Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

____С.Сейфуллин атындағы 52 ЖББМ__________________________ мектебі

Химия пәні бойынша ғылыми мақала

Тақырыбы:

«Химия пәнінде жасанды интеллектті пайдаланудың маңыздылығы»

Орындаған: ________Кувватов Самат Бобомуратович__________________

Тексерген: __________________________

Қала: _____Жетісай ауданы___________

2025 жыл

---

МАЗМҰНЫ

1. Кіріспе

2. Жасанды интеллектті пайдаланудың артықшылықтары

3. Химия пәнінде ЖИ қолданудың бағыттары

4. Мұғалім мен оқушы үшін пайдасы

5. Қорытынды

6. Пайдаланылған әдебиеттер

---

1. Кіріспе

Қазіргі таңда білім беру жүйесінде цифрлық трансформация кең көлемде жүзеге асуда. Соның ішінде жасанды интеллект (ЖИ) технологиялары оқу процесіне еніп, мұғалімдер мен оқушылар үшін жаңа мүмкіндіктер аша бастады. Химия пәні — күрделі құрылымы бар ғылыми сала. Мұнда молекулалар, атом құрылысы, химиялық реакциялар механизмі сияқты күрделі түсініктер бар.

ЖИ осы күрделі ұғымдарды түсіндіруді, тәжірибелік жұмыстарды орындауды және білімді бағалауды жеңілдететін тиімді құрал болып табылады. Сондықтан химия пәнінде жасанды интеллектті пайдалану — білім сапасын арттырудың маңызды әрі заманауи жолы.

---

2. Жасанды интеллектті пайдаланудың артықшылықтары

2.1 Оқытуды жекелендіру

ЖИ оқушының үлгерімін талдап, оның білім деңгейіне сәйкес жеке оқу жоспарын құра алады. Мысалы, оқушы химиялық теңдеулерден қателессе, жүйе сол тақырыпқа байланысты қосымша тапсырма береді.

2.2 Күрделі химиялық процестерді визуализациялау

Химиядағы атом құрылысы, молекулалық байланыстар, реакция механизмі сияқты тақырыптарды түсіндіру үшін 3D модельдеу мен анимациялар өте тиімді. ЖИ құралдары осы процестердің барлығын көрнекі көрсетіп, оқушының түсінуін жеңілдетеді.

2.3 Виртуалды зертханалық жұмыстар

Көптеген мектептерде химиялық реактивтер немесе зертханалық құралдар жеткіліксіз. ЖИ негізіндегі виртуалды зертханалар қауіпсіз, шығынсыз және шынайы тәжірибелер жасауға мүмкіндік береді.

Оқушылар температура өзгерісі, концентрацияның әсері сияқты факторларды өздері басқарып, тәжірибе нәтижесін көре алады.

2.4 Автоматты бағалау және кері байланыс

ЖИ оқушының жұмысын автоматты түрде тексеріп, қателерін анықтайды және нақты түсіндіру береді. Бұл мұғалімнің уақытын үнемдеп, оқытудың сапасын арттырады.

2.5 Химиялық есептерді шешуге көмек

ЖИ химия есептерін шешу барысында:

– есепті талдайды;

– химиялық теңдеу құрады;

– есептің қадамдарын түсіндіреді;

– дұрыс шешімге бағыттайды.

Бұл оқушының логикалық және аналитикалық ойлау қабілетін дамытады.

---

3. Химия пәнінде ЖИ қолданудың негізгі бағыттары

– Виртуалды зертханалық симуляторлар

– 3D молекулалық модельдер

– AR/VR технологиялары

– Бейімделген онлайн платформалар

– Дыбыстық және мәтіндік ЖИ ассистенттері

– Үлкен химиялық деректерді талдау және болжау

---

4. Мұғалім мен оқушы үшін пайдасы

4.1 Мұғалім үшін

– Сабақ жоспарлау жеңілдейді

– Оқушы прогресін нақты бақылауға болады

– Уақыт үнемделеді

– Интерактивті материалдар дайындауға мүмкіндік береді

4.2 Оқушы үшін

– Қиын тақырыптарды оңай түсінеді

– Қауіпсіз тәжірибе жасайды

– Оқу мотивациясы артады

– Жеке оқу траекториясы қалыптасады

---

5. Қорытынды

Химия пәнінде жасанды интеллектті қолдану — оқу сапасын арттырып, оқыту әдістерін жаңғыртатын маңызды құрал. ЖИ күрделі химиялық процестерді көрнекі етеді, виртуалды зертханалар арқылы тәжірибе жүргізуді жеңілдетеді, оқытуды жекелендіреді және автоматты кері байланыс береді.

Болашақта химияны оқытуда ЖИ технологиялары негізгі құралдардың біріне айналуы сөзсіз.

---

6. Пайдаланылған әдебиеттер

1. ҚР Білім беру жүйесін цифрландыру жөніндегі материалдар

2. Artificial Intelligence in Education — ғылыми мақалалар

3. Химия пәнін оқыту әдістемесі бойынша оқу құралдары

4. PhET, ChemCollective — виртуалды зертханалар ресурстары