тапсырма

Тармақталған алгоритмдерді программалау
Тармақталған алгоритм-орындалуы керек қадам белгілі бір шарттың
орындалу немесе орындалмауына байланыстыжүзеге асырылатын алгоритм.
Шарт дегеніміз- тексеру нәтижесінде «ия» (ақиқат)немесе «жоқ» (жалған)
логикалық мәндерін қабылдайтын логикалық өрнек немесе пікір.

Логикалық есеп
x=5
y=8
print("x==y:",x==y)
print("x==y:",x!=y)
print("x print("x>y:",x>y)
print("x<=y:",x<=y)
print("x>=y:",x>=y)

Жауабы:
x==y: False
x==y: True
x x>y: False
x<=y: True
x>=y: False

1-тапсырма.
a және b бүтін сандар берілген. Егер a саны жұп болса, онда a санына b
санын көбейт. Ал сан тақ болса, онда санның өзін b санына қосып, нәтижені
экранға шығар.

a=int(input())
b=int(input())
if a%2==0:
print(a*a)
else:
print(a+b)
2-тапсырма.
Нақты B саны берілген. B саны оң сан болса, квадратын, теріс сан болса,
кубын есептеп, нәтижені экранға шығар.
b=int(input())
if a>0:

print(a**2)
else:
print(a**3)
Практикалық тапсырмалар:
1-тапсырма.K саны берілген. Осы санның жұп немесе тақ екенін
анықтайтын программа құр. Егер сан тақ болса,экранға 1, әйтпесе 0 шықсын.
k=int(input())
if k%2==0:
print(0)
else:
print(1)
2-тапсырма.
Велосипедші Бурабай трассасында V м/с
жылдамдықпен қозғалса, S м жолды t секундта жүріп
өте ала ма? Анықта. Егер жүріп өтсе “ia” әйтпесе
“joq” жауаптарының бірі экранға шықсын.
Деректердің енгізілу реті: V-жылдамдық, S-жол, tуақыт.

v,s,t=map(int,input().split())
if s/v<=t:
print('ia')
else:
print('joq')
3-тапсырма. Қыста күн жылы болса, мұз үстінде
хоккей ойнай алмайсың. 7-сынып оқушылары
бүгін сабақтан кейін хоккей ойнауды жоспарлап
отыр. Мұғалім оқушыларға соңғы үш күнгі
тіркелген ауа температурасы температурадан
төмен болған жағдайда ғана хоккей ойнауға
болатынын ескертті. Берілген деректерді
пайдаланып, оқушылар бүгін хоккей ойнай ала
ма, әлде ойнай ала ма, соны анықтайтын программа құр. Деректерді енгізу
реті: Соңғы үш күндегі ауа-райының мәндері: a,b,c және t температура

a,b,c,t=map(int,input().split())
ortasha=(a+b+c)/3

if t>ortasha:
print (‘ia’)
else:
print(‘joq’)
Кірістірілген шарттарды программалау
Шарт тексеру операторының құрамында
екінші шарт тексеру операторы қолданылса,
онда мұндай шарт тексеру-кірістірілген шарт
тексеру деп аталады.
1-тапсырма. Функцияның мәнін есептейтін
программа құрастыр. құрастырған программа
кірістірілген шарттарды қолданудың қай нұсқасына
жатады?
x=int(input())
if x>0:
y=x+100
elif x<0:
y=x*x
else:
y=20
print(y)
3-тапсырма. P саны берілген. P саны 0-ден үлкен болса, онда санның кубын
тап, 0 ден кем болса, онда оған К санын қос, 0-ге тең болса, онда саннан Z-ті
азайт. Деректерді енгізу реті: P, К, Z

P, К, Z=map(int,input().split())
if P>0:
print(P**3)
elif P<0:
print(P+K)
else:
print(P-Z)
4-тапсырма. Input.txt мәтіндік файлында аралары босорынмен ажыратылған
a,b және с бүтін сандары берілген. Кірістірілген шарттарды қолданып, үш
санның кішісін табатын программа құр. Нәтижені output.txt файлына жаз.

f1=open(‘input.txt’, “r”)
f2=open(‘output.txt’, “w”)

a,b,c=map(int,f1.readline().split())
#d=min(a,b,c)
If a>b:
If c>b:
min=b
else:
min=c
else:
if a>c:
min=c
else:
min=a
print(min)
f2.write(str(min))
f1.close()
f2.close()
Құрамды шарттарды программалау
Құрамды шарттар дегеніміз – логикалық амалдар көмегімен тұтас бір
шартқа біріктірілген бірнеше қарапайым шарт.

