Күні:
Пәні: Әдебиет Сынып: 5 «б»
Сабақтың тақырыбы: Ыбырай Алтынсарин. «Өзен»
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Ыбырай Алтынсариннің өмірі мен шығармаларынан жан-жақты білім бер, талдау жасау. «Өзен» өлеңінің идеясын тауып, талдау.
Тәрбиелік: Ұлы ұстаздың қазақ халқы үшін жасаған қызметіне, өз халқының мәдени жетістіктеріне деген құрмет пен сүйіспеншілікке, патриоттық сезімге тәрбиелеу.
Дамытушылық: Оқушылардың ізденімпаздық, шығармашылық қабілеттерін дамыту, өзіндік пікір, көзқарастарын қалыптастыру.
Оқытудың әдіс-тәсілдері: әңгімелесу, сұрақ-жауап, баяндау.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру бөлімі:
-амандасу;
-кезекшімен әңгіме;
ІІ. Үй жұмысын тексеру:
«Соғыс» өлеңін мәнерлеп оқыту, «Қызғыш құс» өлеңін жатқа сұрау.
Бекіту сұрақтары:
1.Махамбет өлеңдерінің тақырыптары қандай?
2.Махамбет қай көтерілістің өкілі?
3Жалынды ақынның өмірі туралы не біліесіңдер?
Ыбырай Алтынсарин туралы не білеміз, ойымызды ортаға салайық.
І. Не білеміз?
1
Ұлы ұстаз
. «Ыбырай кім?» деген сұрақ төңірегінде ойымызды жинақтайық.
Аудармашы
Шебер жазушы
![]()
Ыбырай кім?
Тұңғыш ағартушы
Фольклоршы
![]()
Этнограф ғалым
2. «Бізге мәлім деректер»:
А) Ыбырай Алтынсариннің өмірі туралы.
Шыққан тегі
Шежіре сыр шертеді.
Тастемір
Жаңбыршы батыр Балғожа би
Алтынсары
1. Қошан 1.Ыбырай Оспан
2. Хакімжан 2. Абдолла
3. Мариям 3. Нағима
Хронологиялық кесте
|
1841 жылы 20 қазанда |
Қазіргі Қостанай облысының Алтынсарын ауданында дүниеге келген |
|
1850 ж |
Орынборда қазақ-орыс мектебінде білім алады. |
|
1857 жылы |
Жазда мектепті үздік аяқтап шығады. |
|
1860 жылы |
Торғайға мектеп ашу мақсатында ауысады. |
|
1864 жылы |
Өзі арман еткен мектебін Торғай жерінде ашады. |
|
1876 жылы |
Петербург, Қазан қалаларында болып, орыстың ағарту жұмысының жүйесімен танысады. |
|
1879 жылы |
Орынборда «Қазақ хрестоматиясы» жарыққа шығады. |
|
1889 жылы |
Ауыр науқастан қайтыс болады. |
Биыл 2011 жылы Ыбырай Алтынсариннің туғанына 170 жыл туған күнін тойлаудамыз.
ІІ. Нені білгіміз келеді?
«Өзіндік ізденіс – білім негізі» бөлімінде Ыбырай Алтынсариннің шығармаларымен танысамыз.

ІІІ. Ақынның өлеңін оқып талдау.
Өлеңнің идеясы: туған елінің табиғаты және ауасы, тыныс-тіршілігі, оны түрлі қолданғыш сөздерарқылы жастарға жеткізу болатын.
«Өзен» өлеңді құрылысына қарай талдау.
3 2 2 4
Таулардан // өзен ағар // сарқыраған, - 11
3 2 2 4
Айнадай // сәуле беріп // жарқыраған. - 11
1 2 2 2 1 3
Жел соқса, // ыстық соқса, // бір қалыпта, - 11
3 1 1 2 4
Аралап // тау мен тасты // арқыраған. - 11
Өлең 1 шумақ, 4 тармақ, 12 бунақ, 11 буынды, қара өлең ұйқасымен жазылған.
ІҮ. Не білдік?
-
Түйін сөз.
Оқушылар ойы.
-
Мұғалім сөз.
«Халықтың дұрыс өсіп, дамуы үшін ең әуелі бостандық пен білім керек», - деп халықтың жарқын болашағы үшін жас ғұмырын сарп еткен қазақтың тұңғыш ұстазы Ыбырайдың арманы бүгінгі кезде орындалды. Еліміз тәуелсіздігін алып, білім мен ғылым жолында құлашын кеңге жайып келеді.
Кімде – кім мәдениетті, білімді адам боламын, сол арқылы өз еліме, өз Отаныма бір пайда келтіремін десе Ыбырайдың өмірі мен ісінен үлгі алуы керек.
Ү. Үйге тапсырма:
Ыбырай Алтынсарин өмірі мен шығармашылығы. «Өзен» өлеңін жатқа мәнерлеп айту.
ҮІ. Бағалау: Сабақта белсенділік көрсеткен оқушылардың білімдерін бағалау.
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
Ыбырай Алтынсарин "Өзен" өлеңі
Ыбырай Алтынсарин "Өзен" өлеңі
Күні:
Пәні: Әдебиет Сынып: 5 «б»
Сабақтың тақырыбы: Ыбырай Алтынсарин. «Өзен»
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Ыбырай Алтынсариннің өмірі мен шығармаларынан жан-жақты білім бер, талдау жасау. «Өзен» өлеңінің идеясын тауып, талдау.
Тәрбиелік: Ұлы ұстаздың қазақ халқы үшін жасаған қызметіне, өз халқының мәдени жетістіктеріне деген құрмет пен сүйіспеншілікке, патриоттық сезімге тәрбиелеу.
Дамытушылық: Оқушылардың ізденімпаздық, шығармашылық қабілеттерін дамыту, өзіндік пікір, көзқарастарын қалыптастыру.
Оқытудың әдіс-тәсілдері: әңгімелесу, сұрақ-жауап, баяндау.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру бөлімі:
-амандасу;
-кезекшімен әңгіме;
ІІ. Үй жұмысын тексеру:
«Соғыс» өлеңін мәнерлеп оқыту, «Қызғыш құс» өлеңін жатқа сұрау.
Бекіту сұрақтары:
1.Махамбет өлеңдерінің тақырыптары қандай?
2.Махамбет қай көтерілістің өкілі?
3Жалынды ақынның өмірі туралы не біліесіңдер?
Ыбырай Алтынсарин туралы не білеміз, ойымызды ортаға салайық.
І. Не білеміз?
1
Ұлы ұстаз
. «Ыбырай кім?» деген сұрақ төңірегінде ойымызды жинақтайық.
Аудармашы
Шебер жазушы
![]()
Ыбырай кім?
Тұңғыш ағартушы
Фольклоршы
![]()
Этнограф ғалым
2. «Бізге мәлім деректер»:
А) Ыбырай Алтынсариннің өмірі туралы.
Шыққан тегі
Шежіре сыр шертеді.
Тастемір
Жаңбыршы батыр Балғожа би
Алтынсары
1. Қошан 1.Ыбырай Оспан
2. Хакімжан 2. Абдолла
3. Мариям 3. Нағима
Хронологиялық кесте
|
1841 жылы 20 қазанда |
Қазіргі Қостанай облысының Алтынсарын ауданында дүниеге келген |
|
1850 ж |
Орынборда қазақ-орыс мектебінде білім алады. |
|
1857 жылы |
Жазда мектепті үздік аяқтап шығады. |
|
1860 жылы |
Торғайға мектеп ашу мақсатында ауысады. |
|
1864 жылы |
Өзі арман еткен мектебін Торғай жерінде ашады. |
|
1876 жылы |
Петербург, Қазан қалаларында болып, орыстың ағарту жұмысының жүйесімен танысады. |
|
1879 жылы |
Орынборда «Қазақ хрестоматиясы» жарыққа шығады. |
|
1889 жылы |
Ауыр науқастан қайтыс болады. |
Биыл 2011 жылы Ыбырай Алтынсариннің туғанына 170 жыл туған күнін тойлаудамыз.
ІІ. Нені білгіміз келеді?
«Өзіндік ізденіс – білім негізі» бөлімінде Ыбырай Алтынсариннің шығармаларымен танысамыз.

ІІІ. Ақынның өлеңін оқып талдау.
Өлеңнің идеясы: туған елінің табиғаты және ауасы, тыныс-тіршілігі, оны түрлі қолданғыш сөздерарқылы жастарға жеткізу болатын.
«Өзен» өлеңді құрылысына қарай талдау.
3 2 2 4
Таулардан // өзен ағар // сарқыраған, - 11
3 2 2 4
Айнадай // сәуле беріп // жарқыраған. - 11
1 2 2 2 1 3
Жел соқса, // ыстық соқса, // бір қалыпта, - 11
3 1 1 2 4
Аралап // тау мен тасты // арқыраған. - 11
Өлең 1 шумақ, 4 тармақ, 12 бунақ, 11 буынды, қара өлең ұйқасымен жазылған.
ІҮ. Не білдік?
-
Түйін сөз.
Оқушылар ойы.
-
Мұғалім сөз.
«Халықтың дұрыс өсіп, дамуы үшін ең әуелі бостандық пен білім керек», - деп халықтың жарқын болашағы үшін жас ғұмырын сарп еткен қазақтың тұңғыш ұстазы Ыбырайдың арманы бүгінгі кезде орындалды. Еліміз тәуелсіздігін алып, білім мен ғылым жолында құлашын кеңге жайып келеді.
Кімде – кім мәдениетті, білімді адам боламын, сол арқылы өз еліме, өз Отаныма бір пайда келтіремін десе Ыбырайдың өмірі мен ісінен үлгі алуы керек.
Ү. Үйге тапсырма:
Ыбырай Алтынсарин өмірі мен шығармашылығы. «Өзен» өлеңін жатқа мәнерлеп айту.
ҮІ. Бағалау: Сабақта белсенділік көрсеткен оқушылардың білімдерін бағалау.
шағым қалдыра аласыз













