Тәрбиеші болу бір бақыт. (Эссе)

«Адамзаттың жас ұрпағын тәрбиелеуде , тәрбиеші - ұстаздардың орны айрықша . «Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие беру керек , тәрбиесіз білім адамзаттың қас жауы , ол келешекте оның өміріне зиян әкеледі» - деп ғұлама ғалым Әбу Насыр –Әл Фараби айтқандай , білім негізі тәрбиеден бастау алып , қаланады. Ананың ұлықтығын , әке риза болмай , «Алла» риза болмайтынын біліп өскен ұрпақ қана ертеңгі күннің аманат жүгін көтере алады. «Ұстаздық еткен жалықпас, үйретуден балаға» - деп данышпан ақын Абай атамыз айтқандай тәрбиеші ұстаздың саналы ғұмыры түгел дерліктей жас ұрпақтың болашағына арналады. Тәрбиеші болып бала тәрбиелеген адам , әрбір сәбидің жүрегінің кілтін таба білсе, зор қуанышқа , үлкен бақытқа кенеледі . Өйткені , сол тәрбиеші жан , күнәдан пәк періште сәбилердің , ата- анасынан кейінгі, екінші ата – анасы .

«Тәрбиешінің өзі тәрбиелі болу керек» - деп атақты ұстаз Макаренко айтқандай, тәрбиешіге қарап болашақ тұлға қалыптасады . Тәрбиеші мамандығын таңдаған адамның жүрегі кең , бауырмал , мейрімді де , иманды , сабырлы өмірге құштар жан – жақты білімді , өнерлі нағыз өз ісінің маманы болуы керек. «Тәрбие жақсы тәлімнен басталады» - дегендей әрбір тәрбиеші білікті тәлімгер, тәрбиелі де тәртіпті ,ұқыпты өз мамандығына құлай сүйе берілген жан болуы тиісті .

Сәби жаны мөлдіреген шарайна ,

Сол айнаны еппен ұста абайла?

Ақ бетіне ешбір сызат түспесін,

Осы айтқанды көңілге түй жарайма ?!

Деп өзіме сұрақ қойып толқимын

Сәби жүзін көрген сәтте қалайда .

Сәби бейне пәк періште тазалық ,

Ей , жараңдар! жаныңменен тазаны ұқ.

Дегім келіп тұрады ылғи тұрады ,

Жан дүнием сәби жандай тазарып.

Сыңғырлаған күлкісіне не жетер,

Айналасын кететұғын базарғып – деп, жергілікті ақын

Сайлаухан Сағдолдин жырлағандай , керемет көтеріңкі көңіл күймен , сүйікті бала - бақшамның есігінен қуана аттап , сүйкімді кішкентай сәби бөбектерімнің жүзін көргенде, үлкен қуанышқа кенеліп , еріксіз бақытты күй кешемін . Өйткені олар мені шын көңілдерімен қуана қарсы алады. Қуаныштарын жасыра алмай, аналарындай еркелеп алдыма келеді . Бір үйдің үміті , шырағы , аяулысы, ардағы , еркесі , тәтті тентегі , сүйкімді бұзығы , қуаныш қызығы . Мен олармен бірге жүрсем , балаша қуанып , мына нұрлы өмірге бала көзіммен қарағым келеді. Осынау тәрбиеші мамандығының қызығы мен қиындығын , өзі балалардың ортасында жүрген адам ғана түсіне алады. Мен тәрбиешімін, жер бетінде тәрбиеші алдын көрмеген адам кемде – кемін ойласам , бұл мамандықтың өте киелі мамандық екенін ұғамын . Жаңа өсетін жас шыбықты , бағбанның аялы қолы қалай күтіп баптаса , жас сәбиге де сондай аялы алақан мен жан мейірімі , айналайын күнім, жаным қарағым деген жылы сөздердің сондай әсері мол .

Тәрбиешінің мінезі, сөйлеген сөзі жүріс тұрысы өзін өзі қоршаған ортада ұстауы, бала үшін тұнып тұрған үлгі өнеге . Мен оларды жанымдай жақсы көремін , өйткені әрбір сәби бүлдүршін мен үшін тазалық пен туралықтың, мөп- мөлдір айнасы. Олар қуанса шын қуанып , ренжісе шын ренжи біледі. Сәбилердің жаны жалғандықты жасампаздықты , қаламайды , сүймейді , не айтсада әділ, шындықты айтады. Көздері мөлдіреген, жүздерінде қуаныш күлкі ойнаған балаларға қарасаңыз өз жаныңызда сондай тазалыққа кенеліп , өзіңізді бұл дүниедегі ең бақытты жандай , сезінетінің анық Әр балам өзінше бір әлем... Жаны жақсылыққа құмар, арманшыл . Адам баласы балалық шақта қандай сұлу, қандай нәзік , қандай аңғал, таза еді. Тәрбиеші мамандығыныңң қызығы да, қиындығы да осы пәк-періштелерді бұралаңы көп үлкен өмірге , даярлап қанаты қайрылмайтындай ету емеспе. ?!

