XX ғасырдың басындағы қазақ зиялыларының көрнекті өкілдері

Сынып: 8б

Күні: 14.10.2024

Қазақстан тарихы

Мектеп: №5 мектеп-лицей

Сабақ тақырыбы

XX ғасырдың басындағы қазақ зиялыларының көрнекті өкілдері

Зерттеу сұрағы:

Қазақ зиялылары ұлттық мүдделерді қалайша қорғады?

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

8.1.2.1 қазақ зиялыларының қоғамдағы рөлі мен қызметін талдау;

8.2.2.1 қазақ зиялыларының шығармашылық мұрасын талдау және қоғамдық санаға тигізген әсеріне баға беру;

Сабақ мақсаты

ХХ ғасырдың басындағы қазақ зиялыларының рөлі мен қызметін талдау. Олардың идеяларының қоғамға әсерін және қазіргі заманмен байланысын бағалау. Қазақ зиялыларының еңбектерінің маңыздылығын түсіну және өз көзқарасын қалыптастыру.

Бағалау критерийлері

Әрбір тапсырманың критерийлеріне сәйкес білу, түсіну, білімін қолдану, жинақтау, бағалау дағдылары бағаланады. (жоспар ішінде)

• Қазақ зиялыларының қызметі мен идеялары туралы мәліметті анықтайды.

• Тарихи тұлғалардың қоғамға қосқан үлесін сипаттайды.

• Тұлғалардың идеяларының қазіргі заманға әсерін талдайды.

• Топта тиімді жұмыс істейді және өз көзқарасын дәлелдейді.

Тілдік мақсаттар

«Ресей Мемлекеттік Думасы ғимаратына Әлихан Бөкейханның мүсіні қойылды» тақырыбындағы бейнежаналықтан Ресей Мемлекеттік Думасына мүше болған қазақ депутаттарының ролін анықтайды (тыңдалым дағдысы);

Деректерден 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілістің әлеуметтік, экономикалық және саяси сипаттағы салдарын анықтап, талдайды (оқылым және айтылым дағдылары);

ПТМС –формуласы бойынша «Қазақстанда саяси белсенділік артты...» өз пікірлерін негіздеп, XX ғасырдың басындағы Қазақстандағы қоғамдық-саяси үдерістерге баға береді (жазылым мен айтылым дағдылары);

Пәнге тән лексика мен терминология:

Ұлттық мүдде; Қоғамдық сана; Реформа; Саяси көшбасшылық; Алаш қозғалысы; Баспасөз

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөз тіркестері:

«Бұл тұлға қазақ халқы үшін маңызды болды, себебі...»

«Оның идеялары қоғамға мынадай әсер етті...»

«Менің ойымша, оның еңбегі бүгінгі күні де маңызды, өйткені...»

«Бұл оқиға / әрекет қазақ қоғамына қалай әсер етті?»

Құндылықтарды

дарыту

Құндылықтар:

• Ұлттық сана: Қазақ зиялыларының қызметін зерделеу арқылы оқушыларда ұлттық мақтаныш сезімін дамыту.

• Патриотизм: Тұлғалардың тарихи рөлі арқылы оқушылардың өз Отанына деген сүйіспеншілігін арттыру.

• Тарихи жад: Қазақ зиялыларының еңбектері мен идеяларының қазіргі қоғам үшін маңыздылығын түсіну.

• Ынтымақтастық: Топтық жұмыс арқылы тиімді қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру.

Пәнаралық

байланыстар

Мазмұны бойынша қолданылған материалдар арқылы дүние жүзі тарихы пәнімен байланысады.

ІТ қолдану

дағдылары

Белгілі бір тақырып бойынша бейне сюжетті пайдалануы.

Ақпарат іздеуде арнайы сайттардан алынған материалдарға сілтеме көрсетуі.

Бастапқы білім

ХХ ғасырдығ басындағы қазақ жеріндегі қоғамдық саяси өмір туралы біледі. Ресей империясының отарлық саясатының салдарынан туындаған қиындықтар туралы білімдерін сабақ барысында қолдана алады.

Дифференциация

Сабақтың әрбір кезеңінде жасырын дифференциация бар. Дифферинциация тапсырма, әрбір оқушыға жеке көмек беруде, оқушылардың жеке бас ерекшеліктеріне қарай тапсырмаларды таңдап алу арқылы жүзеге асырылады. Дифференциация сабақтың уақытын тиімді қолдану арқылы әрбір кезеңінде жүзеге асырылуы мүмкін.