Құрамды шарттарды бағдарламалауға мысалдар
1-мысал: a,b,c бүтін сандар берілген. Бұл сандардың ішіндегіөзара кері
сандарды анықта. Егер өзара кері сандар бар болса – “ia”, жоқ болса -“joq”
жауабы экранға шығуы керек.

a,b,c=map(int,input().split())
if a+b==0 or a+c==0 or b+c==0:
print(‘ia’)

else:
print(‘joq’)
if a==-b or a==-c or b==-c:
print(‘ia’)
else:
print(‘’joq)
Талдау есебі.
5-суреттегі программа кодын үш
қабырғасы берілген
үшбұрыштың теңбүйірлі екенін
(6-сурет) анықтайтын
программаға ауыстыру үшін
қандай өзгерістер жасау керек?
a,b,c=map(int,input().split())
if a==b==c:
print(“Teng buirli ushburysh”)
else:
print(“baskasy”)
1-тапсырма.Төменгі кестедегі логикалық өрнектердің мәнін тап (true,false)

a=int(input(‘a sanyn engiz:’))
b=int(input(‘b sanyn engiz:’))
print(‘a>b or b>a=>’,a>b or b>a)
print(‘a%5==0 and b>a’a%5==0 and b>a)
3-тапсырма. Аралары бос орынмен ажыратылған a,b және c бүтін сандары
берілген. Осы сандардың үшеуі де оң сан болса-1, басқаша болған жағдайда
нәтиже ретінде экранға 0 саны шықсын.

a,b,c=map(int,input().split())
if a>=0 and b>=0 and c>=0:
print(1)
elif a==0 or b==0 or c==0:

print(‘arasynda 0 degen san bar’)
else:
print(0)
print(int(a>=0 and b>=0 and c>=0))
4-тапсырма. Кіру файлында төрттаңбалы N бүтін саны берілген. Құрамды
шартты пайдаланып, осы санның палиндром екенін анықта. Егер сан
палиндром болса -1, әйтпесе нәтиже ретінде экранға 0 саны шықсын.
Палиндром сан оң жағынан да, теріс жағынан да оқығанда бірдей сан болады.
Мысалы, 2662 палиндром, ал 2686 палиндром емес.

s=int(input())
a=s//1000
b=s//100%10
c=s//10%10
d=s%10
if a==d and b==c:
print(1)
else:
print(0)
Практикалық жұмыс
1-тапсырма. a,b сандары берілген. Осы сандардың ең кішісін табатын
программа құрастыр.

a,b =map(int,input().split())
if a print(a)
else:
print(b)
2-тапсырма. a,b,c,d сандары берілген. Осы сандардың ең үлкенін табатын
программа құр.

a,b,c,d=map(int,input().split())
if a>b:
if a>c:
if a>d:
print(a)

3-тапсырма. Даладағы қуғын
Қасқыр мен түлкі екеуі бір уақытта қоянды көріп қалып, оны қуа
жөнелді(1-сурет) Қоянның жылдамдығы v м/c, қасқырдың жылдамдығы m
м/c, ал түлкінің жылдамдығы k м/с –қа тең.
1) Қоян қасқырға да, түлкіге де жеткізбеуі
үшін орындалуы керек шарттарды тауып
жаз.
2) 1-суреттегі оқиғаның программасын құр.
Тапсырмада қоян екеуіне де жеткізбей
кетсе, экранға 0, егер қоянды қасқыр
бірінші қуып жетсе, онда 1, ал түлкі
бірінші қуып жетсе, 2 деген жауап экранға
шықсын. Енгізу деректерінің реті:vқоянның, m-қасқырдың, k-түлкінің жылдамдығы.

v,m,k=map(float,input().split())
if v>=m and v>=k:
print(0)
if m>v and m>k:
print(1)
if k>v and k>m:
print(2)
5-тапсырма. х сандар осінде х1 және х2 бүтін санды нүктелері берілген. (2сурет). А нүктесі осы сандар аралығына жата ма?Анықта. Егер А нүктесі осы
сандар аралығында жатса, экранға ”ia”, әйтпесе “joq” нәтижесі шығатын
болсын.

x1,x2,a=map(int,input().split())
if x1>a and x2 print(‘ia’)
else:
print( ‘joq’)
6-тапсырма. 5 таңбалы сан палиндром ба? Анықтапб программасын
құрастыр. Егер сан палиндром болса, -1, әйтпесе нәтиже ретінде экранға 0
саны шығатын болсын.

s=input()
a=s[0]
b=s[1]
c=s[2]
d=s[3]
e=s[4]
if a==e and b==d:
print(1)
else:
print(0)
print(a==e and b==d)
7-тапсырма. Күн райы туралы. Қазақстанның солтүстік,шығыс, оңтүстік,
батыс және орталық өңірлеріндегі қыс кезіндегі бір күндік күн райы жайлы
деректер берілген. Осы деректерді пайдаланып, еліміздің өңірлерінде
тіркелген ең суық температура мен ең жылы температураның
айырмашылығының модулін табатын программа құрастыр.

solt=int(input())
shyg=int(input())
ont= int(input())
bat= int(input())
ort= int(input())
a=max(solt,shyg,ont,bat,ort)
b=min(solt,shyg,ont,bat,ort)
print(abs(a+b))
9-тапсырма. Берілген 1-ші,
2 –ші блок-схемалардың
Python программалау
тіліндегі балама
программасын жаз.
a,b,c,d=map(int,input().split())
if a>b:
if a>c:
p=a%d
else:
p=b%d
else:
p=(b+c)%d
print(p)

Таңдауды ұйымдастыру
Программалау кезінде бірнеше балама нұсқадан бірін таңдау үшін if-elif-else
құрылымын қолдануға болады.

