10 сынып Кристалл және аморф денелер

1 слайд
КРИСТАЛЛ ЖӘНЕ АМОРФ ДЕНЕЛЕР. ҚАТТЫ ДЕНЕЛЕРДІҢ МЕХАНИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ. 10 сынып Рахимова Ж.Т.

1 слайд

2 слайд
Қатты дене кристалл монокристалл Кварц, топаз, алмас, сутас, графит поликристалл Металдар, поликрсталл алмастар, керамика аморфты Балауыз, ермексаз, кәріптас, әйнек, шайыр

2 слайд

3 слайд
Аморфты денелердің кристаллдарден айырмашылы – олардың белгілі бір балқу температурасының болмауы. Олардың кристалдық торы жоқ, олар – изотропты. Изотроптық – заттың физикалық қасиеттерінің таңдалған бағытқа тәуелсіздігі. Анизотроптық – заттың физикалық қасиеттерінің таңдалған бағытқа тәуелділігі. Монокристалл түріндегі кристалл денелер анизотропты болады. Поликристалл денелер изотропты болып табылады.

3 слайд

4 слайд
КРИСТАЛДЫҚ ТОРЛАР Кристалдық тор – бұл кристалдағы атомдардың немесе иондардың периодты орналасуы. Кристалдық тордың атомдар немесе иондар орналасқан нүктелері кристалдық тордың түйіндері деп аталады.

4 слайд

5 слайд
КРИСТАЛДЫҚ ТОРДЫҢ 4 ТИПІ БАР:

5 слайд

6 слайд
КРИСТАЛЛ ДЕНЕЛЕРДІҢ БЕРІКТІГІ МЕН ҚАТТЫЛЫҒЫ Дененің сыртқы күштердің әрекетіне төтеп беру қасиетін – беріктік деп атайды. Қаттылық – материалдың басқа метериалдардың бетін сызғанда із қалдыру қасиеті.

6 слайд

7 слайд
ДЕНЕЛЕРДІҢ СЕРПІМДІ ЖӘНЕ ПЛАСТИКАЛЫҚ ДЕФОРМАЦИЯСЫ. Материалдың өз пішінін қайта қалпына келтіру қасиетін материалдың серпімділігі деп аталады. Материалдың сыртқы күштердің әсерінен алған пішіні сақтау қасиетін пластикалық деп атайды.

7 слайд

8 слайд
АБСОЛЮТТІ ЖӘНЕ САЛЫСТЫРМАЛЫ ҰЗАРУ. Абсолютті ұзару – үлгінің деформацияға дейінгі l 0 және l ұзындықтарының айырмасына тең шама. Δ l=l-l 0 Абсолютті ұзарудың дененің деформацияға дейінгі l 0 ұзындығына қатынасын салыстырмалы ұзару деп атайды. ε = Δ l/l 0

8 слайд

9 слайд
МЕХАНИКАЛЫҚ КЕРНЕУ. Механикалық кернеу – көлденең қиманың S бірлік ауданына әсер ететін ішкі кернеу күшіне F серп тең физикалық шама. σ = F серп /S Гук заңы. Юнг модулі. Серпімді деформацияланған дененің механикалық механикалық кернеуі серпімділік модулі мен салыстырмалы ұзаруға тура пропорционал. σ = Е ε Е – Юнг модулі σ = Е Δ l / l 0 k=ES/ l 0 k – қатаңдық коэффициенті

9 слайд

10 слайд

10 слайд

11 слайд

11 слайд

12 слайд
1. 50 Н күштің әсерінен ұзындығы 2,5 м және көлденең қимасының ауданы 2,5 × 10 -6 м 2 сым 1 мм-ге ұзарды. Юнг модулін анықтаңыз. Ответ: 5 · 10 10  Н/м 2 . 2. Массасы 5 кг жүк көлденең қимасының ауданы 0,5 мм 2 мыс сымға ілінген. Сымдағы механикалық кернеуді және оның салыстырмалы ұзаруын табыңыз. Мыс үшін Юнг модулі 1,2·10 11 Па. 98 МПа; 8,2 · 10 −4 . 3. Шыбық осі бойымен бағытталған қандай күштің әсерінен онда 150 МПа механикалық кернеу пайда болады? Таяқшаның диаметрі 0,4 см. 1,9 кН. 4. Массасы 15 кг жүк көлденең қимасының ауданы 0,5 мм 2 болатын ұзындығы 1 м болат сымға ілінген. Сымдағы механикалық кернеуді, оның салыстырмалы және абсолютті ұзаруын табыңыз. Болат үшін Янг модулі 2·10 11 Па. 290 МПа; 1,45 · 10 −3 ; 1,45 мм.

12 слайд

13 слайд
5. Биіктігі 50м болат мұржаның негізіне жақын жерде материалдың механикалық кернеуі қандай? Құбырды цилиндрлік деп қарастырыңыз.

13 слайд

14 слайд

14 слайд

15 слайд

15 слайд

16 слайд
 Дополнительные вопросы и задания  15. Постройте график зависимости модуля силы упругости от удлинения для пружины жесткостью 200 Н/м.  16. Тележку массой 500 г тянут по столу с помощью пружины жесткостью 300 Н/м, прикладывая силу горизонтально. Трением между колесами тележки и столом можно пренебречь. Чему равно удлинение пружины, если тележка движется с ускорением 3 м/с 2 ?  17. К пружине жесткостью k подвешен груз массой m. Чему равно удлинение пружины, когда груз покоится?  18. Пружину жесткостью k разрезали пополам. Какова жесткость каждой из образовавшихся пружин?  19. Пружину жесткостью k разрезали на три равные части и соединили их параллельно. Какова жесткость образовавшейся системы пружин?  20. Докажите, что жесткость и последовательно соединенных одинаковых пружин в n раз меньше жесткости одной пружины.  21. Докажите, что жесткость n параллельно соединенных одинаковых пружин в n раз больше жесткости одной пружины.  22. Если две пружины соединить параллельно, то жесткость системы пружин равна 500 Н/м, а если эти же пружины соединить последовательно, то жесткость системы пружин равна 120 Н/м. Чему равна жесткость каждой пружины?  23. Находящийся на гладком столе брусок прикреплен к вертикальным упорам пружинами жесткостью 100 Н/м и 400 Н/м (рис. 15.8). В начальном состоянии пружины не деформированы. Чему будет равна действующая на брусок сила упругости, если его сдвинуть на 2 см вправо? на 3 см влево?

16 слайд

17 слайд
HTTPS:// YOUTU.BE/ WY5OWYEZYBS? T=1851

17 слайд