7.3В Қатты денелердің, сұйықтар мен газдардың қысымы

№3 мектеп лицей

Пән: физика

Күні:

Мұғалім: Ермаханбетова Диана

Сынып: 7

Оқушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Зертханалық жұмыс. Архимед заңын тексеру

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

7.3.1.4 сұйықтар мен газдардағы итеруші күштің табиғатын түсіндіру;

7.3.1.5 есептерді шығару кезінде Архимед заңын пайдалану:

Сабақ мақсаттары

F_ы ығыстырушы күш ығыстырылған су салмағына тең екендігін анықтау; F_ы ығыстырушы күштің дене көлеміне байланысты екенін тексеру; F_ы ығыстырушы күштің ρ_с сұйық тығыздығына байланысты екенін тексеру;

Жетістік критерийлері

Оқушылардың көпшілігі орындай алады:

-қатты, сұйық, газдардың құрылысын ажырата алады;

-қысым ұғымын түсінеді;

-Кері итеруші күш ұғымын түсінеді;

-Архимед заңын түсінеді

Кейбір оқушылар: Архимед заңын түсіне отырып есептер шығара алады

Тілдік мақсаттар

Архимед заңы –закон Архимеда-Archimedes’ principle

Судың тығыздығы – плотность воды - density of water

Кері итеруші күш – Выталкивающая сила - buoyant force

Дененің көлемі – Обхем тела - volume of the body

Құндылықтарды дарыту

Ынтымақтастық

Құрмет

Функционалды сауаттылық

Оқушыларды оқу үдерісінде бақылау жүргізуге, топтастыруға, құбылыстарды бір-бірімен байланыстыруға, бір бірінің ойын тыңдауға және оларға түсінік беруге үйрету арқылы олардың бір біріне деген құрметтері мен ынтымақтастығы артады. Есептер шығару барысында функционалды сауаттылықтары қалыптасады. Ойды, пәндік білім мен дағдыларды құру мен дамытуға ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік және жеке бастың маңызды тапсырмалары контексінде ғылыми мәселелерді ойлауға қабілетті ақпараттандырылған және сындарлы ойлай білетін азаматтар тәрбиеленеді.

Пәнаралық байланыстар

Физикалық құрал-жабдықтармен жұмыс жасау арқылы география пәнімен тығыз байланыстырылады. Техникамен күнделікті тұрмыстан мысалдар келтіру арқылы байланысады. Электронды кітап арқылы немесе интернет желісі арқылы интерактивті тақтадан мини-видеолар тамашалау барысында информатика пәнімен байланысады. Тақырыпқа байланысты есептер шығару және өлшем бірліктерді ХБЖ-не келтіру арқылы математика пәнімен тығыз байланысады.

АКТ қолдану дағдылары

Оқушылар АКТ қолдану дағдыларын дамытады.

Бастапқы білім

Қысым, Паскаль заңы, күш, тығыздық

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жопарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

2 мин

5 мин

Зертханалық жұмыс

30 мин

6 мин

Ұйымдастыру кезеңі:

І Үй жұмысын тексеру, өткен тақырыпқа қорытынды жасау.

Миға шабуыл

1. Сұйық өзіне батырылған денеге неліктен төменнен жоғары қарай бағытталған қысым түсіреді?

2. Архимед күшінің әрекеті қалай байқалады?

3. Архимед күші қандай шамаларға тәуелді?

4. Архимед заңын пайдалана отырып, дененің тығыздығын қалай анықтауға болады?

Сұрақтарға дұрыс жауап берген оқушыларға жетон беріледі.

Судағы денеге әсер ететін кері итеруші күш Архимед күшін және кері итеруші күш қандай физикалық шамаларға тәуелді екенін анықтау үшін оқушылар пазл арқылы үш топқа бөлінеді. (Видеоролик көрсетіледі)

Бөлінген топтарға үш түрлі тапсырма беріледі.

Сабақта пайдаланған құрал-жабдықтар: суы бар ыдыс, массасы әр түрлі жүктер, динамометр, мензурка, жіп, мектеп таразысы, көлемдері әр түрлі жүктер және тығыздығы әр түрлі сұйық (су, сұйық май)

І топ

1-тапсырма: Су ішінде массасы 100г денеге әрекет ететін ығыстырушы күшті өлшеу

Жұмыстың барысы:

1. Мензурка көлемімен жүктің көлемін анықтау

2. Дененің өлшеген V_д көлемі мен су ρ_су тығыздығы бойынша ығыстырылған су салмағын табу. Р₀= ρ_су V_д g

V_д=V₂-V₁ V₁-судың бастапқы көлемі

V₂- дене салынғаннан кейінгі көлемі

3. Денені жіпке байлап, динамометр ілгегіне іліп және оған әрекет етеін ауырлық күшін (дененің ауадағы салмағын) мәнін табыңдар. Р-?

