"Ұлы Даланың жеті қыры" мақаласы және ондағы Ұлы Жібек жолының рөлі

1-тоқсан

7-ші сабақ.

І-бөлім. ӨРКЕНИЕТ:ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

ІІ-тарау: Дала мен қала: өзара қарым-қатынас және өзара әсері

Сабақтың тақырыбы:

«Ұлы Даланың жеті қыры» мақаласы және ондағы Ұлы Жібек жолының рөлі

Сабақтың мақсаты:

Картаны пайдаланып, Ұлы Жібек жолының Қазақстан аумағындағы бағыттары мен жолдарын зерттеу;

Қазақстан аумағында қалалардың пайда болуы мен дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөлін талдау.

Сабақтың барысы.

Қысқаша конспект.

Балалар! 2018 жылы қараша айында Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Ұлы Даланың жеті қыры» атты мақаласы жарияланды. Онда «Ұлы Даланың» жеті қыры бар екенін талдады. Олар: «Атқа міну мәдениеті», «Ұлы Даладағы ежелгі металлургия», «Аң стилі», «Алтын адам», «Түркі әлемінің бесігі», «Ұлы Жібек жолы», «Қазақстан-алма мен қызғалдақтың Отаны». Мақалада Ұлы Жібек жолын бір қыр ретінде қарастыра келе былай деді: « Ұлы Жібек жолы. Еліміздің географиялық тұрғыдан ұтымды, яғни Еуразия құрлығының кіндігінде орналасуы ежелден әртүрлі мемлекеттер мен өркениеттер арасында транзиттік «дәліздердің» пайда болуына септігін тигізді. Біздің дәуірімізден бастап бұл құрлық жолдары Үлкен Еуразияның Шығысы мен Батысы, Солтүстігі мен Оңтүстігі арасындағы сауда және мәдениет саласындағы байланыстардың трансконтинентальды желісіне – Ұлы Жібек жолы жүйесіне айналды.

Бұл жол халықтар арасындағы жаһандық өзара тауар айналымы мен зияткерлік ынтымақтастықтың қалыптасып, дамуы үшін орнықты платформа болды.

Керуен жолдарын мінсіз ұйымдастырып, қауіпсіздігін қамтамасыз еткен Ұлы дала халқы ежелгі және орта ғасырлардағы аса маңызды сауда қатынасының басты дәнекері саналды. Дала белдеуі Қытай, Үнді, Парсы, Жерорта теңізі, Таяу Шығыс және славян өркениеттерін байланыстырды.

Алғаш пайда болған сәттен бастап, Ұлы Жібек жолы картасы, негізінен, Түрік империяларының аумағын қамтыды. Орталық Еуразияда түркілер үстемдік құрған кезеңде Ұлы Жібек жолы гүлдену шегіне жетіп, халықаралық ауқымда экономиканы өркендетуге және мәдениетті дамытуға септігін тигізді»-деді.

Сабақ барысында орындалатын тапсырмалар:

Сұраққа жауап беріп негіздеу.

Кестені орындау.

Себептерін көрсету.

Ақпараттар мен мәліметтерді талдау.

Картамен жұмыс.

1-сабақ.

1-тапсырма. Ұлы Жібек жолы неліктен Еуразия құрлығында «транзиттік дәліздердің» құрылуына септігін тигізді? Негіздеңдер.

1-негіз.

2-негіз.

3-негіз

2-тапсырма. Ұлы Жібек жолындағы тауар айналымы мен зияткерлік ынтымақтастықтың қалыптасқанына қатысты төрт себептерін көрсетіңдер.

3-тапсырма. Интернет ресурстарын пайдалан отырып, Ұлы Жібек жолы арқылы өткен керуендер туралы ақпараттар мен мәліметтердің бірнешеуін талдаңдар.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

4-тапсырма. Ұлы Жібек жолы картасы Түрік империясының аумағын қамтығанын дәлелдеңдер.

Қазақстанның контур картасына Ұлы Жібек жолының Түрік империясының жерлерін қамтығанын көрсетіңдер.

Сабақты қорытындылау:

1. Ұлы Жібек жолы аталуының себебі неде?

2. Ұлы Жібек жолының батсауы болған ел?

3. Ұлы Жібек жолы арқылы сатылған басты тауарлар қандай?

4. Неліктен жібек матасына үлкен баға берілді?

5. Ұлы Жібек жолының Қазақстан мен әлем тарихына қосқан үлесін қалай бағалар едіңдер?

6. Көпес деген кім?

7. Рабад деген не?

Үйге тапсырма:

§5-6 оқу. Өз таңдауларыңа қарай, әр сабақтан бірнеше тапсырмаларды орындап, оны пән мұғаліміне кері байланыс үшін жіберіңдер. Кері байланысты «Kundelik kz» жүктеп немесе «Whats app» арқылы жіберсеңдер болады.