Ұлттық теңге күні

Тақырыбы:  15 қараша – Ұлттық валютамызға 30 жыл толуына орай "Ұлттық теңге - Тәуелсіздігіміздің нышаны"

Мақсаты: Тәуелсіз еліміздің  ең  бірінші  айрықша белгісі  теңгемен тереңірек  таныстыра отырып,сөздердің мағынасын, қолдану аясын  жете білуменнен  байланысты оқушылардың мүмкіндігін дамыту. Туған жеріне , отанына сүйіспеншілігін ояту.

Көрекілігі:  Алғашқы теңгелердің үлгілері, «Теңге – мемлекет келбеті», жаңа сөздер.
Барысы: Қызығушылығын ояту.
Теңгемен .
«Теңге»  деген  сөзге синоним табыңыздар:( теңге, тиын, ақша, валюта, қаржы,капитал).
Теңге тарихын айтып бермейік.

Теңге тарихы
-  Мемлекетіміздің  елбасы – Н.Ә. Назарбаев.
- Қазақстан Республикасның тұңғыш Президенті болып  қай жылы сайланды?
-  1991жылы1 желтоқсанда  Қазақстан Республикасчының тұңғыш      Президенті     болып  Нұрсұлтан  Әбішұлы  Назарбаев сайланды.
-  Президент Мемлекетіміздің ішкі  және сыртқы  саясатының  негізгі бағыттарын  белгілеп отырды. Әрбір егеменді елдің өзіне   тән мемлекеттік рәміздері,  яғни  белгілері болады. Оған Ту, Елтаңба және Әнұран  жататының Сіздерге белгілі.
- Мемлекетіміздің Әұранның авторы    кімдер?
- Мемлекетіміздің Туының авторы   кім?
- Мемлекеттік Елтаңбаның  авторлары кімдер ?
(Оқушылар   жауабын  тыңдалады).
Жүргізуші:   Қазақстан  Республикасы -  егеменді , тәуелсіз демократиялық мемлекет. Оның  өзі Ата Заңы , мемлекеттік  рәміздер, ұлттық валютасы бар.Ал енді оқушылар  теңге туралы не біледі  екен?
Тәуелсіздік  алған  елдің ең  бірінші айрықша   белгісі -  ұлттық валюта.Ол – Қазақстан Песпубликасы  көлемінде пайдаланылатыгн  заңды төлем құралы.    Ақша – асылд  қазына , халық байлығы.
Халқымыз  теңгені  бұрын да пайдаланған. Ерте замандарда теңгелерді Түркістан, Тараз қалаларындағы  арнаулы  шеберханаларда жасалған.
Жүргізуші:         Теңге  өмңірге оңайлықпен  келген жоқ.
Елбасымыз  өз теңгемізді шығаруға  қаржыгерлерге тапсырма  берді. Ұлттық валютамыздың  өз дизайні, өз идеясы болуы  керектігін қатаң тапсырылды.  Қазақстан  аймағында ерте кезеңде қандай ақша болғанын, тарихта бұл  жөнінде  қандай деректер бары іздстірілді.
Ұлттық валютамыз теңгені  жасап шығаруға  байланысты жұмыстар   жүргізілді. Бірнеше  эскиздер  жасалып , ішіндегі « мықтылары

