Үйкеліс күші. Үйкеліс әрекетін техникада ескеру.

САБАҚ:7.2В Денелердің өзара әрекеттесуі.

Үйкеліс күші. Үйкеліс әрекетін техникада ескеру.

Мектеп: С.Мұқанов атындағы жалпы орта мектебі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Бисенова Т.Ш

СЫНЫП: 7 а

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ негізделген оқу мақсаты

7.2.2.6 тыныштық,домалау және сырғанау үйкелістерін сипаттау;

7.2.2.7 үйкеліс күшінің пайдалы және зиянды әсерлеріне мысалдар келтіру;

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:

Үйкеліс күші анықтамасын, формуласын, үйкеліс түрлерін біледі және оларға мысалдар айтады

Оқушылардың басым бөлігі:

Үйкелістің пайда болу себептерін түсінеді және формуланы түрлендіріп қолдана алады

Кейбір оқушылар:

Үйкеліс күшінің пайдалы және зиянды әсерлерін өмірмен байланыстырып нақты талқылайды

Бағалау критерийі:

1. Тыныштық, домалау және сырғанау үйкелістерін ажыратады

2. Үйкеліс күшінің түрлерін сипаттайды және салыстырады

3. Өмірдегі қолданысына мысалдар келтіреді

Тілдік мақсат

Оқушылар:

• Табиғаттағы және техникадағы үйкелістің пайдасы мен зиянын түсіндіре алады.

Негізгі сөздер мен тіркестер:

тыныштық, домалау, сырғанау үйкелістері, үйкеліс күші, сырғанау үйкеліс коэффициенті, реакция күші

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:

Талқылауға арналған тақырыптар:

Төбешіктен сырғанап түскен шана да, домалап келе жатқан доп та біраздан соң тоқтайтын болады. Себебі неде?

Сіз неліктен ... екенін айта аласыз ба?

Үйкелісті арттырудың немесе кемітудің қандай пайдасы бар

Жазу үшін ойға салу:

Бір дене екінші дененің бетімен қозғалған кезде кезде пайда болатын күшті үйкеліс күші деп атайды.

F_үйк – үйкеліс күші.

Үйкеліс түрлері:

1. Тыныштық үйкелісі

2. Сырғанау үйкелісі

3. Домалау үйкелісі

Үйкелістің пайда болу себептері:

• Жанасатын беттердің кедір бұдыр болуы

• Жанасатын беттер молекулаларының өзара тартылысы

Үйкеліс:

• Жанасатын беттің қандай материалдан жасалғандығына

• Олардың өңделу сапасына

• Дененің өзі жанасып тұрған бетке түсіретін қысым күшіне тәуелді:

N- нормаль қысым күші, N=mg

F_{үйк= μN μ - үйкеліс коэффициенті}

• Жанасатын беттердің ауданына тәуелді емес

Құндылықтарға баулу

3.Зайырлы қоғам және руханият. Денсаулық, достық және айналадағыларға қамқорлық көрсету (Қосымша )

Пәнаралық байланыс

Математика, география

Алдыңғы оқу

Тіректің реакция күші, ауырлық күші

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз)

Ресурстар

Басталуы

12 мин

І.Ұйымдастыру Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу. Психологиялық ахуал орнату. Оқушылар Шаттық шеңберін құрып, бір –біріне үш тілде тілек білдіреді. (қазақ,орыс,ағылшын)

ІІ. Өткенді пысықтау. «Сыдырма» әдісі

1. Инерция дегеніміз не?

2. Күштің өлшем бірлігі?

3. Күш дегеніміз не?

4. Күш қандай әріппен белгіленеді?

5. Ауырлық күші қандай әріппен белгіленеді?

6. Деформация дегеніміз не?

7. Деформация неше түрге бөлінеді?

8. Тығыздықты қандай әріппен белгілейміз?

9. Жылдамдықтың өлшем бірлігі?

10. Масса қандай әріппен белгіленеді?

ҚБ. «Бонбоньерки»

ІІІ. «Галерияны шарлау» әдісі

Түрткі болу сұрақтарын қою арқылы оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауына ықпал етемін.

1. Мына суреттер нені білдіреді?

2. Осы әрбір әрекет физика тілінде қалай аталады?

3. Бұл әрекеттер күштің қай түрімен жүзеге асып жатыр?

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын оқушылармен бірге айқындап аламын.

Оқушылар бонбонерьки түсіне қарай үш топқа бөлініп, орындарына жайғасады.

