беретін мекемелердің телефон нөмірін сипаттап жазады.

3 балл

ҚБ: «Глобус» әдісі

Дескриптор:

Сұрақтарға жауап береді-1 балл

ҚБ: «Глобус» әдісі

«Білім шырағы» әдісі

https://view.genially.com/678e782eaf48698ade32f7fb/interactive-content-hidden-image-quiz

Интербелсенді тақта

Оқулық, дәптер,

презентация

А3 қағаз,

маркер,

қима қағаздар

Жұмыс дәптері

Жұмыс дәптері

Интербелсенді тақта

Қима қағаздар

https://wordwall.net/ru/resource/78763633

А3 қағаз

Оқулық