»Елбасының таңдауына  берілді. Елбасының берген тапсырмасына  сәйкес   ұлттық валюта   1993 жылғы  12 қарашадағы  жарлығымен 15 қараша  күні  таңертеңгі  сағат  8:00-ден   бастап  енгізіліп , елдің   қолына   тиіп ,  ел мәре – сәре  болысты. Өйткені  төл  теңгеміз  тәуелсіздігіміздің  бастыюелгісі   еді.
Биыл  теңгеміздің  айналымға шыққанына 19жыл толып отыр. Қазақ теңгесі  Англияда басылдыы.
Жүргізуші: Теңгенің  16 – ға жуық құпия қорғанысы  белгісі бар. Ұлттық  валютамыздың   дизайның     жасаушы  авторлық  топтың   жетекшісі  Тимур  Сүлейменов  болды. Төл  теңгеміз  тек өз  еліміздің  экономикасын  ғана емес, көрші  жатқан елдің   экономикасына  да үлесін  қосты.  Одан түскен пайда елге  оралып  экономикамыздың  дамуына , халықтың  тұрмысын жақсартуға  жұмсалуда.
Теңге  - біздің  дербес  ел   болғанымыздың   белгісі . Басқаның   валютасына  тәуелді  болу -  барлық   байлығыңды біреудің  билігіне беру. Ұлттық  валюта – еліміздің  даму көзі, әлемдік  деңгейге  теңелудің алғашқы факторларының   бірі. Ол барлық уақытта тәуелсіздігіміздің  қамтамасыз етеді.
ҚР 1995 жылғы 30наурызда  №2155  Заңына сәйкес ҚР Ұлттық банкі 2006жылғы үлгідегі    номиналы  200, 500, 1000, 2000, 5000, 10000  теңгелік  банкноттары  айналысқа  шықты.
Алдыңғы шыққан ақша мен қазіргі шыққан ақшаның арасында  айырмашылықтар  бар.Енді теңге туралы әңгімелейік.
Алдыңғы  шыққан  Ұлттық  теңгеміздің шеттері       қазақтың ою – өрнектермен безендірілген.  Бірінші бетінде  қазақ   халқының  әйгілі ұлы тұлғаларының  бейнелері  басылды. Екінші бетінде  ою  - өрнектер, табиғат көріністері бейнеленіп, елтаңбамыз  салынған. Одан  кейін жаңа айналысқа  шыққан  ақша мынадай  болып өзгерді.(қазіргі қолданыстағы  теңгелер көрсетіледі.
Теңгенің орталық  бөлігінде « Астана – Байтерек»  монументі  бейнеленген . Қазақстан Республикасы  Мемлекеттік  әнұраны ноталарының  фрагменті  ақ түспен  безендірілген. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік  елтаңбсы  жасыл түспен   бейнеленген.Жоғары оң  жақ   бөлігінде  Қазақстан Республикасының мемлекеттік туы бейнеленген.Банкноттың  төменгі  жағында  ашық  алақан  бейнеленген.  Бұл бейбітшіліктің   белгісін білдіреді. Негізгі   бейнесі: Қазақстан картасының  контуры, алдыңғы  жағында ҚР Көлік  және коммуникация  министрлігінің үйі  және  Астанда  Есіл  өзені арқылы көпірде орнатылған  қанатты барыстың  суреті салынған.
Жүргізуші:         «Тиыннан  теңге  құралады» , -  демекші ,  ақшаны үнемді  пайдалану  керек.Қазіргі ақша мен кейінгі ақшаның  арасында   қандай  айырмашылықтар бар?
(Оқушылардан   сұрап жауаптарын   толықтыру)
Кім тез ұғып алды  екен « Сиқырлы сандықша»  ойынын  ойнап  көрейік.
-

Ұлттық валюта қай жылы шығарылды?
-Теңгеде кімдер бейнеленген? Олар  кімдер?
-Ақша  қандай қызмет атқарады?
-Тәуелсіз   елдің ең бірінші  айрықша  белгісі  қандай?
-Ерте заманда   теңгелерді қайда жасаған ?
-Теңгенің  неше    құпия    қорғанысы бар?
-Қайдан несие алуға болады?
-Ақшаны қайда  жинауға  болады?
-Ұлттық валюта дегеніміз не?
-Теңге немен   безендіріледі?
-Қазіргі  теңгеде қандай  суреттер салынған?
-Қазақ теңгесі  қайда басылды ?
-Сен ақшаны  орынды жұмсай аласың ба?

қортындылау:
Қазіргі  кезеңде Мемлекетіміз   көтеріліп келеді,  болашақта  білімді,  саналы  азамат   болып  өсуімізге  борлық  жағдай  жасалуда.  Осы   мүмкіндікті   дұрыс  пайдаланып  еліміздің  ертеңі  жарқын  болуына   сіздер  де ертең  еңбек   етесіңдер, соған  лайықты  ұлан  болып   өсіңіздер! Сіздерге  қатысқандарыңыз үшін рахмет.