Сабақтың тақырыбы:

Тiл мен жазу, ежелгi жазба ескерткiштерi (түрiк, соғды, араб)

Мұғалімнің аты-жөні:Кирбаева Ж.К

Күні: 17.02.2018ж

СЫНЫП: 10

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспаған оқушылар саны:

Сабақ негізделген оқу мақсаттары

Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап бере отырып,көне жазулар туралы айтып бере алады

Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Рухани мәдениет пен материалдық мәдениеттің айырмашылығын біледі.

Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:

Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.Көне жазулардың тарихына талдау жасай алады.

Сабақ нәтижесі:

Оқушылар көне жазулардың шығу тарихы мен дамуы туралы біледі.

Бағалау критерийі

Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады.

Тілдік құзіреттілік

Соғды, Руна, Орхон Енисей жазбалары

Ресурстар

Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.

Әдіс

Проблемалық оқыту, дамыта оқыту

Тәсілдер

Ой қозғау,Шахмат тақтасы, Ханталапай, СМС жазу,Кинометафора, Креативті матрица, Еркін Микрофон, Керібайланыс

Қолданылатын модульдер

Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер, Сынитұрғыдан ойлауға үйрету, Оқытуүшін бағалау және оқуды бағалау, Оқыту мен оқуда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалану, Талантты және дарынды балаларды оқыту. Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту және оқу., Оқытуды басқару және көшбасшылық.

Пәнаралық байланыс

Әдебиет, қазақ тілі

Алдыңғы оқу

Сабақтың жоспары

Жоспарланған

уақыт пен қолданылатын тәсілдер

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ресурстар

1 кезең

«Көңіл күй» позитив

1 мин.

«Ханталапай»

Тәсілі

2 мин.

Үй жұмысы

SMS жазу

тәсілі

Ұйымдастыру кезеңі 2 минут

Психологиялық ахуал қалыптастыру:

Оқушыларға сұрақтар қойлады, олар қолдарын көтеріп жауап береді

1.Кімнің көңіл күйі жақсы? қол көтереді

2.Кімнің осы жерде досы бар? қол көтереді

3.Бүгінгі сабақ қызықты өтетінін кім біледі?

Топтарға бөлу. Ханталапай тәсілі бойынша. Оқушылар топтың атауы жазылған қима қағазадарды таңдап топтарға бөлінеді.

Үй жұмысын SMS жазу арқылы сұрақ-жауап береді, ұялы телефон формасындағы қима қағаздар арқылы жазады. Бір-біріне жібереді жауап береді СҰРАҚ-ЖАУАП

Ауызша сұралады

Сұрақтарға қол көтере отырып жауап береді

Оқушылар топқа бөлінеді.

Сұрақтарға жауап береді, өзара бағалайды

Жұмыртқа таңдайды, оны ашады, ішіндегі топ атауымен бөлінеді

2 кезең

Жаңа тақырып

«Шахмат тақтасы»

Білу түсіну

Топтық жұмыс

«Елші» тәсілі

Ой қозғау

Балалар қазақ халқы үшін қандай сан қасиетті? Иә жеті саны, олай болса

«Шахмат тақтасы» тәсілі арқылы ақ түске көне жазулар туралы не біледі жазып шығады. жұппен

Елші тәсілі арқылы бір оқушы өзге топқа өз бөлімі туралы айтып береді.

1 топ- Тоныкөк  – Екінші Шығыс Түрік қағандығының (6 ғасыр) саяси, қоғамдық және әлеуметтік өмірін ежелгі түркі поэзиясы стилінде зор шеберлікпен бейнелеп көрсеткен, идеялық мазмұны мен көркемдік дәрежесі биік әдеби жәдігерлік. тұрғыдан зерттеу ісіне В.Томсен, В.В.Бартольд, С.Е.Малов, т.б. түркітанушы ғалымдар үлес қосты. Тоныкөк жазба ескерткішін қазақ әдебиеті тұрғысынан тұңғыш рет зерттеген М.Жолдасбеков болды. Тоныкөк жазба ескерткіші 313 өлең жолынан тұрады. Жырдағы жалпы оқиғалар желісін зерттеушілер оны он төрт циклға, яғни он төрт хикаяға бөліп қарастырады. Бұл жырда түркі елінің сан қырлы өмірінде Тоныкөкт ің тарихи рөл атқарғаны ерекше айтылады.

2топ-“Білге қаған” лауазымы, ал “Могилиен, могилян” — оның өз аты дейді. Көне түркі бітігіндегі “Білге қаған” деген сөздің мән-мағынасы — “білікті, билік-төрелікті ұстай білген, сұңғыла-білгір қаған” деген ұғымды білдіреді. Білге қаған тұсында Екінші Түрік қағанаты терр. тұрғыдан кеңейіп бекіді, аса қуатты құдыретті империяға айналды. Бұл жайында Білге қаған ескерткішінде кеңінен мәлімет берілген.