1-тапсырма. Ай атауының нөміріне қарап, оның атауын табатын программа
мен блок-схема құр.
n=int(input())
n=n%12
ai={1: ‘Qangtar’,2: ‘Aqpan’,3: ‘Nauryz’,11: ‘Qarasha’,0: ‘Jaltoksan’}
print(ai[n])
2-тапсырма. 0 –ден 9-ға дейінгі цифрларды енгізіп, олардың атын көрсететін
жоба дайында.

n=int(input())n=n%10
san={0: ‘Nol’,1: ‘Bir’, 2: ‘Eki’, 3: ‘Ush’, 4: ‘Tort’, 5: ‘Bes’}
print(san[n])
Практикалық жұмыс
1-тапсырма.Үшбұрыштың a,b,c қабырғалары берілген. Осыүшбұрышты
тікбұрышты үшбұрыш деп атауға бола ма? Оның программасын құр.Егер
үшбұрыш тікбұрыштыболса -1, немесе нәтиже ретінде экранға 0 саны
шықсын.

a,b,c=map(int,input().split())
if a*a+b*b==c*c:
print(1)
else:
print(-1)
3-тапсырма. А мен В сандары берілген. Осы сандардың қайсысы бүтін сан
екенін анықта. Егер тек А саны бүтін болса -1, тек В саны бүтін болса -2,

екеуі де бүтін сан болса -3, ал екеуі де бөлшек сан болса, онда 0 цифры
экранға шықсын. Тапсырманың блок-схемасын құр.

a,b=map(float,input().split())
if a==int(a)and b==int(b):
print(3)
elif a==int(a):
print(1)
elif b==int(b):
print(2)
else:
print(0)
4-тапсырма. Қазақ халқының жыл санауындағы әр жылға жан-жануардың
атауы берілген. Бұл атаулар: 1) тышқан; 2) сиыр;3) барыс; 4)қоян,5) ұлу,6)
жылан,7) жылқы, 8)қой, 9) мешін, 10) тауық, 11) ит, 12) доңыз. Белгіленген
нөмір бойынша сол жылдың атауын беретін программа жаз.

Jyl={1: ‘Tyshqan’,
2: ‘Syir’,
3: ‘Barys’,
4: ‘Qoyan’,
5: ‘Ulu’,
6: ‘Jylan’,
7: ‘Julqy’,
8: ‘Qoi’,
9: ‘Meshin’,
10: ‘Tauyq’,
11: ‘It’,
12: ‘Donyz’,}
n=int(input()%12)
print(jyl[n])
5-тапсырма. Қазақстанда автокөлік нөмірлерінің әр өңірге тиесілі сериясы
бар. Берілген индекске қарап, сол серияның қай өңірге тиесілі екенін
анықтайтын программа жаз.

n=int(input())%17
qalalar={1: ‘Nur-Sultan’, 2: ‘Almaty’, 3: ‘Aqmola obl ’, }
print(qalalar[n])

6-тапсырма. Үш сан берілген. Осы үш санның арасындағы жұп сандарды
квадратқа, тақ сандарды кубқа көтеретін программа құр. Программа
нәтижесін экранға шығар.

a,b,c=map(int,input().split())
if a%2==0:
print(a*a,end= ‘’)
else:
print(a*a*a,end= ‘’)
if b%2==0:
print(b**2,end= ‘’)
else:
print(b**3,end= ‘’)
if a%2==0:
print(a*a,end= ‘’)
else:
print(a*a*a,end= ‘’)
7-тапсырма. Бір-біріне тең емес К және P нақты сандары берілген. Бұл
сандар өзара тең болса, онда оларды нөлге ауыстыр. Осы сандардың кішісін
екеуінің қосындысының жартысымен, үлкенін екеуінің көбейтіндісінің екі
еселенгенімен ауыстыратын программа құр.

a,b=map(int,input().split())
if a==b:
print(0,0)
else:
print((a+b)//2,()a*b)*2)
8-тапсырма. Бұрыш градустық өлшеммен берілді. Ол қандай бұрыш? Егер
доғал бұрыш болса -1, сүйір бұрыш болса-2, ал тікбұрыш болса, 3 санын
экранға шығаратын программа құр.

n=int(input())%180
if 0 print(2)
elif n==90:
print(3)
else:
print(1)