Жаңа тақырып: «Үйкеліс күші. Үйкеліс әрекетін техникада ескеру»

Оқу мақсаттары:

• Тыныштық, домалау, сырғанау үйкелістерін сипаттау

• Үйкеліс күшінің пайдасы мен зиянына мысалдар келтіру

Топтық жұмыс: «3Т» әдісі «Топтас, түсін, талқыла»

Жаңа тақырып бойынша мәтін беріледі

1-топ: А бөлігі

2-топ : Ә бөлігі

3 –топ: Б бөлігі

1 топ «Алжапқыш» әдісі арқылы сұрау

Үйкеліс күшіне анықтама беру, формуласын, пайда болу табиғатын түсіндіру.

2-топ Үйкелістің түрлері мен ерекшеліктері

3 топ Техникада үйкеліс күшінің қолдануын түсіндіру, үйкеліс күшінің пайдасымен зиянына мысалдар келтіру

Дескриптор:

-үйкеліс күшіне анықтама береді

- үйкеліс күшінің формуласын жаза алады.

- Үйкеліс күшінің түрлерін сипаттап, ажырата алады.

- техникада үйкеліс күшінің қолдануын түсіндіре алады.

- үйкеліс күшінің пайдасымен зиянына мысалдар келтіреді.

ҚБ: « Жұдырық, алақан»

Практикалық жұмыс

Жеке жұмыс « Төрт бұрыш» әдісімен оқушылардың қарқындылығна байланысты есептер беру

Көлемі 0,5м³ темірдің ағашпен арасындағы үйкеліс коэффицетті µ=0,6 Үйкеліс күшін есептеңдер?

1. Шанаға жегілген иттер 1500 Н күшпен тартады.Қар мен шана арасындағы үйкеліс коэффицентті µ=0,05 иттер қандай жүкті тартады?

3. Массасы 100 кг шанаға жегілген иттер 2000 Н күшпен тартады. Иттер қанша жүкті тарта алатынын есептеңдер?

4. Бірқалыпты қозғалып келе жатқан массасы 1000Н жеңіл машинаға F_үйк=400 Н үйкеліс күші әсер етеді.Үйкеліс коэффицентін есептеңдер?

Дескриптор:

• Есептің мағынасын түсініп, берілгенін жазады.

• Үйкеліс күшінің формуласын біледі.

• Формуланы пайдаланып, есептеулер жүргізеді.

ҚБ. «Білезік»

Ширату « Серпілген сауал» доп лақтыру арқылы сұрақтар қойып , жауап аламын

1. Көктайғақта жолға неге құм себеді?

2. Футболшы киетін аяқ киімнің табанына үшкір шегелер қағылады. Оның қажеті не?

3. Неліктен тірі балықты ұстап тұру қиын?

4. Бәтеңкенің жібек бауы, мақта бауға қарағанда оңай шешіліп қалады ?

5. Неге автомобильдердің балондары кедір-бұдыр?

ҚБ. «Жарайсың»

Жұптық жұмыс «ойлан,жұптас, бөліс» әдісі

ҚБ.

«Кезбе тілші» әдісі арқылы бүгінгі сабағымызды қорытындылау

Үйкеліс күшінің өмірлік маңызы неде?

Интербелсенді тақта, слайд

- бәрі түсінікті

- түсінікті, дегенменде сұрақтарым бар

-түсінбедім, көмек керек

Білеушелер, диномеметр,шар

Презентация «Үйкеліс күші»

Үйкеліс күшінің пайда болуы мен әсерін бақылауға арналған интерактивті демонстрация

https://bilimland.kz/kk/home

Үйге тапсырма §18 Сырғанау, домалау және тыныштық үйкелістерін сипаттау үшін Венн диаграммасын толтыру

Р. Башарұлы «Физика және астраномия» 7-сынып

У.Қ.Тоқбергенова «Физика» 7-сынып

Аяқталуы

5 мин

Кері байланыс« Бас бармақ» әдісімен бағалайды.

Мақсат: Оқушыларға сабақ қаншалықты ұнағанын және сабақты қаншалықты ұққанын анықтау

Рефлексия «Алма ағашы» тәсілін пайдалану.

Мақсаты: Оқушылардың білім деңгейін бағдарлау және кімге қандай көмек көрсетуді анықтау

Жасыл жапырақ- тақырыпты толық меңгердім

Сары жапырақ- жартылай меңгердім,қайта қараймын

Қызыл жапырақ- тақырыпты меңгере алмадым, көмек керек

Әр түрлі стикерлер

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау - Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланыс
Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері
АКT-мен байланыс
Құндылықтардағы байланыс

Саралауды сабақтың мақсатынан бастап көрсеттім. Берілген тапсырмаларда сапалық сұрақтар, үш деңгейдегі есептер, эксперименттік тапсырмалар орындайды.

