ҰБТ-ға дайындық

А қмола облысы

Шортанды ауданы

М М «Бектау орта мектебі»

Биология пәнінен Ұлттық Бірыңғай тестке

дайындық

сұрақ-жауап жинағы

(оқушыға көмек)

Биология пәнінің мұғалімі:

Асқап Рапиза

Бектау ауылы

2017-2018 оқу жылы

Құрастырған:

Асқап Рапиза Бектау орта мектебінің биология пәнінің мұғалімі.

Рецензент: Шортанды ауданының Білім беру бөлімінің әдістемелік бөлімінің меңгерушісі Ахметова Ш.Х., Бектау орта мектебінің оқу ісі жөніндегі орынбасары Көлбай Зоя

Шортанды ауданы білім басқармасының Әдістемелік кеңесінің отырысында қаралды. 03.11.2017 жыл №2 хаттама

01 Сабақтың төменгі жағынан дамитын тамыр. Қосалқы.

02 Шашақ тамырдың құрылысы. Негізгі тамыр болмайды.

03 Кіндік тамырдан жетіледі. Негізгі тамыр өте жақсы жетіледі.

04 Негізгі тамырдан таралады. Жанама.

05 Өсімдіктің қоректенуін күшейтетін тамыр. Қосалқы.

06 Жатынның тұқым бүршігінен дамиды. Тұқым.

07 Үрмебұршақ тұқымының пішіні ұқсайтын мүше. Бүйрек.

08 Екі тұқым жарнағы бар өсімдіктер. Қос жарнақтылар.

09 Дәнектің едәуір бөлігі. Эндосперм.

10 Бидайдың әрі тұқымы, әрі жемісі . Дәнегі.

11 Тұқым кіндігінен тұқым ішіне енетін заттар. Ауа, су.

12 Қосжарнақты өсімдіктер. Қауын, қарбыз, қияр.

13 Бидайда қоректік заттар қоры жиналатын орын. Эндоспермде.

14 Тұқым өну үшін қажет. Су, жылу, ауа.

15 Ұрықтағы май қоры ...... жұмсалады. Өнуге.

16 Тұқымды кеуіп кетуден, зақымданудан сақтайды. Қабық.

17 Тұқымы су арқылы таралатын өсімдіктер. Қамыс, қияқ, жалбыз.

18 Топырақ бетіне шыққан сабағы мен жапырағы бар жас өсімдік. Өскін.

19 Асқабақ пен қауын тұқымы өнетін температура. +15 С.

20 Тұқымның өнуі . Ұрықтан өскіннің дамуы.

21 Тәулігіне нәжіспен сыртқа шығарылатын амеба цистасының саны 300 млн

22 Құм шіркейлері тарататын ауру . Лейшманиоз.

23 Безгек ауруын қоздыратын паразитті ашқан ғалым. А. Лаверан.

24 Дер кезінде емделмесе ажалға душар ететін ауру. Дизентерия амебасы.

25 Дер кезінде емделмесе асқынып кететін ауру. Тері лейшманиозы.

26 Паразиттер қан түйіршігін зақымдайтын уақыты. 3-4 күн.

27 Дизентерияның тура мағынасы. Бұзу, ішек.

28 Хинин, акрихин дәрілерінің емдік қасиеті. Безгек

29 А.Лаверанның безгек ауруын қоздыратын паразитті ашқан жылы. 1880.

30 Безгек масаларын құрту үшін қолданылатын улы химикат. Гексахлоран.

31 Жануар ағзасындағы ұлпалардың топталуы. 4.

32 Ядроның құрылымы. Кариоплазма.

33 Сүйекті, шеміршекті, майды, сіңірді түзетін ұлпа. Дәнекер.

34 Қан мен лимфа ұлпалары .Сұйық.

35 Нейрон өсіндісінің саны. 2.

36 Қозу өтетін жер . Синапс.

37 Жасуша құрамындағы майлардың мөлшері. 5-10%.

38 Құс қарнының бөлімдері. 2.

39 Бауырдан бөлінетін сөл . өт.

40 Ағзалардың оттегін сіңіріп , көмірқышқылы газын сыртқа шығаруы. газ алмасу.

41 Бұлшық ет ұлпаларының топталуы. 3

42 Жануар жасушасындағы көмірсудың мөлшері. 1-5%.

43 Дәнқоректі құстарда өңештің соңғы бөлімі. Жемсау

44 Балық желбезегі доғаларының саны. 3-4 жұп

45 Қосарлы тыныс алатын жануарлар. Құстар.

46 Мальпигий түтікшелері тән көпжасушалылар. Өрмекшітектестер.

47 Ұлу жүрегінің бөлімдері. 2.

48 Өзеншаянының жақ аяқтары. 3 жұп.

49 Етпен қоректенетін жыртқыштардың ішегінің дене тұрқынан ұзындығы. 4-5 есе.

50 Нейронның ұзын өсіндісі. Аксон.

51 Күрек тістері жақсы дамыған жануарлар. Құндыз, тиін, үй қояны.

52 Қосмекенділердің жүрегінің бөлімдері. 3.

53 Бақаның алдыңғы аяғының бөлімдері Қар, білек, алақан.

54 Иттің өмір сүретін уақыты. 14-15 жыл.

55 Гидраның жыныссыз жолмен көбеюі. Бүршіктену.

56 Зауза қоңызы дернәсілінің дамуы жүретін уақыт. 4 жыл.

57 Толық түрленіп дамитын бунақденелілер. Қоңыз, шыбын, маса.

58 Арқардың буаз болу мерзімі. 150 күн.

59 Кірпікшелі кебісшенің сезімталдық мүшесі. Арнайы талшықтары.

60 Балықтарда болатын ерекше мүшені атаңыз. Бүйір сызығы.

61 Вирус – латынша. У

62 Жасушасыз тірлік құрлымы . Вируста

63 Өсімдікте тіршілік ететін вирустың саны. 400

64 Ағзаның ауру қоздырғыштарын қабылдамайтын қасиеті . Иммунитет

65 Жасуша ішінде тіршілік ететін паразит . Вирус

66 1892 жылы вирусты ашқан ғалым. Д.И. Ивановский

67 Теңіздерде, жартастарда, былқылдақденелілердің бақалшықтарында, ағаш діңдерінде өседі Хамесифондар

68 Бактериялар көбейеді Бөліну арқылы

69 Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын Сүтқышқыл бактериясы

70 1882 ж. адамның өкпесінде туберкулез ауруын тудыратын бактерияларды анықтады Р.Кох

71 Қазіргі кезде қырықжапырақтектестердің белгілі түрлері. 10000-нан астам.

72 Топтасып жинақталған спорангиийлер. Сорус.

73 Қырықжапырақтылардың жапырақтары ..... түрлі қызмет атқарады. 2.

74 Усасыр жапырақ ........өсімдік. Тең споралы.

75 Қырықжапырақтардың қауырсын тәрізді ірі жапырақтары. Вайялар.

76 Ағаш діңінің су өткізгіш бөлігі. Сүрек.

77 Кәдімгі аршаның басқаша атауы. Бүржидек.

78 Зеравшан аршасы жеміс беретін жыл. 50.

79 Теріскей,Күнгей, Іле Алатауында сирек кездесетін ашық тұқымды бұта. Эфедра.

80 Өте сирек кездесетіндіктен, Қазақстан Қызыл кітабына тіркелген ашық тұқымды өсімдік. Зеравшан аршасы.

81 Ғаламшарымызда орамжапырақгүлділер тұқымдасының түрлері. 3000.

82 Орамжапырақтұқымдастардың жемістері. Бұршаққын.

83 Орамжапырақгүлді тұқымдастардың басқаша аталуы. Шаршыгүлділер.

84 Орамжапырақтұқымдастардың жапырақтарының орналасуы. Кезектесіп.

85 Орамжапырақтұқымдастарында тостағанша саны . 4.

86 Жабайы шомырдың гүлінің формуласы. Т₂₊К₄А₂₊₄(Ж₂).

87 Республикамызда раушангүлділердің түрі. 35.

88 Жай жапырақты раушангүлділер. Алма, алмұрт,өрік.

89 Раушангүлділердің гүлсеріктері. Қосқабатты.

90 Раушангүлділердің бұталы түрлері. Раушан, итмұрын.

91 Раушангүлділердің тозаңдануы. Бунақденелілер арқылы.

92 Раушангүлділер тұқымдастарында күлте жапырақшаның саны. 5.

93 Итмұрын гүлінің формуласы. Т ₍₅₎К₅А

94 Қазіргі деректер бойынша раушанның шығарылған іріктеме саны. 25000.

95 Сүйекті-шырынды раушангүлділер. Мойыл, шие.

96 Лалагүлділердің жемісі. Қауашақ.

97 Қазақстанда лалагүлділердің кездесетін түрі . 57.

98. Лалагүлділердің сәндік түрлері. Сепкілгүл, сүмбілшаш.

99. Қияр, қызанақтың түсімін арттыру үшін қолданылатын лалагүл түрі. Лапыз.

100. Қазақстанның Қызыл Кітабына тіркелген лалагүлділердің түрі. 14.

101. Қазжуаның гүлінің формуласы. Гс₃₊₃А₃₊₃ Ж₍₃₎.

102. Астық тұқымдастардың тамыр жүйесі. Шашақ.

103. Күріш гүлінің формуласы. Т₄ К₂ А₅Ж₅.

104. Әйгілі тары өсіруші. Ш. Берсиев.

105. Құмайдың отаны. Африка.

106. Күріштің өсу мерзімі. 90-165 күн.

107. Құлқайыргүлділер тұқымдасының ең маңызды өкілі. Мақта.

108. Мақтаның биіктігі. 1,5-2 метр.

109. Оңтүстік Қазақстанның шитті мақта өсірілетін аудандары. Келес, Бөген.

110. Қазақстанда құлқайыргүлділердің өсетін түрі мен туысы. 18түр, 7туысы.

111. Мақтаның жемісі. Қауашақ.

112. Мақтаның қауашағы ашылатын жақтау саны. 3-5.

113 Мақтаның ұрық шашатын тұқымы. Шит.

114. Мақта өсімдігі гүлдейтін ай. Маусым.

115. Мақтаның тұқымындағы майдың мөлшері. 20%-25%.

116. Мақтаның шала ашылған қауашағы. Көсек.

117. 3000 жылдан бері мақта шаруашылығымен шұғылданған ел. Үндістан.

118. Мақтадан мол түсім алу үшін қажет температура. 15 º -17 º С.

119. Медицинада дәрі ретінде қолданылатын құлқайыргүлділердің түрі. Жалбызтікен.

120. Құлқайыртұқымдастардың арқан есіп, қап тоқуға болатын түрлері. Бұйракендір, кенеп.

121. Жалбызтікеннен алынған тұнба ем болатын ауру. Жөтелге.

122. Қазір ғаламшарымызда жануарлардың түр саны. 1,5 млн.

123. Құстар түрінің саны. 8600.

124. Жануарлар дүниесінің тармағы. 2.

125. Буынаяқтыларға жататын жәндіктер. Шаянтәрізділер.

126. Балықтар түрлерінің саны. 20000.

127. Дене құрлысының ортақ белгісі бойынша жануарлардың бөлінуі. 2.

128. Ғалымдар жануарларды жүйелеуге назар аударған ғасыр. Ү-ІҮ.

129. Жануарларды тіршілік ортасына жіктеген ғалым. Гиппократ.

130. Қосарлы атау тізім беруді ұсынған ғалым. К. Линней.

131. Сүтқоректілердің түрі. 5000.

132. Жануарларды жіктеу барысындағы ең жоғарғы деңгей. Жануарлар дүниесі.

133. Жануарларды жіктеудегі ең төменгі деңгей. Түр.

134. Құс пен аңның 45 түрін жүйелеген ғалым. П.С. Паллас.

135. Жүйелеудің негізін қалаушы. К. Линней.

136. Арал теңізі мен Балқаш көлінің балықтарын зерттеген ғалым. Л.С. Берг.

137. Біржасушалылардың түр саны. 70 мың.

138. Саркодина бұл- Плазмалық жарғақшалы.

139. Сағатына амебаның ең жоғары шапшаңдығы . 1 см.

140. Ұйқы ауруының қоздырғышы. Трипаносома.

141. Инфузория ........ ұғымды береді. Тұнба.

142. Саркодиналар типіне жататын тұрақсыз жәндік. Талшықты амеба.

143. Қантышқақ тудыратын амебаны ашқан ғалым. Ф. Леш.

144. Қарапайымдардың қорғаныш қабаты. Пелликула.

145. Талшықты жәндік. Лямблия.

146. Шығыс Үндістан мен Бангладешке індет болып тиген ауру. Кала-азар.

147. Спора арқылы көбейетін біржасушалы жәндік. Құртамыш.

148. Безгек паразиті. Қантұрғын.

149. Қантұрғынның споралыларға жататынын дәлелдеген ғалым. И. Мечников.

150. Құртамыш душар ететін ауру. Кокцидоз.

151. Түнге қарай теңізді нұрға бөлейтін біржасушалы жәндік. Түншырақ.

152. Ішекқуыстылардың жалпы саны. 9 мың.

153. Ішекқуысты жәндіктер типінің кластары. 3.

154. Гидраның атпа жасушалары орналасқан. Эктодермада.

155. Сцифос сөзінің мағынасы. Табақша.

156. Бір затқа бекініп, отырықшылықта тіршілік ететін ішекқуыстылар. Полиптер.

157. Планула ......... айналды. Обелияға.

158. Медузалардың денесінде болмайтын бөлік. Табан.

159. Актиниялардың басқаша атауы. Теңіз гүлі.

160. Дыбыс тербелісін сезгіш ішекқуысты. Медуза.

161. Ұсақ жәндіктерді, балық шабақтарын т.б.қорек ететін жыртқыш жәндік. Актиния.

162. Риф түзілу теориясын жариялаған ғалым. Ч. Дарвин.

163. Жойылған дене бөлігінің қалпына келуі. Регенерация.

164. Құлақты медузаның денесінің диаметрі. 25-40 см.

165. Табақша тәріздестердің өкілі. Цианеа.

166. Шоғырлы жәндікті атаңыз. Теңіз қауырсыны.

167. Соңғы ауызды, көпжасушалы, екіжақты симметриялы теңіз жәндіктері. Тікентерілілер.

168. Тікентерілілер типінің кластары. 3.

169. Ғаламшарымызда тікентерілілердің саны. 6000.

170. Тікентерілілерге ғана тән жүйе. Сутүтікшелі жүйе.

171. Теңізрухгүлдері, жыланқұйрықтарда болмайтын мүше. Тынысалу.

172. Теңізқұндыздың негізгі қорегі. Теңіз кірпісі.

173. Теңізжұлдыздардың денесі. Бес тармақты.

174. Қосжынысты тікентерілілердің ұрықтануы жүретін орта. Суда.

175. Тікентерілілердің қан тарату жүйесі. Екі шеңберлі.

176. Теңізжұлдыздардың түрлерінің саны. 1500.

177. Теңізкірпілер класына тән ерекше мүше. Бестісті жақсүйек.

178. Су түбіндегі ұсақ жәндіктер, балдырлармен қоректенетін тікентерілілер класы. Теңізқиярлар.

179. Тағамға пайдаланатын тікентерілілердің түрі. Теңізқұндызы.

180. Күбі пішіндес тікентерілілердің түрі. Теңіз қияры.

181. Тікентерілілердің сезім мүшесі . Нашар дамыған.

182. Жасушада рибосомалар синтездейтін заттар. Нәруыздар.

183. Түйіршікті ЭПТ мембранасында орналасқан. Рибосомалар.

184. Жасушаның «энергетикалық станциясы». Митохондриялар.

185. Түтікшелер мен көпіршіктерден тұратын жүйе. Гольджи комплексі.

186. Жасушаның жұмыс күйі. Тітіркендіргіштік.

187. Жасушаның өсуі мен дамуы байланысты қасиеті. Биосинтез.

188. Тіршілік негізі. Нәруыздар.

189. Жануар крахмалы. Көмірсулар.

190. 1 грамм май ыдырағанда бөлінетін энергия. 38,9 кДЖ.

191. Цитоплазмадағы судың мөлшері. 80%.

192. Адам организміндегі ұлпалар саны 4.

193. Эпителий ұлпасының қызметі. Қорғаныш, зат алмасу.

194. Миокард бұлшықетінен тұратын мүше. Жүрек еті.

195.Барлық жүйке жүйесін түзеді. Жүйке ұлпасы.

196. Жадыдан ақпараттарды өңдеуге, сақтауға қатысады. Нейрондар.

197. Жүйке жасушалары. Нейрондар.

198. Құрылысы мен шығу тегі әр түрлі, бірақ ортақ белгілермен біріктірілген ұлпалар тобы. Бұлшық ет.

199. Нейронның ұзын өсіндісі. Аксон.

200. Жүйке жасушаларының қысқа өсінділерінің қосылып түзілуі. Жүйке синапсы.

201. Ағзаның тітіркендіргішке жауап реакциясы. Рефлекс.

202. Ең қарапайым рефлекс. Медиатор.

203.Синапс арқылы сигналдардың берілуі............. көмегімен іске асырылады.

Медиатордың.

204. Импульс өтетін жер. Рефлекс доғасы.

205. Адам қаңқасы құралатын сүйектер саны. 200.

206. Омыртқа жотасы құрайтын омыртқа саны. 33-34.

207. Еркін қозғалуды, тепе-теңдікті қамтамасыз етеді. Иілімдер.

208. Үшбұрышты жалпақ сүйек. Жауырын.

209. 1,5 тоннадан артық салмақ көтеретін сүйек. Ортан жілік.

210. Мұрын қуысының барлық ішкі бетінің көлемі. 150 см

211. Іші қуыс түтік. Көмей.

212. Ерлердің көмейінің ұзындығы. 44 мм.

213. Кеңірдектің ұзындығы. 9-13 см.

214. ІҮ-ҮІ мойын омыртқаларында орналасқан. Көмей.

215. Адам өкпесіндегі альвеолар саны. 700 млн.

216. Өкпеқаптың басқаша атауы. Плевра.

217. Кеудені құрсақ қуысынан бөлетін бұлшық ет. Көкет.

218. Мектеп сыныбында сабақ басталғанға дейін болатын микроб саны. 2600.

219. Жүрек массажының 1 минуттағы қарқыны. 60 рет.

220. Мүшелерге енген микоорганизмдер тудыратын ауру. Баспа.

221. Белгілі бір тағамды қажетсіну сезімі. Тәбет.

222. Қауіпті асқазан-ішек ауруы. Тырысқақ.

223. Таңертеңгі астағы тамақтың мөлшері. 25%.

224. Кешкі асты ұйықтаудан.......... сағат бұрын ішу керек. 1-2.

225.Уланудың белгілері. Іш өту.

226 Үрмебұршаққа ұқсас мүше. Бүйрек.

227. Адам бүйрегінің массасы. 150 г.

228 Түнде зәр тоқтамайтын ауру. Энурез.

229 Терінің қабаттары. 3.

230 Терінің негізгі қабаты. Дерма.

231 Бүйрек арқылы тәулігіне ағатын қан мөлшері. 1500-1700.

