7 сынып Химиялық элементтердің жіктелуі

1 слайд
VІ тарау. Химиялық элементтердің периодтық кестесі § 13. Химиялық элементтердің жіктелуі

2 слайд
Сабақтың мақсаты • 7.2.1.1 – И.Дёберейнер, Дж. Ньюлендс, Д.И. Менделеевтің еңбектерінің мысалында элементтердің жіктелуін білу және салыстыру.

3 слайд
Үй тапсырмасы Лимон қышқылы минералды қышқылға жатады ЖоқЖоқ Тұз қышқылы бейтарап ортаны көрсетеді Мырышты тұз қышқылымен әрекеттестіргенде сутек газы бөлінбейді Борға қышқылды қосқанда көмірқышқыл газы бөлінеді Сілтілік ортада фенолфталейн таңқурай түске боялады ЖоқЖоқ ЖоқЖоқ ИИ яя ИИ яя

4 слайд

5 слайд
Й.Берцелиус химиялық элементтерді олардан түзілген жай заттардың қасиеттеріне сәйкес металдар және бейметалдар деп жіктеуді ұсындыЙёнс Якоб Берцелиус (1779 - 1848 ) Швед химигі , химия ғылымын органикалық және бейорганикалық деп бөлді. Көптеген химиялық элементтердің таңбасын енгізді.

6 слайд
И. Д ë берейнер Триадасы 1829 жыл   1. И.Д ë берейнердің элементтерді жіктеуінің атауы және мәні. Ол кейбір қасиеттері ұқсас элементтерді үш-үштен топқа біріктіруді ұсынды және олардың ортасындағы элементтің атомдық массасы екі жағындағы элементтердің атомдық массаларының арифметикалық ортасына тең екенін байқады. Ол оны триада деп атады. 2. Теорияның кемшілігі. И.Д ë берейнер үштік топты, яғни триаданы іздеумен шектелді.     Д ë берейнер Иоганн Вольфганг (1780 - 1849 ) Неміс  химигі. Өз бетінше оқыған. 1810 жылдан Йен университетінің профессоры.

7 слайд
Дж. Ньюлендс Октавасы 1865 жыл 1. Дж. Ньюлендстің элементтерді жіктеуін атауы және мәні.   Ол химиялық элементтерді әрбір сегізіншісі қасиеттері бойынша біріншіге ұқсас болатындай етіп топтастырды (октава ережесі). Химиялық элементтер қасиеттерінің атомдық салмаққа тәуелділігін байқады. Бұл табылған заңдылықты ол жеті музыкалық гаммалардың анологиясы бойынша октавалар заңы ( октан – сегіз) деп атады. 2. Теорияның кемшілігі. Оның кестесінде бос орын болмады. Ол әр периодты жеті топ жасаумен шектелді және кейбір үяшықтарға бірнеше элементтерді орналастыруға тура келді.     Джон Александр Рейн Ньюлендс (1838-1898) Д.Ньюлендс – ағылшын химигі, ғылымда химиялық  элементтерді жіктеуге талпыныс жасаған ғалым ретінде белгілі.

8 слайд
Д. И. Менделеевтің Периодтық кестесі 1869 жыл 1. Д.И. Менделеевтің элементтерді жіктеуінің атау ы және мәні.   Периодтық заңның анықтамасы: Химиялық элементтер мен олар түзетін жай және күрделі заттардың қасиеттері сол элементтердің атомдық массаларына периодты (цикл) түрде тәуелділікте болады. Д.И. Менделеев атомдық массаларының өсу принципіне көзсіз берілген жоқ. Ол кейбір элементтердің массалары дәлдікпен анықталмауы мүмкін екенін ескерді. Әлі ашылмаған элементтерге орын қалдырды, ол орындар келесі онжылдықтарда толтырылды. Әр элементке атомдық массаларының артуына қарай рет нөмірі берілді. 2. Теорияның кемшілігі Д. И.Менделеев периодтық заңды ашқанда атомның құрылысы жайлы ештеңе білмеді.   (Периодтық жүйеде атомдық массаларының өсу ретімен орналаспаған элементтер болды)  

9 слайд
Мәтінмен жұмыс Дескриптор Білім алушы - И.Д ë берейнердің элементтерді жіктеуін атауы және мәні бойынша сипаттайды; - Дж. Ньюлендстің элементтерді жіктеуін атауы және мәні бойынша сипаттайды; - Д.И. Менделеевтің элементтерді жіктеуін атауы және мәні бойынша сипаттайды; - Теорияның кемшілігін айта алады Ғалымдардың есімі Жіктеу жүйелері И.В.Дёберейнер Дж.А. Ньюлендс Д.И.Менделеев