3топ-Күлтегін жазба ескерткіші—ежелгі түркі жазба ескерткіші. Моңғолиядағы Қарабаласаған қаласының қираған орнынан солтүстікке қарай 40 км жерге, Орхон өзені бойындағы Эрдени Цзу монастырының (8 ғасыр) жанына орнатылған. Ескерткіштің биіктігі 3,15 м., ені 1,34, қалыңдығы 0,41 м. Тас бағана бес бұрышты қалқан тәрізді, қырларында айдаһардың суреттері мен қаған таңбалары бейнеленген. Күлтегін ескерткіші туралы алғашқы мәліметтер 19 ғасырдағы батыс зерттеушілерінің еңбектерінде жариялана бастады. Екі құлпытастағы құпия жазуларды түркітанушылар көпке дейін оқи алмай келді. Ғалымдар арасында тастағы белгісіз жазуларды көне кельт, гот, грек, славян, Скандинавия, финн, тіпті моңғол немесе қалмақ жазулары деген тұжырымдар болды.

4топ- Түркі, Руналық жазу (көне сканд.run - күпия) орыс. руническое письмо — 2—3 ғғ. бастап кейінгі орта ғасырларға шейін германдықтар қолданған әліпби. Латын жазуының таралуына байланысты қолданыстан шыққан.. Бұрынғы Руналық жазу мен кейінгі Руналық жазу қызметі жағынан да, тілі жағынан да бір-бірінен ерекше. Бұрынғы Руналық жазу қару-жараққа, тасқа жазылған. Олардың тілі негізінен біркелкі және өте ескі, көне герман тілдерінің ешбіріне сәйкес келмейді. Сонымен бірге ол сиқырлау мақсатында да қолданылған сияқты. Ал кейінгі Руналық жазуда көне Скандинавия тілдерінің ескерткіштері (тастағы мемориалдық жазулар) жазылған. "Руналық жазу" термині басқа көне жазуларға қатысты да айтылады, мысалы, дат ғалымы В. Томсен оны көне түркі жазулары үшін қорытындысын және жазулардың көшірмелерін жариялады.

5 топ-Араб, Соғды,Орхон Енисей

Араб жазуы ( ежелгі Вавилониядағы (б.з.б. 2000-шы ж.) аккад, шумер тайпаларының жазба әріптері негізінде пайда болған көне жазулардың бірі. Оңнан солға қарай жазылады. Бас әріптері болмайды. Әріптер бір-біріне қосылып жазылады.

Араб жазуында 28 әріп бар. Олардың үшеуі (а, и, у) созылыңқы дауысты дыбыстарды, қалғандары дауыссыз дыбыстарды бейнелейді. Дауыссыз дыбыстардың асты-үстіне харакаттар (көмекші белгілер) қойылады. Бұл белгілер Құранда, сөздікте, оқу құралдарында міндетті түрде қойылып, ал қалған кездерде қойылмауы мүмкін

Арнайы шахмат тақтасына жазады

Жұппен стикерге жазады

Орта кезеңі

Сергіту сәті

1 минут

Секен Тұрысбековтың «Күлтегін күйі»

Слаидпен

Тыңдайды , ой бөліседі

Күй ойнайды

«Кинометафора »

тәсілі

10 минут

Кинометафора «Көне түрік жазуы»

Сын тұрғысынан ойлау арқылы керібайланыс жасалды

Оқушылар ойын ашық айта отырып, сыни ойлай алады.

Еркін микрофон»

тәсілі арқылы оқушылар өз ойларымен бөліседі. Керібайланыс жасайды.

Бейне үзік файлы, микрофон

3 кезең

Қорытынды

бөлім

Тақырыпқа кері байланыс

Креативті матрица- Оқушыларға белгілі бір мәселеге негізделген болжайды. Оқушылардан анағұрлым табысты немесе табысы шамалы бизнес идеяларды айтады.

Кестеге жазады

кестелер

Үй жұмысы

38 тақырыпты оқу, «Жазудың адам өміріндегі маңызы » менің көзіммен эссе жазу

Дәптерге орындайды

Бағалау

Смайликтер арқылы

Менің сіздерге тілегім: Күлтегіндей батыр

Тоныкөктей жыршы

Білге билеуші болыңыздар!

Ауызша

смайлик стикер

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіріуді қалай жоспарлайсыз? Сын тұрғысынан талдау жасау арқылы ойын ашық айтуға жетелеу.

Бағалау – Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Топтық, жұптық жұмыстар барысында ашық сұрақтар тастау арқылы оқушылардың өз ойларын анық жеткізе білуге дағдыландыру. Топтық, жұптық жұмыста “ Қабілеті жоғары оқушыларға берілген мәліметтерге сын тұрғысынан ойлап жауап береді, жаңа тәсілдер арқылы шығарманың тақырыбы мен идеясына өзіндік тұжырым жасау арқылы олардың білімдерін кеңейтеді.

Оқушылардың қажетті білімдерін білу мақсатында.

Рефлексия

Сабақ оқу мақсаттары шынайы ма?

Бүгін оқушылар не білді?

Сыныптағы ахуал қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе?

Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.