232. Зәр шығаратын түтік пен қуықтың қабынуы. Цистит.

233. Эпидермистің қалыңдығы. 4 мм.

234. Тығыз мүйізді пластинка. Тырнақ.

235. Адамның тер арқылы тәулігіне жоғалтатын су мөлшері. 1,5.

236. Жұмыртқа жасушасының дамуы созылатын тәулік. 27-28.

237. Жыныс жасушасының қосылуы. Ұрықтану.

238. Жасөспірімдік кезең. 11-12 жас.

239. Организмнің жыныстық жетілу кезеңі. Физиологиялық.

240. Барлық мүшелер мен жүйелер әрекеті қайта құрылатын жас. 7-17 жас.

241. Тіршіліктің негізгі жаратылым деңгейлерінің саны. 6.

242. Коацерваттар теориясын дәлелдеген ғалым. А. И. Опарин.

243. Ғалымдар тіршіліктің пайда болуын кезеңге бөлуі. 5.

244. Тіршілік пайда болған уақыт. 4,6 млрд.

245. Алғашқы тіршілік. Протобионттар.

246. Иерархияның басқаша атауы. Өкімбилік.

247. Зат алмасудың икемділігіне жатады. Анаболизм.

248. «Анималькулдар» деген болжамды айтқан ғалым. А. Левенгук.

249. Жасушалық деңгейге жататындар. Жасушалар, ұлпалар.

250. Құрттар-топырақтан, шыбындар-шіріген еттен пайда болады деп есептеген ғалым.т Аристотель.

251. Тіршіліктің өздігінен жаралу теориясы. Абиогенез.

252. Коацерваттар эволюциясы сәйкес келетін кезең. ІІІ.

253. Эндосимбиоз сай келетін кезең. Ү.

254. Тіршіліктің зерттеу әдістері. Модельдеу.

255. Тіршіліктің ІҮ кезеңінде пайда болғандар. Цианобактериялар.

256. Семейде өткізілген ядролық сынақ саны. 450.

257. Алғашқы атомдық жарылыс естілген уақыт. 1949.29.08.

258. Қазақстанның ең шиеленіскен экологиялық проблемасы. Арал.

259. Еліміздің тарихындағы ең қайғылы парақтардың бірі. Семей.

260. «Невада –Семей» қозғалысын басқарған. О.Сүлейменов.

261. Радиоактивті ластануға ұшыраған аумақ. Павлодар, Қарағанды.

262. Ядролық сынақ өткізуге мораторий жариялаған тұлға. Н.Назарбаев.

263. Семей ядролық аймағына экологиялық зерттеу жүргізуге қаржылай көмек көрсеткен елдер. Үндістан, Корея.

264. Семей полигонында атомдық жарылыс дауысы естілген уақыт. Сағат 7-де.

265. Арал проблемасының зардабы әсерін тигізген жерлер. Орталық Азия.

266. Мұнай-газ саласының қарқынды дамуының нәтижесінде пайда болған экологиялық проблема.Каспий.

267. Арал теңізі суының жартысынан айырылған уақыты. 30 жыл.

268. Экологиялық күрделі міндеттердің бірі. Халықаралық стандартқа сай ауыз сумен қамтамасыз ету.

269. «Семей ядролық сынақ полигонын жабу туралы» жарлыққа қол қойған тұлға. Н.Назарбаев.

270. «Семей ядролық сынақ полигонын жабу туралы» жарлық шыққан жыл.

1991.29.08.

271.Денесі бір жасушадан тұратын микроскоп арқылы ғана көрінетін ағзалар: Қарапайымдар.

272. Қарапайымдардың негізгі белгілері: Біржасушалы жәндіктер.

273. Біржасушалы жәндіктердің басым бөлігінің мекен ортасы. Су.

274.Қарапайым жәндіктер ғылымға қай ғасырдан бастап белгілі: XVII.

275.1665 жылы голландиялық ғалым ван Левенгук жасаған ұлғайтқыш құрал:

Микроскоп.

276.Қазіргі кезеңде қарапайымдардың неше мыңға жуық түрі белгілі:70 мың.

277.Біржасушалы қарапайым жәндік:Жасыл эвглена.

278..Жасушасында хлоропластар бар қарапайым жәндік:Дизентерия амебасы.

279..Вольвокстың жасыл эвгленадан ерекшелігі:Шоғырланып тіршілік етуге бейімделген.

280.Вольвокс шоғырының пішіні:Таяқша.

281.Жасуша құрылысы бірдей және талшықтары болатын жәндіктер:

Эвглена,вольвокс.

282.Органикалық шіріндісі мол кішкентай жыралар мен шағын тұщы суқоймалардың түбінде еркін тіршілік ететін біржасушалы қарапайым жәндік:

Амеба.

283.Амеба денесін қаптап тұратын өте жұқа,серпімді жарғақша қабық:

Плазмолемма (мембрана).

284..Дене пішіні тұрақсыз жалғанаяқты қарапайым біржасушалы жәндік:Амеба.

285.Денесінде бақалшағы бар біржасушалы қарапайым жәндік:Арцелла.

286.Цитоплазманың қозғалуы әсерінен амебаның денесінде ең алдымен не пайда болады:Іркілдек бүртік.

287.Дене пішіні кебіске ұқсайтын біржасушалы қарапайым жәндік:Кірпікшелі кебісше.

288.Дене тұрқы 0,2 мм алдыңғы жағы доғал артқы жағы сүйір,дене пішіні тұрақты бірзасушалы қарапайым жәндік:Кірпікшелі кебісше.

289.Біржасушалы қарапайым жәндік жасыл эвглена қандай органойды арқылы қозғалады:Талшықтары.

290.Біржасушалы қарапайым жәндік амеба қандай органойды арқылы қозғалады:Жалғанаяқтар.

291.Біржасушалы қарапайым жәндік амебаның қоректенуі:Асқорыту вакуолі.

292.Жасыл эвгленаның қоректенуі:Фотосинтез.

293.Жасыл эвгленаның көбеюі:Жыныссыз ұзыннан тік бөліну арқылы.

294.Кірпікшелі кебісшенің көбеюі:Жыныссыз,жынысты жолмен.

295.Екі ядросы бар қарапайым жәндік:Кірпікшелі кебісше.

321.Қарапайымдар үшін цистаның маңызы:Қолайсыз жағдайдан сақтайды.

322.Адам мен жануарлардың ішіндегі тіршілік етіп,ішектің сілемейлі қабықшасын зақымдайтын біржасушалы қарапайым жәндік:Дизентерия амебасы.

323.Дизентерия амебасы қандай ауру туғызады:Қантышқақ.

324.Безгек ауруын таратушы:Безгек маса.

325.Безгек ауруын қоздыратын паразитті 1880 жылы кім ашты:А.Лаверан.

326.Адамды тері ауруына ұшырататын талшықтылар тобының өкілі:

Лейшмания.

327.Лас суда, кір көкеністе,жеміс-жидекте болатын қарапайым жәндік:

Дизентерия амебасы.

328.Жасуша теориясының негізін қалаған ғалым:Т.Шван мен М.Шлейд.

329.Жануар ағзасындағы ұлпалар саны:4.

330.Ағзаның тіршілік процестеріне жұмсалатын қуатты “ өндіретін” жасушаның “энергия станциясы”:Митахондрия.

331.Өзіне тән мөлшері,пішіні бар,дененің белгілі бір бөлігінде үйлесімді қызмет атқаратын жасушалар тобы:Ұлпа.

332.Жүйке ұлпасы:Нейрон.

333.Аксонның көрші жатқан нейрон дендридінің қабықшасымен байланысып,қозу өтетін жерін:Тоғысу (синапс).

334.Нейронның ұзын өсіндісі:Аксон.

335.Нейронның қысқа өсіндісі:Дендрит.

336.Көпжасушалы жәндік:Гидра.

337.Сулы ортада, дене мөлшер ұсақ тіршілік ететін көпжасушалы жәндік:

Гидра.

338.Гидраның ішкі қабаты:Эктодерма.

339.Гидраның сыртқы қабаты:Энтодерма.

340.Гидраның қорегі:Ұсақ шаян, су бунақденелерінің дернәсілі.

341.Гидраның сыртқы қабатындағы қорегін ұстаушы жасушасы:Атпа.

342.Гидра денесін қаптайтын жасуша:Жүйке.

343.Ақсұламаның асқорыту жүйесі:Ауыз – жұтқыншақ – ішек.

344.Шұбалшанның асқорыту жүйесі:

Ауыз қуысы – жұтқыншақ – өңеш – жемсау – қарын – ішек.

345.Көпжасушалы омыртқалы жануар:Балық.

346.Дән қоректі құстар:Кептерлер, тауықтар.

347.Бунақденелі қоректі құстар.Қарлығаштар, үйректер.

348.Құстардың қарны неше бөлікті:2.

349.Сүтқоректілерде тістердің саны:3.

350.Сүтқоректілердің бәріне ортақ және ерекше белгілері:

Тістері жақсүйектерден ұяларға тіс түбірімен бекиді.

351.Етпен қоректенетін сүтқоректілер:Қасқыр.

352.Жәндіктермен қоректінетін сүтқоректі:Кірпі.

353.Өсімдіктекті азықпен қоректенетін ірі, күйіс қайыратын сүтқоректілердің қарны:4.

354.Бауырдан бөлінетін сөл:Өт.

355.Өсімдіктекті азықпен қоректенетін сүтқоректілерде аш ішек пен тоқ ішек тоғысатын жері:Бүйен.

356.Етпен қоректентін жыртқыштардың асқорыту жүйесінің жалпы көлемі, шағын ішегінің ұзындығы:4-5 есе.

357.Адам 1 минутта неше рет тыныс алып, дем шығарады:12-18 рет.

358.Оттегін сіңіріп, көмірқышқыл газын сыртқа шығаратын ағза:Аэробты.

359.Басқа жануарлардың ішкі мүшелерінде тіршілік ететін паразит жануар:

Анаэробты.

360.Гидра тыныс алады:Бүкіл денесі.

361.Ұлудың тыныс алу мүшесі:Шапанша қалтасы.

362.Шұбалшанның тыныс алу мүшесі:Тері жабысы.

363.Шаршылы өрмекшінің тыныс алу мүшесі:Ауа қапшығы.

364.Қоңыздың тыныс алу мүшесі:Денетүтікшелер.

365.Суда тіршілік ететін жануарлардың көпшілігінде тынысалу жүйесінің негізі мүшесі:Желбезек.

366.Қосмекнділердің басым көпшілігінің тынысалу мүшесі:Өкпе.

367.Қосмекенділердің өкпесінң пішіні:Сопақша.

368.Қосмекенділердің суда тіршілік ететін дернәсілдерінің тынысалуы:

Желбезек.

369.Жорғалаушылардың терісі:Мүйізді қабыршақ.

370.Құстар тыныс алады:Өкпе.

371.Біржасушалы қарапайым жәндіктерде зәршығару мүшесі:

Жиырылғыш вакуольдер.

372.Көпжасушалы шаянтектес жануарларда зәршығару мүше:

Жасыл түсті бір жұп без.

373.Омыртқалы жануарларда зәршығару мүше: Бүйрек.

374.Эритроциттердің түзілуі:Сүйек кемігінде, жілік майында.

375. Қанның ядросы жоқ, қызыл түсті жасушасы: Эритроциттер.

376. Ядросы бар, ақ түйіршікті қан жасушасы: Лейкоциттер.

377. Шұбалшанның қанайналым жүйесі: Тұйық қанайналым жүйесі.

378. Өрмекшілердің қанайналым жүйесі: Ашық қанайналым жүйесі.

379. Ұлудың жүрегі: 2.

380. Қанайналым жүйесі бір шеңберлі, жүрегі екі бөлімді жануар: Балық.

381. Қанайналым жүйесі екі шеңберлі, жүрегі үш бөлімді жануар: Бақа.

382. Жүрек қарыншасы жартылай екі бөлімге, қаны араласқан жануар: Жорғалаушылар.

383. Құстардың жүрегі:4.

384. Гидраның қозғалуы: Адымдап.

385. Өзен шаянының қозғалуы Жузіп.

386. Топырақ құрамын жақсартатын омыртқасыз жануар: Шұбалшан.

387. Шаянның жүзу аяқтарының саны: 5 жұп.

388. Өрмекшілердің аяқтарының саны: 4.

389. Бунақденелілердің аяғынын саны: 3.

390. Құрлықта тіршілік етуге бейімделген алғашқы омыртқалы жануар: Қосмекнділер.

391. Аяғы жоқ жануар: Жылан.

392. Алдыңғы аяқтары қанатқа айналған жануар: Құс.

393. Гидраның жыныссыз көбеюі: Бүршіктену.

394. Толық түрленіп дамитын бунақденелі: Қоңыз.

395. Шала түрленіп дамитын бунақдене: Шегіртке.

396. Шала түрленіп даму сатысының саны: 3.

397. Толық түрленіп даму сатысының саны: 4.

398. Балықтың дәрнәсілі: Шабақ.

399. Бақаның дернәсілі: Итбалық.

400. Ширақ балапан шығаратын құс: Тауық.

401. Қызылшақа балапан шығаратын құс: Торғай.

402. Ағзаның тітіркендіргішке жүйке жүйесі арқылы қайтаратын жауабы:

Рефлекс.

403. Балықтардың бәріндегі ерекше мүше: Бүйір сызығы.

404. Плаунның споралары жетілетін бөлігі: Масақ.

405. Спорангий - Споралар дамитын орын.

406. Сабағы өте көп буын және буынаралықтарынан тұратын споралы өсімдік:

Қырықбуын.

407. Қырықбуынның масақтары бар өркен. Көктемгі өркен.

408. Жаздық өркеннің қызметі: Өсу.

409. Көктемгі өркеннің қызметі: Көбею.

410. Қырықбуынның ұшында орналасатын спорангийлер тобының орны: Бүр.

411. Қырбуынның жапырақтары болмайтын өркен: Жаздық өркеш.

412. Жапырақ тақтасы қауырсын тәрізді бірнеше қайтара тілімделген споралы өсімдіктің атауы: Қырықжапырақ.

413. Спорагийлердің жиынтығы: Сорус.

414. Қырықбуынның көбеюі: Спорамен.

415. Тұқымдары қорғанышсыз, қабыршақта, бүрде ашық орналасатын өсімдіктер: Ашық тұқымды өсімдіктер.

416. Қылқан жапырақты өсімдік: Қарағай.

417. Жарық сүйгіш өсімдік: Қарағай.

418. Жапырақтарын жылда түсіретін ашық тұқымды өсімдік: Балқарағай.

419. Бұта болып өсетін ашық тұқымды өсімдік: Арша.

420. Қарағайдың ағаш сабағының атауы: Дің.

421. Бірүйлі өсімдікті белгілеңіз: Кәдімгі қарағай.

422. Аталық және аналық жасушалардың қосылып ұрықтануынан түзіледі:

Зигота.

423. Ашық тұқымдылардың тұқымдары дамитын орын: Бүр.

424. Ағаш діңінің су өткізгіш бөлігі: Сүрек.

425. Жер ғаламшарында таралған қылқан жапырақты өсімдік саны: 600.

426. Қылқан жапырақтылардың бір ерекшелігі: Сүрегінде шайырлы өзекше.

427. Жабық тұқымды өсімдіктердің көбею мүшесі: Гүл.

428. Жабық тұқымды өсімдіктердің тұқымы жетілетін орны:

Тұқымы жемістің ішінде жетіледі.

429. Қосарланып ұрықтану тән: Плаун.

430. Тұқымында 2 жарнағы болса: Қосжарнақылар.

431. Бидай тұқымында жарнақ саны: 1.

432. Көкнәр тұқымдасының жемісі: Қауашық.

433. Қазақстан Қызыл кітабіне тіркелген сирек кездесетін көкнәр тұқымдас өсімдік: Жіңішке көкнәр.

434. Көкнәрлар тұқымдасының гүлінің формуласы: Т2К2+2А8Ж8

435. Алабота тұқымдасының гүлінің формуласы: Т4А4Ж1

436. Алабота тұқымдасына жататын өсімдік: Сексеуіл.

437. Көкнәр тұқымдас улы өсімдік: Үлкен сүйелшөп.

438. Асқабақ тұқымдас өсімдіктер: Қауын.

439. Бақша өсімдіктерінің негізгі ерекшелігі: Шөптекті біржылдық өсімдік.

440. Өзгерген өркен: Мұртша.

441. Өркендері шырмалып, төселіп өсетін асқабақ тұқымдас өсімдік:

Құтырған қияр.

442. Асқабақ тұқымдастарының негізгі жемісі: Қабақ.

443. Орамжапырақтың жемісі: Бұршаққын.

444. Орамжапырақ гүлділер тұқымдасының гүлінің формуласы: Т2+2К4А2+4Ж(2).

445. Раушангүлділер тұқымдасына жататын бұталы өсімдік: Итмұрын.

446. Раушангүлділер тұқымдасына жататын көпжылдық шөптекті өсімдіктер:

Қарабүлдірген.

447. Итмұрын гүлінің формуласы: Т5К5А8Ж8.

448. Құрғақ жемісті өсімдік: Теңгежапырақ.

449. Өрік өсімдігі қай тұқымдасқа жатады: Раушангүлділер тұқымдасы.

450. Раушангүлділер тұқымдасының жабайы өсетін түрінің атауы: Тікенгүл.

451. Бұршақ тұқымдас өсімдіктердің негізгі ерекшелігі: Тамыр түкшелері.

452. Ең ірі күлтежапырақшасы бар өсімдік: Бұршақ.

453. Бұршақ тұқымдас өсімдіктердің гүлінің формуласы: Т(5)К3+(2)А(9)+1Ж1.

454. Бұршақтың жемісі: Бұршаққап.

455. Бұршақгүлділер тұқымдасында біріккен күлте жапырақшасын белгілеңіз:

Қайықша.

456. Бұршақгүлділердегі аталық саны: А(9)+1.

457. Бұршақ тұқымдасының сәндік түрі: Қараған.

458. Алқа тұқымдасының гүлінің формуласы: Т5К(5)А5Ж(2).

459. Алқа тұқымдасына жататын өсімдіктердің жемісі: Жидек.

460. Алқа тұқымдасына жататын улы өсімдік: Сасық меңдуана.

461. Картоптың жерасты өркені: Түйнек.

462. Күрделігүлділер тұқымдасына жататын өсімдіктердің гүлшоғыры:

Себетгүл.

463. Бақбақ өсімдігі қай тұқымдасқа жатады: Күрделігүлділер тұқымдасы.

464. Бақбақ гүлінің формуласы: Т0К5А5Ж8

465. Қазжуаның гүлінің формуласы: Гс3+3Ж(3).

466. Сәндік үшін өсірілетін лалагүлдер тұқымдасына жататын өсімдік:

Қызғалдақ.

467. Даражарнақтылар, шөптекті, көпжылдық өсімдіктер:

Лалагүлділер тұқымдасы.

468. Қазақстан Қызыл кітабына тіркелген сирек кездесетін лалагүлді өсімдіктердің саны: 14 түрі.