10 слайд
Алюминий Көміртек Дескриптор Білім алушы - зат үлгілеріне қарап элементтерді анықтайды; - зат үлгілеріне қарап қасиетін айтады; - металл және бейметалға жіктейді; Практикалық жұмыс

11 слайд
Сәйкестендіру тесті Ғалымдардың есімі Жіктеу жүйесі Қысқаша сипаттамасы Й.Берцелиус 1. Триада А) Химиялық элементтердің және олар түзетін заттардың қасиеттері олардың атомдық массаларына периодты түрде тәуелді болады И.В.Д ё берейнер 2. Периодтық жүйе Ә) Химиялық элементтерді олард ан түз іл етін жай за ттардың қасиеттеріне байланысты жіктеу Дж.А.Ньюлендс 3. Металдар, бейметалдар Б) Әр үштікте ортаңғы элементтің а томдық массасы екі жағындағы элементтердің атомдық массаларының арифметикалық ортасына тең Д.И.Менделеев 4. Октавалар заңы В) Әрбір сегізінші элемент қасиеті жағынан бірінші элементті қайталайд ы Дескриптор Білім алушы - Ғалымдардың жіктеу жүйелерін дұрыс анықтайды; - Жіктеу жүйелерін қысқаша сипаттамасымен сәйкестендіреді;

12 слайд
Сәйкестендіру тесті Ғалымдардың есімі Жіктеу жүйесі Қысқаша сипаттамасы Й.Берцелиус 1. Триада А) Химиялық элементтердің және олар түзетін заттардың қасиеттері олардың атомдық массаларына периодты түрде тәуелді болады И.В.Д ё берейнер 2. Периодтық жүйе Ә) Химиялық элементтерді олард ан түз іл етін жай за ттардың қасиеттеріне байланысты жіктеу Дж.А.Ньюлендс 3. Металдар, бейметалдар Б) Әр үштікте ортаңғы элементтің а томдық массасы екі жағындағы элементтердің атомдық массаларының арифметикалық ортасына тең Д.И.Менделеев 4. Октавалар заңы В) Әрбір сегізінші элемент қасиеті жағынан бірінші элементті қайталайд ы Й.Берцелиус - 3 – Ә И.В.Д ё берейнер - 1 – Б Дж.А.Ньюлендс – 4 – В Д.И.Менделеев – 2 - А

13 слайд
• Периодтық кестедегі барлық элементтер _____________ және __________________ деп екіге бөлінеді. • Алюминий – ____________ . Көміртек – _______________ . • Егер Х элементінің металдық жылтыры болса, электр тогы мен жылуды өткізсе, онда ол Х элементі _______________ . Дескриптор Білім алушы - Химиялық элементтерді жіктейді ; - Тапсырмадағы бос орындарды дұрыс толтырады; Химиялық диктант

14 слайд
• Периодтық кестедегі барлық элементтер металдар және бейметалдар деп екіге бөлінеді. • Алюминий – металл . Көміртек – бейметалл . • Егер Х элементінің металдық жылтыры болса, электр тогы мен жылуды өткізсе, онда ол Х элементі металл . Дескриптор Білім алушы - Химиялық элементтерді жіктейді ; - Тапсырмадағы бос орындарды дұрыс толтырады; Химиялық диктант

15 слайд
Филворд Б П Е О Д Т К Е Й Р И Л А О Р М Е И А Д А Т Е Т Р А В А А Л Д Е Т А Т К П А М Д Л К Л Е Р Р А Д О

16 слайд
Филворд Б П Е О Д Т К Е Й Р И Л А О Р М Е И А Д А Т Е Т Р А В А А Л Д Е Т А Т К П А М Д Л К Л Е Р Р А Д О БейметалдарБейметалдар МеталдарМеталдар ПериодПериод ОктаваОктава ТриадаТриада

17 слайд
Үйге тапсырма • §13 тақырыпты оқу; • Оқулықтағы 78- беттегі 7 және 8 тапсырмаларды орындау

18 слайд
Ширату тапсырмалары 1) Периодық кестеден бейметалдар мен металдарды көрсету 2) «Химиялық диктант» . № 7 (78 бет) 3) Кесте толтыру. №8 (78 бет)

19 слайд
Химиялық элементтердің салыстырмалы массаларын анықта а) Na – Mg – Al ә) Be – Mg – Ca 23 24 27 9 24 40 23 + 27 = 50 9 + 40 = 49 50 : 2 = 25 79 : 2 = 24,5 Дескриптор Білім алушы - И. Д ё берейнер триадаларындағы элементтердің массаларын анықтайды.

20 слайд
№ 5. Периодтық жүйенің бір бөлігі берілген. Мына таңбалармен: X , Y, Z қандай элементтер берілген? Дескриптор Білім алушы - Периодтық жүйемен жұмыс жасай алады.2- период X Y Z 2- период Li Be B C N O F Ne X – Li , Y - C , Z – Ne.