Биология 10 сынып Тақырыбы: Адам гемоглобині мен миоглобинінің құрылысы мен қызметі. Гемоглобин мен миоглобин — бұл оттегі тасымалдайтын және сақтайтын маңызды ақуыздар, бірақ олардың құрылысы мен қызметі әртүрлі. Гемоглобин Құрылысы: • Гемоглобин күрделі ақуыз, ол эритроциттерде (қызыл қан жасушалары) болады. • Төрт полипептидтік тізбектен тұрады (екі альфа және екі бета тізбектері), әр тізбектің құрамында гем тобы болады. • Гем — темір ионы (Fe²⁺) бар органикалық молекула, бұл оттегін байланыстыруға мүмкіндік береді. Қызметі: • Негізгі қызметі — өкпеден дененің басқа ұлпаларына оттегін тасымалдау. • Сонымен қатар, гемоглобин артық көмірқышқыл газын (CO₂) ұлпалардан өкпеге тасымалдауға қатысады, бұл тыныс алу үдерісін реттеуге мүмкіндік береді. Ерекшеліктері: • Гемоглобин оттегі қысымы жоғары кезде (мысалы, өкпеде) оттегіні оңай байланыстырады және қысым төмендеген кезде (ұлпаларда) оны бөледі. • Оның аллостериялық қасиеті бар, яғни бір оттегі молекуласы байланысқан кезде қалған үш ор