Қалыптастырушы бағалау әдіс- тәсілдер: миға шабуыл, доп лақтыру, топтастыру, карусель

Психологиялық ахуал, сергіту жаттығулары, топ ережелерін сақтау,

құрал-жабдықтарды дұрыс пайдалану.

АКТ мен байланыс тапсырма 1, Үйкеліс күшінің пайда болуы мен әсерін бақылауға арналған интерактивті демонстрация

https://bilimland.kz/kk/home, деңгейлік есептің дұрыс жауабымен тексеруде қолданылады.

Құндылықтарға баулу №3 тапсырма №3 орындауда іске асырылады

Рефлексия

Сабақ / оқу мақсаттары шынайы ма?

Бүгін оқушылар не білді?

Сыныптағы ахуал қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және

неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

Оқу мақсаттарына негізделініп құрылған оқу мақсаттары қол жетімді болды. Оқушылар үйкеліс күшін, олардың түрлерінің сипаттамасын, оның пайдалы және зиянды әсерлерін, өмірмен байланысын, формуласын есеп шығаруға пайдаланады.

Сабақта ынтамастық атмосфера орнады, оқушылар ширақ, сергек болды.

Саралау сабақтың мақсатын қойғаннан басталды, топқа бөлу, берілген тапсырмалар жас ерекшеліктеріне сай, деңгейлік тапсырмалар оқылым, жазылым, тыңдалым,айтылым дағдыларын қамтыды.

Қорытынды бағамдау

Сабақта қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1: Үй тапсырмасын тексеру

2: Жаңа білімге байланысты берілген тапсырма 3

Қандай екі нәрсе Сіздің сабағыңызды жақсарта алады (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1: Сыныптағы оқушылар саны 11-12 болса

2: Зертханалық жұмысқа қосымша бір сағат берілсе

Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім?

Сабақ барысында оқушыларға топпен жұмыс істеу өте ұнайды, деңгейлік есептер шығарғанда шапшаңдық жетіспеген оқушылардың көңіл күйлері түсіп қалады.Топтарға бөлінген кезде бір топта білімі әлсіз оқушылар жиналып қалмауды ескеру көңіл керек.

Бөлім

Тақырып

Денелердің өзара әрекеттесуі

Үйкеліс күші.Үйкеліс әрекетін техникада ескеру.

Оқу мақсаты

7.2.2.6-тыныштық,домалау және сырғанау үйкелістерін сипаттау;

7.2.2.7-үйкеліс күшінің пайдасы мен зиянына мысалдар келтіру;

Ойлау дағдыларының деңгейі

Білу және түсіну

Бағалау критерийлері

Тыныштық,домалау және сырғанау үйкелістерін ажыратады

Тапсырма 3

Суретте көрсетілген жағдайларды сәйкесінше топтастырыңыз.

Бағалау критерийі

Дескриптор

Тыныштық,домалау және сырғанау үйкелістерін ажыратады

1.Үйкеліс түрлерін біледі

2. Үйкелістерді сәйкесінше топтастырыды

Бөлім

Тақырып

Денелердің өзара әрекеттесуі

Үйкеліс күші.Үйкеліс әрекетін техникада ескеру.

Оқу мақсаты

7.2.2.6-тыныштық,домалау және сырғанау үйкелістерін сипаттау;

7.2.2.7-үйкеліс күшінің пайдасы мен зиянына мысалдар келтіру;

Ойлау дағдыларының деңгейі

Білу және түсіну, жоғары деңгей дағдылары

Бағалау критерийлері

Үйкелістің пайдасы мен зиянын түсіндіреді

Тапсырма 4

Төмендегі жағдайларда пайда болатын үйкеліс түрін анықтаңыз. Қай жағдайда үйкелісті арттыру не азайту керектігін түсіндіріңіз.

1. Көктайғақта жолға неге құм себеді?

2. Футболшы киетін аяқ киімнің табанына үшкір шегелер қағылады. Оның қажеті не?

3. Неліктен тірі балықты ұстап тұру қиын?

4. Бәтеңкенің жібек бауы, мақта бауға қарағанда оңай шешіліп қалады. Неге?

5. Неге автомобилдердің балондары кедір-бұдыр?

Бағалау критерийі

Дескриптор

Үйкелістің пайдасы мен зиянын түсіндіреді

• 1. Үйкеліс күшінің пайдалы және зиянды әрекеттерін ажыратады;

• 2.Үйкелісті қай кезде арттыру не азайту керектігін түсіндіреді