Бөлім:

5-бөлім: Тарихи тұлғалар. Лексика

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

4.12.2024ж

Сынып: 6ә

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Тарихи тұлғалар өмірі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

6.1.5.1 - тыңдалған мəтін мазмұны бойынша жалпы жəне нақты сұрақтарға жауап беру, мəтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру;

6.4.3.1 -көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизм, табу сөздердің қолданыс аясын түсіну жəне ажырата білу

Сабақтың мақсаты

Тыңдалған мəтін мазмұны бойынша жалпы жəне нақты сұрақтарға жауап береді, мəтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыра алады.

Табу сөздердің қолданыс аясын түсінеді жəне ажырата алады.

Құндылықтарға баулу

Құндылық: тәуелсіздік және отаншылдық

-Қазақстанның тарихын, мәдениеті мен дәстүрлерін, оның тәуелсіздігін және оны сақтаудың маңыздылығын түсіну;

Құндылық: әділдік және жауапкершілік

-оқу тапсырмасын орындауда табандылық таныту;

Құндылық: жасампаздық және жаңашылдық

-тапсырмаларға шығармашылықпен қарай білу, өз шешімдері мен идеяларын ұсына білу;

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

7 минут

Сабақтың ортасы

10 минут

5 минут

8 минут

10 минут

5 минут

І.Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды түгелдеу.

Психологиялық ахуал тудыру

«Табан іздері» әдісі

II. Үй тапсырмасын сұрау. «Теңге алу» әдісі. арқылы өткен сабақты қайталау

II. Топқа бөлу. Тұлғалардың суреттері арқылы топқа бөліну. Сабақтың тақырыбына байланысты оқушылардың қызығушылығын ояту және сабаққа ынталандыру.

Ойтүрткі

Суреттегі тұлғалар жайлы не білесіңдер? Білетін ақпараттарыңды ортаға салып, бөлісіңдер.

Сабақтың тақырыбы мен оқу мақсатымен таныстыру;

1. Тарихи тұлғалардың өмірі сені несімен қызықтырады?

2. «Өшпестей із қалдырған» дегенді қалай түсінесің?

1-тапсырма

1.Мәтінді мұқият тыңда.

Қаныш Имантайұлы Сәтбаев

Қаныш Имантайұлы Сәтбаев - аса көрнекті қазақ геологі, ғалым, қоғам қайраткері. Қазақ КСР Ғылым академиясының ұйымдастырушысы және оның тұңғыш президенті. Оның ғылыми еңбектерінің басым көпшілігі рудалық кендер геологиясын және Қазақстанның минералдық ресурстарын зерттеуге арналған. Қаныш Сәтбаев - Қазақстандағы металлогения мектебінің негізін салушы. Ол минералдық шикізаттарға бай Сарыарқа, кенді Алтай сияқты аймақтарға ерекше назар аударып зерттеді. Ол мыстан басқа Қарсақбайда темір, Жездіде марганец, Байқоңыр мен Қияқтыда көмір кендерін ашып барлады.

2. Сұрақтарға жауап бер.

• Ұлылықтың мәні неде деп ойлайсың?

• Отанды сүю деген не?

• Туған елге пайда әкелу дегенді қалай түсінесің?

• Қаныш Сәтбаев кім?

• Оның жетістігінің сыры неде?

Мәтінге қатысты ақпаратты қазіргі өмірмен байланыстырып талдау жаса.

Мәтінге қатысты ақпаратты қазіргі өмірмен байланыстырып, жұпта талқыла.

• Қаныш Сәтбаев ашқан кен орындары қазіргі уақытта бар ма?

• Ғалым ол кен орындарын не үшін зерттеді деп ойлайсыз?

• Қаныштың қазіргі қазақ ғылымында қандай үлесі бар деп ойлайсыз?

Тілдік бағдар

Халықтың наным-сенімі мен салт-дәстүріне байланысты атын тура айтуға тыйым салынған сөздер табу деп аталады. Табу сөздер дүниежүзіндегі халықтардың көпшілігінде кездеседі. Әсіресе түркі халықтарының, оның ішінде қазақ халқының тұрмысында кең тараған. Қазақтың ескі әдет-ғұрпы бойынша жаңа түскен келін күйеуінің туған-туыстарының атын атамаған. Солардың әрқайсысының жақындық жолына, жасының үлкен-кішілігіне қарай лайықты ат қоюға тиіс болған. Мысалы: қызға шырайлым, еркежан, бикеш деген.