Сабақ түрі

Аралас сабақ – жаңа білімді игеру және тақырыпты бекіту.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланғанкезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

Оқушылар назарына ХХ ғасырдың басындағы қазақ зиялыларының суреттері ұсынылып келесі сұрақтар қойылады:

1. Бұл суретте қандай зиялылар бейнеленген?

2. Бұл адамдарды не біріктіруі мүмкін;

3. Бұл тұлғалардың қазақ халқының тарихында алатын орны қандай деп ойлайсыз?

Ұйымдастыру сәті. Сабақ тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлерімен таныстыру.

https://youtu.be/2abDeGVipqg?si=yMuWjcYanlJHAOkt

Сабақтың ортасы

Мағынаны тану кезеңі.

Зерттеу мен талдау.

1 тапсырма. Мәтінмен жұмыс. Мәтінді қолдана отырып келесі сұрақтарға жауап беріңіз (қосымша 1)

• ХХ ғасырдың басында қазақ халқының мүддесін қорғаған тұлғалар атаңыз;

• ХХ ғасырдың басында қазақ халқы үшін қандай мәселелер өзекті болды?

• ХХ ғасырдың басында қазақ халқының мүддесін қорғаған тұлғалар атаңыз;

• ХХ ғасырдың басында қазақ халқы үшін қандай мәселелер өзекті болды?

2-тапсырма «Тұлғаны таны» сәйкестендіру.

Сыныпты 3 топқа бөлу. Әр топқа қазақ зиялыларының (мысалы, Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов) қысқаша сипаттамалары беріледі. Сипаттамаларда өмірбаян, еңбектері мен идеялары туралы маңызды деректер жазылады.
Әр топ өз сипаттамасын оқып, сол бойынша тұлғаның кім екенін анықтайды. Нәтижені топ спикері таныстырады.

Мысал сипаттама: "Ол ХХ ғасыр басындағы қазақ халқының мүддесін қорғаушы болды. Қазақ тілін реформалау арқылы сауат ашуды насихаттады. Оның еңбектері қазақ баспасөзінің дамуына ықпал етті. Ол – "Қазақ" газетінің негізін қалаушы." (Дұрыс жауап: Ахмет Байтұрсынов).

Дескрипторлар: Тұлға туралы негізгі ақпаратты дұрыс анықтайды. Топпен жұмыс жасайды және нәтижені дұрыс таныстырады.

Топтық талқылау (15 минут)

1-қадам: Әр топқа жеке сұрақтар беріледі. Топ мүшелері талқылау жүргізіп, ортақ шешімге келеді.
2-қадам: Әр топ өз сұрағына жауапты постер немесе шағын баяндама түрінде дайындап, сынып алдында қорғайды.
Сұрақтар: 1-топ: Бұл тұлғаның қазақ қоғамына қосқан үлесі қандай?

2-топ: Ол қандай идеяларды алға тартты?

3-топ: Бүгінгі күні оның идеялары өзекті ме?

Дескрипторлар:Сұраққа нақты және толық жауап береді.

Қазақ зиялыларының еңбектерін талдайды.

Идеяларын қазіргі заманмен байланыстырады.

3-қадам: Әр топтың жұмысынан кейін мұғалім оқушылардың жауабын толықтырып, маңызды мәліметтерді түсіндіреді.

Талқылаудан кейінгі қорытындылау сұрақтары:

Бұл тұлғалар арасындағы ортақ қасиеттер қандай?

Қазақ зиялыларының қызметі сол кезеңдегі қоғам үшін қаншалықты маңызды болды?

Слайд

https://bilimland.kz/kk/subject/qazaqstan-tarihy/8-synyp/xx-hasyrdyng-basyndahy-qazaq-ziyalylarynyng-kornekti-okilderi?mid=156:simple

Сабақтың соңы. Қорытынды бөлім.

Шығармашылық тапсырма «Хат жазу»

Оқушылар ХХ ғасырдың бір зиялысына хат жазады. Хатта олар тұлғаның идеяларының маңыздылығын және өздері сол идеяларды қалай жүзеге асыра алатынын сипаттайды

Рефлексия

«Менің осы сабақтан алған ең басты сабағым...» — оқушылар бір сөйлеммен өз ойын жазады.

Слайд

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?