Ұлттық құндылықтар негізінде мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу және оқыту

Ұлттық құндылықтар негізінде мектеп жасына дейінгі балаларды

тәрбиелеу және оқыту

Кіріспе

Мектеп жасына дейінгі кезең — баланың жеке тұлға ретінде қалыптасуының, мәдени құндылықтарды меңгеруінің, дүниетанымын кеңейтудің маңызды сәті. Осы кезеңде бала ұлттық мәдениетті, дәстүрлер мен құндылықтарды үйреніп, оны өз өмірінде қолдануға дағдыланады. Ұлттық құндылықтар негізінде мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқыту олардың тұлғалық дамуында маңызды рөл атқарады. Бұл әдістемелік материалда ұлттық құндылықтарды мектепке дейінгі балаларға жеткізудің жолдары мен әдістері қарастырылады.

Ұлттық құндылықтар дегеніміз не?

Ұлттық құндылықтар — белгілі бір халықтың мәдениетінде қалыптасқан және ұрпақтан-ұрпаққа берілетін рухани, этикалық және эстетикалық нормалар мен дәстүрлер. Бұл құндылықтар адамның қоғамда дұрыс өмір сүруіне, ұлттық бірегейлікті сақтауға, сонымен қатар жеке тұлғаның дамуына үлкен әсер етеді. Мысалы, отбасылық құндылықтар, еңбекқорлық, құрмет, адамгершілік, ұлттық тіл мен өнер, салт-дәстүрлер ұлттық құндылықтардың негізі болып табылады.

Ұлттық құндылықтарды балаларға жеткізу жолдары

1. Ұлттық дәстүрлер мен салттарды үйрету

Мектеп жасына дейінгі балалардың санасына ұлттық дәстүрлер мен салттардың мәнін түсіндіру маңызды. Әрбір ұлттың өзіне тән мерекелері, әдет-ғұрыптары бар. Бұл мерекелер мен салт-дәстүрлер арқылы балаға отбасының, қоғамның, елдің тарихи жолын, ұлттық бірегейлікті сақтау қажеттілігін көрсетуге болады. Мысалы, Наурыз мерекесін, шілдехана, тұсау кесу сияқты қазақтың салт-дәстүрлерін балаларға үйрету олардың мәдени құндылықтарды түсініп, оларды қадірлеуіне септігін тигізеді.

2. Тілдің маңыздылығын түсіндіру

Ұлттық тіл — әрбір ұлттың мәдениетінің, тарихының айнасы. Балаға туған тілін құрметтеуді үйрету — ұлттық тәрбие мен білім беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі. Мектеп жасына дейінгі балаларға ұлттық тілде өлеңдер, мақал-мәтелдер, ертегілер айту, қазақ тіліндегі әндерді тыңдату арқылы тілдік дағдыларды дамытуға болады. Сонымен қатар, тіл арқылы бала өз елінің мәдениетін, дәстүрін, тарихын түсінуге жақындайды.

3. Ұлттық өнер мен қолөнерді таныстыру

Балаларға ұлттық өнер түрлерін таныстыру арқылы олардың эстетикалық сезімін дамытуға болады. Қазақтың ұлттық музыкалық аспаптары, сурет өнері, қолөнер туындылары балалардың қызығушылығын оятады. Балаларға қазақтың халық әндерін тыңдату, би қимылдарын үйрету, ұлттық қолөнер заттарын жасауға үйрету — олардың шығармашылық қабілеттерін арттырады және ұлттық мәдениетке деген қызығушылықтарын ұштайды.

4. Қазақ халқының тарихы мен батырлары туралы білім беру

Қазақ халқының тарихы, батырлары мен ұлттық қаһармандары туралы әңгімелеу балаларға Отанға деген сүйіспеншілік пен мақтаныш сезімін қалыптастыруға көмектеседі. Мектепке дейінгі балаларға қазақтың ұлы тұлғалары, батырлары туралы қарапайым және түсінікті түрде баяндау арқылы олардың ұлттық тарихқа деген құрметін арттыруға болады.

5. Отбасылық құндылықтарды нығайту

Отбасы — ұлттық тәрбиенің негізі. Балаларға отбасының маңыздылығын, ата-әжесінің рөлін, үлкендерге деген құрметті тәрбиелеу ұлттық құндылықтардың басты бір бөлігі болып табылады. Балаға ұлттық отбасы дәстүрлерін үйрету, ата-ананың тәрбиесіне мән беру, аға-інілермен, әпке-сіңлілермен өзара сыйластықты дамыту маңызды.

Қорытынды

Ұлттық құндылықтарды мектеп жасына дейінгі балаларға үйрету — оларды тәрбиелеудің, білім беру жүйесінің маңызды бөлігі. Бұл процесс баланың ішкі дүниесін байытады, оның қоғамда дұрыс бағытта дамуына септігін тигізеді. Тәрбиешілер мен ата-аналар ұлттық құндылықтарды балаға ұғындыруда бірлесіп жұмыс істей отырып, олардың тәрбиелі, мәдениетті, елінің тарихы мен дәстүрлеріне құрметпен қарайтын жеке тұлға болып қалыптасуына үлкен үлес қосады.