Қазақ тіліндегі табудың ендігі бір түрі қатал табиғи құбылыстарға, жыртқыш аңдар мен қауіпті жәндіктерге, түрлі ауруларға байланысты қалыптасқан. Мысалы: шешек ауруының атын атаудан қорқып, оны «қорасан» деген. Қасқырдың атын тура атасақ, естіп қалып малымызға шабады деп сескеніп, оны «ұлыма» немесе «итқұс» деп атаған.

3-тапсырма. Тақтамен жұмыс. Әр топтан бір оқушы шығып бір сөйлемнен жазады.

Сөйлемдерді жазып, табу сөздердің астын сыз.

Дәл осы кезде есіктен шығып жатқан қонақтарға қарсы жүріп, сығылыса кірген Қалиқа Абайға жақындап кеп: – Телғара! Қалқам, сені апаң шақырады! – деді (М. Әуезов). Тентекжан-ау, мені тастап бара жатқаның ба? – деп Зәйкүл де тұра жөнелді (Б. Майлин).

Смағұл – әкемнің інісі. Мұрт шыға бастағанына азғана жыл. Мен бұл кісіні тәте деймін. Шешем қазақ әйелдерінің салты бойынша атын атамайды, тергеп «шырақ» дейді.

(Б. Соқпақбаев).

8-тапсырма.

Жұптық жұмыс

Кестені толтыр

Сабақты қорытындылау. «Ақсүйек» ойыны арқылы қорытындылау . Сүйек артында жасырулы тұрған сөздердің ішінен табу сөздерді табу.

Үйге тапсырма: Сіз таңдаған тарихи тұлға қазіргі заманда өмір сүрсе, қандай өзгерістер енгізер еді?" деген сұраққа эссе жазу.

Рефлексия

Психологиялық ахуал тудыру кубигі арқылы кубиктердегі

тапсырмаларды бірге қайталап, оқушылар өз бойларына жағымды ахуал қалыптастырады.

Суреттегі тұлғалар жайлы білетін ақпараттарын ортаға салады.

Сұрақтарға жауап береді.

Мәтінді мұқият тыңдайды.

Сұрақтарға жауап береді.

Мәтінге қатысты ақпаратты қазіргі өмірмен байланыстырып талдау жасайды.

Оқушы домбырадағы пернелер арқылы өзін өзі дискриптор арқылы бағалап отырады.

Дискриптор ноутбуг әдісінде оқушыларға жазылып таратылады.

Сөйлемдерді көшіріп жазады. Табу сөздердің астын сызады.

Табу сөздер:

Телғара

Тентекжан-ау

Шырақ

Эвфемизм, дисфемизм, табу сөздердің ережесін жазып, мысал келтіреді.

Кестені толтырады.

Бүгінгі сабақта не пайдалы болғанын, не қиын болғанын, алдағы уақытта қандай өзгерістер енгізуге болатындығы жөнінде айтып, рефлексия жасайды

Оқушылар сыныптастары

ның айтқан ойларына «шапалақ» әдісі арқылы қолдау білдіреді.

Дескриптор

Білім алушы

-сұраққа жауап береді,1балл

-мәтінге қатысты ақпараттарды шынайы өмірмен байланысты

Рады-1балл

-өз пікірін білдіреді-1 балл

Жапондық бағалау» әдісі бойынша бірін-бірі бағалайды. Осы бағалау арқылы сыныптасының жауаптарымен келісетін тұстарын, толықтыруға қатысты өз көзқарастарын, жеткізеді

«Жапондық бағалау» әдісі

-Дұрыс, келісемін

- Толықтырамын, басқа көзқарасым бар.

Менің сұрағым бар

Дескриптор

Білім алушы

-табу сөздерді анықтайды1 балл

Дескриптор

Білім алушы

-кестені толтырады,

- эвфемизмнің ережесін жазады,-1балл

-мысал келтіреді,

-дисфемизмнің ережесін жазады1 балл

-мысал келтіреді,

-табудың анықтамасын жазады,

-мысал келтіреді.1 балл

Оқулық

6-сынып

«Атамұра» баспасы

2018жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған тапсырма

лар жинағы

Оқулық

6-сынып

«Атамұра» баспасы

2018 жыл

«Домбыра» әдісі