469. Тамырсабағы медицинада пайдаланылатын лалагүл тұқымдас өсімдік:

Құртқашаш.

470. Даражарнақтылар класына жататын астық тұқымдас өсімдік: Арпа.

471. Астық тұқымдасына жататын өсімдіктердің жемісі: Дәнек.

472. Астық тұқымдасына жататын өсімдіктердің тамыр жүйесі: Шашақ тамыр.

473. Күріштің гүлшоғыры: Сыпыртқыгүл.

474. Бидайдың гүлшоғыры: Сыпыртқыгүл.

475. Картоптың отаны: Оңтүстік Америка.

476. Түйнек деген: Өзгерген өркен.

477. Картоптың көбеюі: Көзшелі түйнек.

478. Май алу үшін өсірілетін мәдени дақыл: Күнбағыс.

479. Адамның сұрыптау жолымен қолдан шығарған бір түр дарақтарының жиынтығы: Іріктеме.

480. Жануарлардың қолдан шығарылған түрі: Қолтұқыл.

481. Өсімдіктердің жаңа іріктемелерін, жануарлардың жаңа қолтұқымдарын шығарумен шұғылданатын ғылым: Селекция.

482. Қазақстанда қант қызылшасы мен кендірді биологиялық сұрыптау жағынан ғылыми тұрғыда сипаттаған алғашқы ғалым: К.Мыңбаев.

483. Мәдени өсімдіктердің шығу орталығын зерттеген ғалым: Н.И.Вавилов.

484. Өсімдіктен бөліп алатын биіктігі 8-10 см шамасындағы жас өркен:

Қаламша.

485. Лалагүлділер тұқымдасына даражарнақтылар класына жататын шырынды өсімдік: Алоэ.

486. Кез келген мүшелерінен өндіріске қажетті шикізат алуға болатын өсімдіктер: Техникалық дақылдар.

487. Қазақстанда өсірілетін дәрілік өсімдіктердің түрі: 500.

488. Құлқайыргүлділер тұқымдасының өкілі: Мақта.

489. Мақтаның гүлінің формуласы: Т3+(5)К5А8Ж8.

490. Мақтаның жемісі: Қауашақ.

491. Мақтаның ұрық шашатын түрі: Шит.

492. Ғаламшарда жойылып біткен және қазіргі кезде кездесетін барлық жануарды белгілі тәртіпке сәйкестендіріп, ретке келтіру: Жүйелеу.

493. Жер ғаламшарындағы тіршілік атаулыларды жүйелеудің негізгі өлшем бірлік: Түр.

494. Жануарларды тіршілік ортасына байланысты жіктеген ғалым: Аристотель.

495. Ағзаларға жіктеу кезінде туыстық екі атау беру: Қосарлы атаутізім.

496. Жоғарғы сатыдағы омыртқалы жануарлар: Құстар.

497. Ішкі қаңқасы және омыртқа жотасы болмайтын жануар: Қарапайым.

498. Саркодиналарға жататын кейбір ағзалардың дене пішіні тұрақты әктен түзілген сыртқы қаңқа қаптайды оларға жататын: Сәулелі өрмекаяқ .

499. Қарапайымдардың денесін сыртынан қаптайтын, өте жұқа майысқақ немесе қатқыл плазмалы қорғаныш қабат: Пеликули.

500. Дене тұрқы 1мм жуық бақаның артқы ішегінде болатын паразит жәндік:

Опалина.

501. Дене тұрқы 15мк, екі ядросы, төрт жұп талшығы бар, адамның ішегінің жоғарғы бөлігінде қауіпті ауыру туғызатын талшықты паразит: Лямблия.

502. Ұйқы ауруының қоздырғышы: Лейшмания.

503. Ұйқы, ногана ауруын таратушы қан сорыш шыбын: Цеце.

504. Қазақстан даласында түйе малы қатерлі ауыру суаурудан зардап шегеді, оның қоздырғышы: Трипаносма.

505. Суауру ауруының қоздырғышы: Сона.

506. Адам және жануарлар жасушасында тері ауруын қоздыратын паразиттік жәндік: Лейшмания.

507. Шығыс Үндістан мен Бангладешке індет болып тиген ауру: Кала-азар.

508. Цитаплазмасында бір үлкен, бір кіші екі ядросы бар жәндік:

Кірпікшелілер.

509. Кірпікшелі жәндіктерде қоректену, тынысалу, қозғалу және заталмасу қызметін атқаратын органойд: Үлкен ядро.

510. Кірпікшелі жәндіктердің өзге біржасушалы жәндіктерден көбею өзгешелігі: Жанасу арқылы жынысты жолмен.

511. Паразиттік тіршілік ететін біржасушалы, көбішсе пішіні амеба тәріздес жәндік: Споралылар.

512. Паразиттік жолмен тіршілік ететін құртамыштың тарататын ауруы:
Кокундоз.

513. Спора арқылы көбейетін біржасушалы жәндік: Құртамыш.

514. Безгек ауруының қоздырушысы: Қантұрғын.

515. Денесінде бір ғана қуыс және екі қабаттан тұратын көпжасушалы жәндік:
Ішекқуыстылар.

516. Гидраның жабын және қорғаныш атқаратын қабаты: Эктодерма.

517. Гидраның асқорыту және қозғалыс қызыметін атқаратын қабаты:Энтодерма.

518. Гидраның қорғаныш және қорегін аулау қызметін атқаратын жасуша:

Апта жасуша.

519. Жүйке жасушаларында жүйке торы түзілгені байқалған ең алғашқы жәндік: Шекқуыстылар.

520. Жойылған немесе зақымдалған мүшелер мен ұлпалардың қалпына келуін:

Регенерация.

521. Бір зат бекініп, отырықшылық қалыпта тіршілік ететін ішекқуыстылар:

Көпқармалауыштылар.

522. Теңіз суында жүзіп жүретін ішек қуыстылар: Маржан.

523. Аузы мен қармалауштары төмен қарай бағытталған дененің үстіңгі жағы қолшатырға ұқсас ішекқуысты: Медуза.

524. Теңіз гүлі деп аталатын ішек қуысты жәндік: Актиля.

525. Екі жақты симетриялы, үш қабатты, көп жасушалы жәндік:

Жалпақ құрттар.

526. Зоология ғылымының паразитт құрттарды зерттейтін саласы:

Гельминтология.

527. Бауыр жағы арқасына жабысып денесі жалпақ пішінді құрт:

Жалпақ құрттар.

528. Ұрықтың даму кезінде эктодерма мен энтодерма аралығынан аралық жасушалы қабат: Мезодерма.

529. Дене жабынының құрылысы ерекше, эпителий ұлпасында жасуша болмайды, оны тығыз түзіліс қаптайды: Сірқабық.

530. Алғашқы зәршығару мүшесі пайда болған жәндіктер Жалпақ құрт.

531. Бір бөлігі - жұтқыншақ, екіншісі - ішектің ортаңғы бөлігінен тұратын асқорыту мүшесі бар жәндік: Жалпақ құрттар.

532. Ішекте өмір сүретін паразиттер: Эндопаразит.

532. Ағза денесінде паразиттік жолмен тіршілік ететін жәндіктер:

Эктопаразиттер.

533. Денесі буылтықтарға бөлінбеген, шұбалаңқы, цилиндр пішінді немесе ұршыққа ұқсас жәндіктер: Жұмыр құрттар.

534. Жұмыр құрттар денесінің ішкі қабырғасы мен ішегінің аралығында түтік тәрізді қуысболған сондықтан олар: Алғашқы қуыстылар типі.

535. Жұмыр құрттардың сірқабық тастауы: Түлеу.

536. Гиподерма қабаты: Сірқабықты астарлап жатады.

537. Жұмыр құрттар типіне жататын жәндіктер: Ішексорғыш.
538. Жылқының құйрық қылына ұқсас шумақталған жіңішке жұмыр құрт:

Қылқұрт.

539. Жұмырқұрттар типіне жататын денесін қаптаған тығыз қабықша – тері бұлшықет қапшығы бар паразит жәндік: Ішексорғыш ( аскарида).

540. Жұмырқұрттар типіне жататынденесі тығыз қабықшамен – сірқабықпен қапталған паразит жәндік: Үшкірқұрт.

541. Бактериялар, біржасушалы жәндіктер балдырлармен қоректенетін, дене пішіні біржасушалы қарапайымдарға ұқсас жұмыр құрт түрі: Қылтыңбас.

542. Жұмыр құрттың дене қабатының бөлігі: 3.

543. Сиыр цепенінің басында жүйке жасушаларының жиынтығын түзіп, екі желілі жүйке құрттың денесін құйрығына дейін бойлай созылады ол:

Жүйке жүйесі.

544. Паразиттік тіршілікке бейімделген құрт ішекке қармақшасымен және сорғыштарымен жармасып алаттын жәндік: Сиыр цепені.

545. Дененің алдыңғы бөлігінде қысқа мойынды басы, басында 4 дөңгелек сорғышы, дененің сыртын сірқабық қаптаған жәндік: Сиыр цепені.

546. Зәршығару жүйесі жүйесі дененің ең соңғы бунағында екі өзектен қосылып сыртқа ашылатын зәршығару түтіктері бар паразит жәндік: Сиыр цепені.

547. Келесі жұмсақ, үш қабатты, екі жақты симметриялы көпжасушалы омыртқасыз жәндіктер: Ұлу.

548. Ұлулардың қозғалу мүшесі: Аяқ.

549. Бақалшақты ұлулар: Айқұлақ.

550. Тұлғадан ерекше қатпарлы қабат: Шапанша (мантия)

551. Ұлулардың асқорыту жүйесіндегі ерекше без: Бауыр.

552. Ұлулардың қантарату жүйесіндегі ерекшелік: Бауыр.
553. Сорғышты ұлулар: Сегізаяқ.

554. Қосжақтаулы ұлылар: Айқұлақ.

555. Басаяқты ұлулар класына жататын жәндік: Сегізаяқ.

556. Су тереңінде сағатына 50 шақырымдық жылдамдықпен жүзіп, қорегін аулайтын басаяқты жәндік: Кальмар.

557. Cу түбінде тіршілік етіп, құмда жасырынып жатқан асмалиды аулайтын басаяқты ұлу: Каракатица.

556. Аяғы дененің астыңғы бөлігі – бауырын толық қамтитындықтан оны бауыраяқты ұлулар класына жатқызады ол: Тоспаұлу.

557. Жасушалардың құрылысы мен қызметін зерттейтін ғылым: Цитология

558. Адам денесінің жасушаларының пішіні: Әр түрлі

559. Қанның эритроцит жасушасының пішіні: Домалақ.

560. Адам жасушасының плазмалық жарғақшасы ... түзіледі

Май мен нәруызды заттан

561. Плазмалық жарғақшаның өте жұқарған жері: Саңылау

562. Цитоплазма: Іркілдек сұйықтық

563. Қоршаған ортаның температурасы жоғарыласа, цитоплазмада зат алмасу процесі ... Жылдамдайды

564. Ядроның сыртын цитоплазмадан бөліп тұратын жарғақша саны: 2

565. Хромосома: Тұқым қуалау қасиетін сақтайды

566. Адамның дене жасушаларындағы хромосомалар саны: 46

567. Адамның жыныс жасушаларындағы хромосомалар саны: 23

568. Ядро: Жасушаның реттеуші орталығы

569. Майлар мен полисахаридтердің алмасуына қатысады:

Тегіс эндоплазмалық тор

570. Жасушаларды энергиямен қамтамасыз етеді: Митохондрия

571. Жасушаға түскен бөгде заттарды ерітеді: Лизосома

572. Жасушадағы көпіршік, түтікше тәрізді органоид: Гольджи жиынтығы

573. Плаастидтер болады: Өсімдіктерде

574. Жануарлар жасушасындағы жарғақшасы: Өте жұқа

575. Оттектің жасушаның құрамды бөліктерімен қосылуы:

Жасушалық тынысалу

576. Жасушадағы органикалық қосылыстар: Нәруыздар, май

577. Нәруызды түзетін аминқышқылдардың саны: 20

578. Майлар үш элементтен құралған: Көміртегі, азот, күкірт

579. Гликоген көп кездеседі: Бауыр мен бұлшықетте

580. Адам ағзасындағы ұлпа ... топқа бөлінеді: 4

581. Қорғаныштық қызметін атқарады : Эпителий

582. Ұлпалары өзара 6 топқа бөлінетін ұлпа: Эпителий

583. Сүйек, шеміршек ұлпалары: Дәнекер

584. Сүт, тер, жас, сілекей бөлетін жасушалар эпителий: Безді

585. Қан ұлпасы: Сұйық дәнекер

586. Бұлшықет ұлпасына тән қасиет: Жиырылғыш

587. Көлденең жолақты бұлшықет: Жүрек

588. Мүшелерді бұлшықет қозғалысқа келтіреді: Жиырылу

589. Жүйке ұлпасының негізгі массасы: Нейроглия

590. Миофибрилла: Бұлшықет талшығы

591. Жүйке жасушасының ұзын өскіні: Аксон

592. Жүйке жасушасының қысқа өскіні: Дендрит

593. Нейронның бойымен қозудың дұрыс бағытын тап:

Дендриттер – дене – аксон

594. Жүйке жүйесінің қосымша жасушалары: Нейроглия

595. Жүйке ұлпасының негізгі қызметі: Қозғыштығы және қозу өткізгіштігі.

596. Мүшелердің жұмысын басқарып, реттейді: Жүйке ұлпасы

597. Ішкі секреция безі: Гипофиз

598. Сұйықтық бірден қанға өтеді: Ішкі секреция

599. Аралас бездер: Ұйқы және жыныс

600. Ішкі секреция бездерінен бөлінетін биологиялық белсенді зат: Гормон

601. Гипоталамус: Ішкі секреция бездерінің қызметін реттейді

602. Нейрогормондар бөлінеді: Гипоталамус гипофиздік жүйесінен

603. Безді және жүйке ұлпаларынан құралған: Гипофиз безі

604. Өсу гормоны артық бөлінсе: Адамның сүйегі ұзарады

605. Гипофиз, бүйрекүсті бездері, қалқанша безі зақымданғанда:

Ергежейлілік

606. Қалқанша безінен бөлінеді: Тироксин

607. Қалқанша безден бөлінетін гормон жетіспегенде: Микседема

608. Адам ағзасына су мен тағамның құрамына йод жетіспегенде: Алқым ісу

609. Тироксин гормоны түзіледі: Қалқанша безінен

610. Қалқанша маңы безінен бөлінеді: Паратгормон.

611. Салмағы ер адамда 30 жасқа дейін, әйелдерде 45-50 жасқа дейін өсетін без:

Қалқанша маңы

612. Кеуде қуысында кеңірдектің жоғарғы ұшында орналасатын без: Айырша

613. Ағзаның иммундық қасиеті ... гормоны жетіспегенде пайда болады: Тимозин

614. Көк бауырдың мөлшері кішірейіп, қандағы лимфоцит жасушалары азайып, қарсы дене түзілмейді: Тимозон гормоны жетіспегенде

615. Бүйрек үсті безінің ішкі қабатынан бөлінетін гормон: Адреналин

616. Бүйрек үсті бездерінің қыртыс қабатының зақымдалуынан болатын ауру: Аддисон

617. Ішкі секреция бездерінің әсерінен болатын ауруларды емдейтін дәрігер: Эндокринолог

618. Ұйқы безінен бөлінетін гормон: Инсулин

619. Инсулин гормоны жетіспегенде: Сусамыр

620. Ер адамның жыныс безінен бөлінетін гормон: Тестостерон

621. Әйел адамның жыныс безінен бөлінетін гормон: Экстроген

622. Жүйке жүйесінің бақылауымен бөлінетін гормон: Адреналин

623. Тестостерон гормоны бөлінеді: Жыныс безінен

624. Дені сау адамның қанында глюкозаның мөлшері: 4, 6 – 6, 7

625. Қанда глюкоза жетіспесе ұйқы безінен бөлінетін гормон: Глюкоген

626. Көмірсу алмасуының бұзылуынан болады: Қант ауруы

627. Қанда глюкозаның концентрациясы жоғарылағанда: Қант ауруы

628. Сыртқы секрециялық бездер: Жас, сілекей

629. Көздері бадырайып, шарасынан шығатын ауру: Базедов

630. Ішкі секреция бездеріненгормондардың бөлінуін реттейді: Орталық жүйке жүйесі

631. Ағзада мүшелер қызметінің гормондар арқылы реттелуін ... деп аталады:

Гуморальдық реттелу

632. Гуморальдық реттелуде негізгі рөл атқарады: Гормондар

633. Гуморальдық реттелу бағынышты: Жүйкелік реттелуге

634. Аксонның сырты қапталған: Май текті ақ қабықшамен

635. Нейронның денесінде болады: Цитоплазма мен ядро

636. Құрылымы мен қызметіне қарай нейрондар бөлінеді: 3-топқа

637. Қозуды шеткі мүшелерден орталық жүйке жүйесіне өткізеді: Сезгіш нейрондар

638. Қозуды сезгіш нейрондардан қозғалтқыш нейрондарға өткізеді: Байланыстырғыш нейрондар

639. Қозуды бұлшықеттер мен бездерге жеткізеді: Қозғалтқыш нейрондар

640. Нейрондағы ұзын өсіндінің саны: 1

641. Сыртқы және ішкі тітіркендіргіштерге орталық жүйке жүйесі арқылы ағзаның жауап қайтаруы: Рефлекс

642. Рефлекстік доға ... бөлімнен тұрады: 5

643. Рефлекстік доғаның жүйке ұштары: Рецепторлар

644. Рецепторлар: Қозуды қабылдайды

645. Рефлекстік доғаның сезгіш нейрондары: Қозуды орталық жүйке жүйесіне өткізеді

646. Рефлекстік доға басталады: Рецепторлардан

647. Қозу орталық жүйке жүйесіне өтеді: Сезгіш нейрондар арқылы

647. Сезгіш нейрондардан қозуды өткізеді: Орталық жүйке жүйесіне

648. Рефлекстік доғаның бір бөлімдері зақымданса: Рефлекс жойылады

649. Орталық жүйке жүйесі: Ми мен жұлын

650. Жүйке жүйесі бөлінеді: 2 – топқа

651. Шеткі жүйке жүйесі: Ми мен жұлыннан таралатын жүйкелер

652. Жүйке жүйесінің қаңқа бұлшықеттерінің жұмысын реттейтін бөлімі: Сомалық

653. Жүйке жүйесінің ішкі мүшелердің жұмысын реттейтін бөлімі: Вегетативті

654. Әр омыртқаның бүйір тұсынан жұлыннан екі жаққа таралған жұп жүйкелер саны: 31

655. Жұлыннан тарайтын жүйкелері : Сезгіш, қозғалтқыш

656. Орталық жүйке жүйесіне өтетін қозу: Жұлынның артқы түбірі арқылы

657. Жұлынның түрлі бөлімінде орналасқан белгілі бір мүше жұмысын реттейтін жүйке жасушаларының жиынтығы: Жүйке орталығы

658. Тізе рефлексі орталығы: Жұлынның бел бөлімінде

659. Көз қарашығының ұлғаю орталығы: Арқа бөлімінде

660. Жұлынның атқаратын қызметі: Рефлекстік және өткізгіштік

661. Жұлын мен мидың сыртындағы қабықша: Қатты, торлы, жұмсақ

662. Жұлын мен мидың сыртындағы қабықша: 3 түрлі

663. Ми мен жұлын қабықтарының қабынуынан болатын ауру: Минингит

664. Мидың орташа салмағы; 1300 – 1400 г

665. Мидың сұр заттарының тұтас орналасуын: Ядро деп атайды

666. Ми бөлімдері өзара байланысады: Өткізгіш жолдар арқылы

667. Ми қарыншалары: Ми сұйықтығымен толтырылған қуыс

668. Ми ұрықтың даму ерекшеліктеріне байланысты: 5-ке бөлінеді

669. Сопақша ми: Жұлынның жоғарғы шетінің жалғасы

670. Сопақша ми арқылы жүзеге асады: Жастың бөлінуі

671. Тынысалу мен жүректің тоқтауы мүмкін: Сопақша ми зақымданса

672. Мишық пен ми көпірі жатады : Артқы миға

673. Ми көпірінің жүйке жасушалары қабылдайды: Беттің терісінен, тілден келетін хабарларды

674. Мишық орналасады: Сопақша ми мен көпірдің артқы жағында

675. Теріде пигменттің түзілуін реттейді: Ортаңғы ми

676. Қозу үлкен ми сыңарларының қыртысына өтеді:Аралық ми арқылы

677. Көру, дәм сезу, есту рецепторларды қабылдайтын: Аралық ми

678. Дене бұлшықеттерінің үйлесімді жиырылуын реттейтін орталық: Мишық

679. Адамның қозғалысы, тепе-теңдігі, сөзі бұзылады: Мишық зақымданса

680. Зат алмасу, жүрек-қан тамырлар жүйесі, зәр шығару, ұйқы жұмысын реттейтін: Аралық ми

681. Ағзаның ішкі ортасы, дене температурасы, тынысалу, қан қысымының тұрақты болуы: Аралық миға байланысты

682. Үлкен ми сыңарлары құралған: Сұр және ақ заттан

683. Үлкен ми сыңарларының сыртындағы сұр заттың қыртысындағы нейрондар: 14миллиардтан астам

684. Үлкен ми сыңарларының беті: Сайлы, қатпарлы

685. Әрбір ми сыңарлары тұрады: 4 бөліктен

686. Ми сыңарларының жүйке жүйесіндегі зат алмасуды қамтамасыз ететін: Ми сұйықтығына толы 2 қуыс ұсақ қантамырлары

687. Сезу-қимыл аймағы: Маңдай, төбе бөлігінде орналасады

688. Көру аймағы: Шүйде бөлігінде орналасады

689. Есту аймағы: Самай бөлігінде орналасады

690. Дәм сезу, иіс сезу аймағы: Маңдай бөлігінің ішкі жағында орналасады

691. Жүйке ауруларын емдейтін дәрігер: Невропатолог

692. Мидан тарайтын жүйке: 12 жұп

693. Мидың жұмыс істеу белсенділігін анықтау әдісі: Электроэнцефолография

694. Мидың қозуын күшейтеді: Никотин

695. Адамның еркіне бағынбайтын жүйке жүйесі: Вегетативті

696. Вегетативті жүйке жүйесінің рефлекстік доғасы: Сезгіш, байланыстырғыш, қозғалтқыш

697. Вегетативті жүйке жүйесінің қызметі ми қыртысының ... орналасқан: Маңдай бөліігі

698. Вегетативті жүйке жүйесі бөлінеді: 2 бөлікке

699. Симпатикалық бағанадағы жүйке түйіндері: 20 – 25

700. Парасимпатикалық бөліктің орталығы: Ортаңғы және сопақша мида

701. Сезім мүшелерінің шеткі бөлімдері: Рецептор

702. Сыртқы рецепторлар: Терінің үстіңгі қабаты

703. Адамдағы сезім мүшелері: 5 түрлі

704. «Анализатор» деген ұғымды алғаш атаған ғалым: Н. П. Павлов

705. Анализатор төмендегі бөліктерден тұрады: Шеткі, өткізгіш, орталық

706. Сенсорлық жүйе дегеніміз: Сезім мүшелері

707. Адам сыртқы ортада болып жатқан ақпараттардың ... көзбен қабылдайды:

80 – 90 % астамын

708. Көз алмасы тұрады: 3 түрлі қабықшадан

709. Көз алмасының сыртқы қабықшасы тұрады: Тығыз, қалың дәнекер ұлпадан

710. Көз алмасының ортаңғы қабықшасы: Тамырлы

711. Нұрлы қабықшаның ортасы: Көз қарашығы

712. Көз қарашығының кішірейіп, ұлғаюы: Нұрлы қабықшадағы бұлшықеттің жиырылуы.

713. Көздің ішкі қабықшасы: Торлы қабықша

714. Көздің ішкі қабықшасындағы сары дақ түзіледі: Колба тәрізді жасушалардан

715. Көздің ішкі қабықшасындағы соқыр дақ: Жарық сәулесін қабылдамайды

716. Көру жүйесінің орталығы: Шүйде бөлігі

717. Көздің қосымша аппараттары: Қабақ, кірпік

718. Көз ауруларының ішінде ең көп тараған жұқпалы ауру: Коньюнктивит

719. Көз ауруларын емдейтін дәрігер: Офтальмолог

720. Егер көзге бөгде зат түссе: Қайнатылған жылы сумен жуу керек

721. Есту мүшесі тұрады: 3 бөліктен

722. Сыртқы құлаққа жатады: Құлақ қалқаны, сыртқы дыбыс жолы

723. Ортаңғы құлаққа жатады: Дабыл жарғағынан самай сүйегінің ішіне дейін

724. Ішкі құлаққа жатады: Қуыстар мен иірім өзекшелері

725. Жұтқыншақпен жалғасатын: Ортаңғы құлақ

726. Балғашық сүйегінің жіңішке шеті байланысады: Дабыл жарғағымен.

727. Балғашық сүйегінің жуандау шеті байланысады: Төс және үзеңгі сүйектерімен

728. Шытырман орналасады: Ішкі құлақта

729. Есту орталығы ми қыртысының: Самай бөлігінде орналасады

730. Есту мүшесінің ұлулы денесі орналасады: Ішкі құлақта

731. істі қабылдайтын рецепторлар орналасады: Мұрын қуысының кілегейлі қабықшасының жоғарғы бөлігінде

732. Тілдің ұшы сезеді: Тәттіні

733. Тілдің артқы бөлігі сезеді: Ащыны

734. Тілдің жиегі: Қышқылды

735. Тілдің ұшы сезеді: Тұзды

736. Тірек-қимыл жүйесіне жатады: Қаңқа мен бұлшықеттер

737. Адам денесін қозғалысқа келтіретін: Сүйектер мен бұлшықеттер

738. Сүйек кемігінде түзіледі: Қан жасушалары

739. Адам қаңқасындағы сүйектер саны: 200-ден астам

740. Сүйектер пішіні, мөлшеріне байланысты: 3 топқа бөлінеді

741. Қысқа сүйектерге жатады: Алақан, омыртқа

742. Адамда омыртқалардың саны: 33 – 34

743. Мойын омыртқаларының саны: 7

744. Арқа омыртқаларының саны: 12

745. Бел омыртқаларының саны: 5

746. Құйымшақ омыртқаларының саны: 4 – 5

747. «Омыртқа жотасының қисаюы» ауруын ата: Сколиоз

748. Кеуде қуысы қабырғаларының саны: 12 жұп

749. Иық белдеу сүйектері: Бұғана, жауырын

750. Қол сүйектеріне жататындар: Тоқпан жілік, кәрі жілік

751. Толарсақтағы сүйектер саны: 7

752. Жамбастың бір-бірімен тұтасып кеткен сүйектерінің саны: 3

753. Төмендегі жамбас сүйектерін ат: Мықын, асықты жілік, шонданай

754. Қаңқаның толық сүйектенуі: 20 – 25 жасқа дейін.

755. Сүйеккке серпінді, иілгіштік қасиет беретін: Оссеин

756. Адам денесіндегі буындар саны: 230.

757. Қанда темірдің тұрақтылығын сақтайтын без : Гипофиз

758. Инсулин жетіспегенде болатын ауру: Қант ауруы

759. Мүшелер қызметінің гормондар арқылы реттеуінің аты : Гуморальдық

760. Ұйқы безінен бөлінетін гормон: Инсулин

761. Сүттің бөлінуін реттейтін без : Гипофиз

762. Әйелдердің жалпы жыныс гормондарының аты : Экстроген

763. Қандағы глюкозаны реттейтін гормон: Инсулин

764. Алқым ісуі ауруына жетіспейтін химиялық элемент: I

765. Тироксин гормонын бөлетін без: Қалқанша безі

766. Айырша безінен бөлінетін гормон : Тимозин

767. Тез ашуланғыш, көп терлегіш ауру : Бозедов ауруы

768. Аддисон ауруының екінші аты : Қола ауруы

769. Бүйрек үсті бездің қыртыс қабатынан түзелетін гормон : Кортизон

770. Қалқанша маңы безінен бөлінетін гормон : Паратгормон

771. Гуморальдық реттелуде негізгі рөл атқаратын заттар : Гормондар

772. Ішкі секреция бездерінің ауруларын емдейтін дәрігер : Эндокринолог

773. Ұлпаның оттекті қабылдауын күшейтетін гормон: Адреналин

774. Омыртқа жотасының өзегінде орналасқан мүше : Жұлын

775. Сопақша мидың ұзындығы : 2 ,5 см – 3 см

776. Жүйке жасушаның аты : Нейрон

777. Нейронның ұзын өсіндісі : Аксон

778. Нейронның қысқа өсінділері : Дендрит

779. Мидың көру аймағының орналасқан бөлігі : Аралық ми

780. Жұлының жоғарғы шетінің жалғасы: Сопақша ми

781. Жұлының қызметі : Рефлекстік, өткізушілік

782. Омыртқа жотасының өзегінде орналасқан мүше: Жұлын

783. Артқы миға жататындар: Мишық пен ми көпірі

784. Жүйке ауруларын емдейтін дәрігер: невропатолог

785. Мидың жұмысын зерттеу әдісі : Электроэнцефолография

786. Мидан тарайтын жүйкелер саны : 12жұп жүйке

787. Әрбір ми сыңарындағы бөліктер саны: 4

788. Вегетативті жүйке жүйесі рефлекстік доға үш байланыстан тұрады: Сезгіш, байланыстырғыш, қозғалтқыш

789. Сопақша мидың ұзындығы : 2,5-3см

790. Мидың теріде пигмент түзілу реттейтін бөлімі: Ортаңғы ми

791. Сезінудің түйісу рецепторлары: Дәм сезу

792. Вестибула мүшесі орналасқан: Ішкі құлақта

793. Естің қалыптасу кездеріне жатпайды: Редупликация

794. Есте сақтаудың төмендеуі немесе бұзылуы: Амнезия

795. Сенсорлық жүйенің екінші атауы: Анализатор

796. Көздің қосалқы мүшелеріне жатпайды: Көз бұршағы

797. Қасаңқабақ – бұл: Ақ қабықтың алдыңғы бөлігі

798. Бас миының есту аймағы орналасады: Самай бөлімінде

799. Торлы қабықтың құтышылар орналасқан жері: Сары дақ

800. Жарықты шағылыстыру қасиетін көретін заттың қашықтығына байланысты өзгертіп отыратын бөлік: Көз бұршағы

801. Адам «ақшам соқыр» ауруы кезінде: Кешкі уақытта заттарды ажырата алмайды

802. Жақыннанкөргіштік кезінде кескін түседі: Торлы қабықтың алдына

803. Алыстанкөргіштік кезінде берілетін көзілдірік: Екі жақты дөңес

804. Оқу кезінде кітап көзден мынадай қашықтыққа алыс болуы керек: 30-35см

805. Үш сүйек орналасады: Қарақұс сүйегінде

806. Адам құлағының дыбыс толқынын қабылдау диапазоны: 15-20 мыңГц

807. Дыбыс қаттылығы өлшенеді: дБ (децибел)

808. Көздің қандай мөлдір бөлігі көру бұршағының сыртына орналасып,оны қорғап тұрады: Қасаң қабықша

809. Көз алмасының қандай бөлігі іркілдеген мөлдір,түссіз зат толтырып тұрады: Шыны тәрізді дене

810. Көру мүшесінің көмекші бөлігіне не жатады: Қабақ

811. Есту сүйектеріне қандай сүйектер жатады: Балғашық,төс,үзеңгі

812. Жарық қабылдайтын жасушалар қайда орналасады: Тор қабықшада

813. Есту мүшесінің қандай қуысы сұйықтықпен толтырылған: Ішкі құлақта

814. Ортаңғы құлақтың қуысы дыбыс аңқамен не арқылы жалғасады: Есту түтігі

815. Түсті ажырата алмайтын ауруды қалай атайды: Дальтонизм

816. Заттың бейнесін,түсін,тітіркенуін көздің қай бөлігі қабылдайды: Тор қабықша

817. Қасаң қабақ пен көз бұршағының арасындағы камера немен толтырылған: Сулы ылғалмен

818. Адамда есту мүшесі қай жерде орналасады: Самай сүйегінің қуысында

819. Есту мүшесінің қандай бөлігі дененің кеңістіктегі орнын анықтайды: Доға қуыстары

820. Көз бұршағы қызметінің өзгеруіне байланысты болатын көру кемістігі қалай деп аталады: Алыстан көргіштік,жақыннан көргіштік

821. Көздің сыртқы қабықшасы: Ақ қабықша

822. Көздің ішкі қабықшасы: Торлы қабықша

823. Көз ауруларын емдейтін дәрігер: Офтольмолог

824. Аққан терді көздің ішіне жібермейтін мүше: Қас

825. Қарашықтың артқы жағында дөңес, мөлдір дене: Көз бұршағы

826. Есту мүшесі : Құлақ

827. Тіл ұшының сезетін дәмі : тәттіні

828. Ортаңғы құлақтағы сүйекшелердің саны: 3

829. Ішкі құлақтағы қуыстар мен иірімөзекшелерден тұратын күрделі жүйе: Шытырман

830. Есту мен тепе - теңдік мүшелері : Шытырмандар

831. Адам ағзасындағы сүйектердің саны: 200

832. Сүйек құрамындағы көп мөлшердегі заттар: Бейорганикалық

833. Сүйектердің қозғалмалы байланысы: Буын

834. Қандай ұлпа адамның тірек-қимыл жүйесін құрайды: Шеміршекті ұлпа

835. Балалардың қандай сүйектерінде қызыл кемік майы болады: қуысы бар барлық сүйектерінде

836. Сүйектер қандай ұлпаның қатысуымен жуандап өседі: Сүйек қабығының ішкі бетіндегі жасушалардың бөлінуінен

837. Сүйектердің ұзарып өсуі неге байланысты: Сүйек ұшындағы шеміршек ұлпасы жасушаларының бөлінуіне

838. Органикалық заттар сүйектерге қандай қасиет береді: Иілгіштік және серпімділік

834. Ересек адамның ми сауытының сүйектері қалай байланысады: Қозғалмай байланысады

835. Тірек – қимыл жүйесінің қызметі: Мүшелерді қорғау,қан өндіру,тірек

836. Сүйектің беріктігі немен анықталады: Сүйекте минералдық заттардың болуымен

837. Жауырынды қай сүйек тобына жатқызады: Жалпақ

838. Төмендегі қайсысы жұп сүйектер: Самай

839. Сүйектердің шеміршек арқылы байланысын: Аз қозғалмалы дейді

840. Адамның аяқ сүйектері: Ортан жілік,асықты жілік,табан

841. Сүйектің қай бөлігі қан түзейді: Қызыл сүйек кемігі

842. Cүйектің дұрыс қалыптасуы: Денені дұрыс ұстауын қадағалап отырғанда

843. Адамның бассүйегінің ми бөліміне қай сүйек кірмейді: Төменгі жақ сүйегі

844. Сан сүйегіне жататыны: Ортан жілік

845. Сүйек неден түзілген: Дәнекер ұлпасынан

846. Адамның омыртқа жотасында: 33-34 омыртқа

847. Бас сүйегіне жатпайды: Базальды

848. Омыртқа жотасының бірінші омыртқасы,ол: Атлант

849. Ағзадағы ең ірі сүйек: Ортан жілік

850. Бейорганикалық фосфат қанға сіңбей,сүйектен шығарылатын ауру түрі: Рахит

851. Бұлшық ет қызметіне қарай бөлінеді: Жазылғыш, жиырылғыш

852. Адамның кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөлетін бұлшық ет: Диафрагма

853. Бұлшық ет ұлпасының қасиеті: Қозу және жиырылу

854. Адам денесіндегі бұлшық еттері ұрық жапырақшасынан қалыптасады: Мезодермадан

855. Қаңқа бұлшық еттері қандай ұлпадан түзілген: Көлденең жолақты

856. Бұлшық ет ұлпаларының қайсысы ішкі мүшелерінің құрамына енеді: Бірыңғай салалы бұлшық ет

857. Бұлшық ет жұмысы оң әсерін тигізеді: Түгел ағзаға

858. Көлденең салалы бұлшық ет ұлпасы: Қаңқа бұлшық етін түзейді

859. Миофибриллдер дегеніміз: Бұлшық ет талшығының ішіндегі жіңішке жиырылғыш жіпшелер

860. Бұлшық ет ұлпасының қасиеті: Тітіркенгіштік,жиырылғыш

861. Бұлшық ет жұмысы үшін қажетті энергия қайдан бөлінеді: Органикалық заттар ыдырағанда

862. Сіңір созылғанда көрсетілетін алғашқы жәрдем: Дәкемен тану керек

863. Буынның ауруы: Артроз

864. Бұлшық еттердің қызметіне жатпайды: Жүйке серпіністерін өткізу

865. Жалпақ еттер орналасады: Баста

866. Миофибрилл құрамына енетін нәруыздар: Миозин және актин

867. Жараның жазылуы, сүйектің бітіп кетуі ненің есебінен жүреді: Жасушалардың көбеюі

868. Тіршіліктегі аз қозғалу: С және Д жауаптары дұрыс

869. Қан түзетін (жасайтын) мүшені көрсетіңіз: Қызыл түсті кемік

870. Қанның құрамына жасушалар кіреді: Лейкоциттер

871. Жасушалар қанның құрамына кірмейді: Нейрондар

872. Адамның қаны қызмет атқармайды: Қозуды беру

873. Ағзаның ішкі ортасы: Қан,лимфа,ұлпа сұйықтығы

874. Қан айналудың бір айналымы қанша уақыт алады: 27 секунд

875. Қан аздықтың себебі: Эритроциттер мен гемоглобиннің жетіспеушілігінде

876. Қанның ұюына қатысады: Тромбоциттер

877. Тромбоциттер орындайтын қызмет: Қанның ұюын жүзеге асыру

878. Қан түзілетін ұлпа: Дәнекер

879. Гемоглобиннің негізгі ролі: Оттегін тасымалдау

880. Гемоглобин дегеніміз: Күрделі ақуыз

881. Қанның депосы деп: Көк бауыр, бауыр, тері, өкпе

882. Қандағы адреналиннің концентрациясының азаюы, қанның мүшеге келуін: Жүрекке

883. Цитология ғылымы зерттейді: Жасушаларды

884. Ферменттер қызмет атқарады: Катализаторлық

885.Амин қышқылының құрамына кіретін топтар: COOH, NH₂

886. Денатурация кезеңіндегі нәруыз: Қасиеті өзгереді

887. РНК – ның құрамына кіретін көмірсу: Рибоза

888. РНК, ДНК – дан ерекшеленеді: Урацил

889. Глюкоза көмірсуларына жатады: Моносахарид

890. Жасушадағы 1 г май ыдырағанда бөлінетін энергия 38,9 КДж

891. ДНК – ның екі еселенуін зерттеген ғалымдар: М.Месильсон, Ф.Сталь

892. 1938 жылы В.А. Селевин Бетпақдала өңірінен тапты: Жалманды

893. Тірі ағзалар туралы көп салалы ғылым: Биология

894. Өсімдіктер әлемін зерттейтін ғылым: Ботаника

895. 1920-1930 жылдары «Өсімдіктану» оқулығын жазған ғалым: Ж.Күдерин

896. Тұңғыш рет ана тілінде «Жануарлар» оқулығын жазды: Х.Досмұхамедов

897. Қазақстанда «Қызыл кітап» тұңғыш рет шықты: 1978 жылы

898. Өсімдіктері мен жануарлары арнайы қорғалатын тұтас табиғи аймақ: Қорық

899. Қостанай далалы аймағында орналасқан қорық: Наурызым қорығы

900. Өсімдіктерге арналған Қазақстанның «Қызыл кітабы» жарық кқрді: 1981 жылы

901. Марқакөл қорығы орналасқан: Оңтүстік Алтайда

902. 1665 жылы алғаш рет өсімдік қабығының жұқа кесіндісін микроскоппен көрген: Роберт Гук

903. Тірі ағзаның ортақ белгісі: Денесі жасушадан тұрады

904. Жасушаға белгілі пішін және мықтылық қасиет береді: Қабықша

905. Жұмыртқаның ақуызына ұқсас мөлдір, желім тәрізді созылмалы қоймалжың тірі зат: Цитоплазма

906. Жасушаның көбеюіне қатысады: Ядро

907. Тек өсімдік жасушасына ғана тән денешіктер: Пластид

908. Шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобы:

Ұлпа

909. Өсімдік мүшелерінің сыртын қаптап, кеуіп кетуден сақтайтын ұлпа:

Жабын

910. Жасушалары жас, ұдайы бөлінетін ұлпа: Түзуші

911. Микроскоптың жарықты қабылдайтын бөлігі: Айна

912. Микроскоптың 2 линзасы бар бөлігінің атауы: Окуляр

913. Жасуша қабықшасының жұқарған жері: Саңылау

914. Өсімдіктерде керексіз заттарды шығаратын ұлпа: Бөліп шығарушы

915. Жасушасына су жинаушы ұлпа: Негізгі

916. Жапырақта түзілген органикалық заттарды жер асты мүшесіне жеткізетін ұлпа:Өткізгіш

917. Сабақтың ең ұшында болатын ұлпа: Түзуші

918. Жасуша ішіндегі сұйықтықтың қысымын реттейтін бөлігі: Вакуоль

919. Микроскоптың бірнеше линзасы бар бөлігінің атауы: Объектив

920.Тамырдың топырақтан сорып алған минералды тұздарының ерітіндісін жер үсті мүшелеріне жеткізеді: Өткізгіш

921. Жасушалары қатты, қиыршықты: Тірек

922. Өсімдіктің жер асты мүшесі:Тамыр

923. Тұқымның ұрық тамыршасынан дамиды: Негізгі тамыр

924. Топырақтан қоректік заттарды соруға қатысады:Жанама тамыр

925. Шашақ тамыр жүйесі: Бидай

926. Кіндік тамыр жүйесі: Бақбақ

927. Органикалық тыңайтқыш: Қи

928. Минералды тыңайтқыш: Азот

929. Жапырағы мен бүршігі бар бұтақтанбаған жас сабақ: Өркен

930. Жапырақ қолтығында орналасқан бүршік: Жанама

931. Тыныштық күйге ауысқан бүршік : Бұйыққан

932. Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым: К.А. Тимирязев

933. Өсімдіктердегі қанттың түзілуі тек ... болады: Хлоропластарда

934. Тікенге айналған жапырақ: Кактус

935. Бунақденелілерді аулау құрамына айналған жапырақ : Шықшылдық

936. Тікенекті жапырақтың өсімдік тіршілігіндегі маңызы : Суды аз буландыру

937. Мұртшаға айналған жапырақ: Үрмебұршақ

938. Қыстық өркендері дайындайды: Күзде

939. Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері: Гүл сағағы

940. Гүлдің барлық бөлімдері бекінетін гүл сағағының жоғарғы жағындағы кеңейген жері: Гүл табаны

941. Жіпше мен тозаңқаптан тұрады: Аталық

942. Гүлдің дәл ортасына орналасады: Аналық

943. Бір үйлі өсімдік : Жүгері

944. Екі үйлі өсімдік: Қарасора

945. Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері: Гүл сағағы

946. Гүлдің барлық бөлімдері бекінетін гүл сағағының жоғарғы жағындағы кеңейген жері: Гүл табаны

947. Жіпше мен тозаңқаптан тұрады: Аталық

948. Гүлдің дәл ортасына орналасады: Аналық

949. Бір үйлі өсімдік : Жүгері

950. Екі үйлі өсімдік: Қарасора

951. Белгілі ретпен орналасқан ұсақ гүлдер тобы: Гүлшоғыр

952. Күрделі масақ гүлшоғыры бар өсімдік: Бидай

953. Жай шатырлы өсімдік: Пияз

954. Сырға гүлшоғыры: Қайың

955. Күнбағыстың гүлшоғыры: Себет

956. Аталық тозаңының аналықтың аузына түсуі: Тозаңдану

957. Гүлдің көбеюге қатысатын бөлім: Аналық пен аталық

958. Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы: Көбею

959. Бунақденелілер арқылы айқас тозаңданатын өсімдік: Шие

960. Жел арқылы айқас тозаңданатын өсімдік: Қарабидай

961. Бір ұялы, тұқым саны біреу немесе бірнешеу болатын құрғақ жеміс: Бұршаққап

962. Қанатты жеміс: Қайың

963. Қос ұялы, ішінде ұзынша тартылған жұқа жарғақты пердесі бар: Бұршаққын

964. Жинақталған жеміс: Құлпынай

965. Тұқымды зақымданудан сақтайды: Тұқым қабығы

966. Қос жарнақты өсімдік: Үрмебұршақ

967. Дара жарнақты өсімдік: Бидай

968. Қоректік заттар қоры жиналады: Эндоспермде

969. Майда, жеңіл, құрғақ тұқымдар таралады: Жел арқылы

970. 1-5ºС температурада өнеді: Бидай

971. Терек тұқымы таралады: Жел арқылы

972. 1870-1880 жылы ұсақ ағзалар бар екенін тәжірибе жүзінде дәлелдеді: Луи Пастер

973. Көзге көрінбейтін, ұсақ тірі ағзалардың құрылысы мен қасиеттерін зерттейтін ғылым: Микробиология

974. Микробиологияның дамуына жол ашқан: Л.Пастер

975. Топырақтағы қарашірікті минералды заттарға айналдырады: Шіріту бактериясы

976. Бактерияларға талшық қажет: Қозғалуға

977. Оба бактериясы топырақта сақталады: 25 күн

978. 1892 жылы темекі теңбілін зерттеп, вирусты ашты: Д.И.Ивановский

979. «Вирус» терминін 1899 жылы ғылымға енгізді: М.В.Бейерник

980. Жасуша ішінде тіршілік ететін паразит: Вирус

981. Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым: Микология

982. Біржасушалы саңырауқұлақ: Ашытқы

983. Зең саңырауқұлақ: Мукор

984. Ағаштардың сабағында өсетін паразит саңырауқұлақ: Діңқұлақ

985. Улы саңырауқұлақ: Шыбынжұт

986. Жеуге жарамды: Майқұлақ

987. Өлі ағзалық заттармен қоректенетін саңырауқұлақ: Пеницилл

988. Зең саңырауқұлағынан алынады: Пенициллин

989. Ғылыми аты « қант саңырауқұлағы»: Ашытқы

990. Пішіні малдың тұяғына ұқсас: Діңқұлақ

991. Денесінде ұлпалары болмайтын және мүшелерге бөлінбейтін өсімді бөлігі: Таллом

992. Төменгі сатыдағы өсімдіктер: Балдыр

993. Біржасушалы талшықты балдыр: Хламидомонада

994. Жасыл балдыр: Спирогира

995. Қағаз өндірісінде пайдаланады: Кладофора

996. Жүенің ең кіші бірлігі: Түр

997. Балдыр жасушасындағы хлоропластардың атауы: Хроматофор

998. Топырақта, ағаш діңдерінде өсетін біржасушалы жасыл балдыр: Хлорококк

999. Хроматофоры оралма тәрізді орналасқан көпжасушалы жасыл балдыр:

Спирогира

1000. Жергілікті тұрғындар «теңіз жүзімі» деп атайды: Турбинария

1001. Денесінде ұлпалары болмайтын және мүшелерге бөлінбейтін өсімді бөлігі: Таллом

1002. Төменгі сатыдағы өсімдіктер: Балдыр

1003. Біржасушалы талшықты балдыр: Хламидомонада

1004. Жасыл балдыр: Спирогира

1005. Қағаз өндірісінде пайдаланады: Кладофора

1006. Жүенің ең кіші бірлігі: Түр

1007. Балдыр жасушасындағы хлоропластардың атауы: Хроматофор

1008. Топырақта, ағаш діңдерінде өсетін біржасушалы жасыл балдыр: Хлорококк

1009. Хроматофоры оралма тәрізді орналасқан көпжасушалы жасыл балдыр: Спирогира

1010. Жергілікті тұрғындар «теңіз жүзімі» деп атайды: Турбинария

1011. Саңырауқұлақ пен көк-жасыл балдырдың селбесуінен түзілген: Қына

1012. Қына көбейеді: Өсімді жолмен

1013. Қынадағы фотосинтез үдерісіне қатынасатын ағза: Балдыр

1014. Нағыз ауа тазалығының индикаторы: Қына

1015. Ағаштың діңіне, тасқа жабысып өсетін қына: Қабық тәрізді

1016. Қыналарға ең қажетті жағдай: Оттекке бай таза ауа

1017. Желінің қызметі: Ішкі қаңқа

1018. Қандауыршаның жүйке түтігінің орналасуы: Желінің үстіңгі жағында

1019. Қандауыршаның орталық жүйке жүйесінің қызметін атқарады : Жүйке түтігі

1020. Желілілердің барлық өкілдері үшін ортақ белгі: Желінің болуы

1021. Қандауыршаның жыныстық жағынан жетілу мерзімі: 2-3 жылда

1022. Қандауыршаның көбеюі мен дамуын зерттеген ғалым: А.О.Ковалевский

1021. Жануарлар дүниесінің тарихи дамуындағы ең жоғарғы топ: Желілер

1022. Қандауыршаның қаны: Түссіз

1023. Желілілер: Дене қуысы бар, үш қабатты, екі жақты симметриялы жоғарғы сатыдағы жануарлар

1024. Қандауыршаның дене тұрқысы: 5-8 см

1025. Қандауыршада қаңқаның қызметін атқарады: Желі

1026. Қандауыршаның өзіне тән ерекшелік: Терісінің сыртында жұқа сірқабықтың болуы

1027. Зоология ғылымының балықтарды зерттейтін саласы: Ихтиология

1028. Шеміршекті балық: Акула

1029. Балықтың зәр шығару мүшесі: Бүйрек

1030. Саусаққанатты балық: Латимерия

1031. Бекіренің жеке түрлерін ажырату белгілері: Шытыралардың санына қарап

1032. Балықтың даму сатысы: Уылдырық – ұрық – дернәсіл – шабақ – ересек балық

1033. Балықтардың денесі тұрадды: Бас, тұлға, құйрық

1034. Балықтардың жүрегі: Екі қуысты

1035. Балықтардың бүйір сызығы: Су ағысының күшін, бағытын, тербелісін, кедергілерді сезеді

1036. Акула қанның иісін сезеді: 0,5 км

1037. Сүйекті балықтарда алғаш рет пайда болады: Қуық

1038. Саусаққанатты балық: Латимерия

1039. Тұлғасы жалпақ, екі көзі денесінің арқа жағында орналасқан: Камбала

1040. Торсылдақтың қызметі: Дене салмағын өзгертіп, судың түрлі қабаттарына өтуіне жағдай жасайды

1041. Акуланың белсенді тіршілік етуіне байланысты: Миы жақсы дамыған

1042. Балықтың омыртқа жотасының каналында: Жұлын

1043. «Патша балығы» деп атайды: Бахтах

1044. Балықтың жасын ажыратады: Қабыршақ сызықтарына қарап

1045. Балықтың құйрық жүзбеқанаттары: Бағыт береді

1046. Албырттектестер отрядына жатады: Бахтах

1047. Қосмекенділер: Алғаш құрлықта тіршілік етуге бейімделген төртаяқты омыртқалылар

1048. Қосмекенділердің жүрегі: Үш қуысты

1049. Бақаның мойын омыртқасы: 1

1050. Ересек қосмекенділердің тыныс алу мүшесі: Өкпе мен тері

1051. Қосмекенділер пайда болған: Ежелгі саусаққанатты балықтардан

1052. Қосмекенділердің қанайналым шеңбері: 2

1053. Аяқсыз қосмекенділер: Сақиналы құртжылан

1054. Қосмекенділердің терісі: Жұқа, тегіс, безді

1055. Қосмекенділердің жақсы дамыған мидың бөлігі: Ортаңғы ми

1056. Қосмекенділердің құрлыққа шығуы: Өкпе пайда болған

1057. Бақаның дернәсілі: Итшабақ

1058. Балқаш көлінің маңында,Шу өзенінің аймағында мекендейді: Қызылаяқ бақа

1059. Бақаның денесі : Бас, тұлға, төрт аяқ

1060. Қосмекенділердің жүрегі: 2 жүрекше, 1 қарынша

1061. Қосмекенділерде ең алғаш пайда болған: Сілекей бездері

1062. Жорғалаушылар: Нағыз құрлықта тіршілік етуге бейімделген омыртқалылар

1063. Жорғалаушыларды зерттейтін зоология ғылымының саласы: Герпетология

1064. Жорғалаушылардың терісіндегі мүйізді қабыршақтарының атқаратын қызметі: Қорғаныш

1065. Жорғалаушылардың денесі: Бас, мойын, тұлға, аяқ, құйрық

1066. Жорғалаушылардың терісі: Мүйізді қабыршақты

1067. Жорғалаушыларда алғаш рет пайда болады: Кеуде қуысы

1068. Жыланның тілі .... қызметін атқарады: Сипап сезу

1069. Жорғалаушылар тыныс алады: Өкпемен

1070. Жорғалаушылардың жүрегі: Үш қуысты

1071. Жорғалаушылардың жүрегі тұрады: Екі жүрекшеден, бір қарыншадан

1072. Крокодилдің жүрегі: Екі жүрекшеден, екі қарыншадан

1073. Жорғалаушылардың зәр шығару мүшесі: Бүйрек

1074. Тұмсықбастылар отрядының өкілі: Гаттерия

1075. Қабыршақтылар отрядының өкілі: Жылан

1076. Денесінің түсі тез өзгерете алатын қабыршақтылар отрядының өкілі: Құбылғы

1077. Еліміздегі кесірткенің ең үлкен түрі: Келес

1078. Зоология ғылымының құстарды зерттейтін саласы: Орнитология

1079. Құстардың дене температурасы: +41,+43º С

1080. Ірі қауырсындардың теріге еніп тұрған бөлігі: Қаламша

1081. Қауырсынның мүйізді өзегі: Сояу

1082. Африка түйеқұсының саусағы: Екеу

1083. Қызылшақа балапандар: Кептер

1084. Ширақ балапандар: Үкі

1085. Көнеқұстың қазіргі құстардан негізгі айырмашылығы: Жақсүйектерінде тістері болған, құйрық омыртқаларының саны көп

1086. 150 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі: Көнеқұс

1087. 225 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі : Ілкіқұс

1088. Ұша алмайтын, бірақ құрлықта өте жылдам жүгіретін құс: Түйеқұс

1089. Ұша алмайтын, құрлықта теңселіп әрең қозғалатын құс: Пингвин

1090. Пингвиндердің ең ірі түрі: Көзілдірікті пингвин

1091. Саусақтарының арасында жүзу жарғағы болатын құс: Үйрек

1092. Сұңқартектестер: Сақалтай

1093. Қыстап шығатын құс: Шымшық

1094. Ашық далалы алқаптардағы құстардың ерекшелігі: Тұмсықтары қысқа доғал, кейде иіліп келген өткір

1095. Қыран құстардың қоразы: Шәулі

1096. Жемін түнде аулайтын жыртқыш құс: Үкі

1097. Құстарда алғашқы қорытылу басталады: Жемсауда

1098. Құстың қауырсыны дегеніміз: Сояудың екі жағындағы тармақ

1099. Үй құстарынан ең алғаш қолға үйретілгені : Қаз

1100. Етті бағытта өсірілетін тауық қолтұқымдары: Плимутрок

1101. Асыранды тауықтың арғы жабайы тегі: Банкив тауығы

1102. Жапалақтектестерге жатады: Үкі

1103. Сүтқоректілер: Ұрпағын тірі туып, сүтімен асырайтын жылықанды жануарлар

1104. Сүтқоректілерді зерттейтін зоология ғылымының саласы: Маммалогия

1105. Терінің қосалқы бөлімдері: Түк, тырнақ,мүйіз

1106. Сүтқоректілердің мойын омыртқасы: 7

1107. Сүтқоректілерде кеуде мен құрсақ қуыстарын бөліп тұратын: Көкет (диафрагма)

1108. Сүтқоректілердің кеуде қуысында орналасатын мүше: Өкпе

1109. Иіс сезуі өте нашар дамыған Китте

1110. Жұмыртқа салатын сүтқоректілер Түрпі

1111. Аю тұқымдасына жатады Ақ аю

1112. Еліктің аталығы Күлміз

1113. Күйіс қайтармайтындар Бегемот

1114. Қолға үйретілген жылқының арғы тегі жабайы жылқылар - Тарпан, түзат

1115. Айыр өркешті түйенің жабайы түрі Қаптағай

1116. Сыңар өркешті түйені ғылыми тілде атауы Дромадер

1117. Қойдың жабайы арғы тегі Муфлон, арқар

1118. Үй қоянның арғы тегі - Жабайы інқоян

1119. Шошканың арғы тегі - Доңыз

1120 Сусар тұқымдасына жатады Борсық

1121 Ескекаяқтыларға отрядына жатады Түлен

1122 Кемірушілер отрядына жатады Құндыз

1123 Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштіктерін зерттейтін ғылым Генетика

1124 Генетиканың негізін салушы Г.Мендель

1125 Хромосомалық теорияны жарыққа шығарды Т.Морган

1126 Генотип және фенотип ұғымдарын қалыптастырды В.Иогансен

1127 Шешесі гомозиготалы ІІ топ, әкесі ІV топ. Ұрпақтарының қан топтары болады ІІ,ІІІ, ІV

1128 Г.Мендельдің бірінші заңы Біркелкілік

1129 Г.Мендельдің екінші заңы Белгінің ажырауы

1130 Г.Мендельдің үшінші заңы Тәуелсіз тұқым қуалау

1131 Бір-бірінен көп белгілерінде айырмашылығы бар дараларды будандастыру

Полигибридті

1132 Адамның жеке дамуы барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар-жоғын анықтайтын әдіс Онтогенетикалық

1133 Тіршілікке тән бастапқы ең қарапайым деңгей Молекулалық-генетикалық

1134 Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған А.И. Опарин

1135 Тіршіліктің алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалатын деңгейі Популяциялық-түрлік

1136 Тіршіліктің ғаламдық деңгейі Биосфералық

1137 Сыртында жұқа су қабықшасы бар жоғары молекулалы жиынтық

Коацерваттар

1138 «Тіршілік» деген ұғымға алғаш рет анықтама берген ғалым Ф. Энгельс

1139 Тіршіліктің жасушалар мен жасушааралық заттардан тұратын деңгейі

Жасушалық

1140 Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштіктерін зерттейтін ғылым Генетика

1141 Генетиканың негізін салушы Г.Мендель

1142 Хромосомалық теорияны жарыққа шығарды Т.Морган

1143 Генотип және фенотип ұғымдарын қалыптастырды В.Иогансен

1144 Шешесі гомозиготалы ІІ топ, әкесі ІV топ. Ұрпақтарының қан топтары болады ІІ,ІІІ, ІV

1145 Г.Мендельдің бірінші заңы Біркелкілік

1146 Г.Мендельдің екінші заңы Белгінің ажырауы

1147 Г.Мендельдің үшінші заңы Тәуелсіз тұқым қуалау

1148 Бір-бірінен көп белгілерінде айырмашылығы бар дараларды будандастыру Полигибридті

1149 Адамның жеке дамуы барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар-жоғын анықтайтын әдіс Онтогенетикалық

1150 Тіршілікке тән бастапқы ең қарапайым деңгей Молекулалық-генетикалық

1151 Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған А.И. Опарин

1152 Тіршіліктің алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалатын деңгейі Популяциялық-түрлік

1153 Тіршіліктің ғаламдық деңгейі Биосфералық

1154 Сыртында жұқа су қабықшасы бар жоғары молекулалы жиынтық

Коацерваттар

1155 «Тіршілік» деген ұғымға алғаш рет анықтама берген ғалым Ф. Энгельс

1156 Тіршіліктің жасушалар мен жасушааралық заттардан тұратын деңгейі

Жасушалық

1157 Алғашқы тұтас эволюциялық теория жасаған ең көрнекті трансформист

Ж.Б.Ламарк

1158 Қосарлы атаутізімді ғылымға енгізген ғалым К.Линней

1159 Эволюциялық ілімнің негізін салған ғалым Ч.Дарвин

1160 «Зоология философиясы»атты еңбек жазған ғалым Ж.Б.Ламарк

1161 «Табиғи жүйе» және «ботаника философиясы еңбектерінің авторы

К.Линней

1162 Бәрі кеңістікте тіршілік етіп ,бір-бірімен еркін шағылысып ұрпақ беретін,генетикалық жүйе құрап ,бір түрге жататын даралар жиынтығы Популяция

1163 Қолдан сұрыптау кезінде Жаңа іріктемелер шығарылады

1164 Табиғи сұрыпталу кезінде Жаңа түрлер пайда болады

1165 Бір түр мен екінші түрдің арасындағы күрес Түраралық

1166 Микроэволюцияның нәтижесі Түр түзілу

1167 Ашық жерде тіршілік ететін организмдердің жауынан қорғануы үшін қажетті бейімделушілік Бүркеніш рең

1168 Жауыннан қорғану үшін айбар шегіп құтылу тәсілі Қауіп төндіруші рең

1169 Әр түрдің нақты алып жатқан орнын анықтайтын критерий Экологиялық

1170 Бір түрдің зат алмасу,көбею,тітіркену ұқсастығын сипаттайтын критерий

Физиологиялық

1171 Бір түр мен екінші түр дараларының бір-бірімен шағылыспайтынын көрсететін критерий Генетикалық

1172 Тірі организмдердің қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым Палеонтология

1173 Ірі жүйелік топтардың (тип, класс, отряд) қалыптасу процесі Макроэволюция

1174 Биогенетикалық заңның авторы Ф.Мюллер мен Э.Геккель

1175 Тұяқты жануарлардың тарихын зерттеген ғалым В.О.Ковалевский

1176 Организімдердің жалпы құрылым деңгейін күрделендіріп, жоғары сатыға көтеру Ароморфоз

1177 Организмдердің жеке бейімделушілігің арттырады, бірақ организмнің құрылым деңгейінде ешқандай өзгеріс болмай сол қалпында сақталады

Идиоадаптация

1178 Даралардың құрылым деңгейін төмендетіп, биологиялық регреске әкеледі

Дегенерация

1179 Дегенерацияның нәтижесі Құрттардың сезім мүшелері жойылуы

1180 Аналогтық мүшелер Көбелек пен құстың қанаттары

1181 Гомологиялық мүшелер Жарғанаттың қанаты мен тышқанның алдынғы аяғы

1182 Ежелгі заманның атауы Архей

1183 Теңіз ішекқуыстылары, буылтық құрттар, ұлулардың басым көпшілігі дамыған заман Протерозой

1184 Силур, девон кезеңдері жататын заман Палеозой

1185 Нағыз тірі қазба деп аталатын жануар Гаттерия

1186 Алғашқы құс – археоптерикстің шыққан кезеңі Юра

1187 Адамдардың пайда болу кезеңі Антропоген

1188 Осы күнгі биосфераның түзілу кезеңі Антропоген

1189 Адамның шығу тегін, тарихи даму кезеңдерін зерттейтін ғылым саласы

Антропология

1190 Ежелгі адамдардың ғылыми атауы Архантроп

1191 Қаңқа қалдығы Ява аралынан табылған ежелгі адамдар тобы Питекантроп

1192 Қаңқа қалдығы 1937 жылы Пекин маңындағы үңгірлерде табылған

Синантроп

1193 Рудимент – Соқырішек

1194 Атавизм - Түкті адам

1195 25-14 млн жыл бұрын тіршілік еткен, ең алғашқы адамдардың арғы тегі

Дриопитектер

1196 Негроидтік нәсілдердің белгілері Мұрыны жалпақ, еріндері қалың

1197 Еуропеоидтік нәсілдердің белгілері Бет пішіні сопақша, қыр мұрынды

1198 Монголоидтік нәсілдердің белгілері Жалпақ бетті, көздері қысықтау

1199 Тірі организмдер биологиясын, оның тіршілік ортасындағы өзгерістерін, адамның іс-әрекетімен байланыстырып зерттейтін экология саласы Биоэкология

1200 Барлық табиғаттағы өзгерістерді, оның даму заңдылықтарын биосфера деңгейінде ең жоғары жүйе ретінде қарастырылады Биосфера

1201 Жеке организмдердің тіршілігін табиғи ортамен байланыстырып зерттейтін Аутэкология

1202 Популяция, бірлестіктер мен экожүйелер арасындағы қарым-қатынастар жиынтығын зерттейтін Синэкология

1203 Адамның табиғатқа көзқарасының, білімінің және дағдысының жиынтығы Экологиялық саналылық

1204 Экологиялық білімді игере отырып, табиғат қорларын тиімді пайдалануға жол ашу Экологиядық сауаттылық

1205 Табиғатта адамның өзін-өзі ұстай білуі, мінез-құлық дағдыларын қатаң сақтауы Экологиялық этика

1206 Ылғал тапшы аймақтарда өсетін өсімдіктер Ксерофиттер

1207 Ылғалы мол жерде өсетін өсімдік Гигрофиттер

1208 Төменгі бөлігі суда болатын, грунтқа бекініп өсетін су өсімдіктер

Гидрофиттер

1209 Бейорганикалық заттардан органикалық зат құраушылар Продуценттер

1210 Органикалық заттарды бейорганикалық заттарға айналдыратын гетеротрофті организм Саңырауқұлақ

1211 Бірінші реттік консументтер Қоян

1212 Екінші реттік консумент Қасқыр

1213 Автотрофты организм Балдыр

1214 Жер ғаламшарының белсенді тіршілгі бар аймағын қамтитын қабық

Биосфера

1215 Мұхиттарда су түбіне бір затқа бекініп немесе жорғалап жүріп тіршілік ететін организмдер Бентос

1216 Биосфера туралы ілімнің негізін салған ғалым В.И. Вернадский

1217 Топырақтану ғылымының негізін салған В.В. Докучаев

1218 Биосфераның жаңа сапалық деңгейі Ноосфера

1219 1665 жылы алғаш рет өсімдік қабығының жұқа кесіндісін микроскоппен көрген Роберт Гук

1220 Тірі ағзаның ортақ белгісі Денесі жасушадан тұрады

1221 Жасушаға белгілі пішін және мықтылық қасиет береді Қабықша

1222 Жұмыртқаның ақуызына ұқсас мөлдір, желім тәрізді созылмалы қоймалжың тірі зат Цитоплазма

1223 Жасушаның көбеюіне қатысады Ядро

1224 Тек өсімдік жасушасына ғана тән денешіктер Пластид

1225 Шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобы Ұлпа

1226 Өсімдік мүшелерінің сыртын қаптап, кеуіп кетуден сақтайтын ұлпа Жабын

1227 Жасушалары жас, ұдайы бөлінетін ұлпа Түзуші

1228 Микроскоптың жарықты қабылдайтын бөлігі Айна

1229 Микроскоптың 2 линзасы бар бөлігінің атауы Окуляр

1230 Жасуша қабықшасының жұқарған жері Саңылау

1231 Өсімдіктерде керексіз заттарды шығаратын ұлпа Бөліп шығарушы

1232 Жасушасына су жинаушы ұлпа Негізгі

1233 Жапырақта түзілген органикалық заттарды жер асты мүшесіне жеткізетін ұлпа Өткізгіш

1234 Сабақтың ең ұшында болатын ұлпа Түзуші

1235 Жасуша ішіндегі сұйықтықтың қысымын реттейтін бөлігі Вакуоль

1236 Микроскоптың бірнеше линзасы бар бөлігінің атауы Объектив

1237 Тамырдың топырақтан сорып алған минералды тұздарының ерітіндісін жер үсті мүшелеріне жеткізеді Өткізгіш

1238 Жасушалары қатты, қиыршықты Тірек

1239 Өсімдіктің жер асты мүшесі Тамыр

1240 Тұқымның ұрық тамыршасынан дамиды Негізгі тамыр

1241 Топырақтан қоректік заттарды соруға қатысады Жанама тамыр

1242 Шашақ тамыр жүйесі Бидай

1243 Кіндік тамыр жүйесі Бақбақ

1244 Органикалық тыңайтқыш Қи

1245 Минералды тыңайтқыш Азот

1246 Жапырағы мен бүршігі бар бұтақтанбаған жас сабақ Өркен

1247 Жапырақ қолтығында орналасқан бүршік Жанама

1248 Тыныштық күйге ауысқан бүршік Бұйыққан

1249 Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым

К.А. Тимирязев

1250 Өсімдіктердегі қанттың түзілуі тек ... болады Хлоропластарда

1251 Тікенге айналған жапырақ Кактус

1252 Бунақденелілерді аулау құрамына айналған жапырақ Шықшылдық

1253 Тікенекті жапырақтың өсімдік тіршілігіндегі маңызы

Суды аз буландыру

1254 Мұртшаға айналған жапырақ Үрмебұршақ

1255 Қыстық өркендері дайындайды Күзде

1256 Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері Гүл сағағы

1257 Гүлдің барлық бөлімдері бекінетін гүл сағағының жоғарғы жағындағы кеңейген жері Гүл табаны

1258 Жіпше мен тозаңқаптан тұрады Аталық

1259 Гүлдің дәл ортасына орналасады Аналық

1260 Бір үйлі өсімдік Жүгері

1261 Екі үйлі өсімдік Қарасора

1262 Белгілі ретпен орналасқан ұсақ гүлдер тобы Гүлшоғыр

1263 Күрделі масақ гүлшоғыры бар өсімдік Бидай

1264 Жай шатырлы өсімдік Пияз

1265 Сырға гүлшоғыры Қайың

1266 Күнбағыстың гүлшоғыры Себет

1267 Аталық тозаңының аналықтың аузына түсуі Тозаңдану

1268 Гүлдің көбеюге қатысатын бөлім Аналық пен аталық

1269 Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы Көбею

1270 Бунақденелілер арқылы айқас тозаңданатын өсімдік Шие

1271 Жел арқылы айқас тозаңданатын өсімдік Қарабидай

1272 Бір ұялы, тұқым саны біреу немесе бірнешеу болатын құрғақ жеміс

Бұршаққап

1273 Қанатты жеміс Қайың

1274 Қос ұялы, ішінде ұзынша тартылған жұқа жарғақты пердесі бар

Бұршаққын

1275 Жинақталған жеміс Құлпынай

1276 Тұқымды зақымданудан сақтайды Тұқым қабығы

1277 Қос жарнақты өсімдік Үрмебұршақ

1278 Дара жарнақты өсімдік Бидай

1279 Қоректік заттар қоры жиналады Эндоспермде

1280 Майда, жеңіл, құрғақ тұқымдар таралады Жел арқылы

1281 1-5ºС температурада өнеді Бидай

1282 Терек тұқымы таралады Жел арқылы

1283 1870-1880 жылы ұсақ ағзалар бар екенін тәжірибе жүзінде дәлелдеді Луи Пастер

1284 Көзге көрінбейтін, ұсақ тірі ағзалардың құрылысы мен қасиеттерін зерттейтін ғылым Микробиология

1285 Теңіздерде, жартастарда, былқылдақденелілердің бақалшықтарында, ағаш діңдерінде өседі Хамесифондар

1286 Бактериялар көбейеді Бөліну арқылы

1287 Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын Сүтқышқыл бактериясы

1288 1882 ж. адамның өкпесінде туберкулез ауруын тудыратын бактерияларды анықтады Р.Кох

1289 Микробиологияның дамуына жол ашқан Л.Пастер

1290 Топырақтағы қарашірікті минералды заттарға айналдырады Шіріту бактериясы

1291 Бактерияларға талшық қажет Қозғалуға

1292 Оба бактериясы топырақта сақталады 25 күн

1293 1892 жылы темекі теңбілін зерттеп, вирусты ашты Д.И.Ивановский

1294 «Вирус» терминін 1899 жылы ғылымға енгізді М.В.Бейерник

1295 Жасуша ішінде тіршілік ететін паразит Вирус

1296 Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым Микология

1297 Біржасушалы саңырауқұлақ Ашытқы

1298 Зең саңырауқұлақ Мукор

1299 Ағаштардың сабағында өсетін паразит саңырауқұлақ Діңқұлақ

1300 Улы саңырауқұлақ Шыбынжұт

1301 Жеуге жарамды Майқұлақ

1302 Өлі ағзалық заттармен қоректенетін саңырауқұлақ Пеницилл

1303 Зең саңырауқұлағынан алынады Пенициллин

1304 Ғылыми аты « қант саңырауқұлағы» Ашытқы

1305 Пішіні малдың тұяғына ұқсас Діңқұлақ

1306 Денесінде ұлпалары болмайтын және мүшелерге бөлінбейтін өсімді бөлігі

Таллом

1307 Төменгі сатыдағы өсімдіктер Балдыр

1308 Біржасушалы талшықты балдыр Хламидомонада

1309 Жасыл балдыр Спирогира

1310 Қағаз өндірісінде пайдаланады Кладофора

1311 Жүенің ең кіші бірлігі Түр

1312 Балдыр жасушасындағы хлоропластардың атауы Хроматофор

1313 Топырақта, ағаш діңдерінде өсетін біржасушалы жасыл балдыр Хлорококк

1314 Хроматофоры оралма тәрізді орналасқан көпжасушалы жасыл балдыр

Спирогира

1315 Жергілікті тұрғындар «теңіз жүзімі» деп атайды Турбинария

1316 Саңырауқұлақ пен көк-жасыл балдырдың селбесуінен түзілген Қына

1317 Қына көбейеді Өсімді жолмен

1318 Қынадағы фотосинтез үдерісіне қатынасатын ағза Балдыр

1319 Нағыз ауа тазалығының индикаторы Қына

1320 Ағаштың діңіне, тасқа жабысып өсетін қына Қабық тәрізді

1321 Қыналарға ең қажетті жағдай Оттекке бай таза ауа

1322 Желінің қызметі Ішкі қаңқа

1323 Қандауыршаның жүйке түтігінің орналасуы Желінің үстіңгі жағында

1324 Қандауыршаның орталық жүйке жүйесінің қызметін атқарады

Жүйке түтігі

1325 Желілілердің барлық өкілдері үшін ортақ белгі Желінің болуы

1326 Қандауыршаның жыныстық жағынан жетілу мерзімі 2-3 жылда

1327 Қандауыршаның көбеюі мен дамуын зерттеген ғалым А.О.Ковалевский

1328 Жануарлар дүниесінің тарихи дамуындағы ең жоғарғы топ Желілер

1329 Қандауыршаның қаны Түссіз

1330 Желілілер Дене қуысы бар, үш қабатты, екі жақты симметриялы жоғарғы сатыдағы жануарлар

1331 Қандауыршаның дене тұрқысы 5-8 см

1332 Қандауыршада қаңқаның қызметін атқарады Желі

1333 Қандауыршаның өзіне тән ерекшелік Терісінің сыртында жұқа сірқабықтың болуы

1334 Зоология ғылымының балықтарды зерттейтін саласы Ихтиология

1335 Шеміршекті балық Акула

1336 Балықтың зәр шығару мүшесі Бүйрек

1337 Саусаққанатты балық Латимерия

1338 Бекіренің жеке түрлерін ажырату белгілері Шытыралардың санына қарап

1339 Балықтың даму сатысы

Уылдырық – ұрық – дернәсіл – шабақ – ересек балық

1340 Балықтардың денесі тұрадды Бас, тұлға, құйрық

1341 Балықтардың жүрегі Екі қуысты

1342 Балықтардың бүйір сызығы Су ағысының күшін, бағытын, тербелісін, кедергілерді сезеді

1343 Акула қанның иісін сезеді 0,5 км

1344 Сүйекті балықтарда алғаш рет пайда болады Қуық

1345 Саусаққанатты балық Латимерия

1346 Тұлғасы жалпақ, екі көзі денесінің арқа жағында орналасқан Камбала

1347 Торсылдақтың қызметі

Дене салмағын өзгертіп, судың түрлі қабаттарына өтуіне жағдай жасайды

1348 Акуланың белсенді тіршілік етуіне байланысты Миы жақсы дамыған

1349 Балықтың омыртқа жотасының каналында Жұлын

1350 «Патша балығы» деп атайды Бахтах

1351 Балықтың жасын ажыратады Қабыршақ сызықтарына қарап

1352 Балықтың құйрық жүзбеқанаттары Бағыт береді

1353 Албырттектестер отрядына жатады Бахтах

1354 Қосмекенділер-

Алғаш құрлықта тіршілік етуге бейімделген төртаяқты омыртқалылар

1355 Қосмекенділердің жүрегі Үш қуысты

1356 Бақаның мойын омыртқасы 1

1357 Ересек қосмекенділердің тыныс алу мүшесі Өкпе мен тері

1358 Қосмекенділер пайда болған Ежелгі саусаққанатты балықтардан

1359 Қосмекенділердің қанайналым шеңбері 2

1360 Аяқсыз қосмекенділер Сақиналы құртжылан

1361 Қосмекенділердің терісі Жұқа, тегіс, безді

1362 Қосмекенділердің жақсы дамыған мидың бөлігі Ортаңғы ми

1363 Қосмекенділердің құрлыққа шығуы Өкпе пайда болған

1364 Бақаның дернәсілі Итшабақ

1365 Балқаш көлінің маңында,Шу өзенінің аймағында мекендейді Қызылаяқ бақа

1366 Бақаның денесі Бас, тұлға, төрт аяқ

1366 Қосмекенділердің жүрегі 2 жүрекше, 1 қарынша

1367 Қосмекенділерде ең алғаш пайда болған Сілекей бездері

1368 Жорғалаушылар- Нағыз құрлықта тіршілік етуге бейімделген омыртқалылар

1369 Жорғалаушыларды зерттейтін зоология ғылымының саласы Герпетология

1370 Жорғалаушылардың терісіндегі мүйізді қабыршақтарының атқаратын қызметі Қорғаныш

1371 Жорғалаушылардың денесі Бас, мойын, тұлға, аяқ, құйрық

1372 Жорғалаушылардың терісі Мүйізді қабыршақты

1373 Жорғалаушыларда алғаш рет пайда болады Кеуде қуысы

1374 Жыланның тілі .... қызметін атқарады Сипап сезу

1375 Жорғалаушылар тыныс алады Өкпемен

1376 Жорғалаушылардың жүрегі Үш қуысты

1377 Жорғалаушылардың жүрегі тұрады Екі жүрекшеден, бір қарыншадан

1378 Крокодилдің жүрегі Екі жүрекшеден, екі қарыншадан

1379 Жорғалаушылардың зәр шығару мүшесі Бүйрек

1380 Тұмсықбастылар отрядының өкілі Гаттерия

1381 Қабыршақтылар отрядының өкілі Жылан

1382 Денесінің түсі тез өзгерете алатын қабыршақтылар отрядының өкілі

Құбылғы

1383 Еліміздегі кесірткенің ең үлкен түрі Келес

1384 Зоология ғылымының құстарды зерттейтін саласы Орнитология

1385 Құстардың дене температурасы +41,+43º С

1386 Ірі қауырсындардың теріге еніп тұрған бөлігі Қаламша

1387 Қауырсынның мүйізді өзегі Сояу

1388 Африка түйеқұсының саусағы Екеу

1389 Қызылшақа балапандар Кептер

1390 Ширақ балапандар Үкі

1391 Көнеқұстың қазіргі құстардан негізгі айырмашылығы-

Жақсүйектерінде тістері болған, құйрық омыртқаларының саны көп

1392 150 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі Көнеқұс

1393 225 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі Ілкіқұс

1394 Ұша алмайтын, бірақ құрлықта өте жылдам жүгіретін құс Түйеқұс

1395 Ұша алмайтын, құрлықта теңселіп әрең қозғалатын құс Пингвин

1396 Пингвиндердің ең ірі түрі Кербез пингвин

1397 Саусақтарының арасында жүзу жарғағы болатын құс Үйрек

1398 Сұңқартектестер Сақалтай

1399 Қыстап шығатын құс Шымшық

1400 Ашық далалы алқаптардағы құстардың ерекшелігі

Тұмсықтары қысқа доғал, кейде иіліп келген өткір

1401 Қыран құстардың қоразы Шәулі

1402 Жемін түнде аулайтын жыртқыш құс Пингвин

1403 Құстарда алғашқы қорытылу басталады Жемсауда

1404 Құстың қауырсыны дегеніміз Сояудың екі жағындағы тармақ

1405 Үй құстарынан ең алғаш қолға үйретілгені Қаз

1406 Етті бағытта өсірілетін тауық қолтұқымдары Плимутрок

1407 Асыранды тауықтың арғы жабайы тегі Банкив тауығы

1408 Жапалақтектестерге жатады Үкі

1409 Сүтқоректілер-Ұрпағын тірі туып, сүтімен асырайтын жылықанды жануарлар

1410 Сүтқоректілерді зерттейтін зоология ғылымының саласы Маммалогия

1411 Терінің қосалқы бөлімдері Түк, тырнақ,мүйіз

1412 Сүтқоректілердің мойын омыртқасы 7

1413 Сүтқоректілерде кеуде мен құрсақ қуыстарын бөліп тұратын Көкет (диафрагма)

1414 Сүтқоректілердің кеуде қуысында орналасатын мүше Өкпе

1415 Иіс сезуі өте нашар дамыған Китте

1416 Жұмыртқа салатын сүтқоректілер Түрпі

1417 Аю тұқымдасына жатады Ақ аю

1418 Еліктің аталығы Күлміз

1419 Күйіс қайтармайтындар Бегемот

1420 Қолға үйретілген жылқының арғы тегі жабайы жылқылар - Тарпан, түзат

1421 Айыр өркешті түйенің жабайы түрі Қаптағай

1422 Сыңар өркешті түйені ғылыми тілде атауы Дромадер

1423 Қойдың жабайы арғы тегі Муфлон, арқар

1424 Үй қоянның арғы тегі - Жабайы інқоян

1425 Шошканың арғы тегі – Доңыз

1426 Сусар тұқымдасына жатады Борсық

1427 Ескекаяқтыларға отрядына жатады Түлен

1428 Кемірушілер отрядына жатады Құндыз

1429 Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштіктерін зерттейтін ғылым Генетика

1430 Генетиканың негізін салушы Г.Мендель

1431 Хромосомалық теорияны жарыққа шығарды Т.Морган

1432 Генотип және фенотип ұғымдарын қалыптастырды В.Иогансен

1433 Шешесі гомозиготалы ІІ топ, әкесі ІV топ. Ұрпақтарының қан топтары болады ІІ,ІІІ, ІV

1434 Г.Мендельдің бірінші заңы Біркелкілік

1435 Г.Мендельдің екінші заңы Белгінің ажырауы

1436 Г.Мендельдің үшінші заңы Тәуелсіз тұқым қуалау

1437 Бір-бірінен көп белгілерінде айырмашылығы бар дараларды будандастыру Полигибридті

1438 Адамның жеке дамуы барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар-жоғын анықтайтын әдіс Онтогенетикалық

1439 Тіршілікке тән бастапқы ең қарапайым деңгей Молекулалық-генетикалық

1440 Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған А.И. Опарин

1441 Тіршіліктің алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалатын деңгейі Популяциялық-түрлік

1442 Тіршіліктің ғаламдық деңгейі Биосфералық

1443 Сыртында жұқа су қабықшасы бар жоғары молекулалы жиынтық Коацерваттар

1444 «Тіршілік» деген ұғымға алғаш рет анықтама берген ғалым Ф. Энгельс

1445 Тіршіліктің жасушалар мен жасушааралық заттардан тұратын деңгейі Жасушалық

1446 Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштіктерін зерттейтін ғылым Генетика

1447 Генетиканың негізін салушы Г.Мендель

1448 Хромосомалық теорияны жарыққа шығарды Т.Морган

1449 Генотип және фенотип ұғымдарын қалыптастырды В.Иогансен

1450 Шешесі гомозиготалы ІІ топ, әкесі ІV топ. Ұрпақтарының қан топтары болады ІІ,ІІІ, ІV

1451 Г.Мендельдің бірінші заңы Біркелкілік

1452 Г.Мендельдің екінші заңы Белгінің ажырауы

1453 Г.Мендельдің үшінші заңы Тәуелсіз тұқым қуалау

1454 Бір-бірінен көп белгілерінде айырмашылығы бар дараларды будандастыру Полигибридті

1455 Адамның жеке дамуы барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар-жоғын анықтайтын әдіс Онтогенетикалық

1456 Тіршілікке тән бастапқы ең қарапайым деңгей Молекулалық-генетикалық

1457 Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған А.И. Опарин

1458 Тіршіліктің алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалатын деңгейі Популяциялық-түрлік

1459 Тіршіліктің ғаламдық деңгейі Биосфералық

1460 Сыртында жұқа су қабықшасы бар жоғары молекулалы жиынтық Коацерваттар

1461 «Тіршілік» деген ұғымға алғаш рет анықтама берген ғалым Ф. Энгельс

1462 Тіршіліктің жасушалар мен жасушааралық заттардан тұратын деңгейі Жасушалық

1463 Алғашқы тұтас эволюциялық теория жасаған ең көрнекті трансформист Ж.Б.Ламарк

1464 Қосарлы атаутізімді ғылымға енгізген ғалым К.Линней

1465 Эволюциялық ілімнің негізін салған ғалым Ч.Дарвин

1466 «Зоология философиясы»атты еңбек жазған ғалым Ж.Б.Ламарк

1467 «Табиғи жүйе» және «ботаника философиясы еңбектерінің авторы К.Линней

1468 Бәрі кеңістікте тіршілік етіп ,бір-бірімен еркін шағылысып ұрпақ беретін,генетикалық жүйе құрап ,бір түрге жататын даралар жиынтығы Популяция

1469 Қолдан сұрыптау кезінде Жаңа іріктемелер шығарылады

1470 Табиғи сұрыпталу кезінде Жаңа түрлер пайда болады

1471 Бір түр мен екінші түрдің арасындағы күрес Түраралық

1472 Микроэволюцияның нәтижесі Түр түзілу

1473 Ашық жерде тіршілік ететін организмдердің жауынан қорғануы үшін қажетті бейімделушілік Бүркеніш рең

1474 Жауыннан қорғану үшін айбар шегіп құтылу тәсілі Қауіп төндіруші рең

1475 Әр түрдің нақты алып жатқан орнын анықтайтын критерий Экологиялық

1476 Бір түрдің зат алмасу,көбею,тітіркену ұқсастығын сипаттайтын критерий Физиологиялық

1477 Бір түр мен екінші түр дараларының бір-бірімен шағылыспайтынын көрсететін критерий Генетикалық

1478 Тірі организмдердің қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым Палеонтология

1479 Ірі жүйелік топтардың (тип, класс, отряд) қалыптасу процесі Макроэволюция

1480 Биогенетикалық заңның авторы Ф.Мюллер мен Э.Геккель

1481 Тұяқты жануарлардың тарихын зерттеген ғалым В.О.Ковалевский

1482 Организімдердің жалпы құрылым деңгейін күрделендіріп, жоғары сатыға көтеру Ароморфоз

1483 Организмдердің жеке бейімделушілігің арттырады, бірақ организмнің құрылым деңгейінде ешқандай өзгеріс болмай сол қалпында сақталады Идиоадаптация

1484 Даралардың құрылым деңгейін төмендетіп, биологиялық регреске әкеледі Дегенерация

1485 Дегенерацияның нәтижесі Құрттардың сезім мүшелері жойылуы

1486 Аналогтық мүшелер Көбелек пен құстың қанаттары

1487 Гомологиялық мүшелер Жарғанаттың қанаты мен тышқанның алдынғы аяғы

1488 Ежелгі заманның атауыB Архей

1489 Теңіз ішекқуыстылары, буылтық құрттар, ұлулардың басым көпшілігі дамыған заман Протерозой

1490 Силур, девон кезеңдері жататын заман Палеозой

1491 Нағыз тірі қазба деп аталатын жануар Гаттерия

1492 Алғашқы құс – археоптерикстің шыққан кезеңі Юра

1493 Адамдардың пайда болу кезеңі Антропоген

1494 Осы күнгі биосфераның түзілу кезеңі Антропоген

1495 Адамның шығу тегін, тарихи даму кезеңдерін зерттейтін ғылым саласы Антропология

1496 Ежелгі адамдардың ғылыми атауы Архантроп

1497 Қаңқа қалдығы Ява аралынан табылған ежелгі адамдар тобы Питекантроп

1498 Қаңқа қалдығы 1937 жылы Пекин маңындағы үңгірлерде табылған Синантроп

1499 Рудимент – Соқырішек

1500 Атавизм - Түкті адам

1501 25-14 млн жыл бұрын тіршілік еткен, ең алғашқы адамдардың арғы тегіM Дриопитектер

1502 Негроидтік нәсілдердің белгілері Мұрыны жалпақ, еріндері қалың

1503 Еуропеоидтік нәсілдердің белгілері Бет пішіні сопақша, қыр мұрынды

1504 Монголоидтік нәсілдердің белгілері Жалпақ бетті, көздері қысықтау

1505 Тірі организмдер биологиясын, оның тіршілік ортасындағы өзгерістерін, адамның іс-әрекетімен байланыстырып зерттейтін экология саласы Биоэкология

1506 Барлық табиғаттағы өзгерістерді, оның даму заңдылықтарын биосфера деңгейінде ең жоғары жүйе ретінде қарастырылады Биосфера

1507 Жеке организмдердің тіршілігін табиғи ортамен байланыстырып зерттейтін Аутэкология

1508 Популяция, бірлестіктер мен экожүйелер арасындағы қарым-қатынастар жиынтығын зерттейтін Синэкология

1509 Адамның табиғатқа көзқарасының, білімінің және дағдысының жиынтығы Экологиялық саналылық

1510 Экологиялық білімді игере отырып, табиғат қорларын тиімді пайдалануға жол ашу Экологиядық сауаттылық

1511 Табиғатта адамның өзін-өзі ұстай білуі, мінез-құлық дағдыларын қатаң сақтауы Экологиялық этика

1512 Ылғал тапшы аймақтарда өсетін өсімдіктер Ксерофиттер

1513 Ылғалы мол жерде өсетін өсімдік Гигрофиттер

1514 Төменгі бөлігі суда болатын, грунтқа бекініп өсетін су өсімдіктер Гидрофиттер

1515 Бейорганикалық заттардан органикалық зат құраушылар Продуценттер

1516 Органикалық заттарды бейорганикалық заттарға айналдыратын гетеротрофті организм Саңырауқұлақ

1517 Бірінші реттік консументтер Қоян

1518 Екінші реттік консумент Қасқыр

1519 Автотрофты организм Балдыр

1520 Жер ғаламшарының белсенді тіршілгі бар аймағын қамтитын қабық

БиосфераМұхиттарда су түбіне бір затқа бекініп немесе жорғалап жүріп тіршілік ететін организмдер Бентос

1521 Биосфера туралы ілімнің негізін салған ғалым В.И. Вернадский

1522 Топырақтану ғылымының негізін салған В.В. Докучаев

1523 Биосфераның жаңа сапалық деңгейі Ноосфера

1524 1665 жылы алғаш рет өсімдік қабығының жұқа кесіндісін микроскоппен көрген Роберт Гук

1525 Тірі ағзаның ортақ белгісі Денесі жасушадан тұрады

1526 Жасушаға белгілі пішін және мықтылық қасиет береді Қабықша

1527 Жұмыртқаның ақуызына ұқсас мөлдір, желім тәрізді созылмалы қоймалжың тірі зат Цитоплазма

1528 Жасушаның көбеюіне қатысады Ядро

1529 Тек өсімдік жасушасына ғана тән денешіктер Пластид

1530 Шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобы Ұлпа

1531 Өсімдік мүшелерінің сыртын қаптап, кеуіп кетуден сақтайтын ұлпа Жабын

1532 Жасушалары жас, ұдайы бөлінетін ұлпа Түзуші

1533 Микроскоптың жарықты қабылдайтын бөлігі Айна

1534 Микроскоптың 2 линзасы бар бөлігінің атауы Окуляр

1535 Жасуша қабықшасының жұқарған жері Саңылау

1536 Өсімдіктерде керексіз заттарды шығаратын ұлпа Бөліп шығарушы

1537 Жасушасына су жинаушы ұлпа Негізгі

1538 Жапырақта түзілген органикалық заттарды жер асты мүшесіне жеткізетін ұлпа Өткізгіш

1539 Сабақтың ең ұшында болатын ұлпа Түзуші

1540 Жасуша ішіндегі сұйықтықтың қысымын реттейтін бөлігі Вакуоль

1541 Микроскоптың бірнеше линзасы бар бөлігінің атауыОбъектив

1542 Тамырдың топырақтан сорып алған минералды тұздарының ерітіндісін жер үсті мүшелеріне жеткізеді Өткізгіш

1543 Жасушалары қатты, қиыршықты Тірек

1544 Өсімдіктің жер асты мүшесі Тамыр

1545 Тұқымның ұрық тамыршасынан дамидыНегізгі тамыр

1546 Топырақтан қоректік заттарды соруға қатысады Жанама тамыр

1547 Шашақ тамыр жүйесі Бидай

1548 Кіндік тамыр жүйесі Бақбақ

1549 Органикалық тыңайтқыш Қи

1550 Минералды тыңайтқыш Азот

1551 Жапырағы мен бүршігі бар бұтақтанбаған жас сабақ Өркен

1552 Жапырақ қолтығында орналасқан бүршік Жанама

1553 Тыныштық күйге ауысқан бүршік Бұйыққан

1554 Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым К.А. Тимирязев

1555 Өсімдіктердегі қанттың түзілуі тек ... болады Хлоропластарда

1556 Тікенге айналған жапырақ Кактус

1557 Бунақденелілерді аулау құрамына айналған жапырақ Шықшылдық

1558 Тікенекті жапырақтың өсімдік тіршілігіндегі маңызы Суды аз буландыру

1559 Мұртшаға айналған жапырақ Үрмебұршақ

1560 Қыстық өркендері дайындайды Күзде

1561 Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері Гүл сағағы

1562 Гүлдің барлық бөлімдері бекінетін гүл сағағының жоғарғы жағындағы кеңейген жері Гүл табаны

1563 Жіпше мен тозаңқаптан тұрады Аталық

1564 Гүлдің дәл ортасына орналасады Аналық

1565 Бір үйлі өсімдік Жүгері

1566 Екі үйлі өсімдік Қарасора

1567 Белгілі ретпен орналасқан ұсақ гүлдер тобыГүлшоғыр

1568 Күрделі масақ гүлшоғыры бар өсімдік Бидай

1569 Жай шатырлы өсімдік Пияз

1570 Сырға гүлшоғыры Қайың

1571 Күнбағыстың гүлшоғыры Себет

1572 Аталық тозаңының аналықтың аузына түсуі Тозаңдану

1573 Гүлдің көбеюге қатысатын бөлім Аналық пен аталық

1574 Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы Көбею

1575 Бунақденелілер арқылы айқас тозаңданатын өсімдік Шие

1576 Жел арқылы айқас тозаңданатын өсімдік Қарабидай

1577 Бір ұялы, тұқым саны біреу немесе бірнешеу болатын құрғақ жеміс Бұршаққап

1578 Қанатты жеміс Қайың

1579 Қос ұялы, ішінде ұзынша тартылған жұқа жарғақты пердесі бар Бұршаққын

1580 Жинақталған жеміс Құлпынай

1581 Тұқымды зақымданудан сақтайды Тұқым қабығы

1582 Қос жарнақты өсімдік Үрмебұршақ

1583 Дара жарнақты өсімдік Бидай

1584 Қоректік заттар қоры жиналады Эндоспермде

1585 Майда, жеңіл, құрғақ тұқымдар таралады Жел арқылы

1586 1-5ºС температурада өнеді Бидай

1587 Терек тұқымы таралады Жел арқылы

1588 1870-1880 жылы ұсақ ағзалар бар екенін тәжірибе жүзінде дәлелдеді Луи Пастер

1589 Көзге көрінбейтін, ұсақ тірі ағзалардың құрылысы мен қасиеттерін зерттейтін ғылым Микробиология

1590 Теңіздерде, жартастарда, былқылдақденелілердің бақалшықтарында, ағаш діңдерінде өседі Хамесифондар

1591 Бактериялар көбейеді Бөліну арқылы

1592 Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын Сүтқышқыл бактериясы

1593 1882 ж. адамның өкпесінде туберкулез ауруын тудыратын бактерияларды анықтады Р.Кох

1594 Микробиологияның дамуына жол ашқан Л.Пастер

1595 Топырақтағы қарашірікті минералды заттарға айналдырады Шіріту бактериясы

1596 Бактерияларға талшық қажет Қозғалуға

1597 Оба бактериясы топырақта сақталады 25 күн

1598 1892 жылы темекі теңбілін зерттеп, вирусты ашты Д.И.Ивановский

1599 «Вирус» терминін 1899 жылы ғылымға енгізді М.В.Бейерник

1600 Жасуша ішінде тіршілік ететін паразит Вирус

3 Biology

Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым

Микология

Біржасушалы саңырауқұлақ

Ашытқы

Зең саңырауқұлақ

Мукор

Ағаштардың сабағында өсетін паразит саңырауқұлақ

Діңқұлақ

Улы саңырауқұлақ

Шыбынжұт

Жеуге жарамды

Майқұлақ

Өлі ағзалық заттармен қоректенетін саңырауқұлақ

Пеницилл

Зең саңырауқұлағынан алынады

Пенициллин

Ғылыми аты « қант саңырауқұлағы»

Ашытқы

Пішіні малдың тұяғына ұқсас

Діңқұлақ

Денесінде ұлпалары болмайтын және мүшелерге бөлінбейтін өсімді бөлігі

Таллом

Төменгі сатыдағы өсімдіктер

Балдыр

Біржасушалы талшықты балдыр

Хламидомонада

Жасыл балдыр

Спирогира

Қағаз өндірісінде пайдаланады

Кладофора

Жүенің ең кіші бірлігі

Түр

Балдыр жасушасындағы хлоропластардың атауы

Хроматофор

Топырақта, ағаш діңдерінде өсетін біржасушалы жасыл балдыр

Хлорококк

Хроматофоры оралма тәрізді орналасқан көпжасушалы жасыл балдыр

Спирогира

Жергілікті тұрғындар «теңіз жүзімі» деп атайды

Турбинария

Саңырауқұлақ пен көк-жасыл балдырдың селбесуінен түзілген

Қына

Қына көбейеді

Өсімді жолмен

Қынадағы фотосинтез үдерісіне қатынасатын ағза

Балдыр

Нағыз ауа тазалығының индикаторы

Қына

Ағаштың діңіне, тасқа жабысып өсетін қына

Қабық тәрізді

Қыналарға ең қажетті жағдай

Оттекке бай таза ауа

Желінің қызметі

Ішкі қаңқа

Қандауыршаның жүйке түтігінің орналасуы

Желінің үстіңгі жағында

Қандауыршаның орталық жүйке жүйесінің қызметін атқарады

Жүйке түтігі

Желілілердің барлық өкілдері үшін ортақ белгі

Желінің болуы

Қандауыршаның жыныстық жағынан жетілу мерзімі

2-3 жылда

Қандауыршаның көбеюі мен дамуын зерттеген ғалым

А.О.Ковалевский

Жануарлар дүниесінің тарихи дамуындағы ең жоғарғы топ

Желілер

Қандауыршаның қаны

Түссіз

Желілілер

Дене қуысы бар, үш қабатты, екі жақты симметриялы жоғарғы сатыдағы жануарлар

Қандауыршаның дене тұрқысы

5-8 см

Қандауыршада қаңқаның қызметін атқарады

Желі

Қандауыршаның өзіне тән ерекшелік

Терісінің сыртында жұқа сірқабықтың болуы

Зоология ғылымының балықтарды зерттейтін саласы

Ихтиология

Шеміршекті балық

Акула

Балықтың зәр шығару мүшесі

Бүйрек

Саусаққанатты балық

Латимерия

Бекіренің жеке түрлерін ажырату белгілері

Шытыралардың санына қарап

Балықтың даму сатысы

Уылдырық – ұрық – дернәсіл – шабақ – ересек балық

Балықтардың денесі тұрадды

Бас, тұлға, құйрық

Балықтардың жүрегі

Екі қуысты

Балықтардың бүйір сызығы

Су ағысының күшін, бағытын, тербелісін, кедергілерді сезеді

Акула қанның иісін сезеді

0,5 км

Сүйекті балықтарда алғаш рет пайда болады

Қуық

Саусаққанатты балық

Латимерия

Тұлғасы жалпақ, екі көзі денесінің арқа жағында орналасқан

Камбала

Торсылдақтың қызметі

Дене салмағын өзгертіп, судың түрлі қабаттарына өтуіне жағдай жасайды

Акуланың белсенді тіршілік етуіне байланысты

Миы жақсы дамыған

Балықтың омыртқа жотасының каналында: Жұлын

«Патша балығы» деп атайды

Бахтах

Балықтың жасын ажыратады

Қабыршақ сызықтарына қарап

Балықтың құйрық жүзбеқанаттары

Бағыт береді

Албырттектестер отрядына жатады

Бахтах

Қосмекенділер-

Алғаш құрлықта тіршілік етуге бейімделген төртаяқты омыртқалылар

Қосмекенділердің жүрегі

Үш қуысты

Бақаның мойын омыртқасы: 1

Ересек қосмекенділердің тыныс алу мүшесі

Өкпе мен тері

Қосмекенділер пайда болған

Ежелгі саусаққанатты балықтардан

Қосмекенділердің қанайналым шеңбері: 2

Аяқсыз қосмекенділер

Сақиналы құртжылан

Қосмекенділердің терісі

Жұқа, тегіс, безді

Қосмекенділердің жақсы дамыған мидың бөлігі

Ортаңғы ми

Қосмекенділердің құрлыққа шығуы

Өкпе пайда болған

Бақаның дернәсілі

Итшабақ

Балқаш көлінің маңында,Шу өзенінің аймағында мекендейді

Қызылаяқ бақа

Бақаның денесі

Бас, тұлға, төрт аяқ

Қосмекенділердің жүрегі

2 жүрекше, 1 қарынша

Қосмекенділерде ең алғаш пайда болған

Сілекей бездері

Жорғалаушылар-

Нағыз құрлықта тіршілік етуге бейімделген омыртқалылар

Жорғалаушыларды зерттейтін зоология ғылымының саласы

Герпетология

Жорғалаушылардың терісіндегі мүйізді қабыршақтарының атқаратын қызметі

Қорғаныш

Жорғалаушылардың денесі

Бас, мойын, тұлға, аяқ, құйрық

Жорғалаушылардың терісі

Мүйізді қабыршақты

Жорғалаушыларда алғаш рет пайда болады

Кеуде қуысы

Жыланның тілі .... қызметін атқарады

Сипап сезу

Жорғалаушылар тыныс алады

Өкпемен

Жорғалаушылардың жүрегі

Үш қуысты

Жорғалаушылардың жүрегі тұрады

Екі жүрекшеден, бір қарыншадан

Крокодилдің жүрегі

Екі жүрекшеден, екі қарыншадан

Жорғалаушылардың зәр шығару мүшесі

Бүйрек

Тұмсықбастылар отрядының өкілі

Гаттерия

Қабыршақтылар отрядының өкілі

Жылан

Денесінің түсі тез өзгерете алатын қабыршақтылар отрядының өкілі

Құбылғы

Еліміздегі кесірткенің ең үлкен түрі

Келес

Зоология ғылымының құстарды зерттейтін саласы

Орнитология

Құстардың дене температурасы

+41,+43º С

Ірі қауырсындардың теріге еніп тұрған бөлігі

Қаламша

Қауырсынның мүйізді өзегі

Сояу

Африка түйеқұсының саусағы

Екеу

Қызылшақа балапандар

Кептер

Ширақ балапандар

Үкі

Көнеқұстың қазіргі құстардан негізгі айырмашылығы-

Жақсүйектерінде тістері болған, құйрық омыртқаларының саны көп

150 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі

Көнеқұс

225 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі

Ілкіқұс

Ұша алмайтын, бірақ құрлықта өте жылдам жүгіретін құс

Түйеқұс

Ұша алмайтын, құрлықта теңселіп әрең қозғалатын құс

Пингвин

Пингвиндердің ең ірі түрі

Кербез пингвин

Саусақтарының арасында жүзу жарғағы болатын құс

Үйрек

Сұңқартектестер

Сақалтай

Қыстап шығатын құс

Шымшық

Ашық далалы алқаптардағы құстардың ерекшелігі

Тұмсықтары қысқа доғал, кейде иіліп келген өткір

Қыран құстардың қоразы

Шәулі

Жемін түнде аулайтын жыртқыш құс

Пингвин

Құстарда алғашқы қорытылу басталады

Жемсауда

Құстың қауырсыны дегеніміз

Сояудың екі жағындағы тармақ

Үй құстарынан ең алғаш қолға үйретілгені

Қаз

Етті бағытта өсірілетін тауық қолтұқымдары

Плимутрок

Асыранды тауықтың арғы жабайы тегі

Банкив тауығы

Жапалақтектестерге жатады

Үкі

Сүтқоректілер-

Ұрпағын тірі туып, сүтімен асырайтын жылықанды жануарлар

Сүтқоректілерді зерттейтін зоология ғылымының саласы

Маммалогия

Терінің қосалқы бөлімдері

Түк, тырнақ,мүйіз

Сүтқоректілердің мойын омыртқасы

7

Сүтқоректілерде кеуде мен құрсақ қуыстарын бөліп тұратын

Көкет (диафрагма)

Сүтқоректілердің кеуде қуысында орналасатын мүше

Өкпе

Иіс сезуі өте нашар дамыған

Китте

Жұмыртқа салатын сүтқоректілер

Түрпі

Аю тұқымдасына жатады

Ақ аю

Еліктің аталығы

Күлміз

Күйіс қайтармайтындар

Бегемот

Қолға үйретілген жылқының арғы тегі жабайы жылқылар -

Тарпан, түзат

Айыр өркешті түйенің жабайы түрі

Қаптағай

Сыңар өркешті түйені ғылыми тілде атауы

Дромадер

Қойдың жабайы арғы тегі

Муфлон, арқар

Үй қоянның арғы тегі -

Жабайы інқоян

Шошканың арғы тегі -

Доңыз

Сусар тұқымдасына жатады

Борсық

Ескекаяқтыларға отрядына жатады

Түлен

Кемірушілер отрядына жатады

Құндыз

Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштіктерін зерттейтін ғылым

Генетика

Генетиканың негізін салушы

Г.Мендель

Хромосомалық теорияны жарыққа шығарды

Т.Морган

Генотип және фенотип ұғымдарын қалыптастырды

В.Иогансен

Шешесі гомозиготалы ІІ топ, әкесі ІV топ. Ұрпақтарының қан топтары болады

ІІ,ІІІ, ІV

Г.Мендельдің бірінші заңы

Біркелкілік

Г.Мендельдің екінші заңы

Белгінің ажырауы

Г.Мендельдің үшінші заңы: Тәуелсіз тұқым қуалау

Бір-бірінен көп белгілерінде айырмашылығы бар дараларды будандастыру

Полигибридті

Адамның жеке дамуы барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар-жоғын анықтайтын әдіс

Онтогенетикалық

Тіршілікке тән бастапқы ең қарапайым деңгей

Молекулалық-генетикалық

Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған

А.И. Опарин

Тіршіліктің алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалатын деңгейі

Популяциялық-түрлік

Тіршіліктің ғаламдық деңгейі

Биосфералық

Сыртында жұқа су қабықшасы бар жоғары молекулалы жиынтық

Коацерваттар

«Тіршілік» деген ұғымға алғаш рет анықтама берген ғалым

Ф. Энгельс

Тіршіліктің жасушалар мен жасушааралық заттардан тұратын деңгейі

Жасушалық

Алғашқы тұтас эволюциялық теория жасаған ең көрнекті трансформист

Ж.Б.Ламарк

Қосарлы атаутізімді ғылымға енгізген ғалым

К.Линней

Эволюциялық ілімнің негізін салған ғалым

Ч.Дарвин

«Зоология философиясы»атты еңбек жазған ғалым

Ж.Б.Ламарк

«Табиғи жүйе» және «ботаника философиясы еңбектерінің авторы

К.Линней

Бәрі кеңістікте тіршілік етіп ,бір-бірімен еркін шағылысып ұрпақ беретін,генетикалық жүйе құрап ,бір түрге жататын даралар жиынтығы

Популяция

Қолдан сұрыптау кезінде

Жаңа іріктемелер шығарылады

Табиғи сұрыпталу кезінде

Жаңа түрлер пайда болады

Бір түр мен екінші түрдің арасындағы күрес

Түраралық

Микроэволюцияның нәтижесі

Түр түзілу

Ашық жерде тіршілік ететін организмдердің жауынан қорғануы үшін қажетті бейімделушілік

Бүркеніш рең

Жауыннан қорғану үшін айбар шегіп құтылу тәсілі

Қауіп төндіруші рең

Әр түрдің нақты алып жатқан орнын анықтайтын критерий

Экологиялық

Бір түрдің зат алмасу,көбею,тітіркену ұқсастығын сипаттайтын критерий

Физиологиялық

Бір түр мен екінші түр дараларының бір-бірімен шағылыспайтынын көрсететін критерий

Генетикалық

Тірі организмдердің қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым

Палеонтология

Ірі жүйелік топтардың (тип, класс, отряд) қалыптасу процесі

Макроэволюция

Биогенетикалық заңның авторы

Ф.Мюллер мен Э.Геккель

Тұяқты жануарлардың тарихын зерттеген ғалым

В.О.Ковалевский

Организімдердің жалпы құрылым деңгейін күрделендіріп, жоғары сатыға көтеру

Ароморфоз

Организмдердің жеке бейімделушілігің арттырады, бірақ организмнің құрылым деңгейінде ешқандай өзгеріс болмай сол қалпында сақталады

Идиоадаптация

Даралардың құрылым деңгейін төмендетіп, биологиялық регреске әкеледі

Дегенерация

Дегенерацияның нәтижесі

Құрттардың сезім мүшелері жойылуы

Аналогтық мүшелер

Көбелек пен құстың қанаттары

Гомологиялық мүшелер

Жарғанаттың қанаты мен тышқанның алдынғы аяғы

Ежелгі заманның атауы

Архей

Теңіз ішекқуыстылары, буылтық құрттар, ұлулардың басым көпшілігі дамыған заман

Протерозой

Силур, девон кезеңдері жататын заман

Палеозой

Нағыз тірі қазба деп аталатын жануар

Гаттерия

Алғашқы құс – археоптерикстің шыққан кезеңі

Юра

Адамдардың пайда болу кезеңі

Антропоген

Осы күнгі биосфераның түзілу кезеңі

Антропоген

Адамның шығу тегін, тарихи даму кезеңдерін зерттейтін ғылым саласы

Антропология

Ежелгі адамдардың ғылыми атауы

Архантроп

Қаңқа қалдығы Ява аралынан табылған ежелгі адамдар тобы

Питекантроп

Қаңқа қалдығы 1937 жылы Пекин маңындағы үңгірлерде табылған

Синантроп

Рудимент –

Соқырішек

Атавизм -

Түкті адам

25-14 млн жыл бұрын тіршілік еткен, ең алғашқы адамдардың арғы тегі

Дриопитектер

Негроидтік нәсілдердің белгілері

Мұрыны жалпақ, еріндері қалың

Еуропеоидтік нәсілдердің белгілері

Бет пішіні сопақша, қыр мұрынды

Монголоидтік нәсілдердің белгілері

Жалпақ бетті, көздері қысықтау

Тірі организмдер биологиясын, оның тіршілік ортасындағы өзгерістерін, адамның іс-әрекетімен байланыстырып зерттейтін экология саласы

Биоэкология

Барлық табиғаттағы өзгерістерді, оның даму заңдылықтарын биосфера деңгейінде ең жоғары жүйе ретінде қарастырылады

Биосфера

Жеке организмдердің тіршілігін табиғи ортамен байланыстырып зерттейтін

Аутэкология

Популяция, бірлестіктер мен экожүйелер арасындағы қарым-қатынастар жиынтығын зерттейтін

Синэкология

Адамның табиғатқа көзқарасының, білімінің және дағдысының жиынтығы

Экологиялық саналылық

Экологиялық білімді игере отырып, табиғат қорларын тиімді пайдалануға жол ашу

Экологиядық сауаттылық

Табиғатта адамның өзін-өзі ұстай білуі, мінез-құлық дағдыларын қатаң сақтауы

Экологиялық этика

Ылғал тапшы аймақтарда өсетін өсімдіктер

Ксерофиттер

Ылғалы мол жерде өсетін өсімдік

Гигрофиттер

Төменгі бөлігі суда болатын, грунтқа бекініп өсетін су өсімдіктер

Гидрофиттер

Бейорганикалық заттардан органикалық зат құраушылар

Продуценттер

Органикалық заттарды бейорганикалық заттарға айналдыратын гетеротрофті организм

Саңырауқұлақ

Бірінші реттік консументтер

Қоян

Екінші реттік консумент

Қасқыр

Автотрофты организм

Балдыр

Жер ғаламшарының белсенді тіршілгі бар аймағын қамтитын қабық

Биосфера

Мұхиттарда су түбіне бір затқа бекініп немесе жорғалап жүріп тіршілік ететін организмдер

Бентос

Биосфера туралы ілімнің негізін салған ғалым

В.И. Вернадский

Топырақтану ғылымының негізін салған

В.В. Докучаев

Биосфераның жаңа сапалық деңгейі

Ноосфера

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. «Шың» Алматы 2008 жыл.

2. Ж.Мұхитова  «Тест түрлері», «Қазақстан  мектебі» 2002ж. №5

3. Ғаламтор желісі