Мен тәрбиешімін , жасыратыны жоқ осы мамандықты таңдаған жандардың кәсібіне көңілі толмай , қиындығын айтатындары көп , ал мамандығын өзгертетіндер сирек ... Оның себебі, сүйкімді балалардың киелі ортасы тәрби ешіні нәзік жіппен өзіне байлап байланыстырып қоятындай. Мен балабақшада он жыл еңбек етіп келемін , бұл еңбектен ешбір жалыққан емеспін. Өйткені менің жас бүлдіршіндерге арнаған осы уақытымды өмірімдегі ең бір бағалы уақытым , бақытты кездерім деп айталамын .

Күнде ертеңгісін балабақшада жас бүлдіршіндерді қарсы алып , олардың құлаққа жағымды үндерін , сыңғырлаған тәтті күлкілерін ,

« Сәлеметсізбе ?» , «Қайырлы таң !» деген сөздерін естігенде бойым бір сергіп қалғандай болады . Балалармен болған әрбір уақытым мені жаңа бір әлемге жетелегендей , әрдайым балалардың маған деген ықыласын , маған ұмтылған толы көздерін , не нәрсені білуге құштар шабытты , сұраулы жанарларын көргенде олардың менен күтетіндері өте көп екенін сеземін ...

Әрине әрбір оқу іс әрекетіме жауапкершілікпен қарап , дайындалуды еш жадымнан шығарған емеспін . Әрбір оқу іс әрекеттерім жас бүлдүршіндер үшін өз құпиясын ашқан сыр сандықтай болса , өзім сол тылсымды мол жұмбақ әлемнің сиқыршысындай жанға енмін .

Әр күннің сәтті шығуы, әрине өзіме байланысты . Көбінесе жұмысымның негізгі бөлімдеріне ғана назар аударылып , ұйымдастыру бөлімінде өткізілетін психологиялық тренигтер сергіту сәттері , дидактикалық ойында , қимылды ойындарда, тәрбиеленушілерім ерекше көңіл күйге бөленеді . Мерекелік ертеңгіліктерде балалар ән айтып , би билеп , өнерлерін көрсеткенде , осы ғажайып тылсым әлемнің тылсымына ендіру маған үлкен бақыт сыйлайды . Педагогикалық шеберліктің мәні алдымен қызықтыру сонан соң үйрету деген тұжырымдамасын негізге аламын . Менің негізгі мақсатым балаларға жақсы көңіл күй сыйлай отырып , саналы тәрбие, сапалы білім бере отырып өзімді жұмыс барысында балаларға бағыт беруші , жол сілтеуші сезінемін. Бұл балалардың өзіне деген сенімін арттырып , оқу іс әрекеттеріне деген тұрақты зейінін қалыптастыруға қызығушылықтарын оятуға жағдай туғызады .

Тәрбие - отбасынан басталатындықтан қашанда тәрбиеленушінің ата-анасы , жан ұясымен жете танысып , үнемі қарым қатынаста болуды өзіме мақсат етемін . Ол біздің ортақ борышымыз екенін сезінуге , үйретуге тырысамын . Кез келген бала дарынды, дарынсыз,

Жылдам немесе ақырын қимылдасын , бәрібір өзіне деген сүйіспеншілікпен құрметті қалайды. Сондықтанда әр баланың жанын түсініп , мақтап қолпаштап , көмек көрсету арқылы қызыметімде тек қана жақсы жетістіктерге қол жеткізетініме сенемін.

Адамның жаны мен тәні қашанда тәрбиеге мұқтаж екендігін ескерсек , тәрбиешіге артылар жүк жеңіл еместігіне көзіміз жетеді .

«Ел есінде бір жыл қалғың келсе – ас бер , он жыл қалғың келсе – ағаш отырғыз , ал мәңгі қалғың келсе – бала тәрбиеле» дейді дана халқымыз .

Осы халық даналығынан ой түйіндей отырып, сөз соңында айтарым

адамзаттың жас ұрпағын тәрбиелейтін әрбір тәрбиеші жанның ең басты міндеті , сәби жанның жан әлеміне ене білу екнін баса айтқым келеді.

Бала – өмір, бала ғұмыр болашақ

Бала - ғұмыр, болашаққа жол ашат

Бала ұрпақ тіршілік қан тамыры

Бала көңіл еш алаңсыз болсын шат. - деп, ақын жырларымен осы эссемді аяқтаймын.