4. Динамометрге ілінген жүкті түгелімен суға батырып, оның су ішіндегі салмағын анықтаңдар. Р₁-?

5. Ығыстырушы күш ығыстырылған су салмағына тең бе? Тексеріңдер.

6. Тәжірибені басқа денемен жасаңдар

7. Кестеге алынған мәліметтерді жазу

Жұмысты орындап, есептеулерді реттеп жазып, шыққан қорытындыны тұжырымдай білуге үйретемін.

Оқушылар зертханалық жұмысты жасап болған соң өздері қорытынды жасаулары тиіс.

Қорытынды:

1. Ығыстырушы күш, дене ығыстырып шығарған судың салмағына тең

2. Сұйықтыққа салынған денеге кері итеруші күш әсер етеді

ІІ топ

2-тапсырма Сұйыққа батырылған денеге әрекет ететін F_ы ығыстырушы күштің дене көлеміне байланысты екенін тексеру

Құрал – жабдықтар: мектеп таразысы, массасы 100 гр болатын көлемдері әр түрлі екі дене, суы бар екі ыдыс.

Жұмыстың барысы:

1. Жүктерді таразы иіндеріне бекітіп, таразыны тепе теңдік қалпына келтіріңдер;

2. Егер екі денені де суы бар ыдыстардың ішіне батырсақ, таразының тепе теңдігі бұзыла ма? Сұраққа жауап беріңдер. Жауаптарыңды тәжірибеде тексеріңдер.

ІІІ топ

3-тапсырма F_ы ығыстырушы күштің ρ_с сұйық тығыздығына байланысты екенін тексеру

Құрал – жабдықтар: мектеп таразысы, массалары мен көлемдері бірдей екі дене, суы бар және судан басқа кез келген сұйық құйылған ыдыстар;

Жұмыстың барысы:

1. Жүктерді таразы иіндеріне бекітіп, таразыны тепе теңдік қалпына келтіріңдер;

2. Егер бір денені де суы бар ыдысқа, екіншісін басқа сұйық құйылған ыдысқа батырса, таразының тепе – теңдігі бұзыла ма? Сұраққа жауап беріңдер. Жауаптарыңды тәжірибеде тексеріңдер.

Әр топ өздері тәжірибені қорытындылап, ортаға шығып нәтижесін түсіндіреді.

Барлық топты тыңдап болған соң оқушылар Архимед күші қандай физикалық шамаларға тәуелді, қандай шамаға тәуелді емес екенін өздері қорытынды жасайды.

Дұрыс қорытынды жасағандарды оқушылар өздері бағалайды; (жетоннан беріледі)

Есептер шығару (Жеке жұмыс)

1. Мәрмәр және мыс кесектерінің массалары тең. Олардың қайсысын суда көтеру оңайырақ? Өз ойыңызды дәлелдеп, толық жазыңыз.

;

2.Бір ағаш білеушені сынап құйылған ыдысқа, сосын су құйылған ыдысқа, одан соң керосин құйылған ыдысқа салғандағы жағдайда білеушеге әрекет ететін Архимед күшін салыстырыңдар. Дұрыс шығарған оқушыларға жетондар беріледі.

Бағалау жетондар арқылы

Презентация

Физика 7 сынып. Л.Э.Генденштейн, А.Б. Кайдалов

Кирик есептер жинағы

http://bilimland.kz/ru/#lesson=10695

Физика және астрономия. - Алматы: Атамұра,2007.ISBN 9965-34-634-8

http://5terka.com/node/1728

Сабақтың соңы

2 минут

Үй тапсырмасы

Сабақ соңында алынған жетондар санын есептеп оқушыларды бағалау.

рефлексия: Қарастырылған мәселелерді қаншалықты ұққандығыңды өзің бағалап,төмендегі белгілерді қой:

жасыл-жақсы ұқтым

сары - кейбір сұрақтарым бар

қызыл -ұқпадым

Уй тапсырмасы: Неге тәрелкені суға қырымен салса батады, ал түбімен салса батпайды? Түсіндірме әңгіме құрастыру 